بررسی نظریه سیستم ها در مدیریت

نظریه سیستمها در مدیریت
 
نظریه سیستمها به مفهوم عام خود در واقع كاملترین و جدیدترین چارچوب فكری است كه بشر امروزی در راه كشف حقایق و تمیز خطا از صواب برای خود ساخته است . این منطق محصول عمر انسان متمدن است كه مرحله تكامل خود را از دوران قبل از میلاد شروع كرده است . اگر چه اصولاً پیشرفت نحوه تفكر : سیر تكاملی داشته است ، ولی به منظور توجیه موضوع از سه مرحله جهشی به ترتیب زیر می توان سخن به میان آورد :
1ـ مرحله منطق ارسطویی،
2ـ مرحله منطق تجربی ،
3ـ مرحله منطق سیستمی ،

منطق ارسطویی
منطق ارسطو یا طرز فكر ارسطویی خود در واقع سنتز یا تركیب كاملی از منطق سقراط و افلاطون است . اساس كار سقراط ( اوایل قرن پنجم قبل از میلاد ) مبتنی بر استقرا بود ، یعنی در هر باب با بررسی موارد مختلف و جزئی تدریجاً به كلیات می رسید و پس از استقرا به شیوه قیاس می رفت كه برعكس استقرا بررسی قضایا از كل به جزء است . اعتقاد بر این است كه روش استدلال مبتنی بر تصورات كلی را سقراط به افلاطون و ارسطو آموخت و به همین علت است كه او را مؤسس فلسفه مبتنی بر كلیات عقلی می دانند .
اساس فلسفه افلاطون ( اوایل قرن چهارم قبل از میلاد ) تقریباً در قطب مخالف طرز فكر سقراط است ، به این صورت كه به نظر افلاطون محسوسات ظواهرند ، نه حقایق و گذرنده اند و نه باقی و علم (آگاهی ) بر آنها تعلق نمی گیرد ، بلكه علم به دنیای معقولات تعلق می گیرد ، به این معنی كه چه مادیات مانند حیوان و جماد ، چه معنویات مانند عدالت ، ظلم و غیره اصل و حقیقتی دارند كه به حواس درك نمی شوند و تنها عقل آنها را در می یابد و می توان آن را صورت یا مثال نامید و هر چیزی مثالش حقیقت دارد و آن یكی است ، مطلق و غیر قابل تعییر و فارغ از زمان و مكان و ابدی وكلی . بنابراین پدیده های اطراف ما كه به ذهن میرسند پرتو یا انعكاس از مثل ( جمع مثال ) خود می باشند و نسبتشان به حقیقت مانند نسبت سایه است به صاحب سایه .
ارسطو ( 384ـ 323 قبل از میلاد ) با رد عقاید افلاطون كاملترین منطق  دوره  خود را ارائه داده و معروف است كه ضمن رد نظریه افلاطون گفته
است :
« افلاطون را دوست دارم اما به حقیقت بیش از افلاطون علاقه دارم »
ارسطو به عنوان واضع منطق چنین ارائه طریق می نماید كه چون زبان و سخن وسیله بروز فكر و عقل انسان است ، می بایستی چگونگی الفاظ و دلالتهای آنها و تركیبشان را برای جمله بندی معلوم كنیم تا از ابهام و اشتباه جلوگیری شود . سپستصور و تصدیق ، ذاتی و عرضی ، جزئی و كلی را مشخص نمود و ضمن ارائه معیارهای مفهومی از قبیل قضایای شرطیه و حملیه ، صغری و كبری و نحوه اخذ نتیجه وصورت بستن قیاس ، انواع برهان را تمیز داد و رموز جدل و سفسطه را باز نمود .
اساس منطق ارسطو استدلال قیاسی است ـ قیاس از سه قضیه تركیب می شود و قضیه سوم نتیجه ای است كه از دو قضیه دیگر حاصل می گردد . قضیه اول را كبری و دوم را صغری می نامند و این دو قضیه می بایستی قبلاً ثابت یا ثبت فرض شده باشند . به عنوان مثال انسان می میرد ( قضیه كبری ) ، سقراط انسان است ( قضیه صغری ) ، پس سقراط می میرد ( نتیجه ) یك نوع استدلال قیاسی است .
به طوری كه ملاحظه می شود اصول استدلال قیاسی ناشی از یك نوع عمل ذهنی است كه حتی ذهن هم عمل مهمی انجام نمی دهد ، زیرا نتیجه در واقع در بطن مقدمه است و به همین علت تا زمانیكه بشر در قالب منطق ارسطو فكر می كرد پیشرفت بسیار كند بود و حتی می توان گفت كه ركود فكری برای بیست قرن به بشر مستولی گشت .