دانلود مقاله رودكی و صائب تبریزی در word

توضیحات

  مقاله رودكی و صائب تبریزی در word دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله رودكی و صائب تبریزی در word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله رودكی و صائب تبریزی در word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله رودكی و صائب تبریزی در word :

ابوعبدالله جعفر بن محمد رودكی در یكی از روستاهای ناحیه كوهستانی رودك سمرقند زاده شد. تولد او را میانه سالهای 250 تا 260 هجری قمری (865 تا 875 میلادی) تخمین زده اند. امروز قریب به هزار و صد سال از تولد این شاعر نامور زبان فارسی می گذرد.

رودكی در دورانی می زیست كه پادشاهان سامانی به شاعران و نویسندگان و دانشمندان ارج می گذاشتند. و در دور امیر اسماعیل سامانی بود كه بخارا مركزیت علمی و ادبی مهمتری یافت و شاعران بسیاری مجال سخن پروری یافتند. به این جهات است كه دور سامانیان را دور اوج شكوفایی زبان فارسی می دانند.
عوفی از دانشمندان سد ششم و هفتم در لباب الالباب دربار رودكی چنین می نویسد : «; چنان ذكی و تیز قلم بود كه در هشت سالگی قرآن تمامت حفظ كرد و قرآن بیاموخت و شعر گفتن گرفت و معانی دقیق می گفت، چنانكه خلق بر وی اقبال نمودند و رغبت او زیادت شد و او را آفریدگار تعالی آوازی خوش و صوتی دلكش داده بود ;»

در شعرهای باقی مانده از رودكی سی و پنج وزن متفاوت و گوناگون دیده می شود. پیچیدگی در شعر او وجود ندارد. خردگرایی، دانش دوستی، بی اعتبار دانستن جهان از مضامین سروده های رودكی است.
به اعتقاد دكتر شفیعی كدكنی :« رودكی نمایند كامل و تمام عیار دور سامانی و بر روی هم اسلوب شاعری قرن چهارم است. خیال شاعرانه در دیوان او بیش و كم در قلمرو عناصر طبیعت سیر می كند و آنگاه كه از نفس طبیعت سخن می گوید او را بیشتر با انسان و طبیعت جاندار می سنجد و از این روی; تصویرهای شعر او متحرك و جاندار و زنده است.»
در مورد آثار باقی مانده از رودكی هنوز بحث است. رشیدی سمرقندی، از شاعران نامدار قرن ششم گفته است :
شعر او را برشمردم سیزده ره صد هزار
هم فزون آید اگر چونانكه باید بشمری

به استناد یان بیت مجموعه اشعار رودكی به صد هزار یا یك میلیون و سیصد هزار می رسد. عوفی هم در لباب الالباب می گوید كه : «اشعار او به صد دفتر برآمده است.» دریغا كه از آثار ماندگار این شاعر برجسته شعر فارسی تا امروز بیش از پانصد و پنجاه بیت بدست نیامده است.
در مورد نابینایی رودكی بسیار گفته و نوشته اند. دانشمندان روسیه گور رودكی را یافته و از بقایای بجا مانده از رودكی به این نتیجه رسیده اند كه : 1- رودكی در سنین بالای هشتاد در گذشته 2- كور مادرزاده نبوده بلكه در پایان عمر او را كور كرده اند. 3- برخی از استخوانهای بدن او را شكسته بودند. محققان حدس می زنند كه شاید یكی از علتهای كور شدن او در روزگار پیری گرایش وی به مذهب اسماعیلی باشد.
مجموع مقالاتی را كه در پیش روی دارید از میان صدها مقاله و كتاب دربار رودكی انتخاب كرده ایم. كه سیری است در زندگی و سروده های این شاعر بزرگ زبان فارسی. در بخش آخر كتاب مجموع اشعار رودكی كه به تصحیح مرحوم سعید نفیسی منتشر شده بود آمده است.

سالشمار حوادث عصر رودكی
251 هـ ق / 865 م تولد زكریای رازی، مرگ مستعین خلیف عباسی، خلافت معتیز
254 مرگ شاپور بن سهل گندیشاپوری پزشك، خلافت مهتدی، مرگ جاحظ، مرگ ابوحاتم سجستانی
256 خلافت معتمد خلیفه عباسی
258 مرگ یعقوب بن اسحاق كندی دانشمند، مرگ یحیی بن معاذ صوفی
259 پایان حكومت طاهریان، مرگ محمد بن موسی بن شاكر ریاضی دان
260 تولد رودكی – تولد ابونصر فارابی
261 مرگ بایزید بسطامی عارف نامدار
262 مرگ احمد بن عبدالله خجستانی از امرای طاهریان
264 مرگ حنین بن اسحاق مترجم كتابهای پزشكی، مرگ ابوحفص حداد نیشابوری صوفی
271 مرگ حدون قصار صوفی، مرگ ابوعثمان نیشابوری صوفی

كتابشناسی رودكی
نام و یاد رودكی در اغلب تذكره های قدیم و تواریخ آمده است. آنچه در این بخش می آوریم نام و نشان این قبیل كتابها، نیز نام و نشان مقاله ها و كتابهای جدیدی است كه پژوهندگان معاصر نوشته اند. برای آگاهی بیشتر و پ‍ژوهش دربار رودكی به این كتابها می توان مراجعه كرد. این فهرست برحسب تاریخ تألیف ترتیب یافته، و در تهی آن از كتاب فرهنگ سخنوران دكتر عبدالرسول خیامپور (تبریز 1340) و فهرست مقالات فارسی ایرج افشار سود جسته ایم.
نظامی عروضی، احمد بن عمر : چهار مقاله، تصحیح محمد معین، تهران، 1364 ش. (تألیف در 551 هـ ق)، صص 44 و 49 – 54
عوفی، محمد: لباب الالباب ، لیدن، 1903 – 1906 (تألیف در اوایل قرن هفتم)، ج 2، صص 6-9
رازی، شمس قیس: المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح مدرس رضوی، تهران، 1335، (تألیف در اوایل قرن هفتم)، ص 83-84
مستوفی، حمدالله: تاریخ گزیده، لیدن 1328 هـ . ق ) ص 819

جامی، عبدالرحمن: بهارستان، تهران، 1311 (تألیف در 829 هـ ق ) ، صص 91 – 93
سمرقندی، دولتشاه: تذكره الشعراء ، لیدن، 1900 (تألیف در 896 هـ ق) ، صص 31-33
قزوینی ، محمد ابن مبارك (حكیم)، ترجم‍ مجالس النفائس، تهران ، 1323، صص 336 – 337
رازی، امین احمد: هفت اقلیم، كلكته ، 1939، تهران، اقلیم پنجم، سمرقندی.
لودی، امیر شیر علی خان: مرآه الخیال، بمبئی، 1324 (تألیف در 1103 هـ ق)، ص 130
دوست، میرحسین: تذكره حسینی، لكهنو1292 هـ ق . (تألیف در 1163 هـ ق)، ص 130
آزاد بلگرامی، غلامعلی :‌خزان عامره، كانپور، (تألیف در حدود 1176 هـ ق)، ص 230
آذر، لطفعلی بیگ : آتشكده بمبئی، 1277، (تأْیف در حدود 1192 هـ ق)، صص 335-336
الحسین الزنوری، ابن عبدالرسول : ریاض الجنه (نسخ خطی كتابخان خاج محمد نخجوانی، تایخ اتمام 1216، ص 833
گوپاموی، محمد قدرت الله: نتایج الافكار، بمبئی ، 1336 (تألیف 1256 هـ ق)، صص 260-261
هدایت، رضا قلی: مجمع الفصحاء، تهران ، 1259 (تألیف 1282 هـ ق)، ج1، صص 236 – 240
كاظم ;. تذكر كاظم (نسخ خطی مجلس، شماره 901) (تألیف در 1287 هـ ق) ، صص 261- 276

رودكی
ابوعبدالله جعفر بن محمد رودكی در ده بَنُج، مركز ناحی رودك سمرقند، در نیم دوم سد هجری از مادر بزاد و هم در این ناحیه كالبد تیره با تیره چشم به خاك تیره سپرد. سال درگذشت استاد شاعران جهان را 329 تا 330 هـ ق نوشته اند. جزئیات دوران كودكی و اوان جوانی او روشن نیست اما گفته اند چنان تیزهوش و زودیاب بود كه به خردی قرآن را به تمامی از بر كرد و خواندن و نوشتن آموخت و شعر گفتن گرفت و معانی دقیق در قالب الفاظ رنگین و ساده كرد وچون آوازی خوش و صوتی دلكش داشت خنیاگری و بربط نوازی را با شعر سرایی یار كرد و جان ها را مای فربهی شد و خاطرها را شامادنی بخشید.
گروهی از تذكره نویسان به كوری مادرزاد او اشاره كرده اند همچون محمد عوفی صاحب كتاب الالباب، و برخی تنها اشاره كرده اند كه وی از داشتن نیروی بینایی محروم بوده است، مانند ابوزراع گرگانی كه گفته است :

اگر به كوری چشم، او بیافت گیتی را زبهر گیتی من كور بود نتوانم
و دقیقی گوید :
استاد شهید زنده بایستی وان شاعر تیره چشم روشن بین
و فردوسی كه در اشاره به نظم كتاب كلیله و دمنه گوید و سخن وی گویای كوری رودكی است :
گزارنده را پیش بنشاندند همه نامه بر رودكی خواندند
و سرانجام ناصرخسرو كه می گوید:
اشعار زهد و پند بسی گفته ست آن تیره چشم شاعر روشن بین
البته در این میانه كسانی نیز هستند كه در نقل اشعار و بیان احوال وی اشاره ای به كوری او ندارند مانند سمعانی در كتاب الانساب و نظامی عروضی در چهار مقاله و صاحب تاریخ سیستان، و در اشعار خود شاعر نیز قراینی بر بینا بودن هست چنانكه این بیت:
همیشه چشمم زی زلفكان چابك بود همیشه گوشم زی مردم سخندان بود
یا :
پوپك دیدم به حوالی سرخس;
یا :
چادركی رنگین دیدم بر او رنگ بسی گونه بر آن چادرا
گویا گفت درست آن باشد كه محمود بن عمر نجاتی صاحب كتاب بساتین الفضلاء و ریاحین العقلاء، كه در سال 709 هـ ق تألیف شده و شرح تاریخ عتبی است یاد كرده و آن اینكه «رودكی در پایان عمر كور شده است».

رودكی شاعر دربار‌ آل سامان است و هرچند ممكن است كه دستگاه میر احمد بن اسماعیل (مقتول به سال 301 هـ ق) را نیز دریافته باشد، اما اختصاصش به امیر سعید نصر بن احمد بن اسماعیل (301 تا 331هـ ق) است و این پادشاه ، و به پیروی او بزرگان درگاه، بر رودكی اقبال تمام داشته اند و سخن شاعر قبول تام داشته است. امیر شهید ابوجعفر احمد بن محمد بن خلف بن اللیث، معروف به بانویه، از امیران صفاری (311 تا 352 هـ ق)، كه خود مردی دانشمند و مطلع و واقف بر علوم اوایل (مجموع معارف یونان) و علوم مذهبی و ادبی بوده و از بزرگترین مشوقان علما و ادبا و شعرا در عهد خود به شمار می رفته، نیز ممدوح رودكی است. و نیز رودكی ماكان بن كاكی، از سرداران دیلمی، را ستوده است و از او صله های گران گرفته است چنانكه گوید:

بداد میر خراسان چل هزار درم وز او فزونی یك پنج میر ماكان بود
دیگر از ممدوحان و مشوقان خواجه ابوالفضل بلعمی، وزیر معروف سامانیان است. این وزیر دانشمند به روكی اعتقاد بسیار داشت و به گفت سمعانی وی را در عرب و عجم نظیری نمی شناخت و بدو صله ها و جایزه های فراوان می بخشید. هم او بود كه رودكی را به نظم كلیله و دمنه وداشت و این توجه وزیر و سلطان و امیران درباره مای ثروت بسیار و تجمل فراوان رودكی گشت. نام شاعر در ادب فارسی گذشته از نیكو سخنی و نادره گویی و قدرت به هم پیوستن كلمات آبدار و خلق نغمه های دل انگیز و نواختن چنگ تر و بركشیدن آوای خوش، به داشتن مكنت و جلال و حشمت نیز آوازه گشته و زبانزد گویندگان و تذكره نویسان قرون بعد شده است. چنانكه سخن از چهارصد شتر زیربنه و سیم و زر فراوان وی كرده اند و خود او نیز در اشعارش از ناز و نعمت و حشمت و برخورداری از جوانی و سرمستی و اقبال مردمان و نوازش امیران و بزرگان سخن گفته است. اما ظاهراً پس از فرا رسیدن روزگار زاری و شكستگی و پیری و كوری، مال و منال شاعر نیز پایان پذیرفته و درویشی و ناداری و نیازمندی به عصا و انبان، همراه سپیدی موی و نالانی تن بدو روی آورده و به زندگی سخنسرای نامی فرجامی سرد و اندوهبار داده است.

رودكی نخستین سخنسرای فارسی نیست اما نخستین و بزرگترین پارسی گویی است كه شعرهای پخت بسیار گفته و شعر فارسی را كمال بخشیده است. این مای نازش قلمرو زبان فارسی، در انواع شعر، از قصیده و غزل و رباعی، طبع آزموده و در بحرهای گوناگون مثنویهایی چند منظور ساخته و ترانه های لطیف با زخم ساز و آوای دل انگیز همراه گردانیده است. شمس قیس رازی، دانشمند وادیب سد هفتم هجری، كتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم، می پندارد كه دو بیتی اختراع اوست و داستانی در این زمینه نقل كرده است كه خود از لطف خالی نیست.

كثرت شعر این شاعر نیز مانند قدرت سخنوری و هنرمندی او زبانزد اهل شعر و ادب شده است، یكی گفته است كه صد هزار بیت شعر دارد و دیگری معتقد است كه شعر او به صد دفتر برآمده است و دیگری به طور قطع تصریح دارد كه خود شعر او را برشمرده است و آن را یك میلیون و سیصد هزار بیت یافته. اما ظاهر این است كه این اعداد گزافه است. آنچه مسلم است اینكه رودكی شاعری بسیار سخن است. دریغ آن كه از آن همه شعر بیش از چند قطعه و قصیده و غزل و ابیاتی پراكنده خاصه از مثنویهای متعدد او، چیزی برجای نمانده است، آن هم از شاعری بسیار سخن كه هیچ یك از شاعران بلند مقام دوره های بعد حتی مغرورترین آنان عظمت مقام و بلندی قدر وی را از یاد نبرده اند.
سر این سرشناسی و استاد مسلم شناخته شدن رودكی را در چند نكته باید جست: یكی مایه وری طبع سخن آفرین اوست كه از نیرومندی حافظه و دید ژرف و توجه عمیق به مبانی ادب و دانش زبان نتیجه شده است. دیگر قدرت تصور و دور پروازی خیال اوست در خلق مضامین باریك و همه كس فهم و لطیف. نكت سوم، كه در نازك خیالی رودكی و بیشتر شاعران قرن چهارم اثر عمیق دارد و از مختصات شعر این دوره شناخته می شود، توانایی شاعر در وصف طبیعت و توصیف مناظر طبیعی و ساختن مضامین شاعرانه از تلفیق عوامل زیبا و ساد آفرینش است، چیزی كه برای همه كس زیبایی و قابلیت درك دارد و در لباس تشبیهاتی است كه از اركان آن از صور محسوس مایه گرفته است و در قالب صوری از خیال است كه اجزاء آن در عالم خارج موجود و برای همه كس محسوس است.
اینكه طبع نازك رودكی از دوران كودكی با موسیقی پرورش یافته و پیوندی در خاطر وقّاد وی میان شعر و موسیقی رخ داده و سخن او فرزند این فرخنده پیوند شده است خود عامل دیگری است برای توفیق استاد سمرقند. و اینكه ترانه هایی چنین دلكش:

گل بهاری، بت تتاری نبید داری چرا نیاری؟
نبید روشن چو ابر بهمن به نزد گلشن چرا نیاری؟
از او داریم. حاصل این مهارت سراینده در شناخت زیر و بم نغمات و استادی وی در باز دانستن پرده ها و گوشه های موسیقی است. جان كلام آن كه رودكی از جهت نقد انواع شعر دری تاب هر گونه آزمایش و سره برآمدن از كور سنجش دارد و شعرش در خور آن است كه جهان درنوردد و خود، شاعر بلند پای خراسان و جهان باشد.
دربار این شاعر بزرگ، پدر شعر فارسی، كتب و رسالات بسیار پرداخته اند كه میانه كتاب احوال و اشعار رودكی، تألیف استاد مرحوم سعید نفیسی را باید نام برد، در آنجا از هم منابع و مأخذ احوال و اشعار این شاعر نیك آگاه می شویم. كتاب سخن و سخنوران، تألیف استاد مرحوم فروزانفر، و تاریخ ادبیات در ایران، تألیف آقای دكتر صفا و نیز دیوان رودكی كه در كشور شوروی به چاپ رسیده است، هم در خور توجه است.

وی از روی همان مقیاس به نظم و ایجاد اسلوب های متقن توفیق یافته چندان در زحمت نخواهد بود، لیكن هم حیرت در این است كه شاعری در ابتدای ظهور شعر و تطور آن در صورت زبانی كه مظهر بلاغت نبوده و شاعر و نویسنده به ندرت داشته، به همان زبان شاعری آغاز كند و با محكم ترین سبك شعر بسراید و افكار پر احساس و تند شاعرانه را كه به قول معروف یدرك و لایوصف است چنان در صورت عبارت نمایش دهد كه مزیدی بر آن متصور نگردد، و شعرای بعد آرزو كنند كه مانند او شعر بگویند.
رودكی در اندك مدتی شعر پارسی را اوج داد و به درجه ای رسانید كه مای حیرت استادان صنعت گردید و در هم دوره ها بزرگی او محفوظ مانده است.
رودكی در وصف و تصویر مهارت به كار برده و به راهنمایی فكر روشن بین با نازك كاری های مخصوص اشیاء را وصف نموده، از آن جمله ابیات وصفی او كه بسیار خوب از عهده آن برآمده این قطعه است :
رودكی چنگ برگرفت و نواخت باده انداز كو سرود انداخت
آن عقیقی میی كه هر كه بدید از عقیق گداخته نشناخت
هر دو یك گوهرند لیك بطبع این بیفسرد آن دگر بگداخت
نابسوده دو دست رنگین كرد ناچشیده به تارك اندر تاخت

برای دریافت اینجا کلیک کنید