دانلود مقاله موقعیت طبیعی و جغرافیایی اصفهان با pdf

توضیحات

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله موقعیت طبیعی و جغرافیایی اصفهان با pdf دارای 200 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله موقعیت طبیعی و جغرافیایی اصفهان با pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله موقعیت طبیعی و جغرافیایی اصفهان با pdf

فصل اول:موقعیت جغرافیایی و تقسیمات شهری  
فصل اول:موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان  
موقع طبیعی و جغرافیایی  
دشت ها  
آبشارها  
رشته کوه ها  
رودها:  
تقسیمات آب و هوایی  
درجه حرارت  
میزان بارندگی  
مادیها  
زندگی جانوران  
ـ نواحی حفاظت شده  
استان اصفهان  
اردستان  
شهرضا(قمشه)  
کاشان  
فریدن (داران)  
فریدون شهر  
گلپایگان  
نائین  
سمیرم  
خمینی شهر(سده)  
فلاورجان  
نحف آباد  
دولت آباد  
ابیانه  
میمه  
مورچه خورت  
علویجه  
آران و بیدگل  
خور و بیابانک  
قیص آباد  
مال و اجرد  
نوگنبد  
برسیان  
خور  
چرمهین  
طرق  
زواره  
فن بزرگ  
تیران  
فصل دوم: فصل وجه تسمیه و دورنمای تاریخی و آثار تاریخی  
پیشگفتار  
وجه تسمیه ـ اصفهان  
جی باستان  
فصل اول  
نام و پیشینه تاریخی  
1- نام  
دورنمای تاریخی  
ابن بطوطه(جهانگردمراکشی) (725 هجری،1325 )  
شهر اصفهان  
اوضاع اجتماعی اصفهان  
بدگویی از مردم اصفهان  
دکتر هنریش بروگش  
فاضلاب منازل  
بناها و یادمان های تاریخی  
کاخ ها و عمارات  
عمارات مخروبه  
قلعه ها و حصار ها  
قلعه طبرک  
آثار تاریخی دوره دیالمه در اصفهان  
قلعه سنگی  
تخت رستم  
روش های ساختمانی  
بناهای مذهبی  
آتشگاه  
مساجد و مناره ها  
آثار تاریخی: نائین  
آثار تاریخی مشهور اصفهان  
آثار تاریخی گلپایگان:  
مناره ها  
استان اصفهان  
کاروانسرا ها  
بازارها  
گورستانها  
اسامی تکیه های تخت فولاد  
حمام ها  

فصل اول:موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان

استان اصفهان با مساحتی حدود 105937 کیلو متر مربع بین 30 درجه و43 دقیقه تا34 درجه و27 دقیقه عرض شمالی خط استوا و49 درجه و36 دقیقه تا55 درجه و31 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است. این استان که در مرکز ایران واقع شده،از شمال به استانهای مرکزی،قم و سمنان؛از جنوب به استانهای فارس و کهکیلویه و بویراحمد؛از شرق به استانهای خراسان و یزد؛و ازغرب به استانهای لرستان و چهار محال و بختیاری محدود است

بر اساس آخرین تقسیمات کشوری،این استان دارای17 شهرستان،60 شهر،37 بخش و116 دهستان،و مرکز آن شهر اصفهان است

شهرستانهای استان اصفهان عبارت انداز: اصفهان، لرستان، برخوار و میمه، خمینی شهر، خوانسار، سمیرم، شهرضا، فریدن، فریدون شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، لنجان، مبارکه، نائین، نجف آباد و نطنز که در رابطه با آنها توضیح مختصری داده خواهد شد

موقع طبیعی و جغرافیایی

اصفهان منطقه نسبتاً کوهستانی وسیعی به مساحت 197،403 کیلو متر مربع است(به انضمام چهارمحال و بختیاری) که در مرکز فلات ایران واقع شده. از شمال محدود است به نواحی کاشان و گلپایگان، از جنوب به آباده و بهبهان، از مشرق به شهرستان یزد، از مغرب به نواحی بختیاری و حدود خوزستان. طول آن از زردکوه در خاک بختیاری که منبع زاینده رود است تا دریاچه گاو خونی[1] تقریباً سیصد کیلومتر و عرض آن را از کوههای قهرود که حد شمالی آن است تا قریه امین آباد که حد جنوبی آن و در خاک فارس واقع است240 کیلومتر ذکر کرده اند.[2] وسعت استان اصفهان و شهرستانهای تابعه آن به تفکیک به شرح زیر است:[3]

استان اصفهان به استثنای چهارمحال وبختیاری 170،396 کیلو متر مربع

شهرضا                                                         9،256            «

شهر اصفهان                                                 24،212         «

اردستان                                                        14،240         «

فریدن                                                          7،140           «

نائین                                                             46،720        «

نجف آباد                                                     3،604          «

شهر اصفهان امروز در جلگه سبز و خرمی در کنار زاینده رود واقع شده  و طول آن از مشرق به مغرب 18 کیلومتر و عرض آن از شمال به جنوب12 کیلومتر است(ما فروخی اصفهانی در قرن پنجم هجری طول و عرض این شهر را چهارده فرسنگ در شش فرسنگ با هشت دروازه ذکر کرده و گفته است که هشتصد پاره دیه و مزرعه دارد.)[4]

طول و عرض جغرافیایی ـ قدما اصفهان را به حسب طول و عرض از اقلیم سوم گرفته اند. طول آن را از جزایر خالدات(عوم) و عرض آن را از خط استوا(لب) ذکر کرده اند. طول و عرض جغرافیایی آن بر حسب اندازه گیری بین المللی امروز از این قرار است: طول شرقی آن از نصف النهار گرینویچ51 درجه و39 دقیقه و40 ثانیه و عرض شمالی آن از خط استوا32 درجه و38 دقیقه و30 ثانیه است

ارتفاع اصفهان از سطح دریا بین 1،475 تا 1،584 متر ضبط شده است

حداکثر ارتفاع استان اصفهان در شهرکرد2،066 متر و حداقل آن در یزد 1،233 متر است

جلگه اصفهان در حدود 300 متر از تهران بلندتر است و اختلاف ساعت آن با تهران 20 ثانیه است

پستی وبلندی ـ اصفهان در مرکز فلات ایران واقع شده و منطقه ای است نسبتاً کوهستانی که از سمت مغرب در طول دره وسیعی که بستر زاینده رود است به وسیله کوههای مرتفع محصور شده. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 1475 متر و کوههای آن از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده

ارتفاع کوههای اطراف اصفهان در حدود 3000 متر است و مهمترین رشته آن در جنوب غربی واقع شده که جنس سنگهای آن آهکی است و نقاط صعب العبور دارد. سرچشمه رودخانه های کارون و زاینده رود در این قسمت است

سلسله کوههای منطقه اصفهان از زردکوه بختیاری که آن نیز از شعبات کوههای لرستان است منشعب می شوند. کوه منگشت به ارتفاع 1500 تا 3000 متر مانند دیواری ییلاق بختیاری را از قشلاق جدا می کند و شعبه آن سبزکوه بین پشتکوه و چهارمحال قرار دارد. ارتفاع کوههای فریدن از دو تا سه هزار متر است که به موازات یکدیگر مانند پنجه ای از جنوب به شمال امتداد یافته و به کوههای خونسار می پیوندند. کوههای کرون در مغرب اصفهان از مغرب به مشرق ممتد هستند و فواصل آنها به طور متوسط از 24 تا 30 کیلومتر است. بدنه کوههای این قسمت عاری از آب و اشجار است و فقط در چند نقطه آب و درختی مشاهده می شود. دالان کوه حد غربی ناحیه کرون را تشکیل می دهد. از شاه کوه لنجان که امتداد آن شمالی و جنوبی است دو رشته کوه از مغرب به مشرق منشعب می شود که جاده اصفهان به شهرضا را قطع می کند. یکی کوههای کلاه قاضی است و دیگری کوههای مهیار که گردنه و تنگ چالشتر و ارچینی در آن واقع است

ارتفاعات نزدیک شهر ـ دنباله ارتفاعات شاه کوه لنجان در جنوب اصفهان به دو رشته کوه کم ارتفاع صفه و بابا سعید متصل می شود که جهت آنها از جنوب به مشرق است. ارتفاع کوه صفه در جنوب شهر اصفهان به 2400 متر می رسد. این رشته کوه با تضاریس زیادی که دارد و به علت نزدیکی آن به شهر، بر زیبایی موقع طبیعی اصفهان افزوده است. در 25 کیلومتری شمال غربی اصفهان کوههای سید محمد واقع شده که از کنار جاده شوسه اصفهان شروع می شود و به کوههای کرون و قمیشلو و علوی اتصال می یابد. این کوه دو سه چشمه کم آب دارد و یکی از آنها به نام چشمه منظر در بین اهالی شهرت دارد و از گردشگاههای شهر به شمار می رود

ارتفاعات شمال اصفهان به منزله تپه های خاکی محسوب می شوند که به گردنه مادر شاه در سه راه اصفهان به تهران متصل شده، به کوه چاله سیاه در 35 کیلومتری شمال غربی اصفهان ختم می شود

اندکی دورتر شمال جلگه اصفهان را کوههای نطنز و قمرود کاشان محدود می کند و کوه معروف کرکس به ارتفاع 3350 متر به خط مستقیم در پنجاه کیلومتری شمال اصفهان واقع شده که اغلب از برف پوشیده است و به واسطه ارتفاعی که دارد از دور به خوبی نمایان است

تنگ و گردنه ـ گردنه های معروف اطراف شهر عبارت است از: گردنه گاومیش، گردنه رخ و تنگ بیدکان که در سر راه اصفهان به بختیاری واقع شده اند. تنگ بیدکان به طول 12 کیلومتر در کوه بیدکان واقع شده و در مدخل آن آب بسیار گوارایی جریان دارد و راه شوسه اصفهان به شهرکرد از این تنگ می گذرد. گردنه رخ در شمال غربی کوه رخ واقع شده و راه شوسه جدید الاحداث اصفهان به شهرضا و شیراز از آن می گذرد

تنگ لاشتر(عامه مردم این تنگ را لارشتر می نامند) به طول شش کیلومتر بین کوه کلاه قاضی و کوه لاشتر که راه شوسه اصفهان به شهرضا و شیراز از آن می گذرد از گردنه های خیلی نزدیک به شهر است

گردنه گاو پیسه، تقریباً در یک فرسخی جنوب باغ وحش و گردنه آب نیل بین اصفهان و قریه پیر بکران از گردنه های سهل العبور اصفهان در جنوب غربی این شهر و در بلوک لنجانات واقع شده است

دیگر از گردنه های معروف گردنه مورچه خورت در شمال اصفهان و تنگ اشترگان، دیزی از دهات لنجان علیا و دهکده اشترگان است

گردنه هایی که از شهر فاصله بیشتری می گیرد، بیشتر در ناحیه کوهستانی چهارمحال و بختیاری و فریدن واقع شده اند و مشهورترین آنها عبارتند از: از گردنه خراجی که از قهمرخ به شلمزار می رود و گردنه مردارکش بین شلمزار و پشتکوه و گردنه تل بین پشتکوه و ایذه(مال امیر سابق) و گردنه ساطعی و گردنه بازفت بین خاک اصفهان و گرمسیر

گردنه های امامزاده و گاو جفت و بارز و آب ملخ در کوههای فریدن واقع شده و محل عبور طایفه موگویی و چهارلنگ به پشتکوه است. گردنه های دیگر عبارتند از: گردنه دزدان در کوههای آخوره علیا، گردنه سرخ و آب گرم سرراه کرون به چادگان فریدن. گردنه آب پونه و گردنه فوده در سرراه شهرضابه لنجان

دشت ها

ـ دشت برخوار

دشت مسطح برخوار در جهت شمال شرقی به رشته کوههای مرکزی در جنوب غربی اردستان ختم می شود و دارای آب و هوایی نیمه بیابانی، گرم و خشک در تابستان و سرد و خشک در زمستان، است

ـ دشت آبرفتی کاشان

این دشت، دشتی نسبتاً هموار است که طرف جنوب به ارتفاعات کرکس و از طرف شمال به نوار ریگ بلند(در محلی به نام بندریگ) ختم می شود

ـ دشت مبارکه

دشت مبارکه در شهرستان مبارکه به وسیله رشته کوه های متعدد احاطه شده است که از معروف ترین آن ها می توان به کوه های خولنجان، طالخونچه، کوه زرد، کوه قلعه بزی اشاره نمود

آبشارها

جاذبه های طبیعی؛

1- آبشار شالورا

این آبشار در 65 کیلومتری غرب اصفهان و در نزدیکی روستای جومیهن قرار دارد

2- آبشار کرد علیا

این آبشار که در 90 کیلومتری غرب اصفهان و در ارتفاعات دالانکوه قرار دارد، از آب شدن برف های دالانکوه بوجود آمده است و در بهار منظره بسیار زیبایی ایجاد می کند

3- چشمه آب معدنی ورتون

در 43 کیلومتری جاده اصفهان به یزد جاده ای فرعی وجود دارد که پس از طی 18 کیلومتر به ناحیه ورتون می رسد. بعد از ورتون در فاصله 12 کیلومتری، چشمه های معدنی ورتون قرار گرفته اند. در این منطقه حمام هایی به سبک دوره صفویه است که اکثر‌اً مخروبه اند و برخی از آنها که سالم است مورد استفاده مردم قرار می گیرد آب گرم ورتون از دسته آبهای مکروه بی کربناته و سولفاته گرم است. خواص درمانی استحمام در این آب عبارتست از: تسکین دهندگی دردهای عصبی و رماتیسمی. این آب در صورت نوشیدن باعث ازدیاد ترشح معده می گردد به سبب وجود سولفات سدیم در ترکیب آن، این آب خاصیت ملین دارد و سرانجام وجود آهن در ترکیب

رشته کوه ها

استان اصفهان

ـ رشته کوههای قمیشلو در بخش مرکزی و دنباله بیدگان در غرب، رشته کوههای زردکوه، کوه کالخونی و سفیدکوه در مرکز، کوه قاضی در شمال شهرستان شهرضا

ـ کوه بهوروز، چالقفا، پشم کن و کوه باغک در سمیرم

ـ رشته کوههای اردستان از انشعابات کوه کرکس در کاشان

ـ کوه سراش، محمدیه و زردکوه از مهمترین ارتفاعات شهرستان نائین

ـ کوه دنیار، الجوق، دنباله زردکوه و قمیشلودر سمیرم

ـ بلندترین قله کوههای سلسله جبال مرکزی ایران که از شهرستان گلپایگان می گذرد در این ناحیه قله حاجی تارا به ارتفاع 3560 متر می باشد

رودها

مهمترین رودخانه های این استان عبارتند از

1- زاینده رود که از ارتفاعات زردکوه بختیاری در شهرکرد سرچشه میگیرد، جهت جریان آن از غرب به شرق است آب این رودخانه بخصوص پس از حفر تونل کوهرنگ در کوه کارکنان با طول 160 کیلومتر و با انشعابات کوچک خود کلیه قراء و مزارع اطراف را مشروب مینماید و سیلاب آن به باتلاق گاوخونی منتهی میگردد

سرچشمه زاینده رود نزدیک سرچشمه اصلی رود کارون است و حد فاصل این دو رود از زیرکوه در حدود سه کیلومتر میباشد

2- رودخانه مرغاب از کوههای داران سرچشمه گرفته نجف آباد را مشروب و در نزدیکی آبادی جوزدان به زاینده رود منتهی میشود

3- رودخانه های گندمان، شمس آباد، حنا در سمیرم واقع و به رودخانه خرسان ملحق میگردند

4- رودخانه قبله از کوههای جنوبی خوانسار سرچشمه گرفته وارد قسمت مرکزی شهرستان گلپایگان گشته و پس از مشروب کردن این ناحیه و گذشتن از گلپایگان با نام رودخانه لعل یار به جریان خود ادامه میدهد

5- رودخانه کرون از ارتفاعات نبله و داران و شعبه دیگر آن نیز از کوه صالح و مکه سرچشمه گرفته پس از آبیاری دهستانهای اطراف خود در شمال جوزدان به زاینده رود میریزد

آب و هوا ـ شهر اصفهان در جلگه واقع شده. اراضی آن رسی است و در نقاط مختلف آن به تفاوت از 75 سانتیمتر تا یک مترو نیم به قشری محکم از رس می رسد که سخت و غیر قابل نفوذ است. پی منازل و ساختمانهای معمولی بر روی همین قشر رس بنا می شود. دیوارهای گلی قدیمی که حصار باغات داخل و خارج شهر را تشکیل می دهد بر روی همین قشر رس ترکیب شده و بعضی از آنها حتی چند صد سال دوام کرده است. خشت خامی که از این خاک رس ساخته می شود به اندازه آجر پخته استحکام دارد و در بیشتر بناهای قدیم چندین صد سال دوام کرده است. دوام نوع مخصوصی از این خشت خام در آثار کهن آتشگاه حتی به دو هزار سال می رسد. رشته کوههای محلی اصفهان در اطراف شهر از مغرب و جنوب به سوی مشرق کشیده شده و با ارتفاع یکنواخت و تضاریس قلل آنها، هماهنگ آثار تماشایی داخل شهر منظره ای طبیعی و تماشایی به وجود آورده است. منظره زیبای کوههای اطراف اصفهان از فراز عمارت عالی قاپو در میدان نقش جهان و از قله کوه آتشگاه به خوبی نمودار می شود. چون به غیر از نواحی نجف آباد و دهستانهای برخوار و کوهپایه  بقیه بخشهای اصفهان در کنار رودخانه پر برکت زاینده رود واقع شده، آب و هوای آن معتدل و فصول چهار گانه آن منظم است. شمال اصفهان تا نود کیلومتر باز است و بادهای خنک شمالی از این طریق می ورزد، اما جنوب آن از سه کیلومتری بسته می شود.(جغرافیادانانقدیم عرب گفته اند که اصح مساکن و بلاد شهری است که شمال آن گشاده و جنوبش گرفته باشد) وبه طوری که ذکر شد اصفهان دارای چنین موقعیتی است و چون جنوب و غرب آن کوهستانی و شمال و شرق آن جلگه است دارای اختلاف هوا و بارندگی است، چنانچه در فریدن و چهارمحال که در مغرب واقع شده و کوهستانی است بارندگی زیاد و در مدت زمستان کلیه اراضی آن نواحی مستور از برف است و قسمت عمده زراعت آنان دیم است و به واسطه سردی هوا محصول صیفی به ندرت به عمل می آید. بالعکس در شمال و مشرق که عموماً جلگه و شوره زار است بارندگی کمتر و بی دوام می باشد و کشاورزان زراعت تابستانی خود را با آب قنات و چاه مشروب می کنند. هوای این قسمت خیلی خشک و در تابستان بسیار گرم است. اراضی شرقی به واسطه مجاورت با باتلاق گاوخونی و ریگزار و کویر هنگام روز به واسطه تابش آفتاب بی اندازه گرم و در شب خیلی سرد است

به طور کلی در هر موقع از سال در این شهر وزش باد جریان دارد، ولی عموماً بادها از سمت جنوب غربی می وزند و به همین سبب است که ابر باران نیز از همین سمت نمایان می شود. بادهای موسمی اصفهان که از مغرب به مشرق می وزد در دو موقع از سال شروع می شود. یکی از نیمه اول اسفند تا نیمه اول اردیبهشت که بادهای سرد می وزد و دیگری از اوایل شهریور تا اواسط مهر که بادهای خزانی نسبتاً گرم می وزد. در بعضی سالها شدت فشار و سرعت باد زیادتر از حد معمول می شود ولی کمتر شنیده شده که بادهای شدید در اصفهان خساراتی ببار آورده و زندگی مردم را فلج کرده باشد

تقسیمات آب و هوایی

استان اصفهان در مرکز فلات ایران است و به علت گستردگی زیاد، شامل بخشهای متعدد کوهستانی و جلگه ای است. این نواحی عبارتند از

1- ناحیه کوهستانی اردستان؛ که شهرستان اردستان را به وسیله دو رشته کوه: یکی در غرب از حوزه زاینده رود و دیگری در شرق از کویر لوت جدا می سازد. این ناحیه کوهستانی به وسیله یک رشته از کوه های کم ارتفاع به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می شود. قسمت شمالی شهرستان های نائین، اردستان، کاشان و قسمت جنوبی شهرستان یزد را که در دامنه شیرکوه واقع شده است، در بر می گیرد

2- ناحیه کوهستانی شمال شرقی و شرق؛ که شهر نطنز نیز در دامنه بلندترین قله آن یعنی کوه کرکس کوه قرار گرفته است

ناحیه کوهستانی غرب که شهرستانهای فریدن و فریدون شهر را در بر می گیرد

3- قسمت جلگه ای؛ که از آبرفت های زاینده رود به وجود آمده و با شیب ملایمی به باتلاق گاوخونی در جنوب شرقی اصفهان منتهی می گردد

آب و هوای استان اصفهان به طور کلی معتدل خشک است، اما با توجه به تأثیر بادها و دوری و نزدیکی به منطقه کوهستانی غرب و دشت کویر در شرق و جنوب شرقی، می توان آب و هوای آن را به 3 بخش متمایز تقسیم کرد

4- آب و هوای بیابانی؛ که شمال شهرستان نائین، حوزه بیابانک و انارک تا شمال اردستان را در بر می گیرد. مشخصه ویژه آن تغییر شدید و سریع درجه حرارت، کمی بارش باران و وزش بادهای تند در طول سال است

5- آب و هوای نیمه بیابانی؛ که شهرستان اصفهان را در بر می گیرد و خشکی هوا و کمی بارندگی از مشخصات این نوع آب و هواست. رودخانه زاینده رود به طرز چشمگیری بر روی آب و هوای این ناحیه تأثیر مثبت دارد و آن را تعدیل می کند

6- آب و هوای نیمه مرطوب سرد؛ که قلمرو غرب و جنوب غربی اصفهان را در بر می گیرد. به نسبت افزایش ارتفاع، میزان بارندگی افزایش می یابد و از درجه گرمای هوا کاسته می شود

شهر چهار فصل ـ از لحاظ نظم و تربیت فصول چهارگانه سال،هیچ یک از شهرهای ایران با اصفهان برابری نمی کند. روز اول فروردین و اول تیر و اول مهر و اول دی، شروع چهار فصل بهار و تابستان و پاییز و زمستان را اعلام می دارند و تغییرات استثنایی به ندرت دیده شده است

در اواسط میزان(ماه مهر) هوا اندکی میل به سردی می کند. شب هفدهم مهر را رعا یا از قدیم جلبند می نامند و احتمال می رود که از آن شب به بعد بعضی از حاصلها را که به درخت باشد یا نرسیده باشد سرما آسیب برساند. اواخر میزان تا اواسط عقرب(آبان) شروع خزان و فصل برگریزان اصفهان است و در آن وقت دیگر میوه ای به درخت یا مزرعه نمی گذارند و همه را چیده و انبار می کنند. از اوایل آبان معمولاً بارندگی شروع می شود و در اول قوس (ماه آذر) تمام برگ درختان ریخته و درختها به مانند چوب خشک می شوند. در اواخر آذر هوا کاملاً سرد شده و احتمال باریدن برف می رود، از اول جدی(دی) تا دهم دلو(بهمن) اوج سرما و باریدن برف و یخبندان است و آن را چهله بزرگ می نامند و از دهم دلو تا اول حوت(اسفند) سردی هوا بی اعتبار است مگر در سالهای استثنایی که سردی زیاد باشد و آن را چهله کوچک می نامند. از اوایل اسفند هوا رو به گرمی می رود و در اول اول ثور(اردیبهشت)، هوا گرم و معتدل است و در اول جوزا، (خرداد) گرمی هوا زیاد می شود ولی طاقت فرسا نیست و این ماه شروع میوه های اصفهان است تا اوایل سرصان(تیر) که هوا به اوج گرمی خود می رسد

هوای اصفهان اکثراً صاف و آفتابی است و پیوسته باد معتدل(نسیم) در آن وزان است. معمولاً هوا چنان صاف و شفاف است که ستاره زهره ؟؟

درجه حرارت

بر اساس گزارش ایستگاه سینوپتیک شهر اصفهان در سال 1373، حداکثر درجه حرارت6/40 درجه سانتیگراد، حداقل درجه حرارت 6/10- درجه سانتیگراد و متوسط درجه حرارت سالانه 7/16 درجه سانتیگراد ثبت شده است. طبق همین گزارش، تعداد روزهای یخبندان استان 76روز و متوسط میزان بارندگی سالانه آن 9/116میلی متر است

بادهایی که در استان اصفهان می وزند، عموماً بادهای غربی و جنوب غربی اند. وزش بادهای جنوب غربی زمان خاصی ندارد و این بادها در اغلب ایام سال وی وزند‍؛ اما بادهای غربی معمولاً در دو موقع از سال، یکی از نیمه اسفند تا نیمه اردیبهشت، و دیگری از اوایل شهریور تا اواسط مهر، می وزند

روی هم رفته بادهای شدید فقط در نواحی بیابانی استان می وزند و ساز بادهای استان معمولاً به صورت نسیم و بادهای خفیف محلی اند

شهر اصفهان از نظر آب و هوا ممتاز، و فصول چهارگانه آن بسیار نامنظم است؛ چنانکه آغاز و پایان هر فصل به خوبی مشهود است.(کتاب استان اصفهان- حسن زنده دل)

 حداکثر درجه حرارت اصفهان در تابستان در اول مغرب و در سایه بعدازظهر به 30درجه سانتیگراد می رسد و حداقل آن در بعضی سالها ده درجه زیر صفر است. گرمای تابستان طاقت فرسا نیست و به علت وفور آب و اشجار فراوان بدون احساس ناراحتی قابل تحمل است. اغلب شبهای تابستان هوا خنک است و خوابیدن در هوای آزاد بدون پوشش کافی امکانپذیر نیست. زمستانهای خیل یسردهم به ندرت اتفاق می افتد و معمولاً هو معتدل است. استثنائاً در زمستانهایی که تمام فلات ایران در معرض جریان هوای بسیار سرد قرار می گیرد، اصفهان هم از سردی هوا مستثنی نبوده و به شدت سرد می شود، معذلک سرمای آن غیر قابل تحمل نیست

مؤلف کتاب(الاصفهان) نوشته است که در مدت سی سال فقط یک شب درجه حرارت به 20درجه زیر صفر رسیده است و دو شب قبل و بعد آن 16درجه بوده. وی نوشته است که این سرما درختهای مو و انار را خشکانید و می گوید آن را که به هوا می پاشیدیم موقع فروریختن روی یخهای زمین صدای آتشبازی می کرد. آب رودخانه و نهرها چون از عمق یخ می بست روی یکدیگر منجمد شده و بالا آمده مملو می شد و از اطراف جریان پیدا می کرد و به عمارتها و دیوارهای آن صدمه می زد. حیوانات را خیلی تلف کرد

میزان بارندگی

در اصفهان بارندگی منحصر به زمستان است و در پاییز و بهار به ندرت بارندگی می شود و اگر در موقع بهار ابرهایی در آسمان ظاهز شود با بادهایی که در این فصل می وزد پراکنده شده مانع بارندگی می شود

میزان بارندگی سالیانه در اصفهان زیاد نیست و متوسط ارتفاع باران که از آبان تا اواخر اردیبهشت در این شهر می بارد بین 100 تا 150 میلیمتر بیشتر نیست

 بعضی سالها از 30 تا 40 میلیمتر هم تجاوز نمی کند و بر روی هم خشکسالی بیش از سالهای مرطوبی است. اتفاق افتاده است که چند سال استثنایی چهل روز متوالی آسمان این شهر ابری بوده و برفهای سنگین باریده است. اما میزان بارندگی در ارتفاعات مغرب اصفهان که سرچشمه زاینده رود است خیلی بیشتر است. زرد کوه و کوهرنگ و ساز کوههای بختیاری معمولاً از برف پوشیده می شود و این کوهها اصلی آب و سرچشمه رودخانه اصفهان است

چنانکه ذکر شد در اصفهان معمولاً تغییرات شدید آب و هوا و انقلابات جوی کمتر دیده شده است و اگر استثنائاً در سالی انقلاب جوی رخ دهد، نیز بسیار محسوس و قابل توجه است، چنانچه از اواخر آبان تا آخر نیمه اول آذر ماه سال 1333 برای مدت بیست روز متوالی بارانهایی بارید که مسلماً در تاریخ پانصد سال اخیر این شهر نظیر نداشته است و به خانه های مسکونی و ابنیه شهر و بناهای باستانی که برای مقاومت در مقابل چنان بارانهای بیسابقه آماده نبودند، خسارات فراوان رسانید و رعب و وحشتی عجیب مردم را فرا گرفت. بارنهای مزبور در مدت 20روز به میزان 5/167 میلیمتر رسید و مردم فقیر و ساکنین قسمت های قدیمی شهر که خانه های گلی آنها را آب باران فرا می گرفت و خراب می شد به شبستانهای مساجد بزرگ و تاریخی پناه بردند و به دنبال ریزش این بارانها زاینده رود در روزهای شانزدهم و هفدهم آذر 1333 طغیان بیسابقه ای کرد و شهر اصفهان مورد تهدید واقع شد

زاینده رود ـ مهمترین رودخانه ای که در مرکز ایران جای است زاینده رود می باشد که از ارتفاعات زردکوه بختیاری و از رشته ای به نام کوهرنگ سرچشمه گرفته و از مغرب به مشرق تا باتلاق گاوخونی جریان دارد

طول این رودخانه را با پیچ و خمهای آن 400 تا 480 کیلومتر نوشته اند، ولی این فاصله به خط مستقیم 270 کیلومتر است، عرض بستر رودخانه تا 200 متر کم و زیاد می شود. قلل چهل چشمه و کوهرنگ در خاک بختیاری سرچشمه این رودخانه است و بیشتر ایام سال مستور برف است. بستر این رودخانه از سرچشمه تا مصب از خود زایش آب می کند و به همین جهت زاینده رود نام دارد. قسمت اولیه مجرای زاینده رود پیچ و خمهای زیاد دارد ولی هرقدر پایینتر می آید پیخ و خم آن کمتر می شود تا می رسد به کوه قلعه بزی که در انحنایی به مسافت 12 کیلومتر و بر خلاف مجرای اصلی از مشرق به مغرب جریان پیدا می کند و از پل فلاورجان تا شهر اصفهان از مغرب به مشرق24کیلومتر مسافت را به شکل مارپیج طی می کند و در وسط این مسافت کوه آتشگاه واقع است که از قله آن پیچهای رودخانه دیده می شود که به شکل مار پیچد و شاید به همین سبب بوده است که این کوه را ماربین و به این مناسبت دهات اطراف این کوه را ماربین نامیده اند و هم اکنون نیز ماربین نام دارد و از لحاظ وفور میوه و سرسبزی و صفا مهمترین بلوک اصفهان است

باتلاق گاوخونی

جلگه ای است ناهموار که قریب سی کیلومتر طول و عرض آن است و وسعت آن با افزایش و نقصان آب رودخانه تغییر می کند

این باتلاق از طرف جنوب و مشرق محدود می شود به تپه هایی از ماسه و شن که بلندی آنها متجاوز از 200متر است. بالای آن تپه ها ابتدا جرقویه علیا و بعد دشت وسیعی است به طول چندین فرسخ از ماسه و شن به سمت ابرقو تمام جرقویه علیا از چشمه های زاینده رود مشروب می شود

تقسیم آب زاینده رود

تقسیم آب زاینده رود طبق طومار معروف شیخ بهایی

مختص- یعنی همه آب زاینده رود از پانزدهم اردیبهشت تا آخر آن و از 15آذر تا آخر برج، مخصوص بلوک رودشتین است(رودشت علیا و سفلا آخرین قسمتهای آبخور زاینده رود است)

مشترک- یعنی آب زاینده رود از آخر اردیبهشت تا شش ماه به طور مشترک در اختیار بلوک پایین رودخانه است

آزاد- یعنی از آخر آذرماه تا پانزدهم اردیبهشت آب زاینده رود آزاد است و همه آبادیها می توانند از آن استفاده نمایند

طبق طومار شیخ بهایی آب رودخانه به 33 سهم تقسیم می شود که به وسیله نهرهایی که از رودخانه منشعب می شود و آنهار امادی می نامند آب را به قراء ودهات می رسانند. سهام مزبور به قرار زیر است

1- بلوک لنجان                    شش سهم

2- بلوک النجان                  چهار سهم

3- بلوک ماربین                  چهار سهم

4- بلوک چی                     شش سهم

5- بلوک کرارج                     سه سهم

6- بلوک رودشتین                شش سهم

7- بلوک برآآن                   چهار سهم

مادیها

کلمه مادی در اصفهان اصطلاح محلی است و به معنی نهر آب است

چندین مادی از زاینده رود منشعب می شوند و مزارع و باغات و خانه های اصفهان را مشروب می سازند. مادیهای مشهور عبارتنداز

1- مادی نیاصرم- بیشتر نزدیک رودخانه است

2- مادی فرشادی- که محل انشعاب آن بالاتر از نیاصرم و در کنار قریه ناجوان(ناژوان) ماربین است آب آن  مادی نیاصرم است

3- مادی شاه- یا جوی شاه، که خاصه عمارات و باغهای شاهی بوده است

4- مادی فدین- چون بعضی از سلاطین شاخه ای از این نهر را فدای نفس خود کرده و اکثر آن را وقف شهر نموده بودند به مادی فدا مشهور بوده است، ولی امروز آن را مادی فدین می گویند

5- مادی تیران- که در منتها الیه حد غربی شهر جریان دارد و آب آن به قدر مادی فرشادی است و از کنار شهر می گذرد، اما شاخه هایی از آن جدا کرده اند

6- مادی قمش- محل انشعاب این مادی بالاتر از نهرهای سابق و معتبرترین آنها است زیرا که در محل انشعاب آن از زاینده رود چشمه ای وجود دارد که اگر در خشکسالیها شورابه ای هم به آن نرسد از چشمه آن که در صحرای دراز مزارع درجه واقع است به قدر یک نهر کامل اب می جوشد و پس از جاری شدن باغات و مزارع متعلقه به خود را سیرآب می کند

زندگی جانوران

پستانداران

پستانداران استان اصفهان، عبارت اند از

خارپشت ایرانی، خفاش نعل اسبی بزرگ، سنجابک درختی، هامستر خاکستری، جرد ایرانی، جربیل بزرگ، جربیل بلوچی، پامسواکی بزرگ، دوپای کوچک، موش خانگی، موش ورامین، موش بیابانی، تشی، خوگوش، پایکا، گرگ، شغال، روباه معمولی، روباه شنی، خرس قهوه ای، کفتار، سمور، رودک عسل خوار، گربه وحشی، کاراکال، یوزپلنگ، پلنگ، گراز، آهو، کل(پازن) وبز، قوچ و میش ارمنی(عراقی)، گربه پالاس، گربه شنی، گربه دشتی، گورکن.[5]

پرندگان

پرندگان بومی و مهاجر استان اصفهان، عبارتند از

کشیم کوچک و بزرگ، بوتیمار کوچک، اگرت بزرگ، حواصیل خاکستری، کله سبز، آنقوت، خوتکا، گیلار، نوک پهن، اردک سرحنایی، عقاب دریایی دم سفید، سارگپه، قرقی، کرکور، ساگپه پابلند، عقاب دوبرادر، عقاب تالایی، عقاب طلایی، کرکس، هما، دال سیاه، سنقر سفید، سنقر تالایی، بالابان، بحری، شاهین، دلیجه کوچک، کبک، تیهور، بلدرچین، هوبره، یلوه خال دار، چنگر، سلیم طوقی کوچک، خروس کولی، آبچلیک پا سرخ، چاخ لق، دودوک، کاکایی سرسیاه، کوکتر، کبوتر جنگلی، کبوتر چاهی، یاکریم، قمری، شاه بوف، مرغ حق، جغد کوچک، سبزقبا، زنبورخور، هدهد، دارکوب باغی، چلچله، پرستو، چکاوک، دم جنبانک، سار، زاغ، کلاغ، غراب، سسک، چکچک پشت سفید، بلبل، توکا، کمرکلی، گنجشک، سهره جنگلی، زرده سرسیاه.[6]

مارها

مارهای غیر سمی

مارهای غیر سمی استان اصفهان، عبارتند از: کورمار سلیمانی، مار چلیپر، مار آتشی، قمچه مار، مار قیطانی، مارپلنگی و;

مارهای نیمه سمی

این مارها در استان اصفهان، یله مار، سوسن ما، افعی سوسن، تیرمار و تیرمار خراسانی هستند

مارهای سمی

گونه های مار سمی این منطقه مار شاخ دار و گرزماریاافعی[7]، مار جعفری، افعی شاخ دار، افعی دماوندی، افعی زنجانی، افعی قفقازی[8]

ـ نواحی حفاظت شده

1- پناهگاه حیات وحش قامشلو

پهنه این ناحیه در حدود 37 هزار هکتار است. با پاسداری که از آن ب عمل می آید، می توان گفت در حال حاضر از نظر قوچ و میش وحشی، یکی از غنی ترین نواحی حفاظت شده استان است

2- پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی

این پناهگاه با پهنه ای بیش از 40 هزار هکتار، در 36 کیلومتری جنوب شهر اصفهان قرار دارد. و جاده مهم و استراتژیک اصفهان ـ شیراز از کناره شمالی و باختری این پناهگاه می گذرد. وجود اکوسیستم خوب و زیستگاه های مناسب این ناحیه سبب شد تا در سال 1346 ه. ش، شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید، بلندی های این ناحیه را قرق شده اعلام نماید

درختان و درختچه های این پناهگاه، بادام کوهی، انجیر، بنه، بادامک و تنگرس است. بوته های مرتعی آن، عبارت اند از

گرامیته، شقایق وحشی، لاله وحشی، گل گندم، خارشتر، بارهنگ، آویشن، گل اروانه، درمنه، جاز، کلاه میرحسن، جوخوار، اسپند، چوبک

گیاهان دارویی پناهگاه کلاه قاضی، ازاین قرارند

اسفند، خاکشیرتلخ، کاندول، شوکران، همیشه بهار، گز، آویشن، شاهی بری(جوحبل)، کاسنی سمی، پونه گاوی، تنباکو کوهی، تاج خروس، کاکوتی، شنگ، قدومه قرمز، تلخه کوهی، خیارخر، مرزه کوهی، میخک کوهی، اسفوزه، ریحان کوهی، پیاز کوهی، گل گاوزبان، تخم شربتی، ختمی، مارمیران، ریواس، زردک بیابانی،;;;

مهم ترین پستانداران این پناهگاه، کل/ تکه/ پازن، قوچ و میش، آهو یا غزال ایرانی، گرگ، پلنگ، خرگوش، کفتار، کاراکال، شغال،;;; است.[9]

ـ پناهگاه حیات وحش موته

ناحیه حفاظت شده موته با220 هزار هکتار پهنه، در پیرامون روستای موته شهرستان برخوار و میمه استان اصفهان، در شمال استان اصفهان، در شمال باختری شهرستان برخوار و میمه و جنوب باختری شهرستان دلیجان قرار دارد

این ناحیه از نظر گیاهان منحصر به فرد، زیستگاههای مناسب برای آهوان و شرایط موافق برای زاد و ولد آهو، یکی از پرارزش ترین نواحی حفاظت شده ایران است. ناحیه حفاظت شده موته، از دو بخش دشتی و همواری هاع که محل زیست آهوست، و بخش کوهستانی، که محل زیست قوچ، میش و کل و بز می باشد، تشکیل یافته است

در سال 1343 ه.ش، کانون شکار ایران، ناحیه ای را که اکنون به نام منطقه حفاظت شده موته سرشناس است، با پهنه 343 هزار و 940 هکتار، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده اعلام کرد. سپس در سال 1346 ه.ش، سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، این منطقه را باهمان پهنه، به عنوان منطقه غیرقابل استفاده تصویب و اعلام نمود

متأسفانه در سال های پس از پیروزی انقلاب، سازمان حفاظت محیط زیست چندین بار تغییراتی در حد و حدود آن داد و هربار از پهنه آن کاسته شد تا به 222 هزار هکتار رساند

این منطقه در هفتم اسفند ماه 1369 ه.ش، با پهنه 220 هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شده، که 20 هزار و 185 هکتار آن، بخش امن(ممنوع التعلیف) و 200 هزار و 815 هکتار آن، حفاظت شده آزاد تعلیف است

این ناحیه بهترین زیستگاه آهو در ایران است که برای رشد، تکثیر و جلوگیری از انقراض آهوان اختصاص یافته است. علاوه بر آهو، قوچ،میش، کل، بز و دیگر وحوش یافت می شوند. در حال حاضر حدود 2 هزار آهو در این پناهگاه زیست می کنند

سایر پستانداران این ناحیه حفاظت شده، عبارت اند از

شغال، روباه، گراز، خرگوش وحشی، خارپشت گوش بلند، پلنگ و یوزپلنگ، کفتار، گرگ، سمور، گورکن،;;

پوشش گیاهی در این ناحیه بسیار مناسب و خوب است و گیاهان شورپسند، که در زمستان بهترین و خوش خوراک ترین گیاهان برای آهوان و دام ها هستند، در دو شورآب باریک و رباط ترک به فراوانی یافت می شوند.[10]

استان اصفهان

اردستان

شهرستان اردستان از شمال به کویر و از مشرق به کاشان و از مغرب به نائین محدود است. قسمت شمال اردستان را گرمسیر و قسمت جنوب آنرا سردسیر گویند در قسمت شمال هوا گرم وخشک، اما در جنوب سردسیر و کوهستانی است. کوه کرکس کاشان در جنوب اردستان قرار دارد و بوسیله همین رشته ها از حوضه زاینده رود د رمغرب و کویر بزرگ در مشرق جدا می شود. عرض اردستان در حدود 100 کیلومتر است. و بیشتر قصبات آن در قسمت مغرب قرار دارد. فقط انارک در قسمت شرقی اردستان واقع است. محصولات مهم اردستان کتیرا، پنبه، کنجد، غلات، قالی، نمک، سنگ مرمر می باشد

مرکز شهرستان اردستان شهر اردستان است که در نزدیکی کویر و در سه راه نائین، کاشان، اصفهان قرار دارد

ظاهراً اردستان مرکب از دو کلمه ارد بمعنای غیور و خشمگین و ستان پسوند مکان میباشد

برخی گفته اند: اردستان مرکب از ارد نام موبد معروف زمان اردشیر بابکان، ستان بمعنای محل ورویهم بمعنای محل اردا که در اثر تلفظ زیاد الف آن حذف و اردستان گردیده است

اردستان در جنوب نطنز واقع، دارای آب و هوای گرم و خشک، محصولاتش جو، گندم، صیفی، انار، انجیر، پسته، بادام میباشد

اردستان را از لحاظ آب و هوا بر سه منطقه تقسیم کرده اند

1- آنجا که هوای بسیار گرم دارد از قبیل قصبه زواره و تمام گرمسیر

2- منطقه معتدل دههای علیا و برازوند

3- منطقه بسیار سرد قریه ها و مزرعه های برازوند

بقول برخی جغرافیادانها منطقه نمکزار فعلی اردستان قبلاً دریا بوده است

تاریخ اردستان

از دوره اشکانی قنات خسروشاه مربوط به خسرواشکانی(اشک 33) که در 107 میلادی بسلطنت رسید باقی است، خسرو انوشیروان ساسانی بنا بروایات در اردستان از زنی که دهقان زادگان اردستان بود بدنیا آمد

در دوره اسلامی شیوع دین اسلام در اردستان و ایجاد چند مسجد و تبدیل آتشکده ها و کلیساها به مسجد در قرن سوم اولین مسجد جامع اردستان و مسجد جامع زواره ساخته شد

در دوره مغول اردستان آسیب فراوان دید. تیمور لنگ عده ای از قبایل عرب را در اردستان ساکن کرد. در دوره صفوی عده ای از مردم اردستان که سنی بودند، بمذهب شیعه در آمدند در حمله افغان ها زواره آسیب دید و بقول یکنفر کشیش ایتالیائی بواسطه استقامت دلیران اردستانی اشرف افغان دیوانه شد

اردستان پس از تحمل لطمات مغولان، افغانها، کشمکش و ناامنی ها، در اوایل قرن 14 رو بترقی نهاد

اردستان از شمال به کویر و سیاه کوه ورامین و از شرق به نائین و بیابانک و از جنوب به برخوار اصفهان محدود و در طول و عرض جغرافیائی 50/22 و33 و50 و22 و52 ودر1207 متری سطح دریا واقع است

از 1327 شمسی بصورت شهرستان در آمد

اردستان بمعنای مکان زیجهای نجومی تعبیر شده است و یکی از شهرهای قدیمی استان اصفهان است که گمان می روددر دوره پیش از اسلام ساخته شده باشد لیکن از بانی آن اطلاعی در دست نیست، شهر قدیمی اردستان فاصله کمی با شهر فعلی دارد. آثار قدیمی آن را بنام لاسریه می خواندند.،،،، ازکتاب جلیل زاهد و محمدرضا زهتابی

شهرضا(قمشه)