دانلود مقاله سنجش و مقایسه غلظت کادمیوم در بافت عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (Uroteuthis duvauceli) خلیج فارس در word

توضیحات

  مقاله سنجش و مقایسه غلظت کادمیوم در بافت عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (Uroteuthis duvauceli) خلیج فارس در word دارای 10 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سنجش و مقایسه غلظت کادمیوم در بافت عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (Uroteuthis duvauceli) خلیج فارس در word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سنجش و مقایسه غلظت کادمیوم در بافت عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (Uroteuthis duvauceli) خلیج فارس در word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله سنجش و مقایسه غلظت کادمیوم در بافت عضله و هپاتوپانکراس ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis) و اسکوئید هندی (Uroteuthis duvauceli) خلیج فارس در word :

مقدمه

واژه فلزات سنگین به دستهای از فلزات و شبه فلزات اطلاق می شود که چگالی آنها بیشتر از 4 برابر چگالی آب

( 1g/cm 3 ) باشد. این فلزات در مقادیر بسیار کم سمی بوده و از طریق غذا، هوا و آب وارد بدن شده و به مرور زمان در بدن تجمع می یابند و همچنین جزء آلایندههای بسیار پایداری هستند که طی فرآیندهای بیولوژیک تجزیه نمی شوند و اثرات قابل توجهی بر سلامت انسان دارند

.(10)

انواع آلودگیها از جمله عناصر سنگین پس از ورود به اکوسیستمهای آبی وارد چرخه غذایی می شوند که این روند سبب تجمع و ذخیره شدن آنها در آبزیان می گردد.

شدت تجمع عناصر سنگین در آبزیان به ویژه در ماهیان

تابعی از شرایط اکولوژیکی، فیزیکی و بیولوژیکی آب می باشد. از میان مواد آلاینده وارد شده به محیطهای آبی فلزات سنگین به علت اثرات سمی و پتانسیل تجمع زیستی در بسیاری از گونههای آبزی، قابل توجه هستند .(5)

بسیاری از این فلزات از اجزای متشکله اکوسیستمهای آبی به حساب می آیند. بعضی از فلزات در میزان کم برای فعالیتهای متابولیکی لازم هستند ولی برخی دیگر مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب و اشکال مختلف جیوه نه تنها اثر زیستی مفیدی ندارند بلکه در مقادیر بسیار کم نیز مضر هستند و سبب برهم خوردن تعادل زیستی اکوسیستم می شوند. حلالیت بسیار بالای فلزات سنگین در آب موجب میگردد تا امکان ورود و جذب آنها در بدن

237

مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 3، 1392

افزایش یافته و با اتصال به ماکرومولکولها، ساختار و عملکرد طبیعی آنها را تغییر دهند که این مسئله موجب متأثر شدن فرآیندهای بیوشیمیایی و در نتیجه بسیاری از عملکردهای غیر طبیعی بدن می شود 11)و.(13

فلزات سنگین از طریق منابع طبیعی و منابع انسانی وارد محیط زیست میشوند. بسیاری از این فلزات سنگین به صورت طبیعی جزء پوسته زمین میباشند و به وسیله فعالیتهای آتشفشانی، آتشسوزی جنگل و هوازدگی سنگها به محیط منتشر میشوند. امروزه فعالیتهای انسان منجر به افزایش سطح فلزات سنگین در محیط زیست شده است.

منابع انسان ساخت از قبیل معدن کاوی، صنایع ذوب فلزات و ریختهگری و احتراق سوختهای فسیلی از اصلی ترین دلایل انتشار این فلزات در طبیعت محسوب میشوند(.(10

کادمیوم دومین عنصر خطرناك زیست محیطی است که از نظر سمیت بعد از جیوه قرار دارد. کادمیوم از آلایندههای مهم زیست محیطی بوده که در تمامی اکوسیستمها یافت میشود. کادمیوم از طریق فرسایش خاك، سنگ بستر، رسوبات آلوده ناشی از کارخانجات صنعتی، پساب مناطق آلوده و استفاده از لجن و کود در کشاورزی وارد اکوسیستمهای آبی میشود. میزان جذب کادمیوم در مواد غذایی ناشی از نحوه تغذیه جانوران است، کلیه و کبد محل مناسبی جهت تمرکز کادمیوم میباشند جانوران در اثر مسمومیت کادمیوم دچار فقر آهن خون، بیماریهای کبدی
و آسیب های مغزی- عصبی میشوند. سمیت حاد با کادمیوم ممکن است باعث مرگ حیوانات و پرندگان شده

و مسمومیت شدید در آبزیان ایجاد کند .(1)

خلیج فارس یکی از دو پهنه آبی ایران است که در سالیان اخیر بروز جنگهای متعدد، افزایش فعالیت استخراج سوختهای فسیلی، تردد کشتیهای نفتکش، افزایش فعالیت پالایشگاههای نفت و گاز در خلیج فارس و ورود پسابهای شهری و صنعتی جوامع حاشیهای و همچنین عدم مدیریت

روانابها و فرسایش سرزمینهای ساحلی باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای محیط زیست این اکوسیستم شده است. لذا انجام پژوهشهایی جهت ارزیابی ریسک حاصله از ورود عناصر سنگین به این اکوسیستم و آبزیان موجود در آن بسیار ضروری به نظر میرسد. گونه های انتخاب شده برای این تحقیق شامل ماهی مرکب ببری و اسکوئید هندی میباشد که جزء گونههای مهم در قابلیت تجمع فلزات سنگین و انتقال آن به سطوح بالای زنجیره غذایی در اکوسیستمهای آبی به شمار می آیند 8)،14و.(19

بافتهای مورد مطالعه شامل هپاتوپانکراس و عضله میباشد.

هپاتوپانکراس یکی از مهم ترین اندامهای دستگاه گوارشی در نرمتنان است که وظیفه آن تولید آنزیمهای گوارشی برای هضم مواد غذایی بوده و در سرپایان (Cephalopode)
اندام بسیار مهمی برای تجمع عناصر سنگین (ضروری و غیرضروری) محسوب میشود. تاکنون تحقیقات و گزارشات مختلفی مبنی بر غلظت بالای فلزات سنگین در گونههای مختلف سرپایان گزارش شده است. اکثر مطالعاتی که تاکنون در این زمینه انجام گرفته، حاکی از غلظت بالای عناصر به خصوص کادمیوم در هپاتوپانکراس این گونهها می باشد 7) و.(19

تاکنون مطالعات متعددی در داخل و خارج از کشور بر روی فلزات سنگین، نقش آنها در اکوسیستمهای آبی و موجودات آبزی انجام پذیرفته است.

Bustamante و همکاران در سال 1998، غلظت کادمیوم را در 12 گونه از سرپایان را در شمال شرقی اقیانوس اطلس

(محدوده سواحل فرانسه تا نواحی زیر قطبی) اندازهگیری کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان کادمیوم در گونههای صید شده از نواحی زیرقطبی به طور معنیداری بیشتر از سواحل فرانسه میباشد .(7) در ادامه مطالعات، Prafulla و همکاران در سال 2001، به بررسی غلظت فلزات سنگین (جیوه، سرب، کادمیوم، نیکل، کبالت، کروم، آهن، مس و روی) در دو گونه اسکوئید Loligo

238

مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 3، 1392

duvauceli و sibogae Doryteuthis از سه ناحیه مهم در در مورد تحقیقات صورت گرفته در ایران نیز میتوان به
جنوب غربی سواحل هند پرداختند .(17) براساس نتایج مطالعه شهریاری در سال 1382، به منظور اندازهگیری
این بررسی، میانگین غلظت فلزات سمی در بافت عضله مقادیر فلزات سنگین کادمیوم، کروم، سرب و نیکل در
این دو گونه بترتیب عبارتند از: جیوه 0/05 >، 0/07؛ بافت خوراکی دو گونه از ماهیان شوریده و سرخو ماهیان
کادمیوم 0/55 =، 0/89؛ سرب 0/99 =، 0/89؛ کروم = خلیج فارس اشاره کرد. طبق نتایج به دست آمده میانگین
0/72، 0/45 >؛ نیکل 0/45 =، 0/19 میکروگرم بر گرم. که غلظت سرب، کروم، کادمیوم و نیکل در بافت خوراکی
تمامی آنها در محدوده مقادیر مجاز تعیین شده میباشند. ماهی سرخو به ترتیب 0/442، 0/333، 0/063 و 0/322
هرچند در مواردی مقادیر برخی فلزات مانند کادمیوم، روی میکروگرم بر گرم برحسب وزن خشک ماهی و در ماهی
و مس بالاتر از حد مجاز مشاهده شد. همچنین غلظتهای شوریده به ترتیب 0/48، 0/062، 0/064 و 0/48 میکروگرم
قابل توجهی از فلزات در آبشش و مرکب گزارش شد. در بر گرم برحسب وزن خشک ماهی بود. اگرچه میانگین
گونه L.duvauceli با افزایش اندازه اسکوئید میزان غلظت غلظت فلزات در ماهیان شوریده و سرخو از حد مجاز
کادمیوم نیز افزایش یافته بود. همچنین در کبد، غلظت سازمان بهداشت جهانی کمتر بود، ولی مقدار سرب،
کادمیوم، مس و روی همبستگی معنیداری با طول بدن کادمیوم، کروم و نیکل به ترتیب در 27، 8، 3 و 25 درصد
داشت .(17) همچنین Storelli و همکاران در سال 2006، نمونههای مورد مطالعه از حداکثر مجاز سازمان بهداشت
میزان تجمع کادمیوم و جیوه را در عضله و هپاتوپانکراس جهانی بیشتر بود .(2) در مطالعهای دیگر ناصری و
گونههای مختلف سرپایان اندازهگیری کردند. نتایج نشان همکاران در سال 1384، در سنجش مقادیر برخی عناصر
داد که میزان کادمیوم در هپاتوپانکراس به مراتب بیشتر از سنگین (آهن، مس، روی، منیزیم، منگنز، جیوه، سرب و
عضله میباشد درحالی که میزان جیوه موجود در کادمیم) در بافتهای خوراکی و غیر خوراکی ماهی کفال
هپاتوپانکراس تقرًیبا دو برابر عضله بود .(20) در همین پشت سبز در سواحل بوشهر اشاره کرد. نتایج حاصل
راستا، Bustamante و همکاران نیز در سال 2008، غلظت بیانگر غلظت بیشتر این عناصر در بافتهای غیرخوراکی
14 عنصر کمیاب را در اسکوئیدهای صید شده از آبهای نسبت به بافت خوراکی عضله بود. در اغلب موارد در
شمال اسپانیا و جنوب مدیترانه مورد سنجش قرار دادند. جذب و تجمع عناصر سنگین بین عضله ماهیان نر و ماده
نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین غلظت عناصر در تفاوت معنیداری مشاهده میشود. همچنین بین ردههای
غدد گوارشی و هپاتوپانکراس این گونه میباشد .(9) وزنی و طولی ماهیان در جذب و تجمع برخی عناصر
سنگین اختلاف معنیداری مشاهده گردید .(3)
جدول-1 نتایج حاصل از زیست سنجی گونهها

گونه نسبت پارامتر وزن کل طول مانتل طول کل
جنسی(ماده:نر) (gr) (mm) (mm)

ماهی مرکب ببری 1:1 ±SEمیانگین 169/90±39/91 104/33±7/39 329/83±23/74
n=30

اسکوئید هندی 1:5 ±SEمیانگین 70/37±5/03 121/66±3/63 306/83±8/40
n=30

239

مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران) جلد 26، شماره 3، 1392

مواد و روشها

نمونه برداری در دی ماه 1387 در آبهای دور از ساحل استان هرمزگان (حدفاصل بین جزیره قشم تا کیش) به روش صید ترال کف انجام گرفت. از هر گونه تعداد 30

عدد صید و بلافاصله در دمای -20 درجه سانتی گراد منجمد گردید و به آزمایشگاه منتقل شدند. در آزمایشگاه، نمونهها پس از شستشو با آب مقطر، بیومتری شده بنابراین طول کل و طول مانتل آنها با استفاده از تخته بیومتری و وزنشان با استفاده از ترازوی دیجیتال با دقت 0/0001 گرم محاسبه گردید (جدول.(1 جهت تهیه بافتهای مورد نیاز ابتدا نمونهها را کالبد شکافی نموده و پس از تعیین جنسیت، بافتهای مورد محاسبه، شامل عضله و هپاتوپانکراس جداسازی و مقدار معینی از هر بافت توزین گردید. پس از تعیین وزن تر، آنها را در پلیتهای مخصوص قرار داده و به مدت 48 ساعت در داخل فریز درایر (در دمای -60 درجه سانتی گراد) قرار داده شدند تا رطوبت خود را از دست داده و کاملاً خشک شوند. نمونههای خشک شده با استفاده از مخلوطکن و هاون چینی به صورت پودر درآورده شد. برای همگن ساختن نمونهها، از الک 230 میکرون عبور داده شد. پودر آماده شده تا زمان هضم شیمیایی نمونهها در ظروف پلی اتیلنی در بسته نگهداری می گردد.

هضم شیمیایی نمونهها: برای هضم شیمیایی نمونهها از ترکیب اسید نیتریک و اسید پرکلریک استفاده شد. برای این کار ابتدا مقدار 1 گرم از هر نمونه را توزین و داخل یک بشر پلی اتیلنی قرار داده و به میزان 4 میلی لیتر اسید نیتریک 60 درصد و 1 میلی لیتر اسید پرکلریک 70 درصد به آن اضافه گردید. سپس ظروف پلیاتیلنی به مدت 2

اشتراک‌گذاری:

• Click to share on Facebook (در پنجر تازه باز می‌شود)

• برای به اشتراک گذاشتن روی لینکداین کلیک کنید (در پنجر تازه باز می‌شود)

• Click to share on Telegram (در پنجر تازه باز می‌شود)

• کلیک کنید تا روی گوگل+ به اشتراک گذاشته شود (در پنجر تازه باز می‌شود)

برای دریافت اینجا کلیک کنید