آشنایی با جغرافیای استان بوشهر

استان بوشهر
مشخصات جغرافیایی (10)و(16)
استان بوشهر با مساحت 653/27 كیلومتر مربع بصورت نواری ساحلی بین خلیج فارس و كوهپایه های زاگرس قرار گرفته است گستره استان بوشهر بین   تا   عرض شمالی و   تا   طول شرقی در امتداد شمال غربی-جنوب شرقی واقع شده و بلحاظ كمی عرض جغرافیای در طوقه جنوبی و گرم منطقه معتدله شمالی قرار دارد. بخش مهمی از استان را جلگخ وسیعی تشكیل می دهد كه ارتفاع آن از سطح دریا كمتر، از 300 متر است و در حقیقت ادامه جلگه وسیع خوزستان می باشد كه عرض آن در امتداد نصف النهار، در برخی از نقاط مركزی به 100 كیلومتر بالغ می گردد. این جلگه در قسمت جنوبی استان به باریكه ای تبدیل می گردد كه عرض آن باریكتر از یك كیلومتر نیز كمتر است. در این قسمت كوهپایه های زاگرس عملاً به خلیج فارس می پیوندد. ارتفاعات منطقه، محدود و از دسترس قسمتهای مرتفع زاگرس بسیار دور است.
مرتفع ترین ناحیه استان را بخش كوهستانی شرق برازجان و شمال خورموج تشكیل می دهد. در منطقه اخیر بام استان بوشهر بصورت یك منطقه ارتفاعی به فراز 1950 متر قرار گرفته است. سایر مناطق مرتفع نظیر كوه سیاه(1691 متر) كوههای دشتستان(1341 متر) كوه مند(789 متر)، ارتفاعی كمتر دارند.
بخش كم ارتفاع استان بوشهر در حقیقت جلگه های آبرفتی رودخانه های مند و حلّه می باشند كه از رشته كوههای زاگرس در فارس سرچشمه می گیرد.
استان بوشهر در حاشیه جنوب شرقی با استان هرمزگان، در شرق با استان فارس و در شمال و شمال غربی با استانهای خوزستان و كهگیلویه و بویر احمد، مجاور می باشد.
بارندگی این استان، صرفنظر از قسمتهای شرقی آن، از سایر سواحل خلیج فارس بیشتر است، در نواحی ساحل مركزی بین 250-200 میلیمتر دور نواحب مرتفع عموماً بین 250 تا 300 میلیمتر تغییر می كند. در نواحی محدودی از مناطق مرتفع میزان متوط بارندگی 500 میلیمتر در سال می رسد.
بخش اعظم استان بوشهر جزء اقالیم گرم محسوب می شود. نوار ساحلی استان در طبقه بندیهای كلاسیك جزء مناطق خشك گرم شدید، نواحی مجاور آن كه بین ساحل و كوهپایه ها قرار گرفته است در دسته مناطق خشك گرم میانه و بالاخره بخشی از كوهپایه ها جزء مناطق گرم ضعیف قرار می گیرند. در مناطق مرتفع استان تیپ آب و هوای خشك معتدل و تیپ های فرعی با گستره بسیار كوچك نیز تشخیص داده شده است.

منابع و مأخذ:

1-ایزدپناه، 1359
مطالعه خاك شناسی نیمه تفصیلی منطقه شاهپور- دالكی استانهای فارس و بوشهر
2-امنیان، عصمت و فولادی، علیرضا.
طرح جامعه آبخیزداری سد داریوش كبیر، گزارش سنگ شناسی، خاك و حساسیت اراضی نسبت به فرسایش، ازمان جنگلها و مراتع كشور. دفتر حفاظت خاك و آبخیز داری 1376.
3-اداره كل كشاورزی استان بوشهر، 70-1369
نتایج آمارگیری كشاورزی سال زراعی، اداره طرحها و بررسیها، اداره كل كشاورزی استان بوشهر.
4-پاشایی، عباس، 1366
بررسی آبخیزهای سد رضاشاه كبیر و مسائل آن(دانشگاه جندی شاپور، نشریه شماره 11/98)
5-حقیقت پارسی، عباس.
طرح جامع آبخیزداری سدلار. پیشنهاداتی در مورد املاح آبراهه ها و عملیات مهندسی، 1360.
6-سازمان برنامه و بودجه استان بوشهر، معاونت آمار و اطلاعات، آمارنامه استان بوشهر 1374. چاپ در چاپخانه مركز آمار ایران.
7-سازمان برنامه و بودجه مركز آمار ایران، نتایج سرشماری كشاورزی 1370.
8-سازمان آب منطقه فارس- گزارش كوتاهی از وضعیت زمین شناسی و منابع آب استان بوشهر 1370.
9-سازمان نقشه برداری ایارن- نقشه زمین شناسی 1356.
10-ارزیابی وضع موجود و امكانات توسعه منابع آب- جلد سوم، مناطق غرب و خوزستان-طرح تحقیق و برنامه ریزی آب، سال 1356.
11-سازمان تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی
گزارش مطالعات اجمالی خاكشناسی و طبقه بندی اراضی منطقه موند و دشتی استان بوشهر دی ماه 1369، مؤسسه خاكشناسی و حاصلخیزی خاك.
12-سازمان برنامه و بودجه- ارزیابی وضع موجود و امكانات توسعه منابع آب- جلد چهارم منطقه فارس مهرماه 1370-طرح تحقیق و برنامه ریزی منابع آب.
13-شیدانی، گودرز و نعمتی، ناصر. مرتعداری نوین و تولید علوفه در ایارن. سازمان جنگلها و مراتع كشور 1370.
14-فخام زاده، مهندس فرهنگ- اقتصاد طرحهای منابع آب- انتشارات دانشگاه تهران 1359.
15-فرجی اسماعیل، 1360
بررسی سیستم های باران زا بر روی ایران، رساله فوق لیسانس دانشگاه تهران.
-منابع و مسائل آب در ایران- جلد اول- آبهای سطحی و زیرزمینی مسائل بهره برداری از آنها- دكتر پرویز كردوانی 1371
17-منابع و مسائل آب در ایارن- جلد دوم- آبهای شور، مسائل و راه های استفاده از آنها-دكتر پرویز كردوانی- 1371
18-جغرافیای خاك- انتشارات و چاپ دانشگاه تهران- دكتر پرویز كردوانی- 1386
19-مشاورین یكم- گزارش شناسایی، مطالعات توسعه بهره بردری از رودخانه های شاپور، دالكی. جلد چهارم:زمین شناسی 1360.
20-ملازاده، ایرج و بردبار، منوچهر. مطالعات ارزیابی منابع و قابلیت اراضی حوزه آبخیز سد داریوش كبیر مؤسسه خاكشناسی و حاصلخیزی خاك تهران 1368.