مقاله آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز و ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز

توضیحات

  مقاله آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز و ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز دارای 36 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز و ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز و ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز و ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز :

چكیده

آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز و ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز :
فریضه‌ سترگ نماز دارای جایگاه و اهمیت اجتماعی و تربیتی ارزشمند و مهمی است .

نماز از بعد اجتماعی دارای جایگاه ارزنده‌ای است؛ زیرا روابط و مناسبات انسان‌ها با یكدیگر و ماهیت و جهت‌گیری جامعه را مشخص نموده و كیفیت ویژه‌ای به آن می‌بخشد؛ لذا اگر انسان رابطه خود را با خداوند، به خوبی تنظیم و تصحیح كرد، موفق به تنظیم و بهبود رابطه‌اش با سایر انسان‌ها خواهد شد. در روایت از امام معصوم ـ علیه السّلام ـ آمده است كه اگر آدمی رابطه خود را با خداوند اصلاح كرد، خداوند رابطه او را با دیگران اصلاح خواهد نمود. از این عبارت نتیجه می‌گیریم كه چون نماز تجلی رابطه مطلوب خالق و مخلوق است موجب مطلوبیت روابط اجتماعی مردم با یكدیگر خواهد شد.

برخی از صاحب نظران این طور مطرح می‌كنند كه علل وادادگی و روی گردانی جوانان از دین و فرایض دینی تناقض گفتار و رفتار متولیان سیاسی، مذهبی و سیاست زدگی مبلغان مذهبی است.

این مسأله تنها عامل روی گردانی جوانان از مسائل مذهبی نیست؛ بلكه در كنار آن می‌توان به پدیده‌هایی نظیر مصرف‌گرایی، تجمل پرستی و رقابت‌های مادی و نظایر آنها نیز اشاره كرد.

یا غفلت والدین از تربیت دینی و مذهبی فرزندان‌شان و اكتفا نمودن به مسائل مادی و حداكثر تحصیلی آنان نیز از جمله عوامل و اسباب ایجاد این مساله است.

ـ وابستگی و تعلق خاطر كودكان و نوجوانان و جوانان به رسانه‌های گروهی به ویژه رسانه‌های تصویری و ناتوانی این رسانه‌ها در انتقال معرفت و جاذبه دینی به نسل حاضر و بالعكس تلاش برخی رسانه‌ها در جهت دلبسته نمودن كودكان و نوجوانان و جوانان به محصولات فرهنگی غرب و نیز فقدان ادبیات دینی برای كودكان و نوجوانان و جوانان از جمله علل این دین گریزی یا دوری از معنویت و كم توجهی و بی‌توجهی به نماز است.

بعد از آسیب شناسی به خاطر بی توجهی به حقیقت و جایگاه نماز به راه حل هر یك از موارد مذكور می پردازیم ، تا شاید بتوانیم با ارائه آن ،گام مثبتی برای رفع آسیبها در اقامه نماز برداشته و اندكی از مشكلات دینی و مذهبی را رفع كرده باشیم .
مقدمه
از بعد تربیتی نماز، می‌توان نماز را همچون منشوری كثیر الاضلاع تصور نمود كه از هر وجه به آن بنگریم جلوه خاصی دارد. به عنوان نمونه می‌توان به این ویژگی بسنده كرد كه نماز موجب ایجاد و تثبیت عزت نفس آدمی می‌شود؛ زیرا نمازگزاری كه در پیشگاه خدا به عبادت می‌پردازد در حقیقت با نفی عبودیت غیر خدا و گردن نهادن به عبودیت خدا، به این رابطه معنا می‌بخشد.
به نكته‌ای درباره‌ی نقش نماز در باز داشتن جوان از گناه اشاره شد. حال این سئوال پیش می‌آید كه چه عواملی در گرایش نسل جوان به دینداری و نماز موثر است؟

البته در این زمینه عوامل فراوانی وجود دارد كه به برخی از آنها اشاره می‌كنم:
1ـ پشتوانه نماز و سایر عبادات، اعتقادات محكم و پا برجاست. اگر نسل جوان از حیث اعتقادی و باورهای دینی، ساخته شوند و بینش صحیح و مستدلی در این مورد داشته باشند به طور طبیعی به لوازم و پیامدهای آنها نیز كه نماز و نیایش است روی می‌آورند.

2ـ تقویت شناخت و معرفت نسل جوان نسبت به نماز، آثار اقامه و آثار ترك نماز و نقش محوری نماز نسبت به سایر عبادات می‌تواند منجر به پای بندی بیشتر به نماز شود.

3ـ استفاده از زبان و بیان هنر و ادبیات در ترسیم جذبه‌ها و جلوه‌های نماز به ویژه از زندگی بزرگان و فرزانگان به صورت نمایشنامه، تئاتر، فیلم و میان پرده‌های نمایشی می‌تواند در عینی ساختن آثار این عبادت بنیادین، در نتیجه جذب جوانان مؤثر و سودمند تلقی شود.

4ـ نسل جوان امروز همان كودكان و دانش آموزان سال‌های پیشین خانواده‌ها و مدارس هستند كه مهمترین سال‌های رشد و بالندگی خویش را در كنار خانواده‌ها و والدین گذرانیده و پس از آن در مدرسه و در كنار معلمان و مربیان آن را تداوم بخشیده‌اند. منظور اشاره به این واقعیت است كه اگر خانواده‌ها و نیز مربیان و معلمان شیوه‌های جذاب و زنده‌ای را برای آشنایی كودكان و نوجوانان با نماز، به كار گیرند. آنها در سنین جوانی علاقه و گرایش بیشتری به نماز نشان داده و آن را حفظ خواهند كرد. همچنین آشنا نمودن والدین و مربیان با طرح‌ها و روش‌های جذاب و پر كشش درباره‌ی نماز، می‌تواند تأثیر به سزایی در این امر داشته باشد.

موضوع مهم دیگری كه مطرح است جایگاه و كاركرد فرایض دینی و مذهبی در علوم روان شناختی و تربیتی است. برای این فریضه چه شأن و جایگاه و كاركردی در علوم فوق در نظر گرفته شده است؟
كاركرد فرایض دینی و مذهبی در علوم روان شناختی و تربیتی در دو مقوله زیر قابل بررسی است:
1ـ بررسی آثار، پیامدها و تبعات این گونه فرایض از منظر علوم روان شناختی و تربیتی؛ نظیر مطالعه در آثار روان شناختی نماز، عبادت، نیایش و نظایر آنها با دیدی جدید، ابتكاری و جذاب.
2ـ جستجو و تفحص در زمینه راهكارهای مؤثر و پیشنهادی دین و فرایض دینی در حل معضلات و مشكلات جامعه معاصر؛ نظیر افسردگی، اضطراب، استرس و خودكشی به ویژه آن دسته از مشكلات پیچیده‌ای كه علوم روان شناختی و تربیتی هنوز نتوانسته پاسخ قاطعی برای آنها بیابد.

آسیب شناسی به خاطر بى توجّهى به حقیقت و جایگاه نماز
راستى چرا در میان نوجوانان و جوانان برخى آنچنان كه باید، به نماز اهمیت نمى دهند و یا اینكه چرا بعضى از آنان ارتباط چندانى با نماز ندارند و یا عدهاى از نوجوانان و جوانان در حالیكه از خانواده مذهبى و مسلمان هستند نماز نمى خوانند؟
این سئوالى است كه ما بدنبال علل و عوامل و پاسخ صحیح آن بوده نخست سعى داریم كه عوامل آن را شناسایى نموده سپس راه حل ها را ارائه دهیم.
موضوع مزبور بعنوان یك سئوال و موضوع تحقیق در میان عده كثیرى از دانش آموزان دبیرستانى، دانش پژوهان مراكز پیش دانشگاهى و دانشجویان مطرح گردید تا بدون هیچ حدس و گمانى از طرف نگارنده علل را از بیان خودشان جویا شویم كه در این صورت قضیه از ظن و گمان خارج و به واقعیت عینى نزدیكتر گردد.
آنان در این نظر سنجى علل و عواملى را برشمردهاند كه بسیار جالب توجه است.
لازم به ذكر است كه برخى از این علل از درصد بالایى برخوردار بوده كه اكثریت آن را بیان داشته اند و بعضى دیگر در حدّ متوسط و ضعیف مطرح شده اند. ما به ترتیب اهمیت، آن عوامل و علل را بر مى شماریم سپس نحوه از بین بردن آنها و یا راه حلها را با استمداد از آیات و روایات با بضاعت اندك علمى ارائه خواهیم داد.
محیط خانواده و بى توجهى والدین
بى توجه بودن یا كم توجهى پدر و مادر یا مربى خانواده نسبت به فرزندان در محیط خانه و سطحى نگرى آنان در ابتداى نوجوانى فرزندان و یا احیاناً بى مبالاتى اعضاى خانواده نسبت به مسائل دینى خصوصاً فریضه نماز تأثیر بسزائى در تربیت فرزندان بجاى مى گذارد. بعنوان مثال فرزند اگر در خانهاى رشد نماید كه در آن خانه كسى به نماز اهمیت ندهد و یا در قبال مسائل دینى خود را مسئول ندانند و یا خود اهل نماز باشند ولى فرزند خانواده را تحریض و تشویق به نماز ننمایند قطعاً فرزند آن خانواده اهل نماز و عبادت نخواهد شد البته شاید در آینده بر اثر عوامل دیگر به نماز روى آورد كه این احتمال ضعیفى است.
نوجوانى نوشته بود كه چگونه از من انتظار نماز خواندن برود در حالیكه در خانه ما هیچ یك اهل نماز نیستند و دیگرى بیان كرد كه توقع نماز خواندن از كسى كه هیچ یك از اعضاى خانواده اش اهل نماز نباشند. توقع بى جایى است.
اینگونه از خانواده ها كه فرزندانشان تمایل و گرایش چندانى به مسائل عبادى از خود نشان نمى دهند بر دو قسمند: یك گروه خانواده هایى هستند كه والدین و مربیان آنان به نماز اهمیت نمى دهند و طبعاً فرزندانشان از آنان تقلید مى كنند. این دسته از خانوادهها اگر چه محدودند ولى وجودشان قابل انكار نیست. فردى نقل مى كرد ما چند نفر براى مهمانى به منزل كسى رفتیم بیشتر یا همه دوستان وضو ساختیم كه نماز بخوانیم سراغ مهر نماز از صاحب خانه گرفتیم در جواب به ما گفت یك مُهر در خانه داریم كه گاهى من با آن نماز مى خوانم و گاهى خانمم.
دسته دیگر خانواده هایى مى باشند كه خود دیندار و اهل عبادتند و لیكن نسبت به فرزندان خود در این امر هیچ وقعى نمى نهند. نماز خود را مى خوانند و روزه شان را مى گیرند امّا از اینكه فرزندان به مسائل دینى پاى بند باشند یا نه براى آنها یكسان است. هرگز از فرزندان بعنوان پدر و مادر نمىخواهند كه نمازش را بخواند و یا روزهاش را بگیرد. هیچ مسئولیتى را در قبال آنان احساس نمى كنند. گویا او همه چیز را مى فهمد و باید با همان فهم خود عمل كند و یا همه اعمال او را حتى بعد از سن تكلیف با بچه بودن توجیه مى كنند.

بسیار روشن و مسلّم است كه چنین فرزندى بزودى به عبادت تن در نخواهد داد. كانون خانواده مهمترین عامل دراین زمینه محسوب مى شود چون كانونى كه جوان در آن رشد یافته كانون بى تفاوتى بوده است و هرگز كسى از طریق محبت و تشویق و یا از راه قهر و تهدید او را به امور عبادى و ادار نكرده و یا از او نخواسته است. چه بسا این جوان نسبت به سایر امور زندگى فردى سر به زیر و تسلیم پذیر و با شخصیتى از دیدگاه خانواده باشد و لیكن اهل نماز و دیانت نیست. این بدان جهت است كه والدین در آن امور تأكید داشته امّا در امور دینى اصرارى به خرج نداده اند. و اگر در بُعد دینى توجه داشتند قطعاً خللى در او مشاهده نمى كردند.

عدم آگاهى و بینش كافى از فریضه نماز
عالم نبودن به محتواى نماز، درك پایین و بسیار اندك نسبت به تأثیر آن، عدم توجه به جایگاه نماز در اسلام، نداشتن انگیزه و هدف در اقامه و برپایى آن، آشنا نبودن به اسرار و فلسفه نماز و درخواست امور مادى از خدا و عدم دست یابى به آن یكى از عواملى است كه جوانان را از این فریضه الهى دور نگه داشته است. در گفته ها و نوشته هاى بسیارى از آنان این نكته جلب توجه مى كرد كه ما نمىدانیم براى چه باید نماز خواند. اگر نماز نخوانیم چه مى شود. با ترك نماز چه چیزى را از دست خواهیم داد و ظاهراً مشاهده مى شود آنان كه نماز را برپا مى دارند با كسانى كه تارك نمازند فرقى نمى كنند. اگر نماز باید در زندگى افراد مؤثر واقع شود پس چرا این اثر ملموس نیست و چرا این مرزبندى را عملاً ما نمى بینیم؟

مگر خدا به دو ركعت نماز ما محتاج است؟ جوان باید قلبش پاك باشد، انسان باید با دوستان و همسایگان و نزدیكان و همنوعان خود رفتار شایستهاى داشته باشد. خدا اینها را از ما خواسته است. نه اینكه نماز بخوانیم و در عین حال صدها عمل ناشایست را مرتكب شویم. اصل این است كه ما انسان خوبى باشیم حال چه قائم به نماز باشیم یا تارك آن. پس ملاك انسان خوب بودن، نماز خواندن نیست بلكه دل و قلبى پاك داشتن است.

همه این گفته ها حاكى از آن است كه شناخت لازم و آگاهى كافى از فضائل نماز و جایگاه آن در اسلام براى كثیرى از نوجوانان و جوانان حاصل نشده است.

سستى و تنبلى
بعد از دو عامل مذكور، علت دیگرى كه در ترك یا بى توجهى به نماز بیان شده است عنصر و عامل تنبلى است. غالباً نوجوانان و جوانان به آسانى تن به فعالیت نمى دهند مگر در امورى كه بیشتر جنبه احساسى و هیجانى داشته و یا در امورى كه با انگیزه و شناخت قبلى همراه باشد. براى فردى كه چند سال است به سن تكلیف رسیده قدرى مشكل است در هواى سرد زمستان آستین خود را بالا زند و با آب سرد وضو بگیرد و یا كفش و پوتین را از پایش در آورد و مسح نماید به همین خاطر گاهى از نماز خواندن طفره مى رود و یا براى او دشوار است كه از خواب نوشین صبح گاهى بزند و نمازش را بخواند و; .
هر چند كه برخى از نوجوانان و جوانان این عامل را در موضوع مورد بحث مهم شمردهاند و لیكن به نظر مى رسد كه این علت نمى تواند بعنوان یك عامل مستقل و بلكه یك علت به حساب آید چون بعداً خواهیم گفت كه تنبلى خود معلول علل دیگرى مى باشد.
مجالست و همنشینى با دوستان ناباب
بدیهى است كه نقش بسیار مهم دوستان در شكل دهى شخصیت انسانى خصوصاً در سنین نوجوانى و جوانى را نباید نادیده انگاشت. دوستان شایسته و خوب در سوق دادن انسان به سوى سعادت و كمال مؤثرند و دوستان ناشایست در انحراف آدمى به سمت ناهنجاریهاى اخلاقى. چه بسا جوانانى كه در مسائل دینى علاقمند و به دیندارى خود راغبند و لیكن در محیطهاى مختلف از قبیل محلهاى كه در آن زندگى مىكنند یا محیط كار و تحصیل كه در آن ساعاتى از عمر را سپرى مى سازند با افرادى آشنایى شوند كه به تدریج او را در دام بى دینى و لا ابالى گرى گرفتار مى كنند.
فساد اخلاقى
برخى از جوانان در علت دورى از نماز و تعالیم دینى و مذهبى، مفاسد اخلاقى را بسیار مؤثر مىدانند. البته این عامل در خانوادهها و محیطهاى مختلف داراى شدت و ضعف مىباشد و در بروز و ظهور آن مىتوان عللى را بر شمرد كه هر كدام از آن عوامل به تنهایى مىتواند در ایجاد آن و انحراف شخص كافى باشد.
عواملى چون خواندن و مطالعه نوشته هاى تحریك آمیز در مكتوبات و مقالات خصوصاً اگر با نثر روان یا بصورت نظم بوده باشد، تصاویر و عكسهاى مبتذل در بیرون از خانواده و نیز بد حجابى یا بى حجابى برخى از اعضاى فامیلى در مراسم جشن و سرور و عدم رعایت موازین شرعى و سنّتهاى غلط حاكم بر برخى از خانواده ها در درون خانواده مى توانند در بروز مفاسد اخلاقى اشخاص خصوصاً جوانان تأثیر زیادى داشته باشند. كم نیستند جوانانى كه با ایجاد و مهیا بودن چنین زمینه هایى غسل بر آنها واجب گردیده و آن اراده و تصمیم راسخ را ندارند كه در داخل وقت خود را تطهیر نموده و نماز را بپا دارند و یا اگر در خارج وقت خود را پاك كرده اند قضاى نماز را بجا آورند چنانچه برخى صراحتاً گفته اند كه نگاه به این تصاویر و صحنه ها، مقدمه و زمینه خود ارضایى و مفاسد دیگر اخلاقى است.

مزاحم دانستن نماز براى كارهاى شخصى
برخى چون در وقت نماز مشغول كارها و اعمال شخصى خود هستند فرصت اینكه نماز را در اوّل وقت آن اقامه كنند ندارند و وقتى كه فرصتهاى اوّلیه براى اقامه و برپایى نماز از دست برود تدریجاً بعد از استراحت چون دوباره مشغول فعالیت مى شوند اقامه نماز را مانعى براى انجام كارهاى خود مى دانند. البته خواهیم گفت كه این عامل به بهانه شبیه تر است تا یك علت براى ترك یا بى توجهى به نماز.
تكبر و غرور

عامل دیگرى كه در ترك نماز و سایر فرایض عبادى مى تواند مؤثر باشد غرور جوانى و تكبر و بزرگ منشى برخى از افراد است. صفت غرور از پستترین اوصاف انسانى است كه شاید بتوان گفت منشأ تمام گناهان و معاصى مى گردد. هرگاه این خصلت در كسى پا بگیرد و استقرار یابد فرد را به مهلكه هاى بزرگى مى كشاند با متصف شدن به این صفت فرد چنین مى پندارد كه اگر در مقابل خداى خود سجده كند كوچك مى گردد بنابر این براى اینكه بزرگى و غرورش محفوظ بماند در مقابل هیچ كس نباید سر تعظیم فرود آورد ولو در مقابل خداوند متعال. فلذا این خیالبافى شاعرانه و تصورات جاهلانه او را از همه او امر متعبدانه دور ساخته و مانعش مىشود كه او در مسیر سعادت خویش گام بردارد. این همان وصفى است كه وقتى در ابلیس ظاهر و آشكار شد در مقابل دستور صریح خداوند سرباز زد و حاضر نشد امر الهى را در سجده بر آدم امتثال نماید.
تسویف (واگذارى امور به آینده)

برخى از جوانان با توجه به اینكه چند سالى است كه وارد سن تكلیف شده و در مقابل تعالیم و دستورات دین مكلف مى باشند و بر آنها واجب است كه به احكام دینى گردن نهند ولى با این توجیهات كه ما هنوز جوانیم و تازه اوایل عمر ماست و بهانه هایى از این قبیل اعمال دینى را ترك مىكنند. جوان در بسیارى از مواقع نماز نخواندن خود را این چنین توجیه مى كند كه من بعداً مى خوانم و یا قضاى آن را بجا مى آورم. عمر طولانى در پیش است پس مى توان اعمالى كه امروز از من ترك مىشود در سنین پیرى و زمان بیكارى انجام داد و یا توبه كرد. بنابر این عملى كه در آینده قابل جبران باشد و از طرفى مغفرت و بخشش الهى آن را شامل گردد جاى نگرانى نیست.

ضعف اعتقادى
عامل دیگرى كه در روحیه جوانان مى تواند تأثیر زیادى را بگذارد باورهاى دینى و تقویت روحیات مذهبى است كه بخش عمده این مسئولیت بر عهده مبلغان دینى مى باشد.
امروزه بخش عظیمى از جوانان كه بهترین و مهمترین، قشر جامعه محسوب مى شوند از ضعف اعتقادى رنج مى برند. در كتب درسى خواندهاند كه خدا و قیامتى هست و مسائل دینى تا حدودى به آنان گفته شده و لیكن به باور و یقین نرسیده است.
اصول اعتقادى را بصورت مستدل و متقن فرا نگرفته بلكه اصول را چون فروع مقلدانه باور دارد. تعالیم دین را با انگیزه و اعتقاد انجام نمىدهد و بیش از آنكه با درایت و بینش همراه باشد با احساس و عاطفه با امور دینى برخورددارد. این ضعف درعقیده و عدم استوارى آن برپایه منطق موجب مى گردد كه جوان به مسائل دینى آن اهمیت خاص را قائل نباشد و یا پاى بندى كامل به تعالیم دینى را نداشته باشد. به همین جهت بسیار دیده مى شود كه بعضى از افراد، نماز خواندشان موسمى و فصلى است. مثلاً در فصل خاصى مثل ماه مبارك رمضان یا ایام ماه محرم و صفر، نمازشان را مى خوانند و بقیه ماههاى سال را با نماز وداع مى گویند.
و یا بعضى فقط به چند تا از نمازهاى واجب عمل مى كنند و نماز صبح را مثلاً نمى خوانند. این نیست مگر از ضعف اعتقادى فرد. و تا این ضعف جبران نگردد، مشكل فوق قابل حل نخواهد بود.
رفتار نامناسب مبلغان دینى
ابتدا این نكته را متذكر شوم كه منظور از عنوان مزبور، انكار یا زیر سئوال بردن مبلغان متعهد و متدّین خصوصاً روحانیون وارستهاى كه حیات خویش را صرف تبلیغ دین نمودهاند نیست بلكه توجه دادن به این نكته است كه باید برخورد با جوانان بسیار با ظرافت و دقّت انجام گیرد. چون چه بسا جوانانى كه مقید به موازین دینى باشند ولى با یك عكس العمل فردى كه لباس دین بر تن كرده است از دین بى زار گردند. تحقیقات و نظر سنجى ها گویاى این حقیقت است كه برخى از جوانان به خاطر دوستى و صمیمیت و ارتباط نزدیكى كه با طلاّب و روحانیون خصوصاً طلبه جوان پیدا كرده كه باید از آن بعنوان یك پدیده میمون و مبارك نگریست رفتارى را مشاهده مى كنند و یا سخنانى را مى شنوند كه موجب سستى و وهن آنها از دین مىگردد. بعنوان مثال اگر جوانى مشاهده نماید كه یك روحانى در محفلى نشسته و مشغول صحبت و احیاناً غیبت دیگران است و توجهى به نماز در اول وقتش ندارد و یا در رفتار با كسى تندى مى كند این اعمال، تأثیر منفى اش را بر روحیه دیگران باقى مى گذارد. گاهى گفته مى شود كه اگر واقعاً نماز در اول وقت آن همه فضیلت دارد پس چرا یك روحانى بعنوان مبلغ دین به آن توجه ندارد. این هم عاملى است كه برخى از جوانان بیان مى دارند. علاوه بر موارد ده گانه اى كه بیان شد عاملى چون مشكلات مادى، كاستى در تبلیغات، نداشتن مشوّق، مشكل ازدواج، وجود آلودگى اخلاقى برخى از محیطهاى محلى، عدم جاذبه كافى مساجد و مكانهاى عبادى و عدم رعایت مسائل بهداشتى در مساجد و نمازخانه ها از دیگر عواملى هستند كه در ترك و رویگردانى یا كم توجهى نوجوانان و جوانان به مسائل عبادى خصوصاً نماز تأثیر به سزایى دارند كه باید در رفع و حلّ آن كوشا بود. نمودار زیر تحقیق انجام شده را نشان مى دهد.
1 – محیط خانواده و بی توجهی والدین
2 – عدم آگاهی و بینش كافی از فرضیه نماز
3 – سستی و تنبلی
4 – مجالست و همنشینی با دوستان ناباب
5 – فساد اخلاقی
6 – تزاحم نماز با كارهای شخصی
7 – غرور و تكبر
8 – تسویف ( واگذار كردن كار به آینده )
9 – ضعف اعتقادی
10 – رفتار نامناسب مبلغان دینی

الگوسازى غلط
برخى از گروه ها، رسانه ها و مطبوعات یك سویه عوامل بیگانه را الگوسازى مى كنند.
زمانى كه اندیشه غربى به جاى اندیشه اسلامى تبلیغ شود جوان در عمل دچار تزلزل مى شود و شاید به سمت اعتقادات غربى هم سوق پیدا كند.
مبلغ نماها
انسان هاى ریاكار به دنبال جاه و مقام اجتماعى در لباس شیادى، بلا و ضربه اى به دین وارد مى كنند كه امروزه از این نقطه، ضربات مهلكى به دین وارد شده و مى شود. زمانى كه اعمال و عبادات در جامعه توأم با تظاهر است، روح نداشته و به دل و جان نمى نشیند. نتیجه این تظاهرها و شیادى ها، بى تفاوتى و خستگى طالب دین مى شود .
پ. نارسایى مكان ها و امكانات برپایى نمازطولانى بودن برنامه نماز، فقدان امكانات وضو گرفتن و همه عواملى كه به نمازخانه و غیره مربوط است بر اقبال نداشتن جوانان به نماز مى افزاید. آموزش و تربیت ائمه جماعات و تغذیه آنها به طور مداوم از نظر آشنایى با علوم دین و نیازمندى هاى نماز و بكارگیرى امامان جماعت آگاه، با قرائت صحیح به جذابیت نماز كمك فراوان مى كند.
راهكار مناسب
علاوه بر شركت اساتید صاحب نام و صاحب شهرت در نمازهاى جماعت، ارائه پاسخ هاى علمى و قانع كننده به سؤالات مذهبى نمازگزاران، آگاهى بخشى به نمازگزاران درباره فلسفه نماز، عامل بودن توصیه كنندگان به نماز، بیان زندگى بزرگان دین و احیاكنندگان نماز در طول تاریخ، اجتناب از روش هاى خشن، توبیخ، تنبیه، تهدید، تمسخر و غیره در امر نماز، اجتناب از اجبار و جلوگیرى از ریا در فرهنگ نماز، استقبال پرجاذبه از نمازگزاران در مساجد به ویژه جوانان و گوش دادن به حرف هاى جوانان در مساجد مى تواند براى حذف آثار منفى تبلیغ كلامى صرف براى نماز مؤثر باشد.
جوان به علت برخوردارى از حس كنجكاوى و دقت نظر شدید، همواره محیط اطراف خود را زیرنظر دارد. چنین فردى به خاطر دقت و تیزبینى نسبت به محیط اطراف و رفتارهاى اطرافیان، جایگاه خود و نحوه برخورد با پدیده هاى اجتماعى را طراحى مى كند. مواجهه با دوگانگى در رفتار و كردار برخى مبلغان یكى از مهم ترین عوامل دلزدگى جوان از دین و دین داران است. دعوت به ساده زیستى، عدالت، سلامت اخلاقى و مالى، پرهیز از دروغ و تهمت و حسادت از جمله تعالیمى است كه معمولاً برخى از مبلغان به آن نمى پردازند.
عمل گزینشى به تعالیم دینى و ملاحظه منافع شخصى و گروهى در حوزه سیاست و اقتصاد تأثیرى عمیق در نگرش نمازگزار بویژه جوان به دین دارد. بنابراین باید تلاش كرد كه با ارائه الگوهاى عملى مناسب، از انحراف فكرى آنها جلوگیرى كرد و به آنان آموخت كه حساب دین داران و متولیان امر دین را نباید با دین یكى كرد .

ارائه راه كارها در جهت رفع آسیب ها در اقامه نماز
بعد از بیان علل و عوامل به پاسخ و راه حل هر یك از موارد مذكور مى پردازیم تا شاید بتوانیم با ارائه آن گام مثبتى براى این قشر عزیز كه اكثریت جمعیت جامعه اسلامى و دینى ما را تشكیل مى دهند برداشته و اندكى از مشكلات دینى و مذهبى آنها را رفع كرده باشیم.
1 ـ نقش خانواده در تربیت فرزندان:
كانون خانواده اولین و بهترین مدرسهاى است كه نسلهاى جوامع بشرى از آنجا رشد مى یابند بنابر این اگر والدین یا مربیان خانواده افراد مدیر و با مسئولیتى باشند قطعاً كانون خانواده محیط سالمى براى تعالى و رشد افراد آن خانواده خواهد بود و بالعكس اگر مربى خانواده انسان غیر مسئول و بى قید و شرطى باشد قطعاً افرادى كه از آن خانه وارد اجتماع مى شوند انسانهاى مفیدى براى اجتماع نخواهند بود و به همین خاطر دین مسئولیت سنگین و خطیرى را برعهده خانواده گذاشته و ادب و تربیت فرزند را بعنوان بهترین عمل صالح وارثى ماندگار یاد كرده است. در نصوص وروایات كه از ائمّه معصومین(علیهم السلام) و رسول گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله وسلم)به ما رسیده بخش عمدهاى از آن را احادیث اخلاقى و تربیتى تشكیل مى دهد كه در اینجا به مناسبت موضوع به چند حدیث اشاره مى شود.

برای دریافت اینجا کلیک کنید