مقاله تأثیر خاکهای میکوریزی مختلف بر پاسخ گیاه ذرت به تنش شوری در word

توضیحات

 مقاله تأثیر خاکهای میکوریزی مختلف بر پاسخ گیاه ذرت به تنش شوری در word دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تأثیر خاکهای میکوریزی مختلف بر پاسخ گیاه ذرت به تنش شوری در word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تأثیر خاکهای میکوریزی مختلف بر پاسخ گیاه ذرت به تنش شوری در word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تأثیر خاکهای میکوریزی مختلف بر پاسخ گیاه ذرت به تنش شوری در word :

مقدمه

شوری خاك یک مشکل روزافزون خاکهای کشاورزی است که باعث کاهش سرعت رشد و تولید محصول مخصوصاً در مناطق خشک و نیمهخشک میشود .(4)
خاکهای شور بیش از 7 درصد سطح خشکیهای زمین شامل باتلاقهایی شور و مناطق شور شده در اثر فعالیتهای انسانی را در برمی گیرند. پاشیدن نمک در زمستان برای جلوگیری از یخزدگی جادهها یکی دیگر از دلایل شوری خاك میباشد .(11) در زمینهای کشاورزی که احتیاج به آبیاری مکرر دارند، اگرچه مقداری از نمک

در اثر شستشو پائین میرود اما مقداری نیز در اثر تبخیر آب در خاك میماند، در نتیجه بتدریج غلظت نمک در اطراف ریشه افزایش مییابد .(25) البته بخوبی مشخص شده که تولید محصول در خاکهای شور کاهش مییابد.

دلیل اصلی این کاهش محصول، سمیت نمک برای گیاه است که منجر به کاهش توانایی گیاه در حفظ آب، عدم تعادل در جذب عناصر غذایی و سمیت یونها در پدیده فتوسنتز میباشد .(34)

ایجاد گیاهان متحمل به شوری از طریق مهندسی ژنتیک یا

142

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 27، شماره 1، 1393

از بین بردن شوری خاك از طریق شستن نمک اضافی اگرچه موفقیتآمیز بوده است اما برای مقاصد کشاورزی اقتصادی نیست .(7) در کنار مهندسی ژنتیک استفاده از ارقام متحمل و یا استفاده از میکوریزها برای کاهش تنش شوری بهعنوان راهکارهای زیستی مفید پیشنهاد شده است

.(9) قارچهای میکوریزی وزیکولار آرباسکولار

[Vesicular-Arbuscular Mycorrhizal (VAM)] در بین میکروارگانیزمهایی که محیط ریزوسفر را اشغال میکنند منحصر بفرد هستند .(15) همزیستی یک گیاه با قارچهای
VAM باعث میشود که گیاه بتواند مواد غذایی کم تحرك را در خاکهای فقیر جذب کند .(19) این قارچها جزء مهمی از اکوسیستمهای طبیعی هستند و در محیطهای شور هم شناسایی شدهاند 18) و .(35 بعضی محققان گزارش کردهاند که قارچهای VAM میتوانند توانایی گیاه را در مقابله با تنش شوری افزایش دهند 16)، 26 و .(36 افزایش مقاومت به تنش شوری می تواند از طریق بهبود جذب عناصر غذایی (5)، تعادل یونی (12)، حفظ فعالیت آنزیمها

(26) و تسهیل جذب آب (31) صورت بگیرد.

البته شرایط نامناسب محیطی ازجمله شوری میتواند اثرات منفی روی آغشتگی و زنده ماندن میکوریزها از یک دوره رشد ریشه تا دوره بعدی داشته باشد. دیکسون و همکارانش (9) (1993) گزارش کردند که اضافه کردن نمکهای مختلف به خاك اثرات منفی روی آغشتگی میکوریزی دارد. همچنین ثابت شده است که نمکهای دارای سدیم و کلر اثرات منفی روی جوانهزنی و زنده ماندن اسپور قارچهای همزیست دارد. قارچهای میکوریزی احتمالا” از طریق سازوکارهای مختلف باعث بهبود رشد گیاه در شرایط شوری میشوند. ازجمله این سازوکارها میتوان به بهبود تغذیه معدنی بهخصوص فسفر و عناصر کم مصرف مثل روی و مس و تنظیم فشار اسمزی اشاره نمود 1) و .(21

هدف از این آزمایش مطالعه تأثیر میکوریزهای خاکهای با

منشأ جغرافیایی متفاوت (کرمان، بردسیر، بافت و رفسنجان) بر بهبود رشد گیاه ذرت (Zea mayze) در شرایط تنش شوری بود.
مواد و روشها

کشت گیاه ذرت: خاك یکنواختی از مزرعه گندم واقع در جوپار کرمان برداشت و استریل گردید. خاکها در گلدانهای پلاستیکی با ارتفاع 30 سانتیمتر به میزان مساوی تقسیم گردید. 48 گلدان برای انجام آزمایش آماده شد. جهت تیمار میکوریزی خاك زراعی از نقاط زراعتی واقع در بردسیر، رفسنجان، کرمان و بافت بهترتیب از مزرعه چغندر، باغ پسته، مزرعه گندم و باغ گردو برداشت و به آزمایشگاه آورده شد. خاکها برای اطمینان از حضور اسپورهای قارچ مورد بررسی قرار گرفتند. به 12 گلدان 5

گرم خاك کرمان، 12 گلدان 5 گرم خاك بردسیر، 12

گلدان 5 گرم خاك بافت و 12 گلدان 5 گرم خاك رفسنجان اضافه شد. به 12 گلدان دیگر، خاك میکوریزی اضافه نشد، این گلدانها بهعنوان گیاهان شاهد (غیر میکوریزی) در نظر گرفته شد. در داخل هر گلدان 4 عدد بذر ذرت رقم کراس کاشته شد. گلدانها در شرایط گلخانه نگهداری شدند و با آب شیر آبیاری شدند تا سبز شوند.

پس از اینکه سن گیاهان به یک ماه و ارتفاع متوسط آنها به 15 سانتیمتر رسید تیمار شوری روی آنها اعمال شد.

هر گروه دوازده تایی تیمار میکوریزی به سه گروه چهارتایی تقسیم شد و هر گروه یکی از سه سطح شوری

0، 30 و 60 میلی مولار نمک (NaCl) را در هر بار آبیاری که هر سه روز یک بار انجام شد به اندازه مساوی بهعنوان تیمار شوری دریافت کرد. گیاهان دو ماهه تیمار شده با نمک برای بررسی پارامترهای مورد نظر برداشت شدند.

اندازهگیری درصد آغشتگی ریشه: ریشههای نازك هر گلدان بعد از شستشو، جهت اندازهگیری میزان آغشتگی آنها به قارچهای VAM در داخل ظروف جداگانه محتوی

143

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 27، شماره 1، 1393

گلیسرول ریخته و بعد با رنگآمیزی به روش راجاپاکز

(27) میزان آغشتگی آنها به قارچهای میکوریزی

اندازهگیری شد.

اندازهگیری وزن خشک اندام هوایی و ریشه: برای

اندازهگیری وزن خشک ساقه و ریشه با ترازوی آزمایشگاهی پس از شستشوی ریشه، اندام هوایی و ریشه جداسازی و هر کدام به صورت مجزا در آون به مدت 24

ساعت و در 70 درجه سانتیگراد خشک شدند.

اندازهگیری میزان قندهای احیا کننده ریشه و برگ:

سنجش میزان قندهای احیا کننده در ریشه و برگ با استفاده از روش سوموگی (33) انجام شد. بهمنظور تهیه عصاره گیاهی مقدار 0/02 گرم بافت تر ریشه و برگ هر گیاه با 8 میلی لیتر آب مقطر در هاون چینی سائیده شد.

عصاره بدست آمده به کمک کاغذ صافی واتمن شماره یک صاف گردید و 2 میلی لیتر از هر عصاره تهیه شده به لولههای آزمایش جداگانه منتقل و پس از افزودن 2 میلی لیتر سولفات مس به آنها در لولهها با پنبه مسدود گردید و لولهها به مدت 8 دقیقه در حمام آب گرم با دمای 100
درجه قرار داده شدند. پس از سرد شدن 2 میلی لیتر فسفو مولیبدیک اسید به آنها افزوده شد. احیا فسفو مولیبدیک توسط مس باعث ایجاد رنگ آبی میشود. سپس توسط اسپکتروفتومتر UV-Visible مدل Cary 50 جذب آن در طول موج 600 نانومتر تعیین و با استفاده از منحنی استاندارد میزان قند ریشه محاسبه گردید.

اندازهگیری پرولین: اندازهگیری پرولین با روش بیتس و همکاران (6) انجام شد. 0/01 گرم بافت خشک گیاه را در

10 میلی لیتر محلول 3 درصد سولفوسالیسیلیک اسید ساییده و مخلوط یکنواختی تهیه گردید. پس از صاف کردن محلول، 2 میلی لیتر از آن با 2 میلی لیتر معرف نین هیدرین و 2 میلی لیتر استیک اسید گلاسیال مخلوط گردید و یک ساعت در دمای 100 درجه در حمام آب گرم قرار گرفت . بعد از این مدت لولهها در حمام آب یخ قرار داده

شدند و پس از سرد شدن 4 میلی لیتر تولوئن به مخلوط اضافه گردید. با ثابت نگه داشتن لولهها دو لایه کاملاً مجزا در آنها تشکیل شد. از لایه رنگی فوقانی برای اندازهگیری جذب پرولین نمونهها در طول موج 520 نانومتر به وسیله اسپکتروفتومتر UV-Visible مدل Cary 50 استفاده شد.

اندازهگیری یونها: 0/5 گرم از بافت گیاهی خشک ساییده شده در 10 میلی لیتر نیتریک اسید غلیظ قرار داده شد تا نمونهها به خوبی در اسید حل شوند. بعد محلول حاصل را گرم کرده تا بخارهای اسیدی از محلول خارج شوند. حجم محلول را به 50 میلی لیتر رسانده و از کاغذ صافی عبور داده شد. از محتویات بهدست آمده برای اندازهگیری یونهای فسفر، پتاسیم و سدیم با دستگاه Atomic Absorbtion Spectrophotometer مدل Varian Spectra

220 استفاده شد.

تحلیل آماری: آزمایش فاکتوریل 4×3 شامل 3 سطح شوری و 4 تیمار میکوریزی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. دادهها از نظر آماری با استفاده از آنالیز واریانس بررسی شدند و میانگین تیمارها از طریق آزمون دانکن مقایسه شدند.

نتایج

اثر خاکهای میکوریزی و شوری بر درصد آغشتگی

ریشه: مطابق شکل 1 در شرایط غیر شور کمترین درصد آغشتگی مربوط به گیاهان میکوریزی شده با خاك میکوریزی بردسیر بود. هر دو سطح شوری باعث کاهش درصد آغشتگی در گلدانهای دارای خاك میکوریزی کرمان شد. شوری 30 میلی مولار درصد آغشتگی ریشه را در گلدانهای دارای خاك بردسیر افزایش داد و شوری 60

میلیمولار در این رابطه بی تأثیر بود. در گیاهانی که در خاك میکوریزی بافت رشد کرده بودند شوری 30
میلیمولار درصد آغشتگی را تغییر نداد و شوری 60 میلی مولار آن را کاهش داد. در گیاهان میکوریزی شده با خاك

144

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 27، شماره 1، 1393

رفسنجان هر دو سطح شوری هیچ تأثیری در درصد آغشتگی ریشه نداشت.

-1 اثر سطوح مختلف شوری 0)، 30 و 60 میلی مولار) بر روی درصد آغشتگی ریشه گیاه ذرت رشد یافته در خاك میکوریزی مناطق جغرافیایی مختلف (هر عدد میانگین 4 تکرار و علائم روی ستونها خطای معیار SE را نشان میدهد. مقایسه میانگین تیمارها براساس آزمون Duncan و با

حدود اطمینان 95 درصد انجام شد).

شکل -2 اثر سطوح مختلف شوری 0)، 30 و 60 میلی مولار) بر روی وزن خشک الف) اندام هوایی و ب) ریشه گیاه ذرت رشد یافته در خاك میکوریزی مناطق جغرافیایی مختلف و غیر میکوریزی (شاهد)

145

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 27، شماره 1، 1393

اثر خاکهای میکوریزی و شوری بر وزن خشک اندام

هوایی و ریشه: در همه گیاهان رشد کرده در خاکهای میکوریزی بجز گیاهان رشد کرده در خاك رفسنجان در شرایط غیر شور وزن اندام هوایی بیشتر از حالت شاهد بود

(شکل 2 الف). براساس شکل 2 الف بیشترین وزن اندام هوایی در شرایط غیر شور بهترتیب در گیاهان رشد کرده در خاك بردسیر، بافت و کرمان دیده شد و وزن اندام هوایی گیاهان رشد کرده در خاك رفسنجان تفاوت معنیداری با گیاهان شاهد غیر شور نداشت. هر دو سطح شوری باعث کاهش در وزن اندام هوایی گیاهان شاهد و گیاهان رشد کرده در خاك میکوریزی کرمان شد. در گیاهان رشد کرده در خاك بردسیر شوری 30 میلی مولار تأثیری در وزن اندام هوایی نداشت و شوری 60 میلی مولار باعث کاهش وزن اندام هوایی شد. هر دو سطح شوری باعث افزایش معنیدار وزن اندام هوایی در گیاهان رشد کرده در خاك بافت و رفسنجان شد و این افزایش در شوری 30 میلی مولار بیشتر بود.

با توجه به شکل 2 ب وزن ریشه در تمام گیاهان رشد کرده در گلدانهای حاوی خاك اسپوردار بیشتر از گیاهان شاهد بود (هم در شرایط شور و هم غیر شور). در گیاهان رشد کرده در خاك کرمان شوری 30 میلی مولار وزن ریشه را کاهش داد ولی شوری 60 میلی مولار در این رابطه بی تأثیر بود (شکل 2 ب). هر دو سطح شوری باعث کاهش معنیدار وزن ریشه در گیاهان رشد کرده در خاك بردسیر شد (شکل 2 ب). در گیاهان رشد کرده در خاك بافت تنها شوری 60 میلی مولار و در گیاهان رشد کرده در خاك رفسنجان هر دو سطح شوری وزن خشک ریشه را افزایش داد (شکل 2 ب).

اثر خاکهای میکوریزی و شوری بر مقدار قندهای احیا

کننده: مطابق شکل 3 الف در شرایط غیر شور میکوریزی شدن، تجمع قندهای احیا کننده را در برگ گیاهان میکوریزی شده نسبت به گیاهان شاهد افزایش داد. هر دو

سطح شوری باعث افزایش مقدار قندهای احیا کننده در برگ گیاهان شاهد و گیاهان رشد کرده در خاك میکوریزی کرمان شد (شکل 3 الف). ولی در گیاهان رشد کرده در خاكهای میکوریزی بردسیر، بافت و رفسنجان هر دو سطح شوری مقدار قندها را در برگ کاهش داد.

در ریشه نیز مانند برگ مقدار قندهای احیا کننده در شرایط غیر شور در گیاهان میکوریزی بیش از گیاهان شاهد بود

(شکل 3 ب). با افزایش سطح شوری، مقدار قندهای احیا کننده ریشه گیاهان رشد کرده در خاك میکوریزی کرمان افزایش یافت و در این رابطه شوری 30 میلی مولار تأثیر بیشتری داشت. هر دو سطح شوری باعث کاهش مقدار قندهای احیا کننده در ریشه گیاهان رشد کرده در خاك های میکوریزی بردسیر، بافت و رفسنجان شد (شکل 3 ب).

اثر خاکهای میکوریزی و شوری بر مقدار پرولین:

براساس شکل 4 الف در شرایط شور و غیر شور برگ گیاهان میکوریزی نسبت به گیاهان شاهد غلظت بالاتری از پرولین داشت. افزایش سطح شوری تأثیری در مقدار پرولین برگ گیاهان شاهد نداشت. هر دو سطح شوری مقدار پرولین را در برگ گیاهان رشد کرده در خاك کرمان و بافت کاهش داد. در گیاهان رشد کرده در خاك بردسیر شوری 30 میلی مولار باعث افزایش مقدار پرولین و در گیاهان رشد کرده در خاك میکوریزی رفسنجان شوری 30

میلی مولار باعث افزایش و شوری 60 میلی مولار باعث کاهش مقدار پرولین برگ شد (شکل 4 الف).

در شرایط غیر شور تنها مقدار پرولین ریشه گیاهان رشد کرده در خاك میکوریزی بافت بیشتر از گیاهان شاهد بود

(شکل 4 ب). در گیاهان رشد کرده در خاك کرمان و بافت شوری 30 میلی مولار بر مقدار پرولین ریشه بی تأثیر بود و شوری 60 میلی مولار پرولین ریشه را کاهش داد. مقدار پرولین ریشه گیاهان رشد کرده در خاك بردسیر در هر دو سطح شوری افزایش یافت. شوری 30 میلی مولار باعث افزایش و 60 میلی مولار باعث کاهش مقدار پرولین ریشه

146

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 27، شماره 1، 1393

گیاهان رشد کرده در خاك میکوریزی رفسنجان شد (شکل 4 ب).

شکل -3 اثر سطوح مختلف شوری 0)، 30 و 60 میلی مولار) بر روی میزان قند الف) برگ ب) ریشه گیاه ذرت رشد یافته در خاك میکوریزی مناطق جغرافیایی مختلف و غیر میکوریزی (شاهد).

147

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 27، شماره 1، 1393

شکل -4 اثر سطوح مختلف شوری 0)، 30 و 60 میلی مولار) بر روی غلظت پرولین الف) برگ ب) ریشه گیاه ذرت رشد یافته در خاك میکوریزی مناطق جغرافیایی مختلف و غیر میکوریزی (شاهد).

اشتراک‌گذاری:

• Click to share on Facebook (در پنجر تازه باز می‌شود)

• برای به اشتراک گذاشتن روی لینکداین کلیک کنید (در پنجر تازه باز می‌شود)

• Click to share on Telegram (در پنجر تازه باز می‌شود)

• کلیک کنید تا روی گوگل+ به اشتراک گذاشته شود (در پنجر تازه باز می‌شود)

برای دریافت اینجا کلیک کنید