مقاله گسترش اسلام در اروپا

توضیحات پروژه

 مقاله گسترش اسلام در اروپا دارای 47 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله گسترش اسلام در اروپا  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه و مقالات آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي مقاله گسترش اسلام در اروپا،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد

بخشی از متن مقاله گسترش اسلام در اروپا :

گسترش اسلام در اروپا

پیشگفتار:
محققین تا به حال راههای گوناگونی را كه جهان اسلام بر اروپای قرون وسطی اثر گذاشته بررسی و مطالعه كرده و نتایج حاصله از مطالعات خود را نیز طی آثار محققانه و مقالات علمی عرضه كرده اند . معهذا تلاشی برای نشان دادن این تاثیرات سالمی به صورت یكپارچه انجام نگشته و اهمیت آن در یاری به اروپا و جواب اروپا در مقابل آن نمایانده نشده است .
بنابراین هدف این بررسی كامل ارائه نظریه جامعی از این تاثیر و عكس العمل در مقابل آن است. مع الوصف در آغاز بایستی بر این نكته پای فشرد كه این نظریه از نقطه نظر اسلامی عرضه شده نه از نقطه نظر یك مورخ قرون وسطای اروپا.

امروزه وقتی كه مسیحیان و مسلمین ،‌اروپائیان و اعراب در جهان واحدی هرچه بیشتر درگیر مسایل یكدیگر هستند، تاثیر اسلام بر اروپا مناسب به نظر می رسد . نویسندگان مسیحی قرون وسطی، برای مدت مدیدی از اسلام تصویری ترسیم كرده بودند كه از بعضی لحاظ بدنام كننده بود، ولیكن در نتیجه تلاشهای محققین سده های بعد و یا با مشاهده مستقیم ، حالا دیگر آن تصویر از ذهن افراد زدوده شده است.

فلسفه اسلامی اروپا:
مسلمین و دانشمندان مسیحی اتفاق نظر دارند كه به وسیله اسلام علوم مختلف در اروپا منتشر شده كه فلسفه از جمله آن علوم می باشد.
فلسفه ، كلمه است یونانی و به دو قسم نظری و عملی تقسیم می شود.
فلسفه نظری : 1-فلسفه اولی ، فلسفه اوسط ، فلسفه ادنی .
فلسفه عملی : 1-تهذیب اخلاف 2-تدبیر منزل 3-سیاست مدینه
جان دیون پورت می نویسد:
در زمانی كه اروپا در وحشیگری به سر می برد، فیلسوفان عرب مدارسی تاسیس كرده بودند كه عده ای از مسیحیان در آن درس می خواندند . و در حقیقت باید قبول كرد كه كلیه علوم و از جمله فلسفه ، از قرن دهم ودر اروپا رونق گرفت و مسلمانان پدران فلسفه اروپائیان می باشند . بغداد، كوفه ، بصره ،‌قاهره ،‌فارس ،‌مراكش ، قرطبه ،‌قرناطه ،‌و والانس همیشه از بلاغت محافل علمی و منبری برخوردار بودند و فلسفه مخصوصاً فلسفه ارسطو به سرعت در اروپا منتشر شد.1
فیلیپ ك حتی در تاریخ عرب می گوید:

مسلمانان ، فلسفه و سایر علوم را به اروپا آوردند . زیرا قبلاً در اروپا كسی از این علم بهره ای نداشت و مسلمانان بودند كه حلقه تاریكی و ضلالت اروپا را پاره كردد و با پاره شدن این حلقه ، اروپائیان هم از خواب غفلت بیدار شدند . پس در حقیقت اروپائیان باید ابدالدهر به مسلمین مدیون باشند.1
آلفرد كیوم ،‌مدیر دانگشاه كلمهم می نویسد:

می توان گفت مغرب زمین ، اطلاعات خود درباره ارسطو را به مسملین مدیون است و آشنا شدن با افكار مسلمین ، اروپا را به ارسطو علاقمند ساخت و در این قسمت بدون شك اروپائیان در نتیجه تماس باافكار مسلمین به فلسفه عشق پیدا كردند و شوق فراوان به مطالعه آثار ارسطو پرداختندو یكی از عواملی كه مسیحیان رابه فلسفه و عقاید اسلامی جلب نمود فلسفه ابن رشد بود.
جان برند ترنر ، استاد زبان اسپانیای دانشگاه كمبریج می نویسد:
بزگرترین چیزی كه مسلمین اسپانیا به اروپا آورده و اهدا نمودند ، آثار فلاسفه بود2
فرهنگ و علوم اسلام:

فلسفه عرفان
برای آغاز حركت فكری و فلسفی در آندلس نمی توان تاریخ دقیقی تعیین كرد ولی در نیمه اول قرن سوم هجری بعضی از معتزله در آندلس زندگی كرده و فعالیت داشتند.
توجه به استدلالهای منطقی و مباحث عملی كه معتزله آن را در جهان اسلام رایج كردند موجب ظهور متفكران بلند پایه ای درآندلس شد كه در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
ابن مسره :

محد بن عباله بن مسره جبلی موسس مدرسه تصوف و عرفان در آندلس است او آموزش خود را در قرطبه آغاز كرد و آشنایی او با فلسفه و عرفان از محضر درس پدرش عبداله آغاز شد.
ابن مسره با اطلاع از فلسفه یونانیان مبانی فكری و فلسفی خود را كه بر اساس نظریه فیض و مذهب اشراق است بنا نهاد. رساله ای كه احمد بن خالد الحباب فقیه مالكی علیه ابن مسره نوشت فقهای مالكی را نسبت به او كاملاً مشكوك و او را در معرض اتهام قرار داد. ابن مسره برای متوقف كردن شایعات و نجات جان خود به قصد حج از آندلس خارج شد و پس از مدتی طوانی و بازگشت از مكه درهمان منطقه كوهستان سیرا مجدداً منزوی شد و به كار تربیتی و تدریس خود ادامه داد تا سوم ماه شوال بدرود حیات گفت.
دو كتاب اویكی كتاب التبصره و دیگری كتاب الحروف است.
افكار ابن مسره سنگ زیربنای مكتب تصوف و عرفان آندلس اس كه بعدها با كوشش ابن باجه و ابن العربی شكوفا شد.

ابن باجه :
ابوبكر محمد بن یحیی الصائغ معروف به ابن باجه است و باجه در زبان اسپانیایی به معنی نقره است ابن باجه دانشمندی لغت شناس ،‌ شاغر ، ادیب ، حافظ قرآن بود و موسیقی را خوب می دانست در علم طب مروری داشت و در منطق و فلسفه و ریاضایت ، فلك و طبیعات سرآمد زمان خود بود .
كتابهای او عبارتند از : تدبیر المتوحد، رساله الوداع ، كتاب النفس

ابن طفیل :
فیلسوف بزرگ ،‌ابن طفیل در شهر قاوس نزدیك غرناطه چشم به جهان گشود و در آندلس آموزش و تعلیم خود را به كمال رساند . ابن طفیل استاد ابن رشد است و به توصیه او ابن رشد شرح كتب و آراء ارسطو را نوشت كه بزرگترین و بیشترین نفوذ را در غرب و اروپا داشته است . مهمترین تالیف ابن طفیل در فلسفه « حی بن یقطان » می باشد.
انتقال علوم اسلام به اروپا:

«انتقال علوم اسلام به اروپا به دو روش و در دو مرحله عملی شده است:
1-از راه ترجمه كتب عربی و تحقیقات علمای مسلمان آندلس .
2-از راه تماس و اصطكاك اروپائیان با ملتهای عرب و مسلمان به ویژه در روزگار جنگهای صلیبی .

ترجمه علوم اسلام به زبان لاتینی ( زبان علمی اروپا در قرون وسطی) مرهون خدمات برجسته و با ارزش گروهی از محققان و مترجمان مسلمان ،‌كلیمی ومسیحی است كه در راس آنان باید از سه تن یاد كرد.: 1-قسطنطنین آفریقایی 2-جرارد كرمونی 3-فرج بن سلیم كلیمی »1
قسطنطنین در قرطاجه در نزدیكی شهر تونس در شمال آفریقا در خانواده ای مسیحی و عرب زبان چشم به جهان گشود . قسطنطنین در زبان عربی و لاتینی و یونانی تبحر داشت و سرانجام پس از عمری فعالیت علمی و ترجمه كتب علمی و فلسفی از عربی به لاتینی در مونت گازینو درگذشت .

عصر فاتحان و والیان در آندلس :

آخرین سنگر اسلام در آندلس
در آن زمان كه مراكز بزرگ آندلس پیاپی سقوط می كردند ، محمد بن یوسف بن هود جزا ، یكی از رهبران نظامی اندلس می كوشید بقایای اندلس را متحد كند و دوستی برای خود بنا كند كه در این راه موفقیتهایی به دست آورد اما كشه شد سپس رهبر دیگری به نام محمد یوسف بن نصر بن احمر اولین حاكم «الغائب » با موفقیت به این مهم همت گماشت و هنگامیكه جنگجویان اسلامی گرد او جمع شدند به جیان و سپس غرناطه رفت و در آنجا پا گرفت و لشگریان به او پیوستند . برخی از رهبران جنوب مثل : حاكم جیان او را حمایت كردند بدین گونه دولت بنی نصر در غرناطه كه آخرین سنگر اسلام در آندلس بود بر پا شد .

خدمات مسلمانان به جغرافیا:
گسترش دانش جغرافیای اروپای قرون وسطی و گسترش نخستین مراحل جغرافیای نوین را می توان از خدمات علمی مسلمانان دانست گروهی از دانشمندان برجسته و لایق اروپایی با انجام پژوهشهای فراوان در ماخذ علوم نوین شواهد غیر قابل انكاری از انتقال اندیشه های علمی اسلامی به اقوام اروپایی ارائه داده اند.
منشاء انتقال علم و جغرافیای اسلامی به اروپا و غرب فراوان بود. این نقاط تماس مادی و فرهنگی در ا سپانیا ، ایتالیا ، سیسیل قرار داشت . همانگونه كه فعالیتهای نخستین در ترجمه كتب علمی در بغداد راه را برای آثار علمی جدید باز كرد، به همین ترتیب ترجمه آثار بی شمار عربی در اسپانیا ،‌ایتالیا و سیسیل به پیشرفت اندیشه های علمی كمك كرد.

اسلام و فرهنگ غرب:
اسپانیا و سیسیل بازارهای معرفتی بودند كه اهل اروپا را با این متاع های نو ظهور آشنا كرد.
در اسپانیا علاقه به فرهنگ اسلامی به قدری در مسیحی ها غلبه می یافت كه حتی آلوارویك نویسنده مسیحی شكایت دارد از اینكه هموطنان مسیحی او از اشعار و قصه های عرب لذت می برند و آثار حكما اسلامی را می خوانند ، نه برای آنكه آنها را رد كنند بلكه به قصد آنكه در زبان عربی سبك بیان دلكش و درستی پیدا كنند آشنایی با زبان عربی و فرهنگ اسلامی در ایتالیا و فرانسه تا حدی محرك و انگیزه آن نهضت عظیم علمی و فكری شد كه بعدها رنسانس نا میده شد و همه اروپا به جنب و جوش آورد بدین گونه اروپا حتی رنسانس خود را به مسلمین مدیون است.
درست است كه غرب به تمدن اسلامی خیلی بیش از آنچه خود اعتراف دارد مدیون است اما در یك قرن و نیم اخیر نیز قسمت عمده ای از این وام خود را ا دا كرده است با این همه هنوز فرهنگ اسلامی مایه حیاتی خود را حفظ كرده است و هنوز در غرب ورش بینانی هستند كه به درستی انتظار دارند تا آنجا كه ممكن است الهامات تازه ای از شرق و اسلام دریافت دارند1

پس از اینكه فرهنگ و تمدن اسلامی ، مراحل پیشرف تو تكامل خود را طی كرد ،‌ اثرات آن به اروپا هم رسید و موجبات بیداری مردم آن منطقه را نیز فراهم كرد. ترجمه آثار دانشمندان اسلامی به زبان لایتن ، مهمترین گامی بود كه دراین زمینه برداشته شد . در طی مدت كوتاهی بیش از 1400 كتاب و رساله در جنبه های گوناگون علوم و ادبیات و فلسفه از زبان عربی به زبانهای اروپایی ترجمه شد با و رود این ترجمه ها ،‌انقلاب عظیمی در اروپا بر پا شد؛ دانشگاه های جدید تاسیس شد؛ برنامه های درسی مراكز علمی جهان اسلام به اقتباس گرفته شد و مبنای دروس دانشجویان بر پایه كتب السامی قرار گرفت ؛ در زمینه فلسفه و منطق كتابهای ارسطو ؤ فارابی ،‌ابن سینا ،و ابن رشد به تدریس گرفه شد؛ اندیشه های ابن سینا ، آلبرت كبیر را به شدت تكان داد و تفكرات ابن رشد د رتوماس موثر واقع شد: راجر بیكن علم فیزیك و نورشناسی را از ابن هیثم بهره گرفت و كتابهای غزالی و ابن عربی ،‌ریموند لول و دانته و ریموند مارتین راسخت تحت تاثیر قرار داد؛ اطلاعات جغرافیایی ادریسی به دست جغرافیدانان اروپا افتاد و ن قشه های جدیدی از رو ی آن تهیه شد و در پی آن اكتشافات جغرافیایی و دریایی گسترش یافت»1

تاثیرات تمدن اسلامی ، تنها به اواخر قرون وسطی و اوایل رنسانس منحصر نشد بلكه در قرون بعد نیز ادامه یافت در قرن شانزدهم و هفدهم میلادی بود كه تئوریهای ستاره شناسی رصدخانه های مراغه و سمرقند و استامبول به همراه آلات نجومی آنها مورد استفاده رصدخانه های اروپا قرار گرفت وپایه اصلی ترقیات منجمانی مثل تیكو براهه و كپلر و كوپرنیك شد. در قرون هجدهم میلادی ، متسكیو و ولتر با الهام از آثار ابن خلدون ، علم جامعه شناسی را به وجود آوردند، بدون اینكه حتی یك بار مراتب امتنان خود را از این مرد اسلامی ابراز دارند.

راههای نفوذ تمدن اسلامی در اروپا از سه محور اسپانیا ، سیسیل و جنگهای صلیبی بود، اولاً پیش از اینكه جنگهای صلیبی آغاز شود قسمت زیادی از آثار تمدن اسلامی ابتدا از اسپانیا و سپس از طریق سیسیل به اروپا رسیده بود بنابراین ،‌اسپانیا و سیسیل از لحاظ تاریخ تاثیر گذاری مقدم بر جنگهای صلیبی هستند و به نظر می رسد كه اگر حتی جنگهای صلیبی اتفاق نمی افتاد باز هم اروپا راه بیداری خود را پیدا كرده بود و د رمسیر تمدن و فرهنگ گام بر می داشت منتهی جنگهای صلیبی به حركت آنها سرعت بخشید و به اوج كمال رسانید؛ ثانیاً تاثیرات تمدن اسلامی از طریق اسپانیا و سیسیل بیشتر جنبه فرهنگی و علمی داشت در حالیكه جنگهای صلیبی اروپائیان بیشتر با مسائل اجتماعی و اقتصادی مسلمانان آشكار شدند .

اكثر آثار دانشمندان اسلامی ،‌یهودی ،‌یونانی و هندی، كه در قالب علوم اسلامی آشكار شده بود ،‌توسط مترجمین و دامشندان اروپای در مراكز علمی اسپانیا و سیسیل ترجمه می شود و از این طریق وارد اروپا شده طالبان تشنه علم آن منطقه را سیراب می كرد اما در جنگهای صلیبی آنچه اذهان مردم اروپا را واله كرده بود اوضاع و احوال حاكمان مسلمانان بود مسیحیان در طی این جنگها با دنیای وسیع تری آشنا شدند و به تبع آن اقتباسات نیز در سطح گسترده ای انجام گرفت آنها در این دوره برعكس اسپانیا وسیسیل بشتر به اخذ مسائل اجتماعی پرداختند . آداب و رسوم مسلمانان وضع پوشاك و خوراك ، سبك معماری ساختمان ها ، شیوه های گوناگون آبیاری صنایع دستی و … از جمله مواردی است كه در خلال این جنگها به اروپا راه یافته تحول عظیمی در وضع اقتصادی و اجتماعی مردم اروپا ایجاد كرد.

تردیدی نیست كه نقش تمدن اسلامی در تحولات داخلی اروپا به ویژه در نهضت رنسانس نقش كلیدی بود و در مقایسه با عوامل دیگر رنسانس سهم تمدن اسلامی بیشتر از آنها بوده است.
اگر مروری بر تاریخ وقوع نهضت های رنسانس اروپا داشته باشیم خواهیم دید كه همه آنها در یك مقطع زمانی اتفاق نیفتاده بلكه رنسانس ایتالیا پیش از همه و در قرن پانزدهم میلادی صورت گرفته است و پس از آن رنسانس اسپانیا و فرانسه پدید آمده است اما رنسانس انگلستان و برخی از كشورهای دیگر در نیمه دوم قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم به وقوع پیوست یكی از دلایل تقدم رنسانس ایتالیا و اسپانیا بر دیگر كشورهای اروپای همان ارتباط و تماس تنگاتنگ این مناطق باتمدن اسلامی بود كه چیزهای بسیار زیادی از آن اخذ كردند ؛ مثلاً یكی از پیشگامان نهضت رنسانس ایتالیا دانته بود كه از بزرگترین شعرای دنیای غرب نیز به حساب می آمد.
دانته در دوره ای می زیست كه بسیاری از دانشمندان اسلامی به اروپا راه یافته بود و او قطعاً‌ با چنین آثاری، به ویژه اندیشه های علمی ، عرفانی و ادبی ابن عربی و ابن سینا و ابن رشد ، آشنایی داشت و حتی در خلق اثر خود ،‌نیز از آنها استفاده كرده بود. وی به كرات از اینگونه افراد نام برده و آنها را در ردیف بزرگترین حكمای یونان باستان قرار داده است اما نكته مهم این است كه علی رغم پذیرش تمام مسائل فوق ،‌نمی توان وقوع رنسانس در اروپا را تنها در سایه نفوذ تمدن اسلامی دانست زیرا كه عوامل دیگری نیز در آن نهضت عظیم موثر بوده ان كه برخی از آنها عبارتند از : اختراع چاپ و تكامل صنعت كاغذ ،‌تصرف قسطنطنیه به دست تركان عثمانی و مهاجرت تعدادی از دانشمندان بیزانسی به ایتالیا و سایر كشورهای اروپا ، گسترش اكتشافات جغرافیایی و دست یابی به آسیا و هندوستان ، كشف آمریكا و بالاخره ظهور فرقه پروتستان و در هم شكستن نفوذ كلیسا.1

فعالیت های اقتصادی مسلمانان اندلس و نقش آن در اقتصاد اروپا:
كشاروزی و زراعت :
ویل دورانت و آلبر ماله معتقدند كه اروپائیان در توسع كشاورزی خود هم روش های فنی كشاورزان مسلمان در اسپانیا و سیسیل را فرا گرفتند و هم تعداد زیادی از نباتات و درخت های آنها را به اروپا آوردند.
آلبرماله می نویسد : نباتات تازه از قبیل كتان و شاهدانه و زعفران اغلب از ممالك مسلمان مشرق زمین و سیسیل و اسپانیا راهی به اروپا باز كرده و كشت آن كم كم رواج یافته است.

صنایع :
پیش از ورود مسلمانان به اسپانیا تا دوره امویان اقتصاد كشور رشد خوبی نداشت اما تثبیت حكومت اویان وحمایت سلاطین آن از هنرمندان مسلمان از یك سو و داد و ستد مردم آن كشور با مسلمانان شمال آفریقا و مراكز تجاری شرق ، چون قاهره بغداد و دمشق و ارتباط با كشورهای اروپا تحول عظیمی در صنعت منطقه اندلس ایجاد كرد و باعث شكوفایی اقتصاد آن كشور شد و اثرات آن و به امروز اسپانیا و اروپا هم رسید و در رشد اقتصاد آنها ها هم موثر اقع شد.

طرق سرایت فرهنگ به اروپا:
اساپنیا اوج هنرنمایی اسلامی است و اگر هم رشدی در جهان وجود داشت در اسپانیا صورت گرفت غنی ترین رشد و توسعه و عالی ترین شكوفایی در جایی قرار گرفت كه كمترین سرمایه را دارا بود شكوفایی تمدن و فرهنگ اسلام در سرزیمن اسپانیا این گمان باطل كه تمدن السلامی را فقط مقلد حكومتهای انحطاط یافته و آثار فرهنگی آنان می داند را بر ملا می سازد زیرا در اسپانیا چیزی برای جذب كردن آموختن تقلید كردن و نیمه كاره ای را به كمال رسانیدن و ادامه دادن وجود نداشت آنچه تمدن زیبای غنی و بی نظیر و یگانه آندلس از آن مایه گرفته است مسلماً‌ نه پارسی است و نه یونانی بلكه بیش از هر چیز اسلامی است.
با كاشتن این نهال مشرق زمین در سرزمین اندلس نهال هنر اسلامی هم در آن سرزمین ریشه كرده و به خوبی پرورش یافت و به زودی شكوفا شد این درخت تناور قلعه های خود را بر فراز مرزها به دیگر شهرهای اروپا فرستاد هنر معماری اسلامی موزیك و آهنگ هنر شعر و شاعری و هنر عشق ورزیدن.

اروپا هنر خطاطی را نیز از مسلمانان آموخت نقاشیها و مجسمه ها زینت ساختمان های تمدن اسلامی هستند هنر معماری اسلامی كه صدها سال در اروپا وطن كرده بود تاثیر خود را برای زمانی طولانی درمناطق مختلف اروپا به جای گذاشت نه تنها مسیحیانی كه بر اندلس مسلمان نشین پیروز شدند ، كلیسا ها و قصرهایشان را به وسیله معماران و صنعتگران مسلمان ساختند و به همین علت امروزه در زبان اسپانیایی واژه هایی كه برای مهندسی ساختمان و بنا و دیگر چیزها كه به این شغل مربوط می شود عربی الاصل هستند.
جنگجویان صلیبی كه به اروپا بازگشتند علاوه بر ساختن قلاع نظامی سنگی به سبك مسلمانان تعدادی از تكنیكهای دفاعی آنان را تقلید كرده اند كه تاثیر آن بر باروهای شهرهای آسمان و نیز قصرهای انگلیسی قطعه های نظامی فرانسه به چشم می خورد.

اسلام در اروپا ؛ سیاستهای دین و امت:
رویدادهایی كه در آن زمان مورد توجه واقع شدند عبارت بودد از انفجار سفارت اسرائیل در لندن كه به مسلمانان خاور میانه نسبت داده می شد ، ربودن یك هواپیما از سوی اسلام گرایان الجزایری و نجات حیرت آور گروگان ها در مارسی و بمب گذاری درمتروی پاریس و میدان شاری دو گل كه تصور می رفت با افراطیون مسلمان در ارتباط باشد در عین حال در بسیاری از تحلیل های مربوط به درگیری های بوسنی هرزگوین این گرایش دیده می شود كه پیچیدگی های زد و خورد در آن منطقه را در قالب ساده پندارانه نوعی رودررویی ابدی و قبیله ای بین مسلمانان و مسیحیان جلوه دهند در همان روزها در خود اروپا به طور روز افزون شواهدی ارائه می شد كه به ظاهر در تایید نگرانی های دوران پس از جنگ سرد در زمینه یك «برخورد تمدنی» رو به ظهور بین دنیای اسلام و غرب مسیحی بود. در واقع ، از زمان انقلاب ایران توجه عمومی و سوء ظن ارتجاعی در سراسر اروپا به سوی اجتماعات آشكار مهاجران مسلمان و فرزندنشان جلب شده است.

همان گونه كه جان اسپوزیتو نشان داده است گرچه افسانه جاری در خصوص تهدید اسلامی از طریق ادغام عوامل متعددی پدید آمده است اما این پندار افكار عمومی جهان غیر مسلمان را به گونه ای تقریباً‌ یكپارچه فرا گرفته است در واقع تصویرهای «جوهری شده»1 از اسلام ، پس از باز تولید و شرح و بسط مداوم در برخی حالف در حال حاضر از سوی بسیاری از ناظران به عنوان یك عامل تبیین كننده در امور جهانی مورد پذیرش اسلام قرار گرفته است .

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید