دانلود مقاله جامعیت قرآن از نگاه احادیث با word

توضیحات

  مقاله جامعیت قرآن از نگاه احادیث با word دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله جامعیت قرآن از نگاه احادیث با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله جامعیت قرآن از نگاه احادیث با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله جامعیت قرآن از نگاه احادیث با word :

جامعیت قرآن از نگاه احادیث

مقدمه
بحث در مورد جامعیّت قرآن، از دیرباز تاكنون مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است و با توجه به تصریح قرآن در خصوص اصل جامعیّت، همگان آن را پذیرفته اند؛ گرچه درباره محدوده آن اختلاف كرده اند. عدّه اى قائل به جامعیت مطلق قرآن شده اند و نتیجه گرفته اند كه در قرآن، تمام آنچه كه مى توان نوعى ادراك و فهم به آن پیدا نمود، وجود دارد؛ هرچند عقل و درك ما از شناختن آن

قاصر است. سیوطى پس از برشمردن جمعى از علوم كه از قرآن استنباط مى گردد، مى نویسد:
… علوم دیگرى را نیز در بر دارد، از جمله: طب، مناظره، هندسه، جبر و مقابله، نجوم و غیر اینها.1
غزالى در«احیاءالعلوم» و «جواهر القرآن»2، زركشى در«البرهان»3 و شمارى دیگر این نظریه را پذیرفته اند؛ البته زركشى، مراد از تمام علوم را اصول كلّى آنها مى داند.

در مقابل دیدگاه اول، گروهى معتقدند اگر هم بحثى از علوم(غیر از علم دین) در قرآن آمده، فقط جنبه هدایتى و تربیتى آن مورد نظر بوده است. براى نمونه مى توان از شاطبى و دكتر ذهبى4 و علامه طباطبایى نام برد. علامه طباطبایى مى فرماید:

چون قرآن كریم كتاب هدایت است و جز این، كارى ندارد، لذا ظاهرا مراد از«كلّ شىء» همه آن چیزهایى است كه برگشتش به هدایت است، از معارف حقیقیه مربوط به مبدأ و معاد و اخلاق فاضله و شرایع الهیه و قصص و مواعظى كه مردم در هدایت و راه یافتنشان به آن محتاجند؛ و قرآن، تبیان همه اینهاست.5

در بررسى دیدگاههاى دو طرف، استناد به مجموعه روایات، كمتر به چشم مى خورد و مهمترین دلیل آنها آیه معروف«تبیانا لكل شىء»6 است كه هر كس در تفسیر آن، یار ظنّ خویش گردیده است. در این نوشتار، تا آنجا كه امكان داشته است، روایات مربوط به این بحث، جمع آورى و به پنج دسته تقسیم شده و معناى جامعیّت و شرط آن، روشن گردیده است و در نهایت، دسته ششم روایات آورده شده كه در سبك و سیاق پنج دسته اول نیست؛ بلكه نشان مى دهد كه سنّت هم

باید در كنار قرآن باشد، تا بیان كننده و روشنگر جامعیّت قرآن باشد؛ گرچه همان طور كه بعدا نشان خواهیم داد، از گروه پنجم روایات هم مى توان این مطلب را فهمید؛ ولى در گروه ششم، به لزوم همراهى كتاب و سنّت براى انتقال مفاهیم، تصریح گردیده است.

قبل از ورود به بحث، تذكّر چند نكته ضرورى است:
اولا، یكى از معدود ابواب حدیثى كه در بین روایات موجود در آنها تعارضى وجود ندارد، همین بحث جامعیت قرآن است و اگر در ظاهر هم اختلافى باشد، به راحتى جمع عرفى بین آنها صورت مى گیرد.
ثانیا، از كنار هم قرار دادن روایات، به تدریج معناى«جامعیت» روشن خواهد شد.
ثالثا، همه روایات مرتبط با موضوع جامعیت قرآن، در این نوشتار نیامده اند؛ ولى سعى شده است كه سند روایات نیز ملاحظه شوند و روایات قوى تر مورد استشهاد قرار گیرند.
دسته اول:

در این دسته، روایاتى است كه دلالت دارند«تمام علوم و احتیاجات انسان، در قرآن وجود دارد»:

1ـ به عنوان نمونه، امام صادق(ع) قسم خوردند كه هیچ گاه انسان در حسرت نخواهد بود كه چرا فلان مطلب در قرآن وجود ندارد:
إنّ اللّه عزّوجلّ أنزل فى القرآن«تبیانا لكلّ شىء» حتى واللّه ما ترك شیئا یحتاج الیه العبد، حتى واللّه ما یستطیع عبد أن یقول«لوكان فى القرآن هذا» الاّ و قد أنزله الله فیه؛7

خداوند آیه«تبیانا لكل شىء» را نازل كرد و به خدا قسم از آنچه انسان به آن نیاز دارد فروگذار نكرد و به خدا قسم هیچ كس قادر نیست بگوید«اى كاش فلان مطلب در قرآن وجود داشت»؛ زیرا هر آنچه انسان نیاز داشته باشد، خداوند در مورد آن، آیه اى نازل كرده است.

2ـ امام باقر(ع) همین مضمون را با اندكى تفاوت بیان فرموده اند:
إن اللّه تبارك و تعالى لم یدع شیئا تحتاج الیه الامّه الى یوم القیامه الاّ أنزله فى كتابه؛8
خداوند آنچه را كه امّت تا روز قیامت بدان احتیاج دارند، در قرآن آورده و براى رسولش بیان فرموده است.

3ـ سماعهبن مهران از امام كاظم(ع) سؤال مى كند:«آیا پیامبر(ص)، در زمان خود، آنچه را كه مردم احتیاج داشتند بیان فرمود؟» حضرت، علاوه بر آنكه جواب مثبت دادند، اضافه كردند:«بله؛ آنچه را تا روز قیامت، مردم نیاز دارند بیان كرده است»:
أصلحك اللّه، أتى ر

سول اللّه الناس بما یكتفون به فى عهده؟ قال: نعم و ما یحتاجون الیه الى یوم القیامه.9
4ـ امام على(ع) در بیانى كه در مورد اختلاف علما در فتواست، فرمود:
…أم أنزل اللّه دینا ناقصا فاستعان بهم على اتمامه، أم كانوا شركاء فلهم أن یقولوا و علیه أن یرضى، أم أنزل اللّه دینا تامّا فقصر الرسول(ص) على تبلیغه و أدائه، واللّه سبحانه یقول«ما فرّطنا فى الكتاب من شىء» و «فیه تبیان كلّ شىء»؛10

…یا خداوند، دین ناقص فرستاده و از این عالمان در تكمیل آن یارى خواسته؟ یا اینان شركاى اویند و حق دارند بگویند و باید خشنود باشد از راهى كه آنان مى پویند؟ یا دینى كه خدا فرستاده، تمام بوده و پیامبر(ص) در رساندن آن كوتاهى نموده؟ در حالى كه خداوند سبحان گوید: «فرو نگذاشتیم در كتاب، چیزى را» و گوید كه «در آن، بیان هر چیزى هست».
اضافه بر این چهار مورد كه نقل شد، روایاتى دیگر نیز به همین مضمون وارد شده است.11 نتیجه این دسته روایات كه ائمه به طور مطلق فرموده اند«همه چیز در قرآن وجود دارد»، اثبات جامعیت مطلق براى قرآن است؛ امّا چهار دسته روایت دیگر وجود دارد كه اطلاق فوق را محدود نموده، به تدریج روشن مى كند كه مراد از این علوم چیست.
دسته دوم:
دسته دیگر، دو خبر است به این مضمون كه«علم اوّلین و آخرین در قرآن است و باید با تفكر در معانى قرآن، به آن علوم دست یافت». پیامبر(ص) فرمود:
من أراد العلم فلیثور القرآن فانّ فیه علم الأوّلین و الآخرین.12
در نقل دیگرى از عبداللّه بن مسعود، صحابى معروف پیامبر(ص)، به همین معنا اشاره شده است:
إذا أردتم العلم فأثیروا القرآن فإنّ فیه خبر الأوّلین و الآخرین؛ 13
اگر به دنبال علم هستید، با تفكّر در معانى قرآن آن را بیابید؛ چون خبر اولین و آخرین در قرآن یافت مى شود.

گرچه نقل دوم، در اصطلاح، روایت نیست و در اصطلاح علم«درایهالحدیث» به آن خبر مى گویند، ولى در همان علم، گفته شده است كه بعضى خبرها به گونه اى است كه محتواى آن، گواه عدم صدور آن از اشخاص عادى و غیر معصوم است. لذا حداقل براى تأیید روایت اوّل، مى توان از این خبر استفاده نمود.
دسته سوم:

دسته سوم، دو روایت است كه از مجموع آنها استفاده مى شود كه«جمیع احكام مورد نیاز مردم، در قرآن آمده است». البته در دسته ششم روایات، بیان خواهیم كرد كه فهم این احكام و حدود آنها با توجه به سنّت است. فعلا این دو را نقل مى كنیم تا با ضمیمه نمودن روایات دسته اول و

دوم، این طور نتیجه شود كه اخبار ماكان و مایكون و ماهو كائن، در قرآن وجود دارد. ذكر این نكته هم لازم است كه اخبار ماكان، مربوط به گذشتگان و امّت هاى سابق است و اخبار مایكون در مورد معاد و بهشت و جهنم است؛ ولى ماهو كائن، تفسیرهاى مختلف دارد كه در نتیجه گیرى پایان مقاله به آن اشاره مى شود. فعلا دو روایتى را كه وعده دادیم، نقل مى كنیم:

1ـ روایت حضرت كاظم(ع):
فیه تبیان حجج اللّه المنوّره و محارمه المحدوده و فضائله المندوبه و جمله الكافیه و رخصه الموهوبه و شرائعه المكتوبه؛14
در قرآن، حجت هاى نورانى خدا و محرّمات و مستحبّات و رخصتهایى كه به انسان بخشیده شده و واجبات، بیان گردیده است.
2ـ حدیث امام رضا(ع) كه فرمودند:
فیه ـ القرآن ـ تفصیل كل شىء بین الحلال والحرام و الحدود و الأحكام و جمیع ما یحتاج الیه كملا؛15
تفصیل حلال و حرام و حدود و احكام و به طور كلّى آنچه انسان به آن محتاج است، در قرآن وجود دارد.

دسته چهارم:
بعد از آنكه در سه دسته قبل روشن گردید كه منظور از«كلّ شىء» چیست و نتیجه شد كه اخبار گذشته و آینده و احكام مورد نیاز (كه به ترتیب از آنها تعبیر به ماكان و مایكون و ماهو كائن مى شود) در قرآن وجود دارد، در دسته چهارم، این موارد یك جا در روایات بیان شده است. نكته مهم اینكه اگر كسى در سند روایات قبل هم شبهه داشته باشد، در اینجا روایات معتبرى بر مطلب دلالت دارند كه بعضى از آنها را نقل مى كنیم.

1ـ امام صادق(ع):
إنّ اللّه ـ عزّ ذكره ـ ختم بنبیكم النبیین فلانبىّ بعده أبدا و ختم بكتابكم الكتب فلا كتاب بعده و أنزل فیه تبیان كل شىء و خلقكم و خلق السماوات و الأرض و نبأ ماقبلكم و فصل ما بینكم و خبر ما بعدكم و أمر الجنه و النّار؛16

خداوند با پیامبر شما نبوت را به پایان رساند و هیچ پیامبرى بعد از او نخواهد آمد و با كتاب شما(قرآن) نزول كتب الهى خاتمه یافت و تا ابد كتابى نخواهد آمد. در این كتاب، همه چیز بیان شده است، از جمله ماجراى آفرینش انسان و آسمان و زمین و اخبار گذشته و آینده، و احكامى كه به آن نیاز دارید و همین طور اخبار بهشت و جهنّم.

2ـ امام صادق(ع):
فیه ـ القرآن ـ شرعكم و خبرمن قبلكم و بعدكم؛17
در قرآن، احكامى كه به آن نیاز دارید و اخبار كسانى كه قبل از شما بوده اند و همچنین اخبار آینده (معاد) وجود دارد.
نكته قابل ملاحظه در این حدیث، كلمه«شرعكم» است كه منظور از«فصل بینكم» در روایت اول را بیان مى كند. گرچه سند این روایت، به قوّت روایت قبلى نیست، امّا وقتى احادیث مجموعا با هم دیده شود، گاهى اوقات روایت ضعیف دلالت روایت قوى را روشن مى كند. روایت بعدى نیز قرینه است كه مراد از«فصل بینكم» همان احكام و دستوراتى است كه مسلمین در زندگى به آنها نیاز دارند.
3ـ امام على(ع):
فى القرآن نبأ ماقبلكم و خبرما بعدكم و حكم مابینكم؛18
در قرآن، خبر امّت هاى گذشته و خبر معاد و احكامى كه لازم دارید، وجود دارد.
دسته پنجم:

پنجمین دسته، روایاتى است كه یك مطلب اضافى نسبت به دسته چهارم دارند. در این گروه، علاوه بر آنكه«تبیان كل شىء» معنا شده و بر علم ماكان و مایكون و ماهو كائن تطبیق گردیده است، این قید آمده است كه«استظهار این علوم از قرآن، احتیاج به افراد خاصى دارد».

تعداد این روایات و تعدّد طرق آنها به اندازه اى است كه هرگونه شبهه در مورد سند را از بین مى برد. لذا در این مرحله، با اطمینان مى توان گفت كه اوّلا، منظور از جامعیت قرآن، جامعیت در مسیر هدایت انسانهاست كه قبلا معنا كردیم؛ ثانیا، كشف این علوم هم در قدرت همه كس نیست. تعدادى از این روایات را نقل مى كنیم:
1ـ امام على(ع):

ذلك القرآن فاستنطقوه ولن ینطق لكم، أخبركم عنه، إنّ فیه علم ما مضى و علم ما یأتى إلى یوم القیامه و حكم ما بینكم و بیان ما أصبحتم فیه تختلفون، فلو سألتمونى عنه لعلّمتكم؛19
این قرآن را به حرف در آورید كه خودش براى شما هرگز سخن نخواهد گفت. به شما خبر دهم كه علم آنچه گذشته و آنچه تا قیامت خواهد آمد و احكامى كه به آن نیاز دارید و حكم آنچه در آن اختلاف دارید، در آن وجود دارد. اگر از من سوال كنید، به شما یاد خواهم داد.

2ـ امام على(ع):
والذى بعث محمدا بالحق و أكرم أهل بیته، ما من شىء یطلبونه إلاّ و هو فى القرآن، فمن أراد ذلك فلیسألنى عنه؛20
به خدایى كه محمد(ص) را به رسالت بر انگیخت و اهل بیت او را كرامت بخشید، هر چه مردم بخواهند، در قرآن یافت مى شود. هركس در این مورد چیزى مى خواهد، باید از من سؤال كند.

برای دریافت اینجا کلیک کنید