دانلود مقاله سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها )مطالعه موردی: رانندگان درون شهری تبریز( فایل ورد (word)

توضیحات

  مقاله سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها )مطالعه موردی: رانندگان درون شهری تبریز( فایل ورد (word) دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها )مطالعه موردی: رانندگان درون شهری تبریز( فایل ورد (word)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها )مطالعه موردی: رانندگان درون شهری تبریز( فایل ورد (word)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها )مطالعه موردی: رانندگان درون شهری تبریز( فایل ورد (word) :

مقدمه و بیان مسئله

امروزه از تصادفات رانندگی به عنوان معضلی بزرگ که سالمت و ایمنی عمومی را به خطر انداخته یاد میشود. همزمان با افزایش ترافیک در بسیاری از کشورهای در حال توسعه این مشــکل روز به روز پیچیده و خطرناکتر میشــود)آیتی،.)5 :1380 طبق آمار سازمان پزشکی قانونی کشــورتعداد جانباختگان ناشــی از بروز تصادفات در اســتان، در سال 1384 ، تعداد 1206 نفر و مصدومان 11971 نفر گزارش شــده اســت.این رقم برای متوفیان در سال 1383، تعداد 956 نفر و مصدومان 10051 نفر بوده است که رشد 26 درصدی برای متوفیان و رشد 19 درصدی برای مصدومان را نشــان میدهد. همچنین تعداد متوفیان درون شــهری در سال 1383 در استان 334 نفر ودر سال 1384 به تعداد 439 نفر بوده که نشاندهنده صعودی بودن تلفات تصادفات درون شهری است)سیف نیا،.)32-36 :1387

بررسیهای انجام گرفته نشان میدهند که به طور عمده چهار عامل مهم در حوادث و سوانح رانندگی نقشآفرین بودهاند. این عوامل به ترتیب اهمیت عبارتاند از:

é عامل انسانی

é وضعیت فنی و طراحی خیابان ها

é مشخصههای ناوگان درون شهری

é آب و هوا

کشورهای توسعهیافته توانستهاند با اقداماتی نظیر استفاده از وسایل و تجهیزات مدرن، کنترل سرعت و تجهیز پلیس راهها و نیز توجه ویژه به امر آموزش ایمنی و ترافیک، آمار تصادفات خود را به طور قابل مالحظهای کاهش دهند در حالی که در کشور ما امر فرهنگسازی و آموزش ایمنی و ترافیک ضعیف بوده و هنوز در جامعه نهادینه نشده است)سیف نیا،.)126-7 :1387

پیشینه مطالعه

آیتــی )1380( در تحقیقــی با عنوان هزینه تصادفات جادهای در ایران، در طول یازده ســال یعنی از ســال 1366 تا ســال1376، هزینه تصادفات جادهای ایران به ریال ثابت ســال 76 ،

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

مبلغ 66/648میلیارد ریال اســت که با توجه به برابری نرخ دالر و ریال در ســال 76 که تقریباً معادل 5هزار ریال بوده اســت، مبلغی حدود 13/3 میلیارد دالر آمریکا یعنی حدود درآمد ناخالص ناشــی از فروش دو ســال نفت کشــور،حتی قبل از ســقوط شــدید قیمت نفت در ســال 76 اســت که در تصادفات جادهای از بین رفته اســت. به عبارت دیگر، هر ســاله تصادفات رانندگی معادل 20 درصد درآمد نفتی، به کشــور خســارت وارد میکند. وی به این نتیجه رســید که عامل انســانی سهم بهسزایی در بروز تصادفات در جامعه دارد و عوامــل انســانی مؤثــر در تصادفات را بــه ترتیب زیر به چهار گروه تقســیمبندی کرده اســت:-1 خطاهای ناشــی از عملکرد؛ -2 خطاهای ادراکی؛ -3 خطاهای ناشی از اختالالت قوای محرکه؛ -4 عدم مهارت.

ســیفنیا )1387( در تحقیقی تحت عنوان بررســی حوادث و تصادفات جادهای اســتان آذربایجان شــرقی و ارایه راهکارهای کاهش آن در ســال 1387 به این نتیجه رسیده که میزان رشد متوفیان در استان سال 84 نسبت به سالهای گذشته 26 درصد و مصدومان با نرخ رشد 19 درصد اســت، در حالی که این میزان برای کشــور 11 درصد میباشــد. از نظر وی خطای انســانی با میزان 57 درصد، عامل مشــترک در بیش از 90 درصد از تصادفات اســت. تنها 2/4 درصد به خاطر نقص فنی وسیله نقلیه و 4/7 درصد نیز به دلیل عوامل محیطی اختصاص دارد. همچنین بیشترین خطای انسانی در تصادفات مختص به رانندگان جوان و تازه کار است.

مبانی نظری مطالعه

23

فصلنامه علمی-ترویجی

سال هشتم- شماره 15

از دیــدگاه كاكرهــام، ســبك زندگی دارای دو بعد مثبت یا منفی یا به عبارت دیگر ســالم یا خطرناك است. سبك زندگی سالم شامل اشكال خودانتخابی مصرفگرایی نظیر انتخابهای ویژه در نوع غذا، لباس پوشیدن، ظاهر، خودرو، مراعات بهداشت فردی، بستن كمربند ایمنی، مســواك زدن و ; میباشــد. وی معتقد است كه سبك زندگی ســالم، مجموعه انتخابهایی اســت كــ ه فرد بنابــر موقعیت اجتماعی خود برمیگزیند و ایــن انتخابها برآمده از موقیعت ساختاری و موقعیت فردی وی هستند. در حقیقت فرصتهای زندگی یك شخص به وسیلهی

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

24

فصلنامه علمی-ترویجی سال هشتم- شماره 15

موقعیت اجتماعی و ویژگی گروههای منزلتی ویژه تعیین میشود )کاکرهام و همکاران1، 1997 .)408-9 :
كاكرهام ســبك زندگی ســالم را مجموعهای از انتخابها میداند كه فرد در یك موقعیت زندگی انجام میدهد. این انتخابها بر روی رفتارهای مرتبط به ســلامتی تأثیرگذار هســتند )همان منبع:.)330

در ســبک زندگی فرهنگی، به جای تأکید بر درآمد، شــغل یا تحصیالت، باید بر معیارهای فرهنگی چون الگوهای قریحه و ذوق تأکید ورزید؛از میان ترجیحات متمایز فرهنگی، سبک زندگی فرهنگی نمایان میشــود و شــاخصهای آن با خوشــهبندی عالیق فرهنگی به دست میآید و همه این شاخصها چه در عرصه سبکهای عمومی زندگی و چه در عرصه سبکهای زندگی فرهنگی حاصل انتخاب است که خود این فرآیند، به باور بوردیو در مصارف فرهنگی،از میزان بهرهمندی از ســرمایه فرهنگی نشــأت میگیرد. شاخصهای سرمایه فرهنگی میتواند شــامل تحصیالت رســمی، پیشینه خانوادگی و فرهنگ شــغلی باشد. بنابراین بر اساس میزان و نوع مصارف فرهنگی، می توان ســبکهای گوناگون را شناســایی کرد. در سبکهای زندگی فرهنگی با سه مفهوم “واال”،”میان مایه”و “عامی” روبهرو هستیم که مصرف کاالهای فرهنگی متعالی همچون کتاب، موسیقی سطح باال، بازدید از موزهها، تئاتر و .. و نیز کاالهای فرهنگی در ســطوح پایینتر را شــامل میشــود و نوع و میزان مصارف فرهنگی را متأثر از سه یاد شده پیشــین یعنی پیشینهی خانوادگی،تحصیالت و فرهنگ شــغلی میداند)خادمیان،.)33:1388 سرمایه، هر آن چیزی است که میتواند در تعلق و تملک فرد قرار گیرد که در گذشته،اساساً صورته ــای مادی و کامالً عینی داشــت و در علم اقتصاد نیــز جایگاه خود را مییافت. ولی رفتهرفته بهویژه توســط ســه تن از برجستهترین جامعهشناســان جهان به شکلهای گوناگون زندگی بشر تسری یافت و مفاهیم جدیدی را وارد عرصه علوم اجتماعی کرد. پییر بوردیو از فرانس ــه، جیمز کلمن و رابرت پاتنام از آمریکا دســت به ایجاد شبکهای از مفاهیم و نظریات، حول محور ســرمایه زدند. تحلیل گران اقتصادی معاصر نیز نخســت ســه شکل از سرمایه

1 Cockerhamand and et al

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

25
فصلنامه
را بــرای تحلیــل مفاهیم اقتصادی خویــش معرفی کردند که بعد کامــلاً اقتصادی دارند و علمی-ترویجی
سال هشتم- شماره 15

عبارتاند از -1:ســرمایه اقتصادی -2 ســرمایه انسانی )تجسم مهارتها و تجربه در افراد( -3 ســرمایه طبیعی )منابع تجدیدشــدنی و تجدیدناشدنی که به وسیله طبیعت فراهم میشود(
و سرمایه فرهنگی که میتواند جایگاه خود را به عنوان نوع چهارمی از سرمایه به دست آورد )خادمیان،.)36 :1388

از نظر بوردیو مفهوم سرمایه فرهنگی نزدیک به مفهوم وبری شیوهی زندگی است که شامل مهارتهای ویژه، ســلیقه، نحوه ســخن گفتن، مدارک تحصیلی و شیوههایی میگردد که فرد از طریق آن خود را از دیگران متمایز میسازد. این نقطهنظر، یادآور مفهوم مصرف چشمگیر وبلن نیز هست. یعنی طبقات باال با چشم گیر ساختن شیوه زندگی خود، از دیگران متمایز میشوند. «ســرمایه فرهنگی» یا مهارتهای بین شــخصی و غیر رسمی، شــامل عادتها،روشها، شــبکههای ســاخت زبان، مدارک تحصیلی، سالیق، ســبکهای زندگی و ; میشود. سرمایه فرهنگی در بر گیرنده تمایالت پایدار فرد اســت که در خالل اجتماعی شــدن در وی انباشــته میشــود. بوردیو تحصیالت را نمودی از ســرمایه فرهنگی میدانســت، اما گرایش به اشــیا فرهنگی و جمع شدن محصوالت فرهنگی در نزد فرد نیز سرمایه فرهنگی او را تشکیل میدهند )چاوشیان،)55:1381 .تحصیالت نمودی از سرمایه فرهنگی است. گرایش به اشیای فرهنگی

و جمع شدن محصوالت فرهنگی در نزد فرد نیز سرمایه فرهنگی هستند.سرمایه نمادین، جزئی از ســرمایه فرهنگی اســت که میتواند مشــروعیت دهد، ارزشگذاری کند و ایجاد سبک کند )خادمیان،.)101 :1388

ســرمایه فرهنگی از نظر بوردیو شــامل ســلیقههای خوب، شــیوه راه و رســم پســندیده، پیچیدگیشــناختی، شــناختن و توانایی پذیرش محصوالت فرهنگی مشروع از قبیل موسیقی، تئاتر و ادبیات اســت. پرورش خانوادگی، آموزش رســمی و فرهنگ شــغلی سه منبع سرمایه فرهنگیاند. انباشت سرمایه فرهنگی از طریق این سه منبع در افراد باعث تفاوت بین دارندگان

و فاقدان این سرمایه میشود )خادمیان،.)102 :1388 رابرت باکاک معتقد است آنچه بوردیو «ســرمایه فرهنگی» نامید،تحت کنترل قطب ســرمایهداری صنعتی و بازرگانی نبوده، بلکه در

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

26

فصلنامه علمی-ترویجی سال هشتم- شماره 15

عوض توسط الیههای روشنفکری و هنری تعیین شده است. این گروهها نه تنها فرهنگ عالی هنرها، ادبیات، فلسفه و بعضی از انواع علوم اجتماعی و علوم طبیعی محض را خلق و تفسیر میکردند بلکه میتوانستند اطمینان دهند که از دیدگاه آنان، آموزشگاهها و مجالت وزین نیز در این حوزه قرار دارند )باکاک،.)98 :1381

سرمایههای فرهنگی کارکردهای گوناگونی دارند. کسانی که سرمایه فرهنگی باالتری دارند میتوانند تعریف خود را از امر مشروع و زیبا به دیگران تحمیل کنند و صاحبان سرمایههای دیگر نیز برای بهدســت آوردن مشــروعیت باید سرمایههای دیگر خود را به سرمایه فرهنگی تبدیل کنند. کارکرد دیگر ســرمایه فرهنگی این اســت که دارندگان آن مانند استادان دانشگاه، هنرمندان و روشنفکران میتوانند خود را از الزامات زندگی روزمره رها کنند )فاضلی،: 1382 .)39 داشتن سرمایه فرهنگی بیشتر، که بر خالف سرمایه اقتصادی، کیفیتی کامالً ذهنی است، به معنای داشــتن توانایی شــناخت باالتر و کنجکاوی بیشتر برای رمز گشــایی محصوالت فرهنگی اســت. بدین ترتیب، ســرمایه فرهنگی از مســیر ذهنی و فردی، سبب گرایش افراد به ســبک زندگی فرهنگی خاص میشــود. مایکل آلنک، اندیشــه بوردیو را چنین تفسیر میکند: سلســله مراتب فرهنگی از طریق گروههای اجتماعی که ارزشهای فرهنگی مشــترکی دارند، شکل می گیرد و در این میان سرمایه فرهنگی به سه شکل جلوه گر میشود: نخست در سبکها، عادات و طرز بیان و کنش رفتار متقابل میان افراد؛ دوم در عالقهمندی و ســلایق فرهنگی؛ و ســرانجام، دانش واالی فرهنگی. بارزترین اشکال عینی سرمایه فرهنگی در ادبیات، موسیقی

و دیگر اشکال واالی هنری تجلی مییابد )خادمیان،.)108 :1388

بوردیــو مفهــوم تمایــز را بــا مفهوم ســرمایه فرهنگــی پیونــد میزند و معتقد اســت که

ســرمایه فرهنگی موجد تفاوت اســت و به دایمی کردن تفکیکها و نابرابریهای اجتماعی کمک میکند. بوردیو تأکید میکند که چه چیزی پذیرفتنی یا ســرمایه فرهنگی با ارزش اســت. او همچنین اســتدالل میکند که بین ســلیقه موسیقیایی، ورزشی،غذایی و مد با پایگاه طبقاتی، نســبتی وجــود دارد و افراد از مصرف الگوهای فرهنگی مزبــور به عنوان عنصر متمایز کننده استفاده میکنند. بوردیو معتقد است طبقات اجتماعی دارای پایگاه اجتماعی – اقتصادی باال،

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

ژانرهای موســیقیایی متعالی و پرمنزلت را مصــرف میکنند و طبقات اجتماعی دارای پایگاه اجتماعی – اقتصادی پایین، ژانرهای موســیقیایی عامه پســند یا کم منزلت را گوش میدهند )مقدس جعفری و همکاران،.)87 :1386

طبقــ ه مســلط به دلیل برخــورداری از امکان بیشتر بازدید موزههــا، کتابخانهها ، تئاترها و انجــام مســافرتها و خرید کتاب و به طور کلی دســتیابی به ثروتهــای فرهنگی از جایگاه برتــری برخوردار هســتند. در واقع، ثروتهای فرهنگی به صورت نابرابر پخش میشــود و این نابرابری انعکاس نابرابری اقتصادی نیست، بلکه انعکاس راهبرد تشخیص و تمایز یعنی مبارزه طبقاتی در یک فرهنگ است. به این ترتیب، کنشگران اجتماعی به وسیله نوع مصرف کاالی فرهنگــی، خویــش را طبقهبندی میکنند و با اظهار عالقه به فرآوردههای فرهنگی معین و ابراز سلیقه و ذوق در مورد آن قابل طبقهبندی هستند. در همین راستا، طبقه مسلط در صدد اســت که جایگاه خود را از طریق راهکار تمایز و تشــخص، حفظ کند و در پی آن “خوش ذوقی” خود را به ســایر اعضای جامعه و گروهها تحمیل کند. منطق تشــخص حکم میکند که فاصله میان رفتارها و مصارف فرهنگی متمایز از یکدیگر باقی بماند، لذا به محض آنکه یک کاالی فرهنگی همگانی و مردمی میشود رفتار فرهنگی جدیدی که به طبقه مسلط تعلق دارد جانشین آن میشود)توسلی،.)14-15 :1383

سابقه واژگانی مفهوم منش1 را میتوان نزد امیل دورکیم بازیابی کرد، اما این مفهوم هرگز به گونه سیستماتیک در تبیینهای او نقشی نداشته است )جمشیدیها،.)10 :1386

بوردیو نخســتین کسی اســت که به تبیین تمایزات اجتماعی و ساختاری پرداخت و بر این باور بود که قریحههای برخاســته از «منش»، وجه ممیزه رفتار انســانی و در نهایت تمایزات ســبک زندگی اســت. وی در تحلیل روابط میان متغیرهایی چون درآمد، شــغل، تحصیالت و سکونت به این نتیجه میرسد که انواع سرمایهها به صورت نابرابر در میان مردم توزیع شده و نوع و میزان سرمایه ارثی یا اکتسابی را میتوان با توجه به تفاوتهای قابل مشاهده در درآمد، شغل، تحصیالت و سکونت ترسیم کرد. «او مدلی از سبکهای زندگی و فعالیتهای مرتبط با

27

فصلنامه علمی-ترویجی

سال هشتم- شماره 15

1 Habitus

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

28

فصلنامه علمی-ترویجی سال هشتم- شماره 15

آنها میسازد که از طریق منش به خاستگاه اجتماعی و تحصیالت باز میگردد. سلسله مراتب ســهپلهای ذوق و ســلیقه یعنی مفاهیم «واال»، «میان مایه» و «عامی» به خاستگاه اجتماعی و ســطح تحصیالت مربوط میشــوند )خادمیان،.)140 : 1388 منش را میتوان به منزله نظامی از طبایع تعریف کرد؛ مجموعهای از خلقوخوهای فراهم آمده در شــخصیت کنشــگر اســت که نحوه مواجهه او با موقعیتهای مختلف را جهت میبخشــد، به گونهای که میتوان آن را ناخودآگاه فرهنگی، قاعده الزامی هر انتخاب، اصل هماهنگ کننده اعمال و الگوهای ذهنی و جسمی ادراک و ارزیابی و کنش نامگذاری کرد. با این احتساب، منش، نظامی از طبایع گذرا و در عین حال ماندگاری است که اساس تولید کننده اعمال ساختمند به حساب میآید. منش از آن حیث که به وسیله نیروهای اجتماعی تولید میشود، ساخت یافته است، اما از این جهت که در قالب اعمال مختلف به بازتولید ســاختارهای بیرونی میپردازد، ســاختدهنده اســت. به هر حال، با توجه به شــرایط تاریخی مختلف و قدرت نیروهای اجتماعی حاکم در شــکل دادن به منش از یکســو و مختصات خود منش از ســوی دیگر، میزان ســاختمندی منش و ســاختدهندگی آن مشــخص میشود. چنانچه در شــرایط عادی، منش غالب نوعی از منش است که ساختارهای اجتماعی با قدرت تمام آن را شکل دادهاند، به گونهای که این نوع منش ســاختیافته در خدمت بازتولید ســاختارهای تولید کننده خود قرار دارد و هر چه بیشتر به ســاختارهای اجتماعی حاکم، اســتحکام میبخشد. از این روســت که منش گروههای تحت سلطه، با باز تولید سلطه در واقع به استمرار شرایط سلطه کمک میکند )جمشیدیها،.)12:1386 ساختمان ذهنی همان ساختارهای اجتماعی تجسم یافته و ملکه ذهن شده است که انسانها از طریــق آنهــا بــ ا جهان اجتماعی برخورد میکنند.انســانها مجهز به یک رشــته طرحهای ملکهذهن شــدهاند که با آنها جهان اجتماعی شــان را ادراک، فهم، ارزیابی و ارزشگذاری میکنند. از طریق همین طرحهای ذهنی اســت که افراد عملکردشــان را تولید کرده و آنها را ادراک و ارزش گذاری میکنند. ســاختمان ذهنی در نتیجه اشــتغال بلندمدت یک جایگاه در داخل جهان اجتماعی شــکل میگیرد. به همین ســبب ساختمان ذهنی بر وفق ماهیت جایگاه افراد در جهان اجتماعی تغییر میپذیرد و برای همین است که افراد گوناگون ساختمان ذهنی

سبک زندگی فرهنگی رانندگان ابزاری برای تبیین رفتار ترافیکی آنها

واحدی ندارند. «ساختمان ذهنی که هر فرد معینی از خود نشان میدهد، طی یک تاریخ فردی بــ ه دســت میآید و کارکرد مقطــع خاصی در تاریخ اجتماعی، زمینه آن اســت که قابل انتقال و ماندگار است.ســاختمان ذهنی هم جهان اجتماعی را تولید میکند و هم تولید شــده جهان اجتماعی است )ریتزر،.)721-722 :1377

ســاختمان ذهنی در کار بوردیو تعیین کننده جبری اندیشــه و کنش نیست بلکه تنها پیشنهاد میکند و انســانها راههای خاصی را آگاهانه برمی گزینند. بوردیو ســاختمان ذهنی یا همان منش را به عنوان نظامی از گرایشها و تمایالت پایدار متصور و قابل انتقال تعریف میکند. وی به کمک این مفهوم این امکان را فراهم کرد که بتوان تمایزات و تفاوتهایی میان طبقات با همدیگر و نیز اشــتراکها و تشــابههای طبقات اجتماعی را پیدا و درک کرد و معتقد بود که ســاخت اجتماعی و طبقاتی به وســیله مفهوم ســاختمان ذهنی شکل میگیرد و پایدار میماند )چاوشــیان،.)63:1381 بنابراین، ســاختمان ذهنی یعنی نظامهایی از تمایالت بادوام و قابل تغییر و قابل انتقال ساختارهای ساختاردهنده که استعداد آن را دارند تا به مشابه ساختارهای ساختاردهنده عمل کنند )فاضلی،.)40 :1382

اشتراک‌گذاری:

• Click to share on Facebook (در پنجر تازه باز می‌شود)

• برای به اشتراک گذاشتن روی لینکداین کلیک کنید (در پنجر تازه باز می‌شود)

• Click to share on Telegram (در پنجر تازه باز می‌شود)

• کلیک کنید تا روی گوگل+ به اشتراک گذاشته شود (در پنجر تازه باز می‌شود)

برای دریافت اینجا کلیک کنید