مقاله در مورد دفاع مشروع در برابر ماموران دولت در word

توضیحات

 مقاله در مورد دفاع مشروع در برابر ماموران دولت در word دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد دفاع مشروع در برابر ماموران دولت در word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد دفاع مشروع در برابر ماموران دولت در word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد دفاع مشروع در برابر ماموران دولت در word :

دفاع مشروع در برابر ماموران دولت

چكیده :
به موجب ماده 607 قانون مجازات اسلامی «هرگونه حمله از مقاومتی كه نسبت به ماموران دولت ، در حین انجام وظیفه آنان، به عمل آید، تمرد محسوب می شود…» قانونگذار در ماده 34 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح ، حالتی از تمرد را مورد نظامیان پیش بینی و برای مرتكب آن، مجازات شدیدتری تعیین كرده است. یكی از شرایط اساسی لازم برای تحقق این جرم، در حال انجام وظیفه بودن مامور دولت است. ماموران مذكور چنانچه در حدود وظایف محول و صلاحیت و اختیارات خود

عمل كنند، اعمالشان قانونی اسی و حمله به آن ها یا مقاومت در برابر آنان در این حالت ، تمرد محسوب میشود؛ اگر خارج از حدود وظایف و صلاحیت و اختیارات خود عمل كنند، اعمالشان غیر قانونی است. در این فرض در مورد مقاومت در برابر آنها اختلاف عقیده بسیار است. برخی معتقدند كه مقاومت در برابر این گونه اعمال قانونی، به طور مطلق جایز است و در مقابل، بعضی عقیده دارند كه هیچگونه مقاومتی در مقابل ماموران دولت، حتی اگر عمل آنان خلاف قانون باشد، صحیح نیست عده ای نیز راه میانه را برگزیده، بین موارد مختلف ، فرق قائل شده اند. قانون و رویه قضایی

ایران، متمایل به نظریه سوم است. در حقوق كیفری ایران، مقاومت در برابر اعمال خارج از حدود وظیفه و غیر قانونی ماموران دولت ، نه فقط تمرد به حساب نمی آید. بلكه در برخی موارد با جمع شرایط، عنوان دفاع مشروع پیدا كرده است.

مقدمه
مطالعه تاریخ زندگی بشر و كنجكاوی در زندگی جامعه های ابتدایی نشان می دهدكه در اجتماعات اولیه بشری نیز یك نفر یا گروهی از افراد به عنوان متولیان اداره جامعه، به وضع قانون
می پرداختند. اجرای مقررات و حفظ نظامات به ناچار توام با تسلط بر مردم و به عبارت دیگر حكومت بر آنان بوده است. اعمال هر نوع حاكمیت ملی ، مستلزم داشتن قدرت و توانایی كافی است و یكی از راه های تحكیم این قدرت ، مجازات گردنكشان و تنبیه كسانی است كه نسبت به امانت داران قدرت حاكمه ملی (ماموران دولت ) در حال انجام وظیفه ، بی ادبی یا هتاكی یا حمله و مقاومت میكنند. همانطور كه مردم و دولت از ماموران توقع دارند كه در انجام دادن وظایف خود، جانب امانت و صداقت و شرط علاقه به میهن و ایمان و وظیفه شناسی را رعایت كنند، باید به آنان این اطمینان داده شود كه به هنگام ایفای وظیفه بدون دغدغه خاطر مصون از هرگونه تعرض و تجاوز خواهند بود و متعرضان به آنها در حین انجام وظیفه مجازات خواهند شد. در حقوق ایران برای رسیدن به این مقصود در ماده 607 قانون مجازات اسلامی و همچنین در ماده 34 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح ، حمله یا مقاومت نسبت به ماموران دولتی، به عنوان تمرد، جرم شناخته شده است . شرط اساسی برای تحقق این جرم، در حال انجام وظیفه قانونی است، به طور كلی در مورد اعمالی كه توسط ماموران دولت صورت میگیرد، سه فرض متصور است:
فرض اول وقتی است كه مامور دولت در حالت عادی و بدون آن كه در حال انجام وظیفه باشد مرتكب اعمالی شود كه جرم است. در این حالت مامور دولت ماهیتاً دارای خصوصیت و وجه تمایز نسبت به افراد دیگر نیست، بلكه فقط به اعتبار انجام دادن وظیفه برای دولت از سایر اشخاص تمیز داده می شود. بنابراین وقتی در حال انجام دادن وظیفه نباشد، صرف مامور دولت بودن، موجب برتری او نسبت به افراد عادی نمی شود و لذا مقاومت در برابر اعمال مجرمانه او مشروع بوده و نیاز به بحث مستقل ندارد. به عبارت دیگر ، مامور دولت وقتی در حال انجام وظیفه نباشد، همانند اشخاص عادی جامعه محسوب میشود و مقاومت در برابر اعمال همانند اشخاص عادی جامعه محسوب می شود و مقاومت در برابر اعمال غیر قانونی و نامشروع او ، نه فقط تمرد نیست، بلكه با رعایت شرایط عمومی مذكور در قانون ، دفاع مشروع به حساب می آید.
حالت دوم وقتی است كه مامور دولت در حال انجام وظیفه باشد و در حدود وظایف محول و صلاحیت و اختیارات خود عمل كند. در این حالت ، اقدامات او قانونی است و چون در مقام اجرای دستور مقام مافوق است، حمله یا مقاومت در برابر اقدام مشروع نبوده ، تمرد محسوب می شود.
حالت سوم : زمانی است كه مامور دولت در حال انجام وظیفه یعنی اجرای امر آمر قانونی باشد ولی خارج از حدود وظایف و صلاحیت و اختیارات خود عمل كند. در این حالت ، اعمال او غیر قانونی و قابل تعقیب و مجازات است . اما در بین حقوق دانان در مورد مقاومت در برابر اقدام او، اختلاف عقیده وجود دارد. برخی معتقدند كه مقاومت در برابر این گونه اعمال غیر قانونی به طور مطلق جایز است . در مقابل عده ای بر این باورند كه هیچ گونه مقاومتی در مقابل مامور دولت، حتی اگر عمل او خلاف قانون باشد ، صحیح نیست و البته عده ای نیز راه میانه را برگزیده ، بین موارد مختلف ، فرق قائل شده اند.

موضوع مورد بحث در این مقاله ، توضیح حالت سوم است كه مطالب مربوط به آن را در دو قسمت تجزیه و تحلیل می كنیم. در قسمت اول ، به نظریه های مختلفی كه درباره مقاومت در برابر اعمال خارج از حدود وظیفه و غیر قانونی ماموران دولت وجود دارد، می پردازیم و در قسمت دوم ، این موضوع را در حقوق كیفری ایران بررسی خواهیم كرد.
بحث و بررسی

قبل از ورود به اصل بحث ، لازم است به این سئوال كه « مامور دولت كیست و منظور از وظیفه چیست ؟» پاسخ دهیم.
1 ـ تعریف مامور دولت : به طور كلی مامور دولت ، شخصی است كه انجام دادن ماموریت خاصی از طرف دولت ـ به مفهوم عام كلمه ـ به عهده وی گذاشته شده است؛ خواه در ازای مزد باشد خواه افتخاری . از مامور دولت گاهی به مامور رسمی هم یاد میشود. مامور رسمی شخصی است كه در ازای مزد یا بدون مزد در خدمت عمومی دولت یا اشخاص حقوقی حقوق عمومی قرار دارد كه این خدمت ممكن است دائم یا موقت باشد. از نظر حقوق اداری « ماموران به خدمت های عمومی كسانی اند كه با یكی از سازمان های عمومی همكاری می كنند و تابع قوانین و مقررات عمومی اند و در صورت نبودن قانون یا ناروشنی و تاریكی حقوق نوشته به یاری هنجارها و نظام كلی حقوق عمومی ، حقوق و تكالیف آنان روشن میشود.»
مسلم است كه باید بین شخص مامور و دولت رابطه استخدامی و ماموریت وجود داشته باشد. رابطه استخدامی مستخدمان غیر رسمی شامل آزمایشی ها ، پیمانی ها، خرید خدمتی ها ، روز مزد ها و حكمی ها می شوند. اما عده ای از آنان بودن این كه رابطه استخدامی با دولت داشته باشند، از طرف دولت مامور انجام امور خاص می گردند. بنابراین دایره شمول « ماموران دولت» از «مستخدمان دولت » گسترده تر است؛ به طوری كه هر كارمند دولت ، مامور دولت محسوب می شود، لكن هر مامور دولت لزوماً كارمند دولت نیست. مامور دولتی ممكن است كارمند است كارمند دولت باشد یا نباشد؛ مثل سربازان وظیفه كه به طور موقت در نیروهای مسلح، خدمت زیر پرچم خود را می گذارنند و علیرغم
این دادگاه ، كه از طرف دولت ـ به مفهوم عام كلمه ـ مامور انجام دادن وظایفی میشوند، مستخدم یا كارمند دولت نیستند ، اما مامور دولت به حساب می آیند در بحث مقاومت در برابر اعمال خارج از حدود وظیفه ماموران دولتی ، در ماده 62 و 628 ق . م . ا از عنوان كلی « ماموران دولت » استفاده شده است كه ممكن است محل اختلاف نظر باشد در این اداره حقوقی وزارت دادگستری نظریات مختلفی ارائه داده است. از جمله تا قبل از تصویب قانون حمایت قضایی از بسیج مصوب 1/10/71 در پاسخ به این سوال كه « آیا از نیروهای بسیج می توان به عنوان ضابط قوه قضاییه استفاده كرد؟» در نظریه شماره 922/7 مورخ 11/4/67 گفته است «با توجه به تعاریف مقرر در مواد35 و 36 اساسنامه سپاه پاسداران در مواد یك الی پنج اساسنامه، استفاده از بسیج به عنوان ضابط قوه قضاییه خالی از اشكال نمی باشد» لكن اداره مذكور در نظریه شماره 5521/7 ـ 22/9/67 تاكید كرده است « سرباز وظیفه به لحاظ انجام وظایف و تكالیفی كه برای وی مقرر می گردد و به آنان عنوان انجام وظیفه می كند مامور دولت محسوب می گردد و بالنتیجه مسئولیت اجرایی دارد» با وجود این در نظریه شماره 2478/7 ـ 23/7/70 سرباز وظیفه مامور دولتی محسوب نشده است « با توجه به ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتكبین ارتشا و اختلاس و كلاهبرداری ، سرباز وظیفه مشمول مستخدمان و ماموران دولتی اعم از رسمی و غیر رسمی خارج است، لذا حكم انفصال در این ماده شامل سربازان وظیفه نمی شود.»
هر دو نظر در جای خود صحیح است؛ اما به نظر میرسد نظریه اخیر آن نظر كه سرباز وظیفه را مامور دولت ندانسته محل ایراد است و نظر قبلی صحیح تر است در هر حال با توجه به قانون حمایت قضایی از بسیج اعضای واجد شرایط نیروی مقاومت بسیج نیز كه مجازند هنگام برخورد با جرائم

مشهود در صورت عدم حضور ضابطان یا عدم اقدام به موقع یا اعلام نیاز آنان همانند ضابطان دادگستری به منظور جلوگیری از امحای آثار جرم و فرار متهم و ارسال گزارش به مراجع قضایی اقدامات قانونی لازم را به عمل آورند، مامور دولتی تلقی می شوند و مشمول مقررات مربوط به تمرد یا دفاع در مقابل آنها می گردند.بر این اساس نویسندگان حقوق اداری معتقدند: « در حقوق جزا به منظور حمایت از كاركنان دولت كه در حین انجام وظیفه مورد توهین و یا تجاوز قرار می گیرند. مفهوم مامور یا مستخدم عمومی خیلی گسترده است و طبقات مختلف مستخدمان و كاركنان دولت را در بر میگیرد» لذا منظور ما در این مقاله از مامور دولتی تنها مستخدمان دولت به معنای مورد نظر در بند الف ماده یك قانون استخدام كشوری كه ظهور در مستخدمان تحت نظارت قوه مجریه دارد ، نیست بلكه حتی مستخدمان موضوع ماده 2 قانون مذكور كه مشمول مقررات خاص هستند. ( مستخدمان وزارت امور خارجه، جهاد سازندگی، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ، شهرداری ها ، اعضای هیات علمی دانشگاهها ، قضات و…) نیز مورد نظر است به علاوه هر چند بر اساس نظریه 353/7 ـ 7/4/66 اداره حقوقی وزارت دادگستری ماموران وزارت اطلاعات ضابط دادگستری محسوب نمی شوند لكن به هر حال مامور دولت به حساب می آیند.
2 ـ تعریف : از نظر لغوی آنچه اجرای آن شرعاً یا عرفاً بر عهده كسی قرار گرفته، وظیفه نامیده میشود. اما در اصطلاح حقوقی، به تكلیف قانونی و مخصوصاً تكلیف قانونی مامور دولت ، وظیفه و گاهی وظیفه قانونی گفته میشود كه در مقابل وظیفه اخلاقی و طنی و غیره به كار می رود. بنابراین منظور از وظیفه مامور دولت ، شغل یا ماموریت یا تكلیفی است كه به موجب قوانین و مقررات از طرف دولت ـ به معنای عام كلمه ـ به عهده مامور گذاشته میشود، اعم از این كه این وظیفه یا شغل مستمر یا موقت باشد یا افتخاری یا در ازای مزد.
3 ـ نظریه هایی كه در مورد مقاومت در برابر اعمال خارج ازحدود وظیفه و غیر قانونی ماموران دولت مطرح شده است :
همانطور كه در حبث اطاعت مامور از مقام مافوق در سلسلسه مراتب اداری نظرهای مختلفی مطرح شده است در مورد اطاعت افراد جامعه از ماموران دولتی هم اختلاف نظر است و تئوری های مختلفی وجود دارد.
در قوانین اساسی 1791 و 1793 میلادی فرانسه ، تحت تاثیر افكار آزادیخواهانه قرن هیجدهم ، حق مقاومت و دفاع افراد مردم در مقابل اعمال خارج از حدود وظیفه و غیر قانونی ماموران دولت ، به صراحت پیش بینی شده بود. در ماده 11 اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1793 نیز آمده است: « هر عملی كه خارج از حدود و ترتیبات قانونی اجرا شود، مستبدانه و ظالمانه است و كسی كه چنین عملی علیه او اجرا می شود، حق مقاومت و دفع و رد آن عمل را با قوه قهریه دار

ا است» این ماده مبنای توجیه مقاومت در مقابل اعمال خلاف قانون ماموران دولت در همه كشورها از جمله : در لبنان است كه در ماده 379 قانون مجازات مجوز دفاع را با رعایت برخی شرایط برای كسی كه مورد تهاجم غیر قانونی مامور دولت قرار میگیرد صادر كرده است. این اجازه در ماده 212 قانون مجازات مصر نیز وجود دارد.
در قانون جزای سال 1810 فرانسه از نقل ماده فوق خودداری شد و ماده 209 آن، هرگون حمله و مقاومتی كه با عنف و تجری نسبت به مامورانی كه برای قانون و اوامر و احكام مقامات قانونی

اقدام
می كردند، به عمل می آمد، تحت عنوان تمرد، جرم شناخته شد. سكوت ماده 209 قانونی جزای 1810 فرانسه ، موجب بروز اختلاف نظر بین حقوقدانان آن كشور و ارائه نظریه های مختلف گردیده كه به طور اجمال به آنها اشاره می كنیم.
3 ـ 1 ـ نظریه مقاومت مطلق
این نظریه متعلق به آرمان كارل حقوق دانان فرانسوی است وی در تاریخ 24 ژانویه 1823 میلادی در روزنامه لوناسیونال ، مقاله ای نوشت و در آن اظهار نظر كرد كه مردم حق دارند در مقابل اقدامات خلاف قانون ماموران دولتی، مقاومت و دفاع كنند. استناد او مخصوصاً به ماده 11 اعلامیه حقوق بشر مصوب 1793 میلادی بود كه به موجب آن هر عملی كه خارج از حدود و ترتیبات قانونی اجرا شود ، مستبدانه و ظالمانه است و كسی كه چنین عملی علیه او اجرا میشود، حق مقاومت و دفع و رد آن را قوه قهریه ، دارا است. پس از انتشار این مقاله ، وی به اتهام تحریك به مقاومت در مقابل قوای عمومی و نافرمانی در برابر قانون ، در دادگاه جنایی پاریس ، تحت محاكمه قرار گرفت ، ولی هیات منصفه دادگاه ، رای بر برائت وی داد.
بر طبق نظریه او، ثابت شود ماموران و مقامات دولتی ، حق اجرای عملی را كه مرتكب در مقابل آن مقاوت كرده است نداشته اند یا این كه عملشان از حیث رعایت ترتیبات ، با قانون منطبق نبوده ، اقدامات مرتكب ، تمرد محسوب نمی شود.
گارو از طرفداران این نظریه، عقیده دارد كه مقاومت در برابر حمله نامشروع ماموران دولت ، به طور مطلق جایز است و در این خصوص می گوید : « در حقیقت آنچه جرم تمرد را به وجود می آورد ، نافرمانی و بی اعتنایی نسبت به قانون است و اعمال قدرت در برابر ماموران دولت ، وسیله بروز تظاهر این نافرمانی و بی اعتنایی است. پس وقتی مامور دولت قانون را اجرا نمی كند واز حدود وظیفه خود مخارج می شود یا از آن سوء استفاده میكند، مرتكب عمل خود سرانه ای به ضرر شخص شده است و در نتیجه ، وقتی شخص در برابر او ایستادگی میكند، در واقع در مقابل «نقض قانون » مقاومت كرده ، نه در مقابل « اجرای قانون »؛ و چنین مقاومتی نه فقط جرم نیست بلكه كاملاً مشروع است»
3 ـ 2 ـ نظریه اطاعت مطلق
نظریه اطاعت مطلق ، نقطه مقابل نظریه مقاومت مطلق است عده ای از حقوق دانان فرانسوی از جمله پواتون بر خلاف آرمان كارن ، معتقدند كه مقاومت در برابر مامور دولت كه در مقام اجرای قانون است ولو اینكه مامور از حدود وظیفه خود خارج شده و رعایت ترتیبات مقرره را نكرده باشد یا حتی مرتكب جرم شده باشد، جایز نیست و موجب تحقق بزه تمرد می شود به طور خلاصه ، افراد صلاحیت تشخیص غیر قانونی بودن اعمال ماموران را ندارند و به این عنوان نباید قاضی اعمال خ

ود شده ، مانع اجرای ظایف ماموران را ندارند و به این عنوان نباید قاضی اعمال خود شده ، مانع اجرای وظایف ماموران شوند. براساس این نظریه اقدامات ماموران دولت در هر مورد كه مداخله آنان به عنوان قصد انجام وظیفه باشد ، محول بر صحت بوده ، منطبق با قانون است . البته اثبات خلاف آن بعداً مجاز است و مامور متخلف تعقیب و مجازات خواهد شد؛ ولی مردم حق مقاومت یا دفاع در مقابل آنان را ندارند والا انجام وظیفه از طرف ماموران دولتی اگر محل نگردد لااقل مشكل تر خو

اهد شد. به عبارت دیگر ، وظیفه مردم اطاعت مطلق وتمكین از اوامر ماموران دولت است و در صورتی كه عمل ماموران موجب خسارت یا تضمین جرمی باشد ، می توانند بعداً شكایت كنند و مامور متخلف نیز مسئول اقدام خلاف قانون خود است.
البته در مواردی كه غیر قانونی بودن عمل ماموران دولتی به آن درجه از وضوح و بداهت باشد كه به آن نتوان اجرای وظیفه و قانون داد، حتی طرفداران این نظریه ، حق مقاومت و دفاع را برای افراد شناخته اند و اقدام مرتكب در دفع عمل غیر قانونی علنی و بین ماموران را جرم تمرد تلقی نكرده اند. ارائه مثالی در مورد تعرض به عرض و ناموس مردمان ، بهتر می تواند موید صحت این نظر باشد. فرض كنیم مامور گمرك ـ برای مثال در كشور فرانسه ـ به بهانه بازرسی بدنی زنی ، خود را به او نزدیك كرده ، تماس های غیر متعارف و منافی عفت با او ایجاد و حتی واقعاً تجاوز به وی را قصد كند در این حالت هیچ كس نمی تواند به عذر آن كه مرتكب ، مامور دولت و در حین انجام وظیفه است، حق مقاومت و دفاع برای زن قائل نباشد» در حقیقت او را به تسلیم در مقابل امیان شهوانی مامور ناپاك محكوم كند.
3 ـ 3 ـ نظریه مختلط
نظریه مقاومت مطلق ،با حفظ انتظامات و سیاست قضایی و مصالح جامعه سازگار نبوده و نظریه اطاعت مطلق ، دور از عدالت و منطق به نظر میرسید ؛ چرا مردم به امید شكایت و تعقیب بعدی ، مجبور به تمكین در مقابل اعمال مجرمانه ماموران بودند. از طرفی معقول و موجه نبوده كه دادگاه هم مامور خاطی را كه از حدود وظیفه خود خارج و مرتكب جرم شده بود محكوم به مجازات كند و هم فردی را كه در برابر این عمل مجرمانه تمكین نكرده و در رد و دفع آن مقاومت كرده بود، كیفر بدهد. بنابراین نظریه سومی تحت عنوان «نظریه مختلط» مطرح شده است.
طرفداران نظریه مختلط كه در راس آنان ، ایزامبر فرانسوی قرار دارد ، معتقدند كه مامور دولت باید در موقع اقدام ، حتماً نوشته ای در دست داشته باشد ولو آن كه نوشته خلاف ترتیب قانونی صادر شده باشد.

برای مثال اگر پاسبان با ادعای ماموریت برای جلب فرد، حكم جلب در دست داشته باشد ولو آن كه مقام صادر كننده آن از نظر قانونی ، صالح در رسیدگی به اصل اتهام نباشد ، شخص جلب شونده ـ به فرض عالم بودن به این امر ـ نمی تواند این نقص قانونی ر مستمسك قرار داده، در برابر اجرای حكم جلب مقاومت یا حمله كند؛ چون پاسبان مكلف است به اجرای دستور مقام قضایی بوده ، نمیتواند قانونی بودن احكام و دستورات مقامات قانونی را كنترل كند . اما چنانچه همین مامور بد

ون در دست داشتن حكم (دستور كتبی ) جلب شخص درصدد دستگیری او برآید، مخاطب حق دارد در برابر این عمل ، مقاومت و در حدودی كه متناسب باشد ، اعمال قوه كند. پرواضح است كه این نظریه ناظر بر جرائم مشهود نیست؛ زیرا در آن موارد ، پاسبان حق هرگونه اقدام و جلب را حتی بدون نوشته و حكم دارد.
4 ـ مقاومت در برابر اعمال خارج از حدود وظیفه و غیر قانونی ماموران دولت ، از لحاظ حقوق كیفری ایران.
در حقوق كیفری ایران در ماده 607 قانون مجازات اسلامی و ماده 34 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح، عنوان مجرمانه ای در نظر گرفته شده كه در واژگان حقوقی « تمرد » نامیده شده است به قرینه كلمه «وظیفه » مندرج در هر دو ماده مذكور ، جرم تمرد ناظر به حالتی است كه مامور در حدود وظیفه قانونی محول اقدام می كرده و در آن حال مورد حمله یا مقاومت شخص مرتكب قرار گرفته است. بنابراین اگر اقدامات مامور ، خارج از صلاحیت و وظیفه او بوده یا در اجرای آنها از حدود وظیفه قانونی خود مخارج شده یا تشریفات مقرر را رعایت نكرده باشد ، حمله یا مقاومت نسبت به او در این حالت جرم تمرد محسوب خواهد نخواهد شد ؛ زیرا در این مقاومت نسبت به وی در حین انجام دادن آنها ، جرم تمرد محسوب شود مثل اینكه ضابط دادگستری در مقام اجرای قرار تامین از حدود وظیفه خود خارج شده ، اقدام به ضرب و جرح متهم كند؛ یا مامور كشف قاچاق رعایت ترتیبات مقرر در ماده 12 قانون مجازات مرتكبین قاچاق (مصوب 9 اسفند 1312) را نكند و بدون حضور نماینده دادگستری یا شبانه برای كشف كالای قاچاق وارد منزلی شود.
رویه قضایی و آرای محاكم تالی و دیوان عالی كشور و دكترین حقوقی در این موارد متفقاً بر عدم احراز وتحقق جرم تمرد نظر
داده اند شعبه 5 دیوان عالی كشور در رای شماره 2763 مورخ
16/12/1371 چنین اظهار نظر كرده است :
« وقتی كه در نظر دادگاه ثابت شد مامور دولت بر خلاف وظیفه رفتار كرده است، تمرد یا مقاومت با او در آن موقع با این ماده (ماده 160 قانون مجازات عمومی قابل تطبیق نیست بنابراین پاسبانی كه موقع شب و بدون اجازه برای كشف بزه وارد خانه كسی شده است تمرد یا مقاومت با او ، بزه تلقی نمیشود.»
همچنین شعبه 8 دیوان عالی كشور در رای شماره 3359 مورخ
29/12/1334 گفته است : « اگر ماموران شهربانی ، در ساعت 10 بعدظهر (شب ) به منزل متهم به دایر كردن شیره كش خانه وارد شده باشند و در پرونده ، اشعاری به این كه موجبات قانونی برای ورود در شب بالاخص دستور ماده 24 قانون آیین دادرسی كیفری و ماده 1 قانون مجازات مرتكبین قاچاق رعایت شده ، نداشته باشد، در این صورت كه برای ورود در منزل اشكال قانونی

وجود داشته اصولاً تكلیف و وظیفه ای برای ماموران نمی توان قائل شد تا متهم طبق ماده 160 قانون مجازات عمومی قابل مجازات تشخیص گردد».

بنابراین برای آن كه اقدامات ماموران دولت محترم بوده، آن ها از حمایت ویژه قانون ـ در مقایسه با سایر افراد ـ برخوردار شوند، لازم است كه ضمن رعایت ترتیبات مقرره در حدود وظایفی كه به موجب قوانین و مقررات از سوی دولت به عهده آنان گذاشته شده ، عمل كنند و حدود صلاحیت و اختیارات خود خارج نشوند؛ چه در غیر این صورت علاوه بر این كه به همین دلیل مسئولیت كیفری و مدنی خواهند داشت ، دفاع در مقابل اقدامات آنها مشروع خواهد بود كسی كه مورد تجاوز قرار گرفته است می تواند از خود دفاع كند.
به هر حال ، توجه به این نكته حایز اهمیت است كه صرف اثبات غیر قانونی بودن دستور یا حكمی كه از مراجع صالح و با ظاهر قانونی صادر شده و در حدود مقررات ، ماموران مكلف به اجرای آن بوده اند، جواز مقاومت نخواهد بود. برای مثال ، اگر در مقابل پاسبان یا مامور اجرای دادگستری كه دستور جلب صادر شده از سوی مقام قضایی یا قرار تامین خواسته دادگاه را اجرا میكند به دستاویز این كه مقام صادر كننده، حق جلب نداشته یا قرار دادگاه ، خلاف قانون صادر شده است مقاومت شود، این اقدام تمرد است ؛ هرچند ثابت شود كه دستور جلب یا قراردادگاه خلاف قانون بوده است ، زیرا ضابطان و ماموران اجرا، مكلف به انجام دادن دستور مقام قضایی و قرار دادگاه بوده اند و نمی توانند قانونی بودن احكام و دستورات مقامات قانونی را كنترل كنند. این معنا از مفاد ماده 607 قانون مجازات اسلامی و توجه به كلمه «وظیفه » مندرج در آن و مقررات مواد 56 و 57 قانون مذكور نیز قابل استنباط است.
بنابراین قانون و رویه قضایی ایران ، متمایل به نظریه مختلط است در حقوق كیفری ایران ، مقاومت در برابر اعمال خارج از حدود وظیفه و غیر قانونی ماموران دولت ، نه فقط جرم تمرد نیست ، بلكه د

ر برخی موارد با جمع شرایطی می تواند عنوان دفاع مشروع به خود بگیرد كه در این صورت شخص ، مرتكب می تواند حتی ضمن مقاومت در برابر مامور ، در حدودی كه متناسب با اقدامات تجاوز كارانه مامور باشد ، اعمال قوه قضاییه این معنا ، از مفاد ماده 56 ، 62، 607 ،625 ، 626 ، 627 ، 628 و 629 قانون مجازات اسلامی استنباط می شود.

برای دریافت اینجا کلیک کنید