مقاله کارگاه کار بری اراضی – شناخت شهر فریمان در pdf

توضیحات

 مقاله کارگاه کار بری اراضی – شناخت شهر فریمان در pdf دارای 83 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کارگاه کار بری اراضی – شناخت شهر فریمان در pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کارگاه کار بری اراضی – شناخت شهر فریمان در pdf،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله کارگاه کار بری اراضی – شناخت شهر فریمان در pdf :

کارگاه کار بری اراضی – شناخت شهر فریمان

بررسی وشناخت شهر
شناخت تاریخچه شهر ، نام و سابقه ی تاریخی شهر و منشاء پیدایش و روند گسترش شهر تاکنون
-شهر فریمان
فریمان فعلی قریه ای است در شمال غربی فریمان که جز دهستان نیشابور بوده است . برخی منابع نیز بنای اصلی شهر فریمان را مربوط به قبل ازاسلام می دانند.
بند فریمان از قدیمی ترین آثار پیرامون شهر فریمان است که بنای آن را در زمان دیلمیان و یا سلجوقیان دانسته اند که پس از آن مردم فریمان از شمال غربی به محل فعلی شهر نقل مکان نموده اند و اقدام به احداث قریه ای با برج و بارو نموداند که قسمتی از آثار دیوارهای آن در شمال شهر فریمان فعلی به چشم می خورد.

روستاهای تقی آباد ، لوشاب و قلعه نو فریمان نیز همزمان با پیدایش فریمان احداث شده اند آنچه که مسلم است هسته ی اولیه شهر موجود درشمال میدان امام خمینی فعلی ، خیابان های امام موسی صدر، سید جمال الدین اسد آبادی و طالقانی قرارداشته که محلات قدیمی شهر نیز درهمین محدوده شکل گرفته است.

این محدوده را وجود رباط قدیمی مربوط به دوران صفویه ، نوع معماری و مصالح بکار رفته در بناها به همراه بافت ارگانیک از دیگر محلات شهر متمایز ساخته و به آن قدمتی چند صد ساله می دهد . عموم ساختمان ها از خشت و گل ساخته شده که در حال حاضر قریب به اتفاق آنها تخریبی می باشند.
از بازارقدیمی که معمولاً هسته اولیه شهر های ایرانی در اطراف آن شکل می گیرد در شهر فریمان مدرکی در دست نیست پس از احداث و توسعه جاده جدید شهر فریمان در دوران حکومت رضاخان پهلوی به سمت جنوب با خیابان های منظم و شطرنجی و احداث ساختمان های جدید حکومتی توسعه یافت .

طی دهه های اخیر بدلیل افزایش جمعیت و مهاجرت روستائیان به شهر فریمان و ارتقای جایگاه اداری فریمان ( مرکزیت شهرستان ) مناطق جدیدی در سمت جاده شهر فریمان { بلوار امام رضا(ع)} امتداد کارخانه قند و در راستای جاده جدید فریمان به تربت جام به شهر افزوده شد.
به طور کلی در شهر فریمان 3 نوع بافت ، مطابق با دوران های مختلف رشد آن قابل تشخیص است که نشان دهنده چگونگی روند رشد شهر در دوره های گوناگون است.
الف – بافت ارگانیک و قدیمی شهر در دو سمت انتهای خیابان امام خمینی و در شمال جغرافیایی شهر.
ب – بافت میانی و شطرنجی در دو طرف خیابان امام خمینی به سمت جنوب که رشد شهر در دوران پهلوی را در بر می گیرد.
پ – بافت سازمانی و قطعات تفکیکی از پیش طراحی شده دربخش جنوبی خیابان امام رضا (ع) و در دو سمت جاده منتهی به کارخانه قند که نشان از رشد شهر در سه دهه اخیر دارد . ( طالش ، 1382 ، گزارش 2 ، ص 1 و 2 )

-وجه تسمیه :
در مورد کلمه ی فریمان ، در فرهنگ جغرافیایی ایران چنین آورده شده است : واژه فر با تشدید ، ریشه ی اوستایی و پهلوی دارد و به معنی جلال و شکوه است فری بی تشدید مخفف آفرین به معنای مدح و ستودن است و مان صیغه امرماندن می باشد . بنابراین فریمان مرکب از دو کلمه فری و مان به معنی (باشکوه و جلال بمان) است . به طور کلی در کتاب شرح سفری در ایالات خراسان و شمال غربی افغانستان نیز آمده است که شخصی به نام فریدون شاه سد فریمان را بنا نهاده است لذا این اسم بعد از تفسیر و تبدیل به فریمون و سپس فریمان تغییر کرده است عده ای نیز معتقد هستند که فریمن به معنی مرد آزاده می باشد . ( آسیایی ، 1384 ، ص 57 )

بررسی وضعیت جغرافیایی و اقلیمی شهر :
شهر فریمان دارای آبو هوای معتدل و خشك و مدیترانه ای است . ارتفاع آن از سطح دریا 1411 متر و به لحاظ توپوگرافی تقریباً هم سطح و با شیب ملایم كه از نظر جغرافیایی دشت نامیده می شود .
متوسط بارندگی سالانه آن 54/12 میلیمتر بوده كه پیرامون آن را اراضی نسبتاً مرغوب كشاورزی احاطه می كند كه با توجه به كمیت و كیفیت بالای آبهای زیرزمینی و سطحی از رونق كشاورزی خوبی بهره مند است .

جهت باد غالب در شهر فریمان از سمت شمال به جنوب می باشد . از نظر زلزله خیزی ، این منطقه در حوزه كپه داغ و ایران مركزی قرار می گیرد كه در اطراف آن گسل های پرتكاپو و بسیار متحرك وجود دارد . ( رجوع شود به جدول شماره 2 اطلاعات اقلیمی شهرستان فریمان )
بارندگی :
اطلاعات آماری 15 ساله شهر فریمان در خصوص بارندگی حاكی است كه متوسط بارندگی سالانه این شهر 36/249 میلیمتر است كه این بارش در دو ماه از سال به علت درجه حرارت پایین ( ماههای دی و بهمن ) به صورت برف می باشد و بقیه آن به شكل باران نازل می شود .

از نظر توزیع فصلی بارش نی زدر شهر فریمان 50 درصد بارشها در فصل زمستان بارشها در فصل زمستان ، 7/28 درصد در فصل بهار و 85/17 درصد در فصل پاییز و 24/2 درصد بقیه در فصل تابستان روی می دهد . در میان ماههای سال ، ماه march ( اسفند ) با 81/50 میلیمتر بارندگی بیشترین میزان بارش را به خود اختصاص داده و در ماههای فروردین و بهمن نیز بارندگی قابل توجهی صورت می گیرد .

با توجه به رابطه مستقیم بین رژیم جریان رودخانه ها در فصل بهار و پاییز و زمستان در رودخانه های این منطقه آب جاری است و علاوه بر این به دلیل بارش برف در زمستان ، ذوب آنها تا اواسط بهار نیز ادامه داشته و در این فصل نیز كم و بیش در رودخانه های منطقه می توان روان آبهای سطحی را مشاهده نمود . حداكثر بارش اتفاق افتاده در سال در این منطقه طبق آمار ثبت شده سالهای 2003- 1989 ، 8/50 میلیمتر در ماه اسفند روی داده است كه با رژیم بارندگی این منطقه نیزمنطبق می باشد .
باد :
بر روی هر یك از نیم كره های زمین كمربندها و نقاطی با فشارهای جوی متفاوت ( كم و زیاد 9 وجو د دارد بعضی از این كمربندها دائمی هستند و بعضی دیگر فقط در مدتی از سال ایجاد می شوند. در مناطق نیمه استوایی هر نیمكره ـ یعنی بین عرضهای 20 تا 40 درجه ـ كمربندی با فشار زیاد وجود دارد .
علت اصلی وجود نقاط و كمربندهای فشار هوا ، تقسیم نامتعادل و پرتوهای خورشید بر روی زمین است كه باعث اختلاف دما در نقاط مختلف سطح زمین می شود . بحث در زمینه چگونگی شكل گیری مراكز زیر فشار و كم فشار نهایتاً به سیستم های متفاوت باد می شوند . در حوصله مبحث ما نمی گنجد ام اباید دانست كه به طور كلی در هر نیم كره زمین سه سیستم كلی باد وجود دارد :
بادهای تجاری ( مركز این بادها در مناطق نیمه استوایی دو نیم كره است كه دارای هوای پرفشار هستند )
الف : بادهای غربی ( مركز این بادهادر مناطق

نیمه استوایی ولی حركت آنها در جهت مناطق كم فشار اقیانوس منجمد شمالی است )
ب: بادهای قطبی ( این بادها در اثر پراكنده شدن توده های هوا از مناطق پرفشار قطبی و اقیانوس منجمد شمالی بوجود می آیند )
بادهای موسمی ( اختلاف میانگین درجه حرارت سالانه هوای سطح زمین و دریا باعث ایجاد بادهای زمستانی بر روی خشكی و بادهای تابستانی بر روی دریا می شود كه به بادهای موسمی معروف اند .
بحث در رابطه با ماهیت بادها ، چگونگی شكل گیری و مبدأ ومقصد آنها گستره ی وسیعی دارد و به همین دلیل به این نكان ذكر شده اكتفا كرده و به بررسی اطلاعات بدست آمده از ایستگاه سینوپستیك شهر مشهد برای یك دوره 10ساله می پردازیم

بررسی اطلاعات موجود حاكی از این است كه در فصل بهار از نظر تعداد بیشترین باد از سمت جنوب شرقی شهر وزیده است و این در حالی است كه سرعت آن 4 نات بوده اما در این فصل بادی كه از جانب شمال غربی می وزد با سرعت 10 نات بیش شدت وزش باد را به خود اختصاص می دهد .

در فصل تابستان نیز بادهای شرقی از نظرتعداد بیشترین مقدار را به خود اختصاص می دهند كه دارای شدت 4 تا 5 نات بوده است . در فصل پاییز و زمستان به ترتیب بادهای جنوبی و جنوب شرقی با سرعتهای 3 نات بیشترین تعداد وزش باد را به خود اختصاص می دهند .
با توجه به آنچه گفته شد بادهایی كه به سرعت و شدت بالایی داشته باشند و یا به عبارت دیگر بادهای تسنر و طوفان در شهر فریمان وجود ندارد. اما هنگامی كه وزش باد را به صورت مستمر وجود داشته باشد . بویژه در مناطقی با اقلیم سرد همچون فریمان همواره با سوز بوده و از یكسو باعث ناراحتی انسان شده و از سوی دیگر در صورتیكه جهت گیری و استقرار بناها با توجه به بادهای غالب پیش بینی نگردد باعث اتلاف انرژی داخل ساختمانها نیز می گردد و به همین منظور برای جلوگیری از اثرات منفی آن برای تعیین جهت وزش باد غالب تعداد دفعات وزش باد را در سرعت متوسط بادها جذب كرده و به این ترتیب جهت وزش باد غالب ابتدا برای هر یك از فصول و سپس برای كل سال محاسبه شده است .
كه در فصل بهار بادهای شرقی ، جنوب شرقی و جنوب رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص می دهند و در فصل تابستان بادشرقی رتبه اول و بادهای شمال شرقی و جنوب شرقی رتبه های بعدی را به خود اختصاص می دهند . در حالیكه در فصل پاییز باد جنوبی و سپس بادهای جنوب

 شرقی در رتبه های اول و بادهای جنوبی و شمال غربی در رتبه های بعدی قرار می گیرند و به عنوان بادهای درجه 2 محسوب می شوند. در كجموع سالانه نی زبادهای شرقی در رتبه اول قرار گرفته و به عنوان باد غالب اصلی مطرح است و بادهای جنوب شرقی و جنوبی در رتبه های بعدی قرار می گیرند .

رطوبت هوا :
منظور از رطوبت هوا ، مقدار آبی است كه به صورت بخار در هوا وجود دارد . بخار آب از طریق تبخیر آب سطح اقیانوسها و دریاها ، همچنین سطوح مرطوبی چون گیاهان وارد هوا می شود این بخار بوسیله جریان هوا و باد به بقیه قسمتهای سطح زمین منتقل می شود . هر چه هوا گرمتر باشد ، بخار آب بیشتری را در خود نگه می دارد به طور مثال ظرفیت پذیرش بخار آب با دمای 18 سانتیگراد

، 3 برابر ان در هوایی با دمای 2 درجه سانتیگراد است . بنابراین به دلیل اختلاف دمای هوا در مناطق مختلف ، میزان رطوبت هوا نیز در نقاط مختلف سطح زمین به یك اندازه نیست . حداكثر میزان رطوبت هوا در نواحی استواست كه با حركت به طرف تعیین كاهش می یابد . مقدار رطوبت موجود در هوا به روشهای مختلفی چون رطوبت مطلق ، رطوبت مخصوص ، فشار بخار و رطوبت نسبی می توان اندازه گیری و بیان كرد
رطوبت مطلق :
عبارت است از وزن بخار آب موجود در هرمترمكعب از هوا واحد آن گرم در مترمكعب است .
رطوبت مخصوص :
عبارت است از وزن بخار آب موجود در هركیلوگرم از هوا به صورت گرم در كیلوگرم نشان داده می شود .

فظار بخار:
عبارت است از فشاری كه بر اثر بخار آب در هوا به وجود می آید و بر حسب میلیمتر جیوه اندازه گیری می شود .
رطوبت نسبی :
عبارت است از نسبت وزن بخار آب موجود در حجم مشخصی از هوا در یك درجه حرارت به حداكثر مقدار بخار آبی كه آن حجم از هوا در همان درجه حرارت می تواند نگه دارد . زمانی كه هوا حداكثر رطوبتی را كه می تواند در خود نگه دارد ، جذب كند ، آن را « هوای اشباع شده » می نامند . در این حالت ، رطوبت نسبی هوا 100 درصد است ولی اگر مقدار رطوبت موجود در آن كمتر باشد كه می تواند در خود نگه دارد ، رطوبت نسبی آن كمتر از 100 درصد است .
با توجه به اعداد ثبت شده در جدول شماره 7 متوسط رطوبت نسبی در ساعتهای مختلف روز شهر فریمان نشانگر این موضوع است كه رطوبت نسبی در ساعت 3 گرینویچ در تمام ماههای سال بالاترین درصد را دارا بوده و ساعت 9 گرینویچ در اكثر ماهها حداقل رطوبت نسبی اتفاق افتاده است .
میزان رطوبت نسبی با دما و بارش رابطه تنگاتنگی داشته و به موازات افزایش رطوبت نسبی احتمال بارندگی و میزان بارندگی افزایش پیدا می كند . میزان رطوبت نسبی نیز با میزان تبخیر نیز نسبت عكس دارند ، از این موارد می توان اینگونه نتیجه گرفت كه پی بردن به رطوبت نسبی در ماهها و فصول مختلف اولاً تعیین كننده نزولات جوی و رژیم بارندگی در منطقه بوده و ثانیاً تعیین كننده تبخیر است كه با توجه به كمبود آب و حفظ و نگهداری و بهره برداری حداكثراز نزولات جوی در منطقه حائز اهمیت می باشد .

از جدول رطوبت نسبی می توان به این مطلب پی برد كه رطوبت نسبی در فصول پاییز و زمستان بیشتر از 60 درصد بوده ( بجز در ساعت 5/12 ظهر كه كمتر از 60 درصد می باشد ) و در فصل بهار در ساعت 5/6 عصر و 5/12 ظهر به كمتر از 50 درصد و در ساعت 5/6 صبح بیشتر از 50 درصد می رسد و در فصل تابستان در ساعت 5/6 عصر و 5/12 ظهر كمتر از 30 درصد و در ساعت 5/6 صبح بین 40 تا 50 درصد بوده است .

در دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد میازن رطوبت هوا تقریباً تأثیری بر انسان نداشته و رطوبت نسبی بین 30 تا 85 درصد عملاً غیرقابل احساس می شود . در دمای بیش از 25 درجه سانتیگراد تأثیر رطوبت هوا بر انسان به مرو قابل توجه می شود . بخصوص تأثیر لآن بر رطوبت و دمای پوست و درجه حرارتهای بالاتر بر میزان عرق و تبخیر آن . براساس آزمایشهای به عمل آمده در ایران در فصل

تابستان دمای 24 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 50 درصد برای 98 درصد افراد مطلوب است در حالیكه در زمستان برای آنكگه 97 درصد افراد در آسایش باشند می بایست با حفظ رطوبت نسبی در حدود 50 درصد دما 21 درجه سانتیگراد باشد . از آنجایی كه روش پیشنهادی اولگی نیز برای منطقه ایران صدق می باد ، لذا با استفاده از یان روش شرایطرطوبت نسبی و درجه حرارت در ایستگاه فریمان مورد بررسی قرار می گیرد .

عناصر آب وهوایی:
دما و دجه حرارت : تغییرات فیزیكی در میزان گرما و سرمای هواست

جدول شماره 1 -حداقل وحدکثرمطلق درجه حرارت در شهر فریمان ( 1985 – 1951 میلادی )
ماه jan Feb Mar Apr May jun jul Aug Sep Oct Nov Dec سالانه

حداكثر مطلق 22 23 29 32 37 39 39 41 37 33 29 22 41
حداقل مطلق 245- 225- 18- 14- 05- 2 5 1 2- 9- 25- 25- 25-

جدول شماره 2 -میانگین حداقل و حداکثر دمای شهر فریمان (1985 _ 1951)

ماه jan Feb Mar Apr May jun jul Aug Sep Oct Nov Dec سالانه

حداكثر متوسط 65 81 125 191 242 290 309 295 265 209 144 86 1918
حداقل متوسط 57- 45- 01- 55 90 120 139 117 81 46 01 37- 424
میانگین ماهانه 04 18 62 124 166 205 224 206 173 128 73 26 1174
ماخذ: منابع طبیعی خراسان

همانطور كه در جدول مشاهده می شود ، حداکثر دمای مطلق سالانه ی فریمان 41 درجه سانتی گراد است و حداقل مطلق دمای سالانه 25- درجه می باشد .
میانگین حداکثر دمای فریمان 198 ومیانگین حداقل دما برابر 427 درجه سانتی گراد میباشدلازم به ذکر است که در این میان ماه تیربا متوسط حداکثر دمای 309 و ماه آذر با متوسط حداقل دما 26 درجه سانتی گراد به ترتیب گرمترین و سردترین ماه های سال در فریمان محسوب می شوند.
رطوبت : عبارت است از مقدار آب موجود در هوا

رطوبت نسبی به صورت در صد اندازه گیری می شود. روش های مختلفی چون رطوبت مطلق ، رطوبت نسبی برای اندازه گری رطوبت استفاده می شود .
رطوبت نسبی عبارت است از نسبت وزن بخار آب موجود در حجم مشخصی از هوا در یك درجه حرارت به حداقل مقدار بخار آبی كه آن حجم از هوا در همان درجه حرارت می تواند در خود نگه دارد رطوبت نسبی به صورت درصد اندازه گیری می شود.

وزن بخار آب موجود در یك متر مكعب هوایx درجه 100 *———————————————— = رطوبت نسبی

وزن بخار آب موجود در یك متر مكعب هوای درجه حداقل
(اصول ومبانی اقلیم شناسی– تالیف: مهندس امیرشكیبامنش- مهندس مهشید قربانیان)

جدول شماره 3 – میزان رطوبت شهر فریمان (1985-1951)

ماه jan Feb Mar Apr May jun jul Aug Sep Oct Nov Dec سالانه

حداكثر %80 %79 %77 %73 %67 %54 %50 %52 %54 %61 %71 %78 %66
حداقل %53 %53 %52 %46 %39 %29 %27 %25 %27 %32 %41 %51 %40
میانگین ماهانه %66 %67 %64 %59 %53 %41 %38 %37 %40 %46 %56 %65 %53
ماخذ: منابع طبیعی خراسان

با توجه به داده های آماری موجود ،میانگین سالانه رطوبت نسبی 53 درصد كه بیشترین آن مربوط ماه ژانویه (دی ماه ) با 80 درصد و كمترین آن مربوط به ماه مرداد با 25 درصد می باشد . با توجه به داده های آماری ذکر شده مشخص می گردد كه رطوبت نسبی با میزان دما را بطه معكوس دارد به طوری كه در گرمترین ماه (مرداد )كمترین رطوبت نسبی ،و همچنین در سردترین ماه(دی) بیشترین رطوبت نسبی را دارد .
جدول زیست اقلیمی فریمان :
با دقت در جدول بیوكلماتیك فریمان مشاهده می شود كه در ماههای October و March و April ‌با داشتن متوسط حداكثر دمای هوا و رطوبت از منطقه آسایش واقع می شوند یعنی افراد خو گرفته به یك اقیلم در حال استراحت یا در حال فعالیت احساس آسایش می نمایند و احتیاجی به وسایل

گرمایش و سرمایشی وجود ندارد . ماههای Novamber و March و Decamber ‌ و Rebuaary ‌ و January با داشتن حداكثردمای هوا و حداكثر رطوبت در خارج و پایین منطقه آسایش قرار می گیرند . در این ماهها می توانیم به زای 5/12 كیلوكالری تا 8/1 درجه سانتیگراد كاهش دما راجبران كنیم

. با افزودن 15 كیلو كالری انرژی در ماه No و 30 كیلو كالری در ماه March و 45 كیلوكالری در ماه De و 57 كیلوكالری در ماه Feb‌ و 65 كیلوكالری در ماه Ja می توان تا حدی كاهش دما را جبران كرد كه به منطقه آسایش نزدیك شوند یعنی در این ماهها در شب و سرصبح احتیاج به وسایل گرمایشی وجو د دارد تا افراد احساس آسایش كنند . در ماههای Sep و June و Au و July كه در اواخر بهار و طول فصل تابستان می باشند با داشتن متوسط حداكثر دما و رطوبت چون در یالای منطقه آسایش واقع می شوند ما به وسایلسرمایشی احتیاج داریم تا به منطقه آسایش نزدیك شویم .

در فریمان به خاطر اقلیم سرد در اغلب ماهها با داشتن متوسط حداقل رطوبت و دما معینی در طول روز باز هم به وسایل گرمایشی نیاز است و اكثر ماهها با داشتن متوسط حداقل دما و رطوبت در پایین خط سایه قرار می گیرند .
در ماه June و Augu در طول روز با افزایش 5/12 كیلوكالری می توان تا 8/1 درجه سانتیگراد كاهش دما را جبران كرد و در ماههای Sep ‌و May با افزایش 45 و 50 كیلوكالری در ماه Ap با

افزایش 70 كیلوكالری انرژی تابشی ، می توان دمای این ماهها را تا حد منطقه آسایش بالا برد . در ماههای Oc و No وmarch ‌ و De و Ja و Feb با داشتن متوس طحداقل رطوبت و دما در فصول پاییز و زمستان كه جزو ماههای سرد محسوب مسی شوند در طول روز احتیاج بهوسایل گرمایشی وجود دارد . ماههای Ja و Feb سردترین ماههای سال در فریمان هستند .

روزهای یخبندان:
جدول شماره 4 -تعداد روزهای یخبندان درطی ماههای سال(1985-1951)
سالانه Des Nov Oct Sep Aug jul Jun May Apr Mar Feb jan ماه
110
24 14 4 0 0 0 0 0 3 15 23 27 روز های یخبندان

ماخذ:اداره ی هواشناسی

روزهای یخبندان حاصل از نوسانات شدید دمایی است .محاسبه تعداد روزهای یخبندان در انتخاب مصالح مناسب ساختمانی ،حمل و نقل و آمد و شد شهری و نیز جنس مصالح تأسیسات شهری بسیار مؤثر است . یخبندان در ناحیه شمال استان خراسان رضوی ، ارتباط نزدیك با هجوم توده های هوای سرد و در حدود 6 ماه از سال دارد كه تأثیر آن در نقاط مرتفع به مراتب شدیدتر است .

همان طور كه در جدول شماره 16 مشاهده می شود ،فریمان سالانه متوسط 110 روز یخبندان دارد كه در این بین دی ماه با 27 روز، بیشترین و فروردین ماه با3 روز یخبندان ، كمترین روزهای یخبندان را دارا هستند . همچنین از اردیبهشت تا شهریورماه هم هیچ گزارشی از روزهای یخبندان ارائه نشده است یعنی روزهای یخبندان در این ماه ها وجود ندارد.
بارندگی:
میزان بارش در این استان از متوسط بارندگی در ایران پایین تر است.پراکنده گی بارش در سطح شهرستان نیز از آهنگ یکسانی تبعیت نمی کند. عمدتا مناطق مرتفع دارای بارانی حدود 150-100میلیمتردر سال می باشند و مناطق پست و کم ارتفاع در حدود کمتراز 100میلیمتر دارند.در ماههای خرداد،تیر،مردادوشهریور بارش وجود نداردو یا بسیار کم است.

جدول شماره 5 – میزان متوسط بارندگی در شهر فریمان (1985-1951)
ماه Des Nov Oct Sep Aug jul Jun May Apr Mar Feb jan متوسط سالیانه

متوسط بارندگی 411 384 499 647 33 41 03 01 07 99 135 252 2809
ماخذ: اداره ی هواشناسی خراسان رضوی
همانطور که مشاهده می شود بیشترین میزان بارندگی با 9/49 میلیمتر در اسفند ماه و مرداد ماه با 01 میلیمتر کمترین میزان بارندگی را داشته اند.
باد ها:
بادعبارتست از جریان و جابجایی هوا بر اثر تغییرات فشار هوا. باد یكی از پارامترهای مهم در آب و هواشناسی بوده كه سرعت و جهت آن در اقلیم یك منطقه مؤثر است .به منظور مطالعه وضعیت باد در منطقه فریمان ، به علت عدم وجود بادنگار و بادسنج در حوزه، از آمار موجود سرعت باد ایستگاه سینوپتیك مشهد استفاده می شود.
در شهرستان فریمان به علت اختلاف فشار در نواحی درون مرزی وبرون مرزی باد های مختلف می وزد.این بادها بر حسب جهت وزش نام های مختلف به خود می گیرند وزش باد های منطقه در ارتباط با فصول سال وناهمواریهای است که مهمترین آنها عبارتند از:
باد جنوبی : این باد که باد غالب شهر فریمان می باشد بیشترین زمان وزش آن در ماههای اسفند وفروردین است.
باد جنوب غربی : بیشترین زمان وزش این باد در ماههای شهریور و بهمن می باشد.
باد جنوب شرقی : بیشترین زمان وزش این باد در تیر ماه است .

باد شمالی : این باد که در تمامی طول سال در جریان است و بیشترین زمان وزش آن در مرداد ماه است
باد شرقی : بیشترین زمان وزش این باد به ترتیب در ماههای تیر و مرداد و خرداد است.
کاربردهای مهم استفاده از باد در شکل گیری شهر:
1- جهت گیری بافت مناسب شهردر مناطق قابل توسعه در مناسبترین جهت برای مقابله با باد مزاحم و بهره گیری از باد مناسب.
2- انتخاب مسیر باند فرودگاه.
3- مکان یابی صایع دودزا در اطراف شهر ها.
4- مکان یابی پارک های جنگلی برای رفع آلودگی هوا.

5-انتخاب محل پنجره ها در ساختمان برای برقراری کوران هوا.
6- عایقکاری نمای بیرونی در جهتی که در مقابل وزش باد قرار دارد.
7- احداث باد شکن های مصنوعی یا کاشت درخت برای جلوگیری از تخریب هیی که توسط باد صورت میگیرد.
9- طبقه بندی بخش های مختلف شهری از نظر ضریب آلودگی هوا.
10- جهت گیری مناسب معابر و بافت های شهری برای استفاده ی حداکثراز باد های مناسب.
با توضیحات ذکر شده به اهمیت بررسی باد در شهر ها پی بردیم از اینرو به تفصیل به آن می پردازیم. (اطلاعات مربوط به باد شهرستان فریمان ، به علت عدم وجود، از ایستگاه سینوپتیك مشهد محاسبه می شود .)

جهت وزش باد های غالب در ماههای مختلف(1975-1971)

ماخذ:سازمان هوا شناسی

باد غالب در بهار:از سمت جنوب شرقی می وزد.
باد غالب در تابستان:از سمت شرق می وزد.
باد غالب درپاییز:ازسمت جنوب شرقی می وزد.
باد غالب در زمستان: از سمت جنوب شرقی و شمال غربی می وزد.
باد غالب سالانه: از سمت شرق و جنوب شرقی می وزد.
باید توجه داشت که باد غالب بادی است که شدت وزش آن نسبت به سایر باد ها که در جهات مختلف می وزد بیشتر است.

برای محاسبه ی باد غالب از حاصلضرب تعداد باد درهر ماه در سرعت باد در جهات مختلف و با میانگین گرفتن از این شذت وزش باد ها در هر فصل می توان جهت باد غالب را به راحتی با ترسیم نمودار به آن پی برد که ما در اینجا به دلیل نبود این داده ها به ترسیم جدول باد های غالب به تفکیک فصل ها بسنده کرده ایم.

گلباد سالیانه مشهد (1975-1971)

با توجه به نمودار فوق به طور سالیانه بیشترین تعدا باد را 1تا3،4تا6و بیش تر از 7 نات را در جهت شرق وجنوب شرقی داریم و کمترین تعداد باد را در غرب و جنوب غربی شاهد هستیم.
به طور کلی 57% از کل باد هایی که وجود دارند باد نسبتا آرام وملایمی را دارا می باشند.
تعیین نوع اقلیم:

-روش دمارتن:
براساس متوسط بارندگی سالانه ومیانگین سالانه درجه حرارت استوار است. I=
که در آنP مقدار بارندگی سالانه برحسب میلی متر T میانگین درجه حرارت سالانه برحسب درجه سانتیگراد وIضریب خشکی می باشد.
بسیارمرطوب I<32
مرطوب 28<I<34/9
نیمه مرطوب 24<I<27/9
مدیترانه ای 20<I<23/9
*نیمه خشک 10<I<19/9
خشک I<10
I=280.9/(11.74+10)=12.92
اقلیم نمای دمارتن
اقلیم نمای دمارتین
در این نمودار محور افقی میزان بارندگی بر حسب میلیمتر و محور عمودی میزان دما بر حسب درجه سانتی گراد نشان می دهد.
طبق بررسی انجام شده به روش دمارتن شهر فریمان درتقسیمات ذکر شده دراقلیم نیمه خشک قرار می گیرد.

جدول شماره 6 – تعیین اقلیم فریمان براساس 9 اقلیم ایران

ردیف نوع اقلیم میانگین حداکثر دما در تابستان میانگین حداقل دما در زمستان در مورد فریمان
1 تابستان گرم وبسیار مرطوب ,بدون فصل زمستان 35تا45 10تا15
2 تابستان بسیارگرم و مرطوب ,بدون فصل زمستان 45تا50 5تا10
3 تابستان گرم و مرطوب , زمستان معتدل 35تا40 0تا5
4 تابستان بسیارگرم ,بدون فصل زمستان 40تا45 5تا10
6 تابستان گرم وخشک, زمستان معتدل 35تا40 0تا5
7 تابستان گرم وخشک, زمستان سرد 35تا40 0تا5-
8 تابستان گرم وخشک, زمستان بسیار سرد 35تا40 5-تا10- ح. ت:309
ح. ز :57-
9 تابستان معتدل ومرطوب, زمستان معتدل 25تا30 0تا5

خصوصیات جمعیتی و اجتماعی شهر
برررسی خصوصیات اجتماعی شهرو نحوه پرداکندگی آن
مقدمه :
خصوصیات اجتماعی هر شهری زاییده موقعیت و ویژگی های طبیعی مکان استفرار شهر ، نوع زندگی ، بینش و آداب و سنن ، سواد ، نوع معیشت ، وضعیت سیاسی و اداری ، تاریخ و ; جمعیت ساکن در آن شهر در طی زمان است و یا به عبارتی ویژگی های اجتماعی هر شهری برآیند عملکرد جمعیت ساکن در آن شهر در زمینه های مختلف اقتصادی ، فرهنگی ، اداری و ; بر بستر جغرافیایی مشخص می باشد ضمن اینکه اصولاً شهرها کانون همه جاذبه های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی نواحی جغرافیایی محسوب می شوند که تحت تاثیر دو دسته عوامل مشخص

بالا دست ( فرهنگی ملی ) و جاذبه ها و شرایط نواحی اطراف خود قرار دارند که از طرفی دارای خصیصه ها و یا ویژگی های اجتماعی پیرامون خود هستند و از طرفی جریان فرهنگی و اجتماعی بوجود آمده در سطح ملی را به نواحی اطراف هدایت می کنند و بخصوص اینکه با گسترش ارتباطات این مهم اثر پذیری بیشتری پیدا کرده است و در واقع شهرها پل ارتباطی بین ارتباط ویژگی های اجتماعی و فرهنگی نواحی اطراف خود با مراکز بزرگ انسانی محسوب می شوند . (طرح جامع شیروان مهندسان مشاور اوت ،1380)
– دین :
براساس سرشماری نفوس و مسکن آبان 1375 ، 8/99 درصد جمعیت شهر فریمان مسلمان بوده اند و ادیان کلیمی و مسیحی در این شهر بدون پیرو بوده اند.
جدول شماره (7) – توزیع نسبی جمعیت بر حسب دین
نوع دین پیرو در شهر فریمان
مسلمان 998
زرتشتی 004
مسیحی 000
کلیمی 000
اظهار نشده 016
مجموع 10000

ماخذ :سرشماری عمومی نفوس و مسکن – 1375

2-2-2 ) تراکم کلی جمعیت درسطح شهر و تغییرات آن در مناطق مختلف :
تراکم جمعیت شاخصی است که متوسط تعداد افراد در واحد سطح را نشان می دهد و در مورد هر منطقه جغرافیایی از تقسیم تعداد جمعیت به مساحت( بر حسب کیلومتر مربع ) به دست می آید به عبارت دیگر اگر جمعیت یک منطقه P و S مساحت آن بر حسب کیلومتر مربع باشد تراکم جمعیت عبارت خواهد بود از :
P/S = تراکم جمعیت
به طور کلی تراکم جمعیت درشهرستان فریمان در سال 1380 ، 1/11 نفر درکیلومتر مربع بوده است . (آسیایی ، 1384 ،ص 64 )
در حالی که در سال 1375 تراکم شهرستان 76/18 نفر بوده است.
تراکم کلی شهر فریمان در سال 1375 با مساحتی حدود 20743 کیلومتر مربع و جمعیت 26966 نفر 13 نفر بر کیلومتر مربع بوده است .
جدول شماره ( 8 ) –تراکم مناطق شهر فریمان
مناطق 1 2 1-3 2-3 4 5 6
تراکم جمعیت 95 82 63 19 119 57 69

خصو صیا ت جمعیتی وترکیب آن(وضع در گذشته وحال)،مهاجرت،رشد جمعیت

-تعداد جمعیت و تحول آن :
تعداد جمعیت ساکن در محدوده شهر فریمان در مقاطع زمانی سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن درسال 1345 بالغ بر 7897 نفر بوده است پس از یک دهه و در سال 1355 به 12385 نفر افزایش یافته است این روند صعودی در دو دهه پس از آن نیز ادامه یافته و تعداد جمعیت ساکن شهر در سال 1365 و 1375 به ترتیب به 21138 نفر و 26966 نفر رسیده است . این روند تحول مبین آن است که تعداد جمعیت شهر درطول این دوره سی ساله کمی بیش از 4/3 برابر شده است درحالیکه شدت افزایش جمعیت شهر در طی سه دهه متوالی این دوره زمانی متفاوت بوده و به ترتیب حاکی از 6/1 ، 7/1 و 3/21 برابر شدن تعداد جمعیت ساکن شهر در هر یک از این سه دهه است . به بیان دیگر ضریب افزایش جمعیت شهردر دهه 75-1365 کمتر از ضرایب متناظر آن در دو دهه دیگر و در دهه 65-1355 بیشتر از آن در دو دهه دیگر بوده است.

برپایه نتایج مقدماتی سرشماری عمومی کارگاهی سال 1381 و تعداد جمعیت ساکن شهر فریمان در حال حاضر در حدود 4/31 هزار نفر برآورد می شود مقایسه تعداد جمعیت ساکن شهر در سالهای 1375 و 1381نشان می دهد که در طول این دوره شش ساله تعداد جمعیت شهر تنها حدود 16 درصد افزایش یافته است که در مقایسه با ضریب متناظر آن در دهه 75-1365 مبین ادامه روند تحول جمعیت شهر در دهه مورد اشاره با شدت اندکی بیشتر در چند سال اخیر است.

جدول شماره ( 9 ) –روند تحول جمعیت و متوسط رشد سالانه آن در شهر فریمان
تعداد جمعیت متوسط رشد سالانه
1345 1355 1365 1375 1385 1395 45-55 55-65 65-75 75-85 85-95 75-95 45-95
7897 12385 21138 26966 36776 47400 45 54 24 57 25 28 36

متوسط رشد سالانه جمعیت شهر در حال حاضر :
برپایه روند تحول تعداد جمعیت شهر در دهه های گذشته ، متوسط رشد سالانه جمعیت شهر در دهه 55-1345 در حدود 60/4 درصد بوده است که در دهه 65-1355به حدود 49/5 درصد افزایش می یابد لیکن در روندی کاهشی اندازه این متوسط در دهه 75-1365 به حدود 46/2 درصد تنزل می یابد به همین ترتیب ، اندازه متوسط رشد سالانه جمعیت شهر در دوره شش ساله اخیر در حدود 57/2 درصد برآورد می شود که اندکی بیشتر از آن در دهه قبل از آن است.
ویژگی های جمعیتی شهر در حال حاضر :
آخرین اطلاعات آماری رسمی در مورد جمعیت شهر فریمان و ویژگی های آن نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 می باشد که با استفاده از آن به برخی از ویژگی های جمعیت شهر در بندهای زیر اشاره نموده و در موارد لزوم به روند تحول آنها در گذشته نیز می پردازیم لیکن پیش از آن اشاره می شود که از کل جمعیت ساکن شهر تعداد 26803 نفر در خانوارهای معمولی و 163 نفر در خانوارهای دسته جمعی زندگی می کرده اند .
توزیع سنی و جنسی جمعیت

در سال 1375 از کل جمعیت ساکن شهر تعداد 11702 نفر در سنین 14-0 سالگی بوده اند لذا اندازه میزان جوانی جمعیت شهر در حدود 4/43 درصد است که حاکی ازجوانی زیاد جمعیت شهر است به همین ترتیب ، تعداد جمعیت شهر در دو گروه سنی 15- 64 ساله و بیشتر به ترتیب 14305 نفر و 959 نفر است که 0/53 درصد و 6/3 درصد تعداد کل جمعیت شهر است می توان نشان داد که اندازه این سه نسبت در جمعیت خانوارهای معمولی ساکن شهر به ترتیب 5/43 درصد ، 9/52 درصد و 6/3 درصد می باشد علت این تفاوت آن است که بخش بزرگتری از جمعیت

خانوارهای دسته جمعی ساکن شهر در گروه عمده سنی میانسالان قرار می گیرند بررسی بیشتر الگوی توزیع جنسی جمعیت شهر نشان دهنده واکنش آنان به سیاست های جمعیتی اعمال شده در سال های گذشته است به این معنی که در سالهای اولیه انقلاب و در پی اعمال سیاست های انبساطی جمعیت میزان باروری زنان ساکن شهر نیز نسبت به گذشته تا حد زیادی افزایش یافته و لیکن پس از گذشت چند سال و تغییر سیاست های جمعیتی کشور و پیگیری سیاست های

انقباضی جمعیت میزان باروری زنان ساکن شهر نیز در یک روند پیوسته در طول دهه 75-1365 تا حد زیادی کاهش می یابد به طوری که در پایان این دوره زمانی به حداقل اندازه خود در طول دوره سی ساله گذشته می رسد . کمتر بودن تعداد جمعیت گروه سنی 4- 0 ساله نسبت به گروه سنی 9-5 و تعداد جمعیت گروه سنی اخیرالذکر نسبت به تعداد جمعیت گروه سنی 14-10 ساله علیرغم افزایش تعداد فوت شدگان به موازات افزایش سن جمعیت و نیز افزایش تعداد جمعیت پایه شهر در 15 سال گذشته موید این برداشت است.

برآیند کلی الگوی توزیع سنی جمعیت در اندازه میانگین و میانه سنی آنان خلاصه می شود در سال 1375 اندازه میانگین سنی جمعیت شهر د حدود 4/22 سال و اندازه میانه سنی آنان 7/17 سال است . اطلاعات در دسترس مبین آن است که اندازه میانگین سنی زنان شهر ( 3/22 سال ) اندکی بیشتر از آن برای مردان ( 6/22 سال ) بوده و لیکن اندازه میانه سنی زنان ( 0/18 سال) کمی کمتر از آن برای مردان ( 8/17 سال ) است در هر حال این اندازه ها نشان دهنده جوانی بسیار زیاد جمعیت شهر است به طوری که سن نیمی از آنان کمتر از 18 سال بوده و ضمناً هر یک از ساکنان شهر به طور متوسط تنها حدود 5/22 سال سن دارد.

روند تحول الگوی توزیع سنی جمعیت شهر در سالهای گذشته نشان می دهد که به تبع تغییر سیاست های جمعیتی اندازه پارامترهای توزیع سنی جمعیت نیز متناسب با آن تغییر کرده و از آن جمله درطول دهه گذشته اندازه میزان جوانی جمعیت ( سهم نسبی جمعیت کمتر از پانزده ساله در کل جمعیت ) شهر کاهش یافته و در مقابل اندازه میانگین و میانه سنی جمعیت افزایش یافته است . در سال 1365 در جمعیت ساکن شهر فریمان اندازه سهم نسبی جمعیت کمتر از 15 ساله ، جمعیت 64-15 ساله و جمعیت 65 ساله و بالاتر به ترتیب 7/49 درصد ، 8/47 درصد و 5/2 درصد بوده و اندازه میانگین سنی آنان 2/20 سال است به ترتیب ملاحظه می شود که کاهش میزان باروری زنان و نیز افزاش سطح امید به زندگی جمعیت شهر در طول دهه گذشته باعث شده است تا میزان جوانی جمعیت شهر کاهش یافته و در مقابل سهم نسبی جمعیت میانسال و کهنسال و به تبع آن میانگین و میانه سنی جمعیت شهر افزایش یابد .

همچنین ، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 اندازه نسبت جنسی جمعیت ساکن شهر در حدود 9/102 نشان می دهد که برآیند اندازه متناظر آن در جمعیت خانوار معمولی ساکن شهر ( 8/101 ) و جمعیت خانوارهای دسته جمعی شهر ( 8/222) می باشد . پایین بودن اندازه نسبت جنسی جمعیت شهر به احتمال زیاد ناشی از فراوانی نسبی بیشتر مردان در میان مهاجران خارج شده از شهر در قیاس با آن برای مهاجران وارد شده به شهر است و به بیان دیگر احتمالا فراوانی نسبی مهاجرت های خانوادگی در میان مهاجران وارد شده به شهر و فراوانی نسبی مهاجرت های شغلی و تحصیلی و عمدتا انفرادی و مردانه در میان مهاجران خارج شده از شهر بیشتر از دیگری است. تغیرات اندازه نسبت جنسی جمعیت شهر در گروه های سنی مختلف تا حد زیادی موید این برداشت است .

در هر حال ، الگوی توزیع سنی جمعیت شهر نشان دهنده پتانسیل درونزای آن برای بالا بردن اندازه میزان زاد ولد جمعیت و رشد طبیعی آن است . مگر آن که سیاسات های تجدیدی و انقباضی جمعیت با قوت ادامه یابد . علت این امر جوانی بسیار زیاد جمعیت شهر است که در آینده موجب افزایش سهم نسبی جمعیت شهر است که در آینده موجب افزایش سهم نسبی جمعیت در سن باروری در کل جمعیت شهر می شود و برای تثبیت کاهش رشد طبیعی جمعیت اثر این افزایش باید با کاهش میزان بارروری زنان تعدیل شود .

براساس اطلاعات به دست آمده از مرکز بهداشت شهر فریمان در سال1383 جمعیتی معادل30911 نفر برآورد شده است که در مقایسه با جمعیت سال 1375 (26966) ، 3945 نفر افزایش داشته است .
میزان رشد جمعیت در این دوره 8 ساله برابر با 17 درصد می باشد.

نمودار– هرم سنی- جنسی شهر فریمان – 1383

مهاجرت :
پیشتر گفته شد در طول دوره 65-1355 متوسط رشد واقعی سالانه جمعیت شهر فریمان در حدود 46/2 درصد می باشد . مقایسه این میزان رشد با میزان رشد طبیعی جمعیت شهر در طی این دوره زمانی ( که در حدود 47/2 درصد تخمین زده می شود ) حاکی از قرار داشتن شهر در حالت تراز مهاجرتی می باشد به بیان دیگر در این مقایسه این میزان رشد با میزان رشد طبیعی جمعیت

شهر در طی این دوره زمانی تعداد مهاجران خارج شده از شهر تقریباً برابر با اثر جمعیتی مهاجران وارد شده به شهر ( حاصل جمع تعداد وارد شدگان و رشد طبیعی آنان ) است از این رو با توجه به اطلاعات در دسترس مشاور تعداد مهاجران خارج شده از شهر در این دوره زمانی را در حدود 6/3 هزار نفر برآورد می کند در صورتی که نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن اطلاعات مربوط به ویژگی های جمعیتی مهاجران وارد شده و خارج شده را ارائه می نمود امکان بررسی تاثیر مهاجرت

بر ساختار جمعیت شهر فراهم می شد لیکن این نتایج تنها برخی ویژگی های مهارجان وارد شده به شهر را ارائه می دهد و لذا در این بند نیز تنها به تحلیل توصیفی همین ویژگی ها می پردازیم
جدول شماره ( 10 ) –توزیع سنی و جنسی شهر فریمان در سال 1375
شرح مرد و زن مرد زن
کل 26966 13677 13289
4-0 ساله 3177 1634 1543
9-5 ساله 3998 2071 1927
14-10 ساله 4527 2349 2178

19-15 ساله 3259 1602 1657
24-20 ساله 2203 976 1227
29-25 ساله 2151 1096 1055
34-30 ساله 1666 879 787
39-35 ساله 1467 728 739
44-40 ساله 1145 583 562

49-45 ساله 677 322 355
54-50 ساله 635 292 343
59-55 ساله 562 296 266
64-60 ساله 540 301 239
65 ساله و بیشتر 959 548 411
میانگین سنی 224 226 223

میانه سنی 177 175 18
ماخذ : سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375
بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 ، در دهه 75-1365 بالغ بر 3308 نفر مهاجر وارد شهر فریمان شده اند که در زمان سرشماری در این شهر سکونت داشته اند برخی از خصوصیات این مهاجران عبارت است از:
– از کل مهاجران وارد شده به شهر تعداد 1713 نفر مرد و 1595 نفر زن هستند که متناظر با اندازه نسبت جنسی 4/107 در میان آنان است . این نسبت نشان دهنده فراوانی نسبی بیشتر مردان در میان جمعیت مهاجر وارد شده به شهر در قیاس با آن در جمعیت شهر است . بررسی الگوی

توزیع سنی و جنسی وارد شدگان نشان می دهند که فزونی نسبتا بیشتر تعداد مردان سنین 15 تا 20 سالگی و سنین بالای میانسالی نسبت به زنان واقع در این سنین علت اصلی بالا رفتن اندازه نسبت جنسی در میان مهاجران است به احتمال زیاد این امر ناشی از مهاجرت بیشتر مردان به این شهر برای دامه تحصیل و یا بازگشت مردان به شهر خود پس از گذراندن یک دوره مهاجرت شغلی در سایر مراکز جمعیتی کشور است ، ضمن آن که برخی از روستاییان نیز برای دستیابی به کار به این شهر مهاجرت می کنند.

– از کل مهاجران وارد شده به شهر ، تعداد 1646 نفر (8/49 درصد) از شهرها و 1623 نفر ( 1/49 درصد ) از روستاها به این شهر مهاجرت کرده اند ، ضمن آنکه مبداء مهاجرت 39 نفر (1/1 درصد ) آنان نیز نامشخص است این نسبت ها حاکی از سهم نسبی قابل توجه مهاجرانی است که مبدا مهاجرات آنان شهرها می باشد و نکته قابل ملاحظه آن که بخشی قابل توجهی از مهاجران

روستایی وارد شده به شهر ( حدود 6/90 درصد 9 کسانی هشتند که از روستاهای شهرستان فریمان به این شهر آمه اند د حالیکه همین موقعیت برای مهاجران وار د شده به شهر فریمان از سایر شهرهای استان خراسان وجود دارد و حدود 6/81 درصد مهاجران دارای مبدا مهارت شهری کسانی هستند که از شهرهای استان خراسان به شهر فریمان مهاجرت کرده اند.

– در میان مهاجران وارد شده به شهر ، تعدا 1470 نفر (4/44 درصد ) از مراکز جمعیتی شهرستان فریمان ، 1485 نفر ( 9/44 درصد از سایر شهرستانهای استان خراسان و 314 نفر ( 5/9 درصد ) از سایر استانهای کشور به این شهر آمده اند ضمن آنکه مبداء مهاجرت 39 نفر (2/1 درصد ) از وارد شدگان به مشهد نیز نامشخص است به این ترتیب ملاحظه می شود که شهر فریمان در وهله اول مقصد مهاجرت به شهر نیز نامشخص است پس در وهله اول مقصد مهاجرت روستائیان ، این شهرستان بوده و در وهله بعد پذیرای مهاجرانی است که از شهرهای استان خراسان ( به ویژه شهرستان مشهد ) به این شهر وارد می شود و چندان جاذبه ای برای جذب مهاجران سایر استانهای کشور ندارد.

جدول شماره ( 11 ) –توزیع مهاجران وارد شده به شهر فریمان در دهه 75-1365 به تفکیک جنس و مبدا مهاجرت
شرح مرد و زن مرد زن
کل 3308 1713 1595
شهرستان فریمان 1470 766 704
شهر – – –
روستا 1470 766 704
سایر شهرستان های خراسان 1485 774 741
شهر 1343 670 673
روستا 142 74 68
شهرستان های کل کشور 314

187 127
شهر 303 182 121
روستا 11 5 6
خارج از کشور – – –
اظهار نشده 39 16 23
ماخذ : سرشماری عمومی نفوس و مسکن – 1375

– علاوه بر موارد بالا ، اطلاعات در دسترس نشان می دهد که بخش بزرگی ( حدود 3/89 درصد ) از مهاجران وارد شده به شهر فریمان در دهه مورد نظر کسانی هستند که از مراکز جمعیتی استان خراسان به این شهر آمده اند که در میان آنان نیز مهاجران وارد شده از سایر مراکز جمعیتی شهرستان فریمان ، سهم نسبی قابل توجهی (7/49 درصد ) را تشکیل می دهند . پس از استان خراسان ، تعداد و سهم نسبی مهاجران وارد شده از استان تهران 85 نفر ( 6/2 درصد ) استان

سیستان و بلوچستان 60 نفر ( 8/1 درصد ) استان مازندران 26 نفر (8/0 درصد ) و استان کرمان 19 نفر ( 6/0 درصد ) بیشتر از سایر استانها می باشد که جمعاً مبداء مهاجرت 7/3 درصد از مهاجران وارد شده به شهر فریمان هستند به این ترتیب شهر فریمان را باید یکی از پایگاههای اولیه استقرار و اسکان مهاجران داخل شهرستانی استان خراسان تلقی کرد.

– تعداد خانوار و متوسط تعداد اعضای آن :
بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 تعداد خانوارهای معمولی ساکن شهر فریمان در این سال بالغ بر 5518 خانوار است که با توجه به تعداد جمعیت این خانوارها متوسط تعداد اعضای هر یک از آنها 86/4 نفر است. اندازه این میانگین نشان دهنده بزرگی نسب خانوارهای ساکن شهر و فراوانی بالنسبه بیشتر خانوارهای دارای جمعیت زیاد است که می تواند ناشی از وجود خانوارهای سنتی و چند هسته ای و زیاد بودن با روری در میان زنان بخشی از خانوارها و ; باشد. در سال مورد بررسی در کل خانوارهای معمولی ساکن شهر فریمان سهم نسبی خانوارهای کم جمعیت (1 تا 3 نفره ) 0/33 درصد ، خانوارهای با جمعیت متوسط (4 و5 نفره ) 0/30 درصد و خانوارهای پرجمعیت (6 نفره و بزرگتر ) 0/37 درصد است .

می توان نشان داد که در طول دهه گذشته به موازات کاهش میزان باروری و زاد ولد در جمعیت شهر فریمان متوسط یک خانوار و نیز فراوانی نسبی خانوارهای پرجمعیت در این شهر نیز کاسته شده است . در سال 1365 متوسط بعد خانوار در شهر فریمان 19/5 نفر بوده و سهم نسبی خانوارهای کم جمعیت با جمعیت متوسط و پرجمعیت در کل خانوارهای معمول ساکن شهر نیز به ترتیب 7/28 درصد ، 5/27 درصد و 8/43 درصد است .

جدول شماره ( 12 ) – توزیع خانوار های معمولی ساکن شهر فریمان به تفکیک تعداد اعضا
شرح مجموع 1 نفره 2 نفره 3 نفره 4 نفره 5نفره 6 نفره 7 نفره 8 نفره 9 نفره 10 نفره و بیشتر
تعداد 5518 217 648 956 908 746 662 590 394 232 165
درصد 1000 39 118 173 165 135 120 107 71 42 30
ماخذ : سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375 ، نتایج تفصیلی شهر فریمان

– آموزش
در آبان 1375 از جمعیت 6/24 ساله شهر فریمان 36/71 درصد در حال تحصیل بوده اند . در این شهر 16/96 درصد از کودکان ، 85/91 درصد از نوجوانان و 48/38 درصد از جوانان به تحصیل اشتغال داشته اند .
از جمعیت این شهر 4532 نفر در دوره ابتدایی و سواد آموزی ، 2727 نفر در دوره راهنمایی ، 2067 نفر در دوره متوسطه و 180 نفر در دوره عالی در حال تحصیل بوده اند .
جدول شماره ( 13 ) –درصد جمعیت 6-24 ساله در حال تحصیل بر حسب گروه های عمده سنی به تفکیک جنس
گروه های عمده سنی شهر فریمان
مرد زن
جمعیت (6-24 ساله ) 7351 6921
کودکان (6-10 ساله ) 9632 9601
نوجوانان (11-14 ساله ) 9364 9007
جوانان (15-24 ساله ) 3941 3755
ماخذ : سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375 ،نتایج تفصیلی شهر فریمان

خصوصیات اقتصادی شهر
تصویر کلی فعالیت های اقتصادی شهر در زمینه کشاورزی ، صنعت ،تجارت و خدمات :
بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 از کل شاغلان ساکن شهر فریمان 598 نفر ( 1/10 درصد ) در بخش کشاورزی و دامپروری ، 2325 نفر( 7/39 درصد ) در بخش صنایع و معان و 2853 نفر( 5/48 درصد) در بخش خدمات به کار اشتغال دارند . ضمن آن که نوع فعالیت 101 نفر ( 7/1 درصد ) از شاغلان نیز نامشخص و اظهار نشده است . این الگوی توزیع هر چند

نشان دهنده نقش مسلط بخش خدمات در ایجاد اشتغال برای جمعیت فعال شهر است لیکن مبین اهمیت بسیار زیاد اشتغال در بخش صنایع و معادن نیز می باشد به طوری که از هر 10 نفر شاغل ساکن این شهر تقریباً 5 نفر در بخش خدمات ، 4 نفر در بخش صنایع و معادن و 1 نفر در بخش کشاورزی و دامپروری مشغول به کار می باشند . از این رو ملاحظه می شود که در قیاس با بخش خدمات و بخش صنایع و معادن بخش کشاورزی و دامپروری در ایجاد اشتغال برای ساکنان شهر

دارای اهمیت و نقشی بسیار کوچک است . در همین سال اندازه این چهار نسبت در نظام اشتغال شهری استان خراسان به ترتیب 4/6 درصد ، 7/31 درصد ، 9/59 درصد و 0/2 درصد بوده است .
بررسی کلی وضع فعالیت و اشتغال در شهر:
ویژگی های اقتصادی جمعیت بازتاب نظام کنش و واکنش جامعه نسبت به انجام فعالیت های اقتصادی و نیز امکانات و منابعی است که در فرآیند این فعالیت ها مورد استفاده قرار می گیرد. شاخص ها و ممیز هایی چون میزان فعالیت ، میزان اشتغال و بیکاری و ساختار بخشی و رشته فعالیتی و نیز وضع شغل شاغلان از جمله این ویژگی ها است که در بندهای زیر به آنها اشاره می شود.
– میزان فعالیت جمعیت :
میزان فعالیت جمعیت نشان دهنده میزان مشارکت آنان در فعالیت های نظام اقتصادی است . بر این اساس میزان فعالیت عمومی جمعیت نشان دهنده درصدی از جمعیت در سن کار و فعالیت ( جمعیت ده ساله و بالاتر ) است که وارد بازار کارشده و متقاضی شغل و انجام فعالیت اقتصادی

می باشند ( جمعیت فعال ) . ازآنجا که به دلایل مختلف معمولاً همه افرادی که وارد بازار کار می شوند امکان یافتن شغل و مشارکت عملی در فعالیت های اقتصادی را نمی یابند و در جستجوی کار در این بازار هستند، لذا اندازه میزان فعالیت واقعی نشان دهنده درصدی از جمعیت در سن کار و فعالیت می باشند که عملاً مشغول انجام فعالیت های اقتصادی می باشند ( شاغلان ) . به این ترتیب هر چند سهم نسبی بیکاران در جمعیت فعال وارد شده به بازار کار بیشتر باشد تفاوت اندازه این دو شخاص اقتصادی جمعیت هم بیشتر است .
برپایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 در این سال تعداد کل جمعیت ده ساله و بالاتر ساکن شهر فریمان بالغ بر 19791 نفر بوده است که از میان آنان 6525 نفر وارد بازار کار شده ( جمعیت فعال ) و 12903 نفر نیز در خارج از این بازار قرار دارند ( جمیعت غیر فعال ) . ضمن آن که وضع فعالیت 363 نفر از آنان نیز نامشخص و اظهار نشده است به این ترتیب اندازه میزان فعالیت عمومی جمعیت شهر فریمان 6/33 درصد است این رقم به معنی آن است که حدود یک سوم جمعیت در سن کار و فعالیت شهر وارد بازار کار شده و مایل به مشارکت در انجام فعالیت های اقتصادی است و حدود دو سوم آنان هرگز وارد بازار کار نشده و تمایلی به انجام این فعالیت ها ندارند.
بررسی های اجمالی وجود این وضعیت را نشان می دهد :
عدم ورود بخش قابل توجهی از زنان به بازار کار و پرداختن آنان به امور خانه دارای مهمترین عامل پایین بودن اندازه این شاخص است در سال 1375 حدود 5/54 درصد از کل زنان ده ساله و بالاتر ساکن شهر فریمان خانه دار بوده اند و این گروه 1/27 درصد کل جمعیت ده ساله و بالاتر ساکن شهر را تشکیل می دهند .

سهم نسبی قابل توجه نوجوانان وجوانان در جمعیت در سن کار و فعالیت و اشتغال به تحصیل آنان نیز از جمله عوامل اصلی وارد نشدن آنان به بازار کار وبه منزله اندازه میزان فعالیت عمومی جمعیت است. این ویژگی هم در میان مردان و هم در میان زنان مشاهده می شود در سال 1375 حدود 2/32 درصد از جمعیت ده ساله و بالاتر ساکن شهر فریمان را محصلان تشکیل می داده اند .
برآیند تاثیر این دو عامل و سایر عوامل ذی مدخل در ورود جمعیت به بازار کار ( مانند بازنشستگی ، عدم توانایی انجام کار و;) در میان مردان و زنان ساکن شهر باعث شده است تا میزان فعالیت عمومی زنان (6/7 درصد ) در سطح بسیار پایینی بوده و به مراتب پایین تر از میزان متناظر آن برای مردان 2/59 درصد می باشد و یا این که زنان تنها 2/11 درصد کل جمعیت فعال شهر را تشکیل دهند .

همچنین اطلاعات سرشماری نشان می دهد از کل جمعیت فعال شهر تعداد 5887 نفر شاغل و 638 نفر بیکار هستند .لذا اندازه میزان فعالیت واقعی جمعیت شهر در محدوده 3/30 درصد است و اندازه متناظر آن برای مردان و زنان به ترتیب 7/54 در صد و 6/5 درصد وبوده و سهم نسبی زنان شاغل در کل شاغلان شهر 1/9 در صد می باشد به بیان دیگر از هر 11 شاغل ساکن شهر فریمان 10 نفر مرد و 1 نفر زن است

.
– میزان اشتغال و بیکاری
میزان اشتغال نشان دهنده درصدی از جمعیت فعال (عرضه نیروی کار) است که امکان یافتن شغل را داشته است. بنابراین اندازه میزان اشتغال جمعیت نشان دهنده میزان هماهنگی و انطباق عرضه و تقاضای شغل است که عرضه شغل متاثر از میزان امکانات و پتانسیل اشتغال زایی نظام اقتصادی شغل ناشی از عرضه نیرو کار می باشد.

هر چه فاصله این دو بیشتر باشد اندازه میزان اشتغال کمتر و میزان بیکاری بیشتر می باشد ( ضمن آن که همواره سطحی حداقل از میزان بیکاری به عنوان یک وضعیت ناگزیر نظام اقتصادی وجود دارد ) .
در هر حال با توجه به آمارهای ارئه شده در بالا اندازه میزان اشتغال جمعیت فعال ساکن شهر فریمان در سال 1375 در حدود 2/90 درصد و اندازه میزان بیکاری جمعیت فعال شهر 8/9 درصد است اندازه متناظر این دو نسبت برای مردان فعال ساکن شهر 4/92 درصد و 6/7 درصد و برای زنان فعال ساکن شهر 4/73 درصد و 6/26 درصد است که حاکی از بیشتر بودن میزان بیکاری در میان زنان ( علیرغم پایین بودن میزان فعالیت آنان ) در قیاس با مردان است.

جدول شماره ( 14 ) – توزیع جمعیت 10 ساله و بالاتر شهر فریمان بر حسب وضع فعالیت و اشتغال در سال1375

شرح مجموع جمعیت فعال شاغل بیکار جمعیت غیر فعال محصل خانه دار سایر اظهار نشده
مرد و زن 19791 6525 5887 638 12903 6374 5411 1118 363
مرد 9972 5792 5349 443 3988 3232 55 701 192
زن 9819 733 538 195 8915 3142 5356 417 171
ماخذ : سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375 ،نتایج تفصیلی شهر فریمان

– توزیع شاغلان بر حسب وضع شغلی آنان :
ساختار بخشی و رشته فعالیتی اشتغال ، تکنولوژی تولید ونظام بهره برداری و متناظر آن در کارگاههای اقتصادی و نیز الگوی تصدی گری بخش دولتی در نظام اقتصادی میزان اهمیت نسبی بازار محلی و کارگاههای کوچک اقتصادی، چگونگی اندازه سرمایه های به کارگرفته شده در جریان تولید و ; عواملی هستند که ساختار وضع شغلی اشتغال را شکل می دهند . برآیند تاثیر عوامل موثر بر این ساختار در اقتصاد شهر فریمان باعث شده است تا در سال 1375 در نظام اشتغال این شهر :

از کل شاغلان شهر تعداد 3898 نفر ( 8/70 درصد ) وابسته به بخش خصوصی 1593 نفر( 9/28 درصد) وابسته به بخش عمومی و 14 نفر( 3/0 درصد)وابسته به بخش تعاونی هستند . به این ترتیب ملاحظه می شود که علیرغم نقش واهمیت نسبی بخش عمومی در ایجاد اشتغال برای ساکنان شهر ، بخش خصوصی دارای اهمیتی به مراتب بیشتر از آن بوده و تقریباً از هر 10 نفر شاغل ساکن این شهر بیش از 7 نفر در بخش خصوصی و کمتر از 3 نفر در بخش عمومی مشغول کار هستند.

ساختار بخشی ورشته فعالیتی نظام اقتصادی نقش بالنسبه قابل توجه بازار محلی در نظام مبادلات اقتصاد شهر وسهم بالنسبه با اهمیت سرمایه های کوچک و کارگاههای کوچک در اقتصاد شهر و ; باعث شده است تا بخشی از نظام بهره برداری از کارگاههای شهر را نظامی پیشه ور متکی به بازار محلی در نظر بگیریم که بخش قابل توجهی از فعالیت آن از طریق کارگاههای کوچک انجام می شود و از همین رو بالغ بر 1131 نفر از شاغلان شهر را کسانی تشکیل می دهند که کارگاههای کوچک متعلق به خود را به تنهایی و یا به کمک اعضای فامیل و بدون پرداخت دستمزد اداره می کنند ( کارکنان مستقل ) این گروه از کارکنان 8/23 درصد کل شاغلان شهر را تشکیل می دهند .

سهم نظام کارفرمایی و مزد و حقوق بگیری در الگوی بهره برداری از کارگاهها و اقتصاد شهر در سطح بالای قرار دارد و نقش غالب و مسلط را در هدایت و کنترل فعالیت های پایه نظام اقتصادی شهر بر عهده دارد . در سال مورد نظر از کل شاغلان شهر 88 نفر (6/1 درصد ) کارفرما و 8/24 نفر (9/43 درصد ) مزد و حقوق بگیر هستند که به وضوح نشان دهنده اهمیت نسبی زیاد این نظام در اقتصاد شهر است

.
از کل شاغلان شهر 81 نفر ( 5/1 درصد ) کارکن فامیلی بدون مزد هستند که در کارگاههای کوچک پیشه وری – خانوادگی به کار اشتغال دارند .
می توان نشان داد که ساختار وضع شغلی شاغلان در بخش ها و رشته فعالیت های اقتصادی شهر با یکدیگر متفاوت بوده و نظارم کارفرمایی و مزد و حقوق بگیری در فعالیت های تولیدی و نظام پیشه وری و کارگاههای کوچک در بسیاری از فعالیت های خدماتی دارای اهمیت نسبی بیشتری در قیاس با سایر فعالیت ها می باشد.
جدول شماره ( 15 ) – ساختار بخشی و رشته فعالیتی اشتغال در شهر فریمان در سال 1375
شرح تعداد درصد

مرد و زن مرد زن مرد و زن مرد زن
مجموع 5887 5349 538 1000 1000 1000
کشاورزی و دامپروری و ; 598 584 14 101 109 26
معدن 12 12 02 02
صنعت 1696 1661 35 288 311 65
آب برق گاز 92 87 5 16 16 09
ساختمان 535 529 6 91 99 11
بخش خدمات 2853 2398 455 485 448 846
عمده فروشی ، خرده فروشی رستوران و هتلداری 706 694 12 120 130 22
حمل و نقل و انبارداری و ارتباطات 498 492 6 85 92 11
واسطه گری های مالی 73 72 1 12 13 02
مستغلات ، کسب و کار و ; 40 38 2 07 07 04

اداره امور عمومی و دفاع 586 532 54 100 99 100
آموزش 697 378 319 118 71 593
بهداشت و مددکاری اجتماعی 131 95 36 22 18 67
سایر فعالیت های خدمات عمومی و اجتماعی و شخصی 97 75 22 17 14 41
سایر فعالیت های خدماتی 25 22 3 04 04 06
فعالیت های نامشخص و اظهار نشده 101 78 23 17 15 43
ماخذ : همان

خصوصیات کالبدی شهر

بررسی ومشخص نمودن محدوده های مصوب فعلی(محدوده قانونی،حریم شهر)
هرشهردو محدوده دارد:
الف- محدوده قانونی : محدوده ای است که شهرداری موظف به ارائه خدمات عمومی مثل اتوبوس رانی ،پارک وفضای سبز،جمع آوری زباله و; می باشد.
ب- حریم شهر :اراضی وزمین های خالی است که بهترین گزینه برای ساخت وسازطی یک دوره زمانی خاص(درطرح جامع25سال ودرطرح هادی 10ساله می باشد) درنظر گرفته می شود.
درشهر فریمان محدوده قانونی بر هم منطبق می باشند واین محدوده حدود640هکتار می باشد وحریم شهر شهر فریمان نیز حدود2400هکتار می باشد.

نقشه محدوده خدماتی وقانونی شهرفریمان

نظام سلسله مراتب و محله بندی شهر
در شهر فریمان تقسیم بندی و مرزبندی محلات و نواحی شهری بیشتر تابع سلسله مراتب و نظم شبکه معابر می باشد.
در وضع موجود خیابان امام موسی صدر ، امام خمینی و شهید رجایی در امتداد شمال و جنوب شهر را به دو ناحیه تقریبا مساوی شرقی و غربی تقسیم کرده اند.

برای دریافت اینجا کلیک کنید