دانلود مقاله اثر پیری تسریع شده بذر بر جوانه زنی و مؤلفه های رشد گیاهچههای سه رقم کلزا (Brassica napus) با pdf

توضیحات

  مقاله اثر پیری تسریع شده بذر بر جوانه زنی و مؤلفه های رشد گیاهچههای سه رقم کلزا (Brassica napus) با pdf دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اثر پیری تسریع شده بذر بر جوانه زنی و مؤلفه های رشد گیاهچههای سه رقم کلزا (Brassica napus) با pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اثر پیری تسریع شده بذر بر جوانه زنی و مؤلفه های رشد گیاهچههای سه رقم کلزا (Brassica napus) با pdf،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله اثر پیری تسریع شده بذر بر جوانه زنی و مؤلفه های رشد گیاهچههای سه رقم کلزا (Brassica napus) با pdf :

مقدمه

کلزا (Brassica napus L.) یکی از مهمترین گیاهان روغنی بعد از سویاست که کشت و تولید آن در ایران بخصوص در گیلان پس از کشت برنج بهعنوان کشت دوم توسعه زیادی یافتهاست. جوانهزنی یکی از مهمترین مراحل فنولوژیک گیاهان است که تعیین کننده میزان تولید هر محصول میباشد .(23) سبزشدن و رشد گیاهچه در گیاهان زراعی بوسیله عواملی ازجمله درصد و سرعت جوانهزنی، قوهی نامیه بذر و شرایط محیطی بستگی دارد 26) و .(33 De Figueiredo و همکاران (2003) گزارش کردند که قوهی نامیه بذر و قدرت رویش گیاهچهها به شرایط

محیطی در طول مراحل رشد گیاه مادری وابسته است

.(19) کاهش کیفیت بذر، منجر به جوانهزنی نامطلوب و کاهش قدرت رشد گیاهچهها بخصوص در شرایط تنش میگردد 30) و .(19 کیفیت بالای بذر از نظر اقتصادی دارای اهمیت زیادی میباشد و شامل حفظ سرعت جوانهزنی بالا و محتوای ثابت بعد از انبارداری میباشد.

جوانهزنی بذر، سبز شدن گیاهچه و استقرار گیاه جنبههای مهمی از تولید کلزا هستند و شاخصهای اصلی بررسی بنیه بذر یا گیاهچه محسوب میشوند .(21)

397

Bishnoi and Santos
مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 4، 1392

قدرت بذر در زمان رسیدگی فیزیولوژیک در اغلب محصولات در بالاترین مقدار میباشد .(14) به هر حال دانهها بتدریج در طول انبارداری طولانی مدت فرسوده میشوند و قوهی نامیه آنها کاهش مییابد .(29) بعلاوه، تاریخ کشت نامناسب در صورتی که باعث برخورد زمان برداشت به آب و هوای گرم و مرطوب گردد باعث تسریع پیری بذر میشود. این زوال به صورت کاهش درصد جوانهزنی و تولید گیاهچههای ضعیف از بذرهای جوانهزده آشکار میشود .(38) بقای تودهها یا ارقام مختلف بذر در شرایط یکسان انبارداری بذرها شاید متفاوت باشد. به هر حال با توضیح این نکته، کشاورزان قبل از کشت به شیوهای برای ارزیابی قدرت انبارداری و قدرت زیست بذر برای هر ناحیه و انتخاب بهترین ارقام نیاز دارند.

آزمون تسریع پیری یکی از مهمترین آزمونهای استفاده شده برای ارزیابی پتانسیل فیزیولوژیکی گونههای مختلف بذور و تهیه اطلاعاتی از درجه سازگاری آنها میباشد

.(35) اصل این روش براساس تسریع مصنوعی پیری بذور با قرار دادن آنها در سطوح دما و رطوبت نسبی بالا بهعنوان برجستهترین عوامل محیطی در رابطه با شدت و سرعت پیری میباشد .(29) در این حالت بذرهای کم کیفیت سریعتر از بذور با بنیه بالا زوال مییابند. عوامل بسیاری بر رفتار بذرها در آزمون پیری تأثیر میگذارند. شرایط انباری متفاوت میتواند باعث ایجاد اختلاف معنیداری در جوانهزنی گیاه شود .(28) برهمکنش بین دما و مدت زمان قرار گرفتن بذرها در آن شرایط یکی از جنبههایی است که بسیار مطالعه شده است. اما جنبه دیگر که در این آزمایشها باید بررسی شود اثر متقابل ارقام با دما و مدت زمان قرار گرفتن در شرایط زوال است.

مهمترین تغییراتی که ضمن زوال در بذر ایجاد می شود، شامل واکنشهای اکسیداسیونی مانند تولید رادیکالهای آزاد، دهیدروژناسیون آنزیمی و اکسیداسیون آلدئیدی پروتئینها، همچنین کاهش یکپارچگی و نفوذپذیری غشا و

افزایش نشت الکترولیتها از غشا تحت تأثیر رادیکالهای آزاد، تغییر ساختمان مولکولی اسیدهای نوکلئیک و کاهش فعالیت آنزیمها میباشد .(27)

Chitra Devi و همکاران (2003) نشان دادند که در مورد بذرهای خردل بذرهای بزرگتر با مدت زمان انبارشدگی کمتر نسبت به بذرهای کوچکتر با مدت زمان انبارشدگی بیشتر درصد سبز شدن بیشتری داشتند Barsa .(17) و

همکاران (2003) نشان دادند که درصد سبز شدن بذرهای پنبه با افزایش دوره تسریع پیری کاهش پیدا میکند، بهطوریکه درصد سبز شدن از 87 درصد در بذرهای شاهد به صفر درصد در بذرهایی که 15 روز تسریع پیری شده بودند رسید .(14) با زوال بذر، بنیه بذر اولین جزء از کیفیت بذر است که کاهش مییابد و به دنبال آن ظرفیت جوانهزنی و قوه نامیه نیز کاهش را نشان میدهد 29)، 19، .(14

کاهش درصد و سرعت جوانهزنی در اثر پیری بذر توسط

محققان زیادی ازجمله (16)،

Dahiya و همکاران (18) در مورد ماش و نخود، سلطانی

و همکاران (7) برای گندم در تمام شرایط محیطی و Halder و همکاران (25) در بذور آفتابگردان گزارش شده است. در بررسی قرینه و همکاران (1387) که روی پیری بذر ارقام مختلف کلزا انجام دادند، مشخص گردید که تنش پیری بذر بر شاخصهای مزرعهای اندازهگیری شده بهویژه استقرار گیاهچه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تأثیرگذار بوده و باعث کاهش این شاخصها شده است

.(8) گزارشها نشان دادند که پیری بذر، جوانهزنی، سبزشدن 14) و (37، وزن خشک ساقه و ریشه (31)، طول گیاهچه (37)، درصد گیاهچههای نرمال (20) و درصد پیدایش برگ را کاهش میدهد .(34) همچنین کاهش جوانهزنی بذور دو رقم گندم در اثر کاهش فعالیت آنزیم آمیلاز در دو روش طبیعی و مصنوعی (تسریع شده) پیری بذر گزارش شده است .(24)

398

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 4، 1392

با توجه به اهمیت کلزا و تولید روغن در ایران به خصوص در محیطهای گرم و مرطوب، هدف از اجرای این پژوهش تعیین اثر دماها و دورههای مختلف زوال بذر (آزمون پیری تسریع شده) بر مؤلفههای جوانهزنی و رشد گیاهچهی سه رقم کلزا در شرایط آزمایشگاهی میباشد.

مواد و روشها

بهمنظور بررسی رابطه تنش زوال بذر (آزمون پیری تسریع شده) بر مؤلفههای جوانهزنی و رشد گیاهچه در شرایط آزمایشگاهی، مطالعهای روی سه رقم کلزا در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال

1389 انجام شد. آزمون پیری بذر بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه دمای 30، 40 و 50 درجه سانتیگراد و چهار دوره 24، 72، 120 و 144 ساعته در رطوبت نسبی 100 درصد بر 3 رقم کلزا SLM)، زرفام و الایت) با 3 تکرار بررسی گردید. بذور این سه رقم همگی در شرایط یکسان تولید و در خرداد سال 1388 برداشت شده و تا زمان اجرای آزمایش در شرایط کنترل شدهای انبار گردیده بودند. برای اعمال تیمارهای پیری بذرها بصورت یک لایه روی توریهای آلومینیومی بالای ظروف آب درون انکوباتور و طبق زمانهای مورد نظر و در رطوبت نسبی %85 قرار گرفتند. پس از اعمال تیمارهای زوال بذور در هر تکرار 50 عدد بذر درون ظروف پتری قرار داده شد و برای آزمون استاندارد جوانهزنی به مدت 7

روز در دمای 25 درجه سانتیگراد درون ژرمیناتور قرار داده شد .(6) در هر روز تعداد بذور جوانهزده شمارش شدند. معیار بذرهای جوانهزده خروج ریشهچه به اندازه 2

میلیمتر یا بیشتر بود .(32) در آخرین روز پس از شمارش بذرهای جوانهزده از هر پتریدیش 10 نمونه بطور تصادفی انتخاب و طول ساقهچه و ریشهچه آنها با خطکش مدرج میلیمتری اندازه گیری شد. وزن خشک ساقهچه و ریشهچه پس از خشک شدن در آون با دمای 75 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت با ترازوی حساس با دقت 0/0001 گرم

اندازهگیری شد. درصد و سرعت سبز شدن بعد از کشت با شمارش روزانه بذور سبز شده توسط برنامه Germin
محاسبه شد .(32) این برنامه D50 (یعنی مدت زمانی که طول میکشد تا سبز شدن به 50 درصد حداکثر خود برسد) را برای هر تکرار و هر تیمار بذری از طریق درونیابی منحنی افزایش سبز شدن در مقابل زمان محاسبه میکند. سرعت سبز شدن (بر ساعت) از طریق رابطه زیر محاسبه گردید:

(سرعت سبز شدن) R50= 1/D50

درصد بذرهای جوانهزده از تقسیم کردن تعداد بذرهای جوانهزده بر کل بذرهای هر ظرف پتری محاسبه گردید.

شاخص بنیه بذر از حاصلضرب درصد جوانهزنی نهایی در طول گیاهچه محاسبه شد .(13) ضریب آلومتریک از تقسیم میانگین وزن خشک ریشهچه به ساقهچه بدست آمد
.(9) شاخص جوانهزنی بذور یا متوسط زمان جوانهزنی که شاخصی از سرعت و شتاب جوانهزنی محسوب میگردد از رابطه زیر محاسبه شد:

G. I = (Ni×Ti) / N

=Ni تعداد بذرهای جوانه زده در هر روز

=Ti شماره روز که از روز اول تا روز آخر جوانهزنی ادامه دارد.

=N تعداد کل بذرهای جوانه زده

در نهایت تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار

SASو مقایسه میانگین صفات با روش LSD در سطح 5

درصد انجام گردید.

نتایج و بحث

نتایج نشان داد که بین درصد جوانهزنی ارقام مختلف کلزا در دماها و زمانهای مختلف اعمال پیری تفاوت معنیداری در سطح یک درصد وجود دارد (جدول .(1 مقایسه میانگین اثر متقابل دما و زمان در ارقام مختلف نشان داد که

399

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 4، 1392

در هر رقم بیشترین درصد جوانهزنی در دمای 30 درجهی ساعته دما و مدت زمان اعمال آن به میزان 80 واحد (از 84
سانتیگراد به مدت زمان 24 ساعت وجود داشت و با به 4 درصد) در رقم SLM دیده شد. در حالی که درصد
افزایش دما و مدت زمان قرار گرفتن در آن دما درصد جوانهزنی رقم زرفام در حداکثر پیری تسریع شده تنها 66
جوانهزنی کاهش معنی داری یافت (جدول .(2 بیشترین درصد یعنی از 91 به 25 درصد کاهش یافت (جدول .(2
کاهش درصد جوانهزنی با افزایش 20 درجهای و 120
جدول .1 مجموع مربعات حاصل از تجزیه واریانس صفات جوانهزنی ارقام کلزا در دماها و زمانهای مختلف جهت تسریع زوال بذر
منابع تغییر درجه درصد سرعت شاخص زمان تا 50 درصد سرعت تا 50 درصد قدرت بنیه
آزادی جوانهزنی جوانهزنی جوانهزنی جوانهزنی جوانهزنی بذر

رقم 2 20788/96** 2644/71** 5/02** 4/53** 0/147 ns 2158292**
دما 2 29012/96** 5626/03** 10/60** 50/00** 4/462** 3617736**
زمان 3 16803/07** 3232/07** 9/75** 56/60** 7/073** 3639300**
رقم × زمان 4 885/04** 109/14ns 3/93** 3/39** 0/925** 275691**
رقم × دما 6 1260/81** 136/53 ns 0/72ns 5/88** 0/386 ns 58187 ns
دما × زمان 6 7478/59** 681/05* 2/15ns 29/39** 0/660* 209219**
رقم × دما × زمان 12 3561/18** 523/94** 2/06** 6/11* 0/957 ns 263596**
خطای آزمایش 72 3293/33 996/41 7/11 15/26 31/32 802508
ضریب تغییرات 11/08 19/34 22/74 24/64 28/11 21/45

ns ، * و ** بهترتیب عدم وجود اختلاف معنیدار، معنیدار در سطح احتمال %5 و .%1

جدول .2 مقایسه میانگین برهمکنش اثر دما و زمان برای درصد جوانهزنی سه رقم کلزا در آزمایش زوال بذر زمان (ساعت)

رقم دما (سانتیگراد)
24 72 120 144

30 84a 72b 57c 41de
SLM 40 70b 35ef 33ef 29fg
50 47cd 21g 6h 4h

30 86a 81a 81a 83a
الایت 40 85a 79a 75ab 64b
50 83a 66bc 18c 18c
30 91a 89b 87b 85b
زرفام 40 83b 80bc 81bc 80bc
50 83bc 70c 25d 25d

در هر رقم میانگینهایی که دارای حداقل یک حرف مشترك هستند، فاقد تفاوت معنیدار در سطح احتمال 5 درصد به روش LSD میباشند.

400

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 4، 1392

جدول .3 مقایسه میانگین برهمکنش اثر دما و زمان برای سرعت جوانهزنی سه رقم کلزا در آزمایش زوال بذر (بر حسب تعداد بذر جوانهزده در روز)

رقم دما (سانتیگراد) زمان (ساعت)
24 72 120 144

30 30/2a 21/0b 15/4bcd 15/7bc
SLM 40 17/3bc 11/4cde 8/6ef 9/5def
50 16/5bc 4/6fg 0/6g 0/4g
30 32/2a 33/1ab 26/5bc 29/0abc
الایت 40 28/9abc 23/9c 17/5d 13/3d
50 25/7c 13/0d 2/1e 2/2e
30 35/8a 30/9ab 33/7a 32/2ab
زرفام 40 31/8ab 30/0abc 22/7de 18/6e
50 26/4bcd 24/8cd 3/5f 3/5f
در هر رقم میانگینهایی که دارای حداقل یک حرف مشترك هستند، فاقد تفاوت معنیدار در سطح احتمال 5 درصد به روش LSD میباشند.
جدول .4 مقایسه میانگین اثر دما و زمان و برهمکنش آنها بر شاخص جوانهزنی سه رقم کلزا در آزمایش زوال بذر
رقم دما (سانتیگراد) زمان (ساعت) میانگین
24 72 120 144

30 2/47a 2/01ab 1/60b 0/83c 1/73A
SLM 40 1/51b 0/87c 0/71cd 0/92c 1/00B
50 0/91c 0/63cde 0/29de 0/19e 0/51C
شاهد 1/35 = میانگین 1/63A 1/17B 0/87C 0/65C
30 2/06a 1/55ab 1/33bc 1/30bcd 1/56B
الایت 40 2/02a 1/88a 1/72a 1/72a 1/83A
50 1/96a 1/56ab 0/80d 0/83cd 1/21C
شاهد 1/29 = میانگین 2/01A 1/66B 1/28C 1/28C
30 2/69a 1/41bcd 1/62bc 1/28cd 1/75A
زرفام 40 1/81b 1/75bc 1/61bc 1/69bc 1/72A
50 1/32bcd 1/00d 0/93d 0/96d 1/05B
شاهد 2/03 = میانگین 1/94A 1/39B 1/39B 1/31B

در هر رقم میانگینهایی که دارای حداقل یک حرف مشترك کوچک یا بزرگ هستند، فاقد تفاوت معنیدار در سطح احتمـال 5 درصـد بـه روش LSD میباشند.

بعبارت دیگر بذر رقم زرفام در شرایط زوال شدید قدرت الایت با %83 و رقم SLM با %55 بهترتیب دارای بیشترین
جوانهزنی خود را به میزان 25 درصد حفظ کرد که تا کمترین درصد جوانهزنی بودند. برتری درصد جوانهزنی
نشاندهنده کیفیت بالای بذر این رقم جهت انبارداری در رقم زرفام در شرایط مناسب و پیری بذر میتواند ناشی از
شرایط مرطوب با دمای بالا میباشد. با توجه به این که بین تفاوت ذاتی بین ارقام باشد.
ارقام مختلف در شرایط نرمال رقم زرفام با %90 ، رقم
401

مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 4، 1392

نتایج حاصل از این آزمون با یافتههای ربیعی و بیات

(1388) تفاوت در جوانهزنی بین ارقام مختلف را روی زوال بذر کلزا در شرایط نرمال و پیری بذر نشان داد (6) و
با نتایج Halder و همکاران (1983) روی زوال بذر آفتابگردان مطابقت دارد Barsa .(25) و همکاران (2003)

نشان دادند که درصد سبز شدن بذرهای پنبه با افزایش دوره تسریع پیری کاهش پیدا میکند، بهطوریکه درصد سبز شدن از 87 درصد در بذرهای شاهد به صفر درصد در بذرهایی که 15 روز با تیمار تسریع پیری مواجه شده بودند رسید .(14) با زوال بذر، قدرت بذر اولین جزء از کیفیت بذر است که کاهش مییابد و به دنبال آن ظرفیت جوانهزنی و قوه نامیه نیز کاهش را نشان میدهد 29)، 19، .(14

اشتراک‌گذاری:

• Click to share on Facebook (در پنجر تازه باز می‌شود)

• برای به اشتراک گذاشتن روی لینکداین کلیک کنید (در پنجر تازه باز می‌شود)

• Click to share on Telegram (در پنجر تازه باز می‌شود)

• کلیک کنید تا روی گوگل+ به اشتراک گذاشته شود (در پنجر تازه باز می‌شود)

برای دریافت اینجا کلیک کنید