دانلود مقاله برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی در فایل ورد (word)

توضیحات

  مقاله برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی در فایل ورد (word) دارای 33 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی در فایل ورد (word)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی در فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
اهمیت و ضرورت برنامه‌ریزی درسی  
مفهوم‌شناسی بحث  
الف. برنامه درسی  
ب. تربیت اخلاقی  
ج. برنامه درسی تربیت اخلاقی  
مبنای انسان‌شناختی برنامه درسی تربیت اخلاقی  
عناصر (عوامل) برنامه‌ درسی  
1 اهداف یا آرمان برنامه درسی تربیت اخلاقی  
2 ضرورت تلقی درست از فرایند یادگیری  
3 توجه به نقش یادگیرنده در برنامه درسی  
4 توجه به نقش محیط و فضا در برنامه درسی  
5 توجه به نقش معلم در برنامه درسی  
6 توجه به راهبرد تدریس در برنامه درسی  
7 داشتن تلقی درست از ارزشیابی در برنامه درسی تربیت اخلاقی  
نتیجه‌گیری  
پی‌نوشت‌ها:  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی در فایل ورد (word)

نهج البلاغه، ترجمه مصطفی زمانی، تهران، نبوی، 1374

اسلاوین، رابرت‌ایی، روان‌شناختی تربیتی ـ نظریه و کاربست، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، روان، 1385

جمعی از نویسندگان، تربیت دینی در جامعه اسلامی معاصر: گفت‌وگوها، قم، مؤسسه آموزشی و‌ پژوهشی امام خمینی(ره)، 1388(الف)

جی. پی، میلر، نظریه‌های برنامه درسی، ترجمه محمود مهرمحمدی، چ چهارم، تهران، سمت، 1386

خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، چ چهارم، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره)، 1373

داودی، محمد، نقش معلم در تربیت دینی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ‌1384

دهقان، اکبر، راه رشد، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1379

سیلور، جان گالن و ویلیام ام، الکساندر و آزنور جی، لوئیس، برنامه‌ریزی درسی برای تدریس و یادگیری بهتر، ترجمه غلامرضا خوی‌نژاد، چ پنجم، مشهد، به نشر، 1378

شاملی، عباسعلی، تربیت اخلاقی، پیش‌فرض و چالش‌ها، قم، معارف، 1386

صافی، احمد، آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و متوسطه، چ پنجم، تهران، سمت، 1382

کدیور، پروین، روان‌شناسی تربیتی، چ سوم، تهران، سمت، 1381

مجموعه مقالات کنگره آثار و اندیشه تربیتی حضرت امام خمینی(ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1374

مصباح، محمد‌تقی، جامعه و تاریخ، چ چهارم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، بی‌تا

ـــــ ، پند جاوید، نگارش علی زینتی، قم، مؤسسه آموزشی و ‌پژوهشی امام خمینی(ره)، 1384

ـــــ ، اخلاق در قرآن‌، تحقیق و نگارش، محمدحسین اسکندری، قم، مؤسسه آموزشی و‌ پژوهشی امام خمینی(ره)، 1378

ملکی، حسن، مبانی برنامه‌ریزی درسی آموزش متوسطه، تهران، سمت، 1379

ـــــ ، برنامه درسی(راهنمای عمل)، چ هفتم، تهران، مدرسه، 1388

مهرمحمدی، محمود، برنامه درسی نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، چ دوم، مشهد، به نشر، 1383

میرزا محمدی، محمدحسین، «بررسی آراء و اندیشه‌های تربیتی فارابی»، مصباح، سال چهاردهم، ش 57، ماه‌های خرداد و تیر، ص7-38

نصری، عبدلله، مبانی انسان‌شناسی در قرآن، تهران، فیض کاشانی، 1372

چکیده

تربیت اخلاقی یکی از مهم‌ترین مسائل آموزشی ‌و تربیتی می‌باشد. دستیابی به این هدف بزرگ در نهاد آموزش‌ و پرورش، نیازمند نقشه‌ای است که در ادبیات علوم تربیتی، به آن برنامه ‌درسی می‌گویند. این طرح و نقشه، زمانی می‌تواند آن نهاد را به اهداف مطلوب خود برساند که بر مبانی، اصول و شیوه‌های دینی و ارزشی فرهنگ حاکم بر آن کشور استوار باشد. نیل به الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی مبتنی بر تعالیم دینی، که هدف اصلی تحقیق است، می‌تواند نیل به طراحی برنامه درسی جامع در زمینه تربیت دینی را فراهم سازد. این مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای، به بررسی و تبیین ویژگی‌های برنامه درسی تربیت اخلاقی، بر اساس نظرات علامه مصباح یزدی پرداخته است

کلید‌واژه‌ها: تربیت، اخلاق، اصول، شیوه‌ها، تربیت اخلاقی و برنامه درسی.

مقدمه

تعلیم و تربیت در زندگی بشر، مهم‌ترین و اساسی‌ترین جنبه زندگی است. مشخصه جامعه سالم و توسعه‌یافته، صرفاً به داشتن موقعیت جغرافیایی خوب و معادن متنوع و منابع مالی نیست، بلکه جامعه سالم و توسعه‌یافته، جامعه‌ای است که دارای نظام تعلیم و تربیتِ پویا بانشاط، زنده و مترقی است. چنین نظامی می‌تواند انسان‌های آزاد، مستقل، اخلاقی، و مبتکر بسازد که جامعه را به سامان مادی و تعالی معنوی برساند. از نگاه علامه مصباح یزدی، در باب اهمیت امر تعلیم و تربیت، می‌توان گفت: «فراهم آمدن زمینه رشد و استکمال معنوی و باطنی آدمیان بیش از هرچیز مدیون نهاد تعلیم و تربیت است، نه هیچ نهاد دیگری؛ زیرا در سایه تعلیم عقاید هستی‌شناختیِ صحیح و ارزش‌شناختیِ صحیح و بر طبق ارزش‌های پسندیده اخلاقی و حقوقی، می‌توان خداپرستی و استکمال معنوی انسان‌ها را گسترش داد و عمق بخشید

تعالیم اسلام به تربیت جان و پرورش روح آدمی توجه ویژه‌ای دارد؛ زیرا انسان در پرتو تربیت نفس و تزکیه روح، به مراحل کامل انسانیت دست می‌یابد و سرانجام به فلاح و سعادت ابدی نایل می‌شود. چنان‌که حضرت علی(ع) می‌فرماید

اگر فرضاً به بهشت امید نداشتیم و از آتش دوزخ نمی‌ترسیدیم و به ثواب هم عقیده نداشتیم، باز هم سزاوار بود که در جست‌وجوی مکارم اخلاق باشیم؛ زیرا مکارم اخلاق، راه پیروزی و سعادت را به انسان نشان می‌دهد

جامعه امروز بشر دچار بحران هویت معنویت و اخلاق شده است. از این‌رو، امروزه نیاز بشر به تزکیه و پرورش، به مراتب بیش از نیاز او به تعلیم و آموزش است

بی‌شک یکی از اهداف تأسیس آموزشگاه‌های رسمی (مدارس) کشور، تربیت اخلاقی دانش‌آموزان است. «مکتب و مدرسه عبارت است از: تأسیساتی که برای تربیت اخلاقی و علمی و بدنی ابناء نوع بشر دایر می‌گردد».3 بر این اساس، دانش‌آموزان اماناتی در دست مراکز آموزشی هستند که این مراکز سهم مؤثری در شکوفایی استعدادها، بروز خلاقیت و تربیت اخلاقی آنها دارند که در سایه آگاهی و بصیرت حاصل می‌شود

بنابراین، نهاد آموزش و پرورش، که یکی از گسترده‌ترین نهاد‌های اثرگذار و جهت‌دهنده در همه کشورهاست، با توجه به مخاطبان فراوان و مستعدی که دارد و با توجه به رسالت‌های آموزشی و پرورشی خود، باید برنامه تربیت اخلاقی را جزء اصلی‌ترین و محوری‌ترین مسائل آموزشی ‌و تربیتی خود قرار دهد. این ضرورت، که برخاسته از نقش و جایگاه اخلاق در حیات انسانی است، زمانی مورد تأکید قرار می‌گیرد که وظیفه اصلی این نهاد را احیای فطرت دینی انسان‌ها بدانیم؛ چرا که رسالت متولیان امر تعلیم و تربیت، بیدار کردن فطرت انسان‌ها و پاک‌کردن غبار غفلت از آنهاست تا انسان حضور خدا را در زندگی و از درون خود لمس کرده، گرایش او به دین و اخلاق آشکار گردد

امروزه یکی از دغدغه‌های موجود در نظام‌های آموزشی، چگونگی تربیت اخلاقی است. در بحث تربیت اخلاقی، صرف شناخت ضرورت و جایگاه آن در میان ابعاد تربیت، مطرح نیست. امروزه مسئولان و برنامه‌ریزان، به دنبال راهکار عملی برای حل این مشکل هستند. به نظر می‌رسد «برنامه درسی»، در این زمینه می‌تواند نقش هماهنگ کننده همه عوامل دخیل در تربیت را ایفا نموده، کارساز باشد

برنامه درسی همواره بین دو نیروی انسانی ـ معلم و شاگرد ـ در تعلیم و تربیت رابطه برقرار می‌کند، و می‌توان از آن به منزله قلب نظام تعلیم و تربیت و ابزاری در جهت تحقق اهداف آموزش و پرورش یاد کرد. برنامه‌ درسی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین موضوعات و مسائل آموزش و پرورش رسمی به شمار می‌رود. به عقیده نگارنده، برنامه درسی را باید بر پایه اصلی تعلیم و تربیت دانست و به نظر می‌رسد کیفیت آموزش و پرورش یک جامعه را از روی محتوای برنامه تحصیلی آن در مقاطع مختلف، ارزیابی می‌کنند

این مقاله، به منظور تبیین ویژگی‌های عناصر برنامه درسی تربیت اخلاقی، بر اساس مبانی دینی، با مراجعه به آثار گفتاری و نوشتاری علامه مصباح یزدی، به عنوان یک اندیشمند در عرصه مباحث دینی و صاحب‌نظر در عرصه تربیت اخلاقی، برخی از مبانی، اصول و شیوه‌ها‌ی تربیت اخلاقی ایشان را کشف و استنباط کرده و با اشراب آن اصول و شیوه‌ها، به بیان الگویی مطلوب، به طراحی برنامه درسی تربیت اخلاقی پرداخته است

اهمیت و ضرورت برنامه‌ریزی درسی

از آنجا که برنامه درسی بیانگر هدف‌ها و آرمان‌های تربیتی و نیز منعکس کننده ارزش‌ها و اعتقادات و به طور کلی، فرهنگ یک کشور است، پرسش اصلی این است ‌که اگر بخواهیم برنامه درسی تربیت اخلاقی متناسب با فرهنگ دینی خود طراحی کنیم، چه مبانی، اصول و شیوه‌هایی را باید مورد توجه قرار دهیم؟ اصول و شیوه‌های تربیت اخلاقی در برنامه درسی آموزش و پرورش رسمی چیست؟ ویژگی‌های برنامه درسی تربیت اخلاقی مبتنی برآموزه‌های دینی اسلام کدام‌اند؟

بدین منظور، با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و اسلامی، می‌توان به شیوه‌ای مؤثر در به فعلیت رساندن استعدادهای معنوی انسان‌ها تلاش نمود تا ره آورد این نظام آموزشی، فارغ‌التحصیلانی واجد صفات اخلاقی باشند

مفهوم‌شناسی بحث

الف. برنامه درسی

«برنامه درسی»، به محتوای رسمی و غیررسمی، روش، و آموزش‌های آشکار و پنهانی اطلاق می‌گردد که به وسیله آنها، شاگردانِ تحت هدایت مدرسه، دانش لازم را به دست آورند، مهارت کسب کنند و گرایش و ارزش‌ها را در خود تغییر دهند

ب. تربیت اخلاقی

علامه مصباح یزدی، با مفروض گرفتن انواع تربیت‌ها‌ی موجود در جامعه و مقایسه آنها با یکدیگر، تربیت اخلاقی را این‌گونه تعریف می‌کند: «تربیت اخلاقی برنامه‌ریزی برای رشد اخلاق متربیان، دانشجویان و دانش‌آموزان در جهت مطلوب اسلام است»

ج. برنامه درسی تربیت اخلاقی

تربیت اخلاقی مستلزم فراهم کردن زمینه‌های آموزشی و پرورشی خاص برای شکوفایی و تثبیت یک سلسله ارزش‌های اخلاقی فطری است که انسان از آغاز تولد با خود به همراه دارد.6 با توجه به آیات اولیه سوره مبارکه شمس، نفس انسان، هم استعداد ترقی و تکامل، و هم استعداد سقوط و تنزل را دارد. انسان اگر نفس خود را «تزکیه» کند، رشد می‌کند و بارور می‌شود. اما اگر آن را «تدسیه» نماید، رو به ضعف و سستی رفته و فاسد می‌گردد

بنابراین، با توجه به حضور فطری ارزش‌ها در انسان، و با ملاحظه تعریف‌های علمای اخلاق و اندیشمندان تعلیم و تربیت در این زمینه، و با توجه به نقش و کارکردی که برای مدارس بیان شده است، برنامه درسی تربیت اخلاقی عبارت است از: برنامه‌ریزی برای چگونگی به کارگیری و پرورش استعداها و قوای درونی ـ قابلیت‌های اخلاقی ـ و همچنین توسعه و تثبیت صفات و رفتارهای پسندیده اخلاقی، به منظور نیل به فضائل عالی اخلاقی و دوری از رذیلت‌ها و نابود کردن آنهاست. این برنامه‌ریزی شامل محتوای رسمی و غیررسمی، شیوه‌های تدریس،‌ شیوه ارزش‌یابی و فضاهای تربیتی است که از طریق آن برای فراگیران، امکان شناخت توانا‌یی‌های خویش و جهان هستی فراهم می‌شود و بر مبنای آن، فعالیت‌ها و استعدادهای فطری خویش را هدفمند می‌سازند

مبنای انسان‌شناختی برنامه درسی تربیت اخلاقی

نقش پیش‌فرض‌های انسان‌شناختی در نظریه‌ پردازی‌های مربوط به علوم انسانی، بر کسی پوشیده نیست و جهت‌گیری‌های کلی نظریه‌های هر دانشمند، با مبانی انسان‌شناختی او هماهنگ است. همین قاعده در برنامه‌ریزی درسی، که اساس و نقشه راه تعلیم و تربیت، به ویژه تربیت اخلاقی محسوب می‌شود، نیز حاکم است

امام خمینی(ره) در باب ضرورت شناخت انسان، پیش از هرگونه برنامه‌ریزی تربیت، می‌فرماید: از آنجا که انسان موضوع و محور تعلیم و تربیت است، ارائه یک نظام تربیتی صحیح، تنها بر پایه شناخت انسان امکان‌پذیر است و «هر اصلاحی، نقطه اولش خود انسان است.»

اساساً برنامه درسی با پرسش‌های ریشه‌ای و مطرح در فلسفه تعلیم و تربیت رابطه آشکار دارد. بدون پاسخ به این پرسش‌ها، نمی‌توان به برنامه درسی متناسب با نظام اعتقادی و ارزشی در یک نظام دست یافت. از جمله‌ پرسش‌های مطرح در مبانی فلسفی، پرسش از حقیقت و ماهیت انسان است. از جمله عواملی که موجب می‌شود یک نظام تربیتی به اهداف مطلوب خود در باب تربیت انسان نرسد، عدم درک و شناخت صحیح از انسان است؛ چراکه برخی از متخصصان با پی بردن به بخشی از حقیقت وجود آدمی، آن را کل حقیقت وجود او می‌پندارند و بر اساس آن، اقدامات تربیتی را به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند که محصول آن، به جای انسان کامل، مطلوبِ تربیت واقعی انسانی تک‌بُعدی می‌شود. برخی از اندیشمندان شناخت انسان را غیرممکن می‌دانند و کتاب «انسان موجودی ناشناخته» را تألیف کرده‌اند. بعضی از فلاسفه معتقدند که انسان ابتدا وجود دارد و بعد ماهیت خود را می‌سازد.9 بعضی دیگر می‌گویند: انسان موجودی است که حد و ماهیتی ندارد و در یک حد معین متوقف نمی‌شود، بلکه پویاست و در این پویندگی حقّ انتخاب دارد. این پویندگی در جهت کمال تا بی‌نهایت، و در جهت فساد و سقوط تا بی‌نهایت پیش می‌رود.10 و بالأخره طبق نظریه سوم، که برگرفته از رهنمود‌های قرآن کریم است، انسان موجودی است که حد و ماهیتی ندارد و در یک حد معین متوقف نمی‌شود، بلکه در جانب سیر صعودی و سیر نزولی پویا و در نوسان است. به عنوان نمونه، خداوند می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها»(شمس: 9-10) این در نوسان بودن حالت انسان، ناشی از اعمال و رفتار اختیاری اوست

اکنون این پرسش مطرح می‌شود که اگر به انسان از منظر دین توجه کنیم، چه ملاحظاتی در خصوص انسان و نسبت به برنامه درسی تربیت اخلاقی، به عنوان طرح و نقشه یادگیری می‌توان در نظر گرفت. از منظر دین اسلام، انسان موجودی است دارای استعدادهای فطری عالی و چندبعدی، که هر یک از این ابعاد در کمال انسان نقش ویژه‌ای دارند. بنابراین، برنامه درسی باید به گونه‌ای طراحی گردد که همه ابعاد وجودی انسان را در برگیرد و با فطرت او سازگار باشد

عناصر (عوامل) برنامه‌ درسی

برای دریافت اینجا کلیک کنید