مقاله در مورد ایمنی و بهداشت محیط كار تحت pdf

توضیحات

 مقاله در مورد ایمنی و بهداشت محیط كار تحت pdf دارای 146 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد ایمنی و بهداشت محیط كار تحت pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد ایمنی و بهداشت محیط كار تحت pdf،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد ایمنی و بهداشت محیط كار تحت pdf :

ایمنی و بهداشت محیط كار

تاریخچه:
بشر از زمانی كه خود را شنا خته، در پی تلاش و فعالیت بوده و طبیعتاً در مسیر زمان، تحولاتی را پشت سر گذاشته است.
در دوره‎هایی كه زندگی بشر از شكار و صید و یا كشاورزی تأمین می‎شده، به سبب سادگی ابزار، عوارض وابسته به شغل (ایمنی و بهداشت محیط كار) ناچیز بوده است و در اكثر موارد از چند خراش یا زخم ساده یا حدا كثر شكستگی اعضاء تجاوز نمی‎كرده است، ولی بتدریج كه صنعت پیشرفت كرد و نیروی محركه مكانیكی و الكتریكی بوجود آمد، خطرا

ت نیز به همان نسبت افزایش یافت.
با وقوع انقلاب صنعتی در سالهای بین 1760 تا 1830 در انگلستان و سرایت آن به دیگر كشورهای اروپایی، نیروی محركه مكانیكی و الكتریكی وبوجود آمد با گسترش اختراعات و اكتشافات به تدریج كارهای دستی، ماشینی شد.
استفاده از انرژیهای ماهیچه‎ای، حیوانات، باد و جریان آب به حداقل رسید و استفاده از انرژی جریان الكتریسیته، انرژی بخار (از طریق ماشین بخار و توربین بخار) و انرژی سوخت (گازهای ناشی از سوخت بنزین و گازوئیل) افزایش یافت و جایگزین آنها شد.
انقلاب صنعتی با اختراع ماشین بخار (1782) توسط «جیمز وات» آغاز شد و جهشی در صنایع نساجی و به دنبال آن در صنایع دیگر در انگلستان ایجاد كرد. سپس با اختراع وسایل ماشینی متعدد (به منظور تغییر و تبدیل انرژی) به سرعت در تمام اروپا و آمریك او بعد هم در نقاط دیگر جهان گسترش یافت.
در نتیجه انقلاب صنعتی و اختراع و تكامل ماشینهای تولید جدید، محیط كار از خانه‎ها و كارگاه‎های كوچك به كارخانه‎ها كشانده شد و صنعت چهره جدیدی به خود گرفت.
هرچند انقلاب صنعتی برای انسان آسایش زیادی در زندگی به همراه آورد و باعث گسترش پیشرفت در كلیه مظاهر و شؤون حیات شد، لیكن این دگرگونیها جنبه‎های منفی نیز به دنبال داشت كه مهمترین آنها حوادث صنعتی، سروصدا، آلودگی محیط زیست و آلودگی هواست.
درباره‌ پیشگیری از حوادث صنعتی بایستی اذعان داشت كه بشر با قیمتی گزاف و دردناك تجربه اندوزی كرده است. اوایل قرن نوزدهم با اوج انقلاب صنعتی و ورود ماشین در عرصه تولید، تغییرات شگرف، وسیع و همه جانبه‎ای در شیوه زندگی و اوضاع اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگی مردم جهان پدیدار شد.
اولین قانون كار را فرانسه در خصوص كارخانه‎ها و كارگاه‎هایی كه ار انرژی مكانیكی استفاده می‎نمودند و یا كار بطور مداوم در آنها صورت می‎گرفت، مدون ساخت و همین قانون یك نظام بازرسی را در كارخانه‎هایی كه دارای 20 كارگر بودند پیش‎بینی نمود، معذالك قوانین لازم در خصوص حفاظت فنی و واقعی كلمه تا سال 1839 تدوین نگردید.
در بخشنامه‎ای به تاریخ 28 مه 1845 وزیر كشور و دارایی پروس توصیه نمودند كه برای كارخانه‎ها بازرسان طبی تعیین شود. در سال 1853 برای مراكز صنعتی دوسلدرف- اكس لاشاپل و آرنسبرگ، بازرسانی از سوی دولت، انتخاب و موظف شدند كه به امور حفاظتی و نیز سلامت كارگران جوان رسیدگی كنند.
حمایت عمومی از كارگران، در مقابل حوادث و بیماری‎های ناشی از كار، با تدوین قوانینی بوسیله كنفدراسیون آلمان شرقی در سال 1869 تأمین شد و سپس در سال 1872 یك نظام بازرسی حفاظت و بهداشت كار بطور كلی، در پروس و تقریباً در همان دوره در ایالات صنعتی ساكس و باد بوجود آمد.
به موجب قانون امپراطوری مصوب 15 ژوئیه 1878، بازرسی كارخانه‎ها در كلیهایالات آلمان اجباری گردید. قوانین مربوط به بیمه حوادث ناشی از كار ‎- كه در چهارچوب آن نظام انجمن‎های و بیمه حوادث بوجود آمد‎- در سال 1884 تدوین گردید.
انجمن ژاپنی برای رفاه در صنایع كه در سال 1928 تأسیس شد، یكی از قدیمی‎ترین سازمانهای موجود در آسیا می‎باشد و به دنبال آن انجمن هندی برای حفاظت كه در سال 1931 تأسیس شد. در كشور استرالیا شورای ملی برای حفاظت و انجمن گال جدید جنوبی، فعالیت‎های خود را از سال 1927 آغاز كرده‎اند.
شاید در صنعت معدن بیشتر از هر رشته دیگر در زمینه حفاظ

ت تحقیقات به عمل آمده باشد. انفجار گاز و غبار، موارد حریق، تأسیسات برقی از مسائلی هستند كه درباره آنها كارهای زیادی صورت گرفته است. بطور كلی صنعت از تحقیقات مربوط به محصولات شیمیایی و مصالح ساختمانی، مواد استخراجی، ماسك‎های تنفسی و غیره استفاده شایانی نموده است. به عنوان نمونه مؤسسات تحقیقی می‎توان مؤسسات زیر را نام برد:
1- انجمن صاحبان صنایع بلژیك
2- انستیتو «فدرال» برا‌ی آزمایش مواد و مصالح
3- انستیتوی «بوخوم» در خصوص تحقیقات راجع به سیلیكوز در جمهوری فدرال آلمان
4- مركز مطالعات و تحقیقات در خصوص صنعت زغال در فرانسه (صنعت ملی شده)
5- استیتوی ملی ایتالیا برای پیشگیری از حوادث
6- انستیتو حفاظت در معادن شفلید انگلستان
7- دفتر معادن در ایالات متحده آمریكا
سازمان بین‎المللی كار ‎(I.L.O)
«International Labour Organisation»
سازمان بین‎المللی كار در سال 1919 به موجب ماده 13 «قرارداد صلح ورسای» تأسیس شد و 42 كشور به عضویت آن درآمدند. هدف از تأسیس این سازمان، استقرار عدالت اجتماعی، آزادی و امنیت اقتصادی و ایجاد فرصتهای مساوی برای مردم همه كشورها بوده است.
سازمان بین‎المللی كار در حقیقت یكی از قدیمی‎ترین مؤسسات بین‎المللی است كه گرچه پس از اولین جنگ جهانی ایجاد شد، بعد از جنگ جهانسوز و خانه خراب كن جهانی دوم نیز همچنان پابرجا باقی ماند و در سال 1946 بصورت یكی از سازمانهای تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد درآمد.
این سازمان، تنها تشكیلات بین‎المللی است كه در كار و فعالیت آن نه تنها نمایندگان دولتها، بلكه نمایندگان كارگران و كارفرمایان نیز از سراسر دنیا شركت می‎كنند،‌ و این سه جانبه بودن باعث می‎شود كه فعالیت‎هایش به واقعیت‎های روزمره دنیای امروز نزدیك شود.
وظایف سازمان بین‎المللی كار

وظایف سازمان بین‎المللی كار در كنفرانسی كه در سال 1944 در فیلادلفیا تشكیل شد، به شرح زیر مورد تأكید قرار گرفت:
سازمان بین‎المللی كار موظف است كه در كشورهای مختلف جهان برنامه‎هایی را به منظور تأمین هدفهای زیر تشویق نماید:

1) اشتغال تام و بالا بردن سطح زندگی.
2) بكار گماردن كارگران در مشاغلی كه رضایت خاطر، كاردانی و مهارت خویش را در آنها ابراز و تا سر حد امكان به تأمین رفاه و آسایش عمومی خدمت كنند.
3) ایجاد تضمینهای لازم برای عموم كارگران ذینفع، از نظر امكانات آموزشی و ایجاد وسایل به منظور تسهیل نقل و انتقال كارگران و همچنین مهاجرت آنها.
4- تأمین امكاناتی برای عموم افراد، به ترتیبی كه از ترقیات حاصل در موارد مربوط به دستمزد و درآمد، مدت كار و دیگر شرایط كار بطور عادلانه بهره‎مند شوند و همچنین تأمل حداقل دستمزد و معاش برای عموم اشخاصی كه شغلی دارند و نیاز به حمایت دارند.
5- شناسایی واقعی حق مذاكره و انعقاد پیمانهای دسته جمعی و همكاری كارفرمایان و كارگران در بهبود مداوم نحوه كار و تولید و همچنین همكاری كارگران و كارفرمایان در تنظیم و اجرای سیاست‎های اجتماعی و اقتصادی.
6- توسعه مقررات تأمین اجتماعی، به منظور تأمین درآمدی حتمی برای عموم اشخاصی كه به این حمایت احتیاج دارند و همچنین تأمین معالجات پزشكی كامل.
7- حمایته كافی و كامل از زندگی و سلامت كارگران در كلیه مشاغل.
8- حمایت از كودكان و مادران.
9- حمایت از تأمین غذا و مسكن مناسب و وسایل تفریحی و فرهنگی.
10- بوجود آوردن امكانات برابر در امور آموزشی و حرفه‎ای.
در زمینه محیط و شرایط كار و حفاظت در كار، سازمان بین‎المللی كار وظایف زیر را انجام می‎دهد:
1- بهبود امور حفاظت و بهداشت در محیط كار، جلوگیری از امراض و حوادث ناشی از كار و كنترل خطرهای محیط.
2- ایجاد و تقویت مؤسسات تخصصی، مانند: مؤسسه‎های ملی كار، آزمایشگاه‎های بهداشت صنعتی، مراكز بهداشت و حفاظت كار و بخشهای آموزش حفاظت.
3- رسیدگی به مسائل مربوط به زمان كار (حداكثر كار قانونی، اضافه كار، كار نوبتی و شب كار) و مسائل پزشكی، اقتصادی و اجتماعی آنها.
4- تعیین محتوای مشاغل.
5- كمك به گزینش تكنولوژی مناسب، به عنوان وسیله‎ای جهت بهبود و حفاظت شرا یط و محیط كار.
6- خدمات رفاهی برای كارگران (بویژه مسكن، تغذیه، بهداشت و آموزش).
7- تهیه متون مربوط به مطالعات فنی.
8- كمك مستقیم به دول، از طریق اعزام كارشناسان، اعطای بورس، تهیه تجهیزات، تنظیم و طرح آئین‎نامه‎ها و ارسال اطلاعات و غیره.
9- كمك به سازمانهای محلی حفاظتی و بهداشت كار و مراكز تحقیقات و انجمنهای كارفرمایی و سندیكاهای كشورهای مختلف.

ساختار و نحوه كار سازمان بین‎المللی كار
سازمان بین‎المللی كار دارای سه ركن اصلی است:
1- كنفرانس بین‎المللی كار
2- هیئت مدیره
3- دفتر بین‎المللی كار
كه فعالیت‎های این سازمان از طریق این

سه ركن انجام می‎پذیرد.
كنفرانس بین‎المللی كار كه هر سال تشكیل جلسه می‎دهد، یكی از مجالس جهانی است كه در آن مسائل اجتماعی و مشكلات مربوط به بحث گذاشته می‎شود و استانداردهای بین‎المللی كار و اهداف كلی سازمان بین‎الملی كار در این اجلاس تعیین می‎گردد. هر دو سال یك با ر،‌كنفرانس اقدام به تصویب برنامه كار سازمان بین‎المللی كار در این اجلاس تعیین می‎گردد. هر دو سال یك بار، كنفرانس اقدام به تصویب برنامه كار سازمان بین‎المللی كار و تعیین بودجه پرداختی كشورهای عضو می‎نماید. هر عضو (كشور) می‎تواند با چهار نماینده در كنفرانس شركت كند. دو نماینده دولت یك نماینده كارفرما و یك نماینده كارگر. هر نماینده حداكثر می‎تواند دو مشاور فنی نیز همراه داشته باشد كه البته مشاورین حق رای نخواهند داشت.
در فاصله هر اجلاس، هدایت امور سازمان بین‎المللی كار، به عهده هیئت مدیره می‎باشد. هیئت مدیره از 28 نماینده دولت، 14 نماینده كارگری و 14 نماینده كارفرمائی تركیب می‎یابد و معمولاً هر سال سه دوره اجلاسیه تشكیل می‎شود.
دفتر بین‎المللی كار كه مقر آن در «ژنو» است، دبیرخانه سازمان محسوب می‎شود. این دفتر همچنین فعالیت‎های لازم برای همكاری فنی را هماهنگ می‎كند و مركزیت تحقیقات و انتشارات را بعهده دارد. بیش از سه هزار كارمند دفتر بین‎المللی كار، دارای صدها ملیت مختلف، در ژنو و در مناطق مختلف دنیا كار می‎‌كنند.
عضویت در سازمان بین‎المللی كار
هر كشوری كه عضو سازمان ملل متحد باشد، می‎تواند با قبول اساسنامه سازمان بین‎المللی كار به عضویت آن سازمان درآید. برای كشورهایی كه عضو سازمان ملل نیستند، عضویت در سازمان بین‎المللی كار منوط به تصویب كنفرانس بین‎المللی كار، با اكثریت دو سوم آرای نمایندگان دولت‎هاست.
كشور ما از بد ون تأسیس سازمان بین‎المللی كار، یعنی از سال 1919 میلادی، عضو سازمان مزبور شد و تاكنون مقاوله نامه‎های زیادی را كه همه آنها ارتباط با موازین اساسی حقوق بشر دارد، مورد تصویب قرار داده و الحاق خود را به آنها اعلام داشته است. در سال 1945 برای نخستین بار هیئت نمایندگی كاملی از جانب ایران در كنفرانس بین‎المللی كار شركت كرد و با تأسیس وزارت كار، روابط بین سازمان بین‎المللی كار و ایران به نحو گسترده‎تر و فعالتری ادامه یافت.
كمكهای اولیه به هنگام برق‎گرفتگی
هنگامی كه شخص قسمت برق دار را لمس كرد اگر ولتاژ از حد معینی بالاتر باشد ممكن است حادثه جدی و مرگ‎آوری روی دهد. عواملی كه تعیین‎كننده شدت برق‎زدگی می‎باشند عبارتند از: مقاومت الكتریكی بدن، مقدار، مدت، نوع (متناوب یا دائم) و فركانس جریان و همچنین مسیری كه جریان در بدن طی می‎كند.
در بیشترین حوادث ناشی از برق‎گرفتگی جریان از ناحیه سینه شخص عبور می‎كند و اگر مقدار جریان 20 تا 40 میلی آمپر باشد ماهیچه سینه در حالت انقباض باقی می‎ماند و تنفس متوقف می‎گردد. قطع نفس می‎تواند باعث خفگی و مرگ در مدت چند دقیقه گردد. اگر جریان برق در مدت زمان 2 یا 3 دقیقه قطع شود تنفس خود به خود آغاز و مصدوم به سرعت بهبود می‎یابد.
اختلال در ضربان و ایستایی قلب یكی دیگر از عوارض عبور جریان (به مقدار

100 میلی آمپر یا بیشتر) از ناحیه سینه می‎باشد. در چنین حالتی ضربان قلب و جریان خون متوقف می‎گردد.
هر قدر مصدوم زمان بیشتری با قسمت

های برقدار در تماس باشد عواقب حادثه وخیمتر است. بنابراین قطع سریع برق بسیار اساسی است.
نشانه‎های مرگ بالینی بر اثر شوك الكتریكی عبارتند از:
الف: قطع گردش خون بر اثر اختلال یا ایستایی قلب.
ب: خفگی بر اثر انقباض ماهیچه‎های سینه.
ج: قطع مزمن نفس به سبب عبور جریان.
قطع نفس ممكن است قطع گردش خون را بغرنج‎تر كند. بنابراین در تمام حا

لات بی‎درنگ تنفس مصنوعی مؤثر آغاز و تا تنفس مجدد مصدوم ادامه می‎یابد.
اگر گردش خون متوقف شده باشد ماساژ خارجی قلب می‎تواند خون را مجدداً به جریان اندازد.
هنگام انجام ماساژ خارجی قلب، هر بار پس از فشار، دستهای خود را از روی سینه مصدوم بردارید تا قلب از خون پر شود. برای این كه خون از رگها آسانتر به قلب جریان یابد، پاهای مصدوم را 5/0 متر بالاتر از سر او قرار دهیم.
باید توجه داشت كه ماساژ خارجی قلب سبب بازگشت ضربان قلب نمی‎گردد، بلكه باعث گردش خون در بدن می‎شود. به همین دلیل ماساژ قلب تا زمانی كه كمكهای پزشكی فراهم شود ادامه می‎یابد.
در هر قسمت یا بخش یا كارگاه باید یك جعبه دارو و وسایل كمكهای اولیه وجود داشته باشد و در هر شیفت شخص مسئول وضعیت و تكمیل بودن جعبه دارو و كمكهای اولیه را زیر نظر داشته باشد.
عوامل فیزیكی زیان‎آور محیط كار:‌
عوامل و شرایط فیزیكی محیط كار عبارت از مجموعه عوامل و شرایط قابل درك بوسیله حواس پنجگانه است كه جزئی از محیط فیزیكی كار را تشكیل می‎دهند علاوه بر جا و مكان و وسایل و ابزار كار مورد نیاز كاركنان عواملی نظیر روشنایی گرما، سرما، رطوبت، صدا و غیره نیز بطور مستقیم یا غیرمستقیم در بازدهی كار مؤثر می‎باشند.
1) جا و مكان وسایل و تجهیزات
محیط كار در مسأله حفاظت، عامل روانی مهمی است. استقرار كاركنان در مكان و فضای مناسب و دسترسی آنان به لوازم مورد نیاز یكی از ضروریات محیط كار است.
تنگی و كوچكی فضای محیط كار و فشردگی افراد در یك محل كوچك، علاوه بر آنكه شوق و علاقه و روحیه كارگران را از میان می‎برد آنها را معذب می‎كند و در بسیاری از موارد ممكن است سوانح ناگواری در محیط كار بوجود آورد با توجه به نوع كار وظایف و مسئولیتهای محوله و انواع مشاغل، فضای كار تفاوت خواهد داشت. استفاده از وسائل و تجهیزات از قبیل میز، صندلی، مبل، تلفن و غیره در محیط كار با توان مالی و فضای مورد استفاده و شكل ساختمانهای مورد بهره‎برداری واحدهای سازمان ارتباط پیدا می‎كند. لذا در انتخاب و تخصیص وسایل و تجهیزات باید نكات زیر مورد توجه قرار گیرد:
الف: لازم است از وسایل موجود حداكثر استفاده به عمل آید و حتی‎المقدور از ایجاد و صرف هزینه برای خرید وسایل و اثاثیه خودداری شود. در عین حال باید به كیفیت وسایل و تجهیزات نیز توجه كافی مبذول شود و در صورت فرسودگی و از كارافتادگی فوراً از رده خارج می‎شود.
ب: ابزاری كه در دسترس هر فرد در هر شغلی قرار داده می‎شود باید دقیقاً با احتیاجات شغلی او تطبیق داده شود تا به این وسیله امكان استفاده از انواع ابزار و وسایل مورد نیاز محقق شود.
ج: برای استقرار وسایل و تجهیزات اداری همواره

باید فضای كافی در نظر گرفته شود تا آنكه دسترسی به آنها بی‎اشكال و حركت و تردد افراد بدون ایجاد ناراحتی صورت پذیرد.
د: به كاركنانی كه انجام وظایف و مسئولیتهای آنها مستلزم استفاده دائم و مكرر از تلفن است یك شماره تلفن مستقل اختصاص داده شود.
ه‍: تجهیزات سنگین و وزن‎دار در طبقات پایین‎تر و در

كنار دیواره‎ها یا ستونها مستقر شوند.
و: از طریق بررسی‎های مداوم سعی شود وسایل و تجهیزات اضافی و بلااستفاده از محیط كار دور و به انبار تحویل داده شود.
ز: در محیط كار به تعداد كافی سرویسهای عمومی از قبیل دستشویی، صابون، حوله، آب سردكن و غیره پیش‎بینی شود.
ح: برای تقویت حس وقت‎شناسی و توجه به ارزش زمان لازم است ساعت دیواری به میزان مورد نیاز تهیه و در معرض دید كاركنان در محل كار نصب شود.
2) روشنایی
روشنایی به عنوان یك عامل حفاظتی در محیط دارای اهمیت بسزائی می‎باشد نور نه تنها برای دیدن اشیاء و استفاده از آنها و انجام كارها ضروری است بلكه عاملی مهم برای ایجاد یك محیط كار مطبوع و دلپذیر است.
نور كافی و مناسب در محیط كار دارای محاسن زیر است:
1) جلوگیری از احساس خستگی كاركنان
2) كاهش اشتباهات
3) كاهش تعداد حوادث و سوانح در محیط‎های كارگاهی
4) بهبود روحیه كاركنان
5) بهبود كیفیت كار و افزایش بازدهی
3) آثار تهویه در محیط كار
منظور از تهویه در ادارات و محیط‎های كار عبارت است از كنترل كیفی هوای داخل اینگونه محل‎ها، از نظر درجه حرارت میزان رطوبت جریان هوا و احیاناً تصفیه مواد مضره موجود در هوا (به ویژه در كارگاههای صنعتی).
هدف از تهویه در محیط كار آن است كه افراد از تغییرات درجه حرارت هوا دچار ناراحتی نشوند و درجه حرارت و رطوبت هوا همواره متناسب با نیازهای فصل بوده، جریان هوای سالم در محیط كار تضمین شود.
درجه حرارت مناسب بستگی به نوع كار در محیط مورد نظر دارد وقتی كه گرمای اتاق بیش از حد طبیعی باشد برای حفظ سلامت مناسب نیست و اصولاً درجه حرارت بیش از 21 درجه سانتیگراد برای ادارات اضافی است.
برای جلوگیری از آلودگی هوا باید در محیط كار جریان هوا داشته باشد بدون تصفیه و تعویض هوا در فواصل زمانی لازم بوهای نامطبوع بویژه بوی ناخوشایند دود سیگار، تراكم گاز كربنیك ناشی از تنفس افراد و تغییر درجه حرارت و حرارت هوا در جهت نامساعد، باعث ناراحتی افراد می‏‎شود. در برخی از محیط‎های كار با تعبیه یك هواكش ساده می‎توان جریان هوا را برقرار كرد بدیهی است كه اندازه و قدرت هواكشها با توجه به فضای محیط كار انتخاب می‎شود. این كار یك روش علمی و صحیح برای تصفیه هوا به شمار می‎رود.

4) صدا
اشخاصی كه در كارگاه‎های مختلف صنعتی مانند كارخانه‎های صنایع سنگین كارگاههای موتور جت و غیره كار می‎كنند كارگرانی كه با چكش‎های پنوماتیك (چكشهای بادی) مته‎های برقی پرسروصدا و ماشینهای برش سروكار دارند و سرانجام كارگران صاف كار، آهن‎گر، فلزكار، نجار، میخ پرچ‎كن و غیره بیش از همه در معرض خطر ضایعات جبران‎ناپذیر گوش قرار دارند.
كم‎شنوایی موجب عوارضی از قبیل: ایجاد سوء تفاهم، پرخاشگری، عصبیت، گوشه‎گیری و حتی بیماری‎های قلبی پیدا می‎شود.
بطور كلی صدا در محیط كار از دو عامل نشأت می‎گ

یرد:
1)‌ صداهایی كه در داخل ساختمان ایجاد می‎شود مثل سروصداهای ناشی از كار دستگاه‎ها، ماشینها، زنگ تلفن و غیره.
2) صداهایی كه منشأ آن خارج از محیط كار است، مانند صدا و بوق اتومبیلها همهمه عابران كه به دلیل مجاورت محیط كار با خیابان یا با محیط‎های شلوغ ایجاد می‎شود.
صوت به صورت امواج به گوش وارد می‎شود و پرده گوش را تحریك می‎كند و توسط مراكز شنوائی درك می‎شود، سپس این امواج در گوش داخلی به امواج الكتریكی تبدیل می‎شوند و به مراكز مغزی می‎روند.

آثار سروصدا
1) عوارض روانی و عصبی: اثر روانی سروصدا بستگی به مشخصات فیزیكی آن (شدت صدا) دارد و بطور كلی سروصدا زیاد باعث كاهش تمركز اعصاب و فعالیتهای مغزی شده، بر روی سلسله اعصاب اثر می‎گذارد و به صورت علائمی مانند سردرد، سرگیجه، ضعف عمومی، بی‎خوابی و عصبیت ظاهر می‎گردد تداوم كار در معرض چنین سروصدائی ممكن است فرد را به امراض روانی نیز مبتلا كند.
2) تداخل در ارتباطات: در محیط پر سروصدا، امكان صحبت كردن و گاهی از اوقات به علت نوع كار، انجام دادن درست آن مقدور نمی‎باشد. در چنین حالتی افراد مجبورند كه با صدای بلند صحبت كنند كه ادامه این كار عوارض مختلفی را ایجاد می‎نماید.
3) خستگی و كاهش راندمان كار: اثر دیگر سروصدا بر روی انسان، كاهش كارایی و راندمان كار از نظر كیفی و كمی می‎باشد كه این موضوع از نظر اقتصادی بسیار مهم است.
4) اثر فیزیولوژیكی: سروصدای شدید بر روی دستگاه‎های مختلف بدن عوارض گوناگونی را ایجاد می‎نماید، از جمله كاهش میزان شنوایی است كه ممكن است منجر به كری موقت یا دائمی گردد. از آثار دیگر فیزیولوژیك صدا بیماری‎زایی آن، نظیر درد گوش بالا رفتن فشار خون زخم معده و غیره می‎باشند.
كاهش و كنترل سروصدا:
برای كاهش و كنترل سروصدا در كارگاه‎های صنعتی، تمهیدات و شیوه‎های مختلفی از قدیم به كار گرفته است، مانند: تعویض ادوات و وسایل كار، استفاده از ماشینهای بدون سروصدا، استفاده از روشهای سنتی، از قبیل روغنكاری ماشینها و تعویض قطعات كهنه و فرسوده آن، استفاده از قطعات لاستیكی و پلاستیكی و غیره. چنانچه این روشها مؤثر نباشند باید از گوشیها و كلاه‎های مخصوص جهت حفاظت كارگران استفاده ن

مود.
الف) جذب صدا: در این روش شدت سروصدا در محیط كار با تقلیل میزان انعكاس امواج صوتی به وسیله نصب وسایلی برای گرفتن و تخفیف ارتعاشات صوتی تقلیل داده می‎شود. به این معنی كه با استقرار وسایل جذب صدا در سقفها در دیوارها، به جای اینكه امواج صوتی تولید شده منعكس شود، جذب دیوارها و سقفها شده، بدین صورت مقدار زیادی از شدت صدای تولید شده كاسته می‎شود.
ب) عایق كردن صدا: در این روش كانونها و عملیات مولد صدا، نظیر محل كار ماشینها از سایر قسمتهای محیط كار مجزا (توسط كشیدن

دیوار یا نصب آنها در محل‎های جداگانه) و از انتقال آن به جاهای دیگر جلوگیری می‎شود.
عوامل شیمیایی زیان‎آور محیط كار
الف) بیماریها و مسمومیت‎هایی كه ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه تنفسی می‎باشند. ذرات گردوغبار، گازها و دود از این طریق جذب می‎گردند.
ب) بیماریها و مسمومیت‎هایی كه ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه گوارشی می‎باشند. از موادی كه از این طریق ممكن است وارد بدن شوند و ایجاد ناراحتی نمایند ارسینك و فسفر و سیانورها قابل ذكرند.
ج)‌ بیماریها و مسمومیت‎هایی كه ناشی از جذب مواد از طریق پوست می‎باشند، مانند جذب تترا اتیل سرب، آنیلین، تی ان تی و فنول.
گرد و غبار
گرد و غبار بر اثر تجزیه مواد مختلف جامد به ذرات بسیار كوچك، تشكیل می‎شود كه این ذرات معمولاً مدتی در هوا شناور می‎مانند.
راه‎های پیشگیری و كنترل ذرات در محیط كار:
جهت آلودگی در یك محیط كار سه عامل وجود دارد:
الف)‌ عامل تولیدكننده آلودگی
ب) عامل انتقال دهنده آلودگی
ج) كارگر گیرنده آلودگی
الف) عامل تولید آلودگی به چند روش قابل كنترل است:
1)‌ جایگزینی
2) تغییر در روش كار
3) جدا كردن
4) روشهای مرطوب

5) تعمیرات و نگهداری
6) نظافت عمومی
ب) عامل‎های انتقال دهنده آلودگی با این روشها قابل كنترل است:
1)‌ ایجاد هواكشهای طبیعی یا مصنوعی جهت خارج كردن گردوغبار و ورود هوای سالم به محل
2) ایجاد هواكشهای موضعی در مح

ل بروز گردوغبار (روی دستگاه‎ها)
3) جلوگیری از ریخت و پاش
4) ایجاد فاصله
5) تعمیرات و سرویسها
ج) شیوه موجود كنترل كارگران بدین گونه است:
1)‌ ماسكهای حفاظتی فیلتردار
2) چرخش كارگری
3) تنظیم ساعت كار
گازها
گاز به ماده‎ای گفته می‎شود كه بالاتر از حرارت بحرانی خود قرار گیرد. گازها تعدادشان بسیرا زیاد و برخی از آنها در بعضی از تولیدات صنعتی به مقدار قابل ملاحظه‎ای به مصرف می‎رسند برخی از آنها نیز بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی در موقع تهیه بعضی از مواد، تولید می‎شوند. اغلب گازها دارای بوی نافذ و مدت كوتاهی پس از انتشار قابل تشخیص می‎باشند. بعضی از آن‎ها دارای رنگهای خاصی هستند كه در غلظت‎های معین، این رنگ را می‎توان تشخیص داد. بعضی از گازها بی‎رنگ و بویند و بدین ترتیب وجود آنها به آسانی حس نمی‎شود. این گازها در صورتی كه خاصیت سمی داشته با شند، بسیار خطرناكند، مانند گازكربنیك.
علاوه بر داشتن خواص سمی، برخی از گازها دارای قابلیت اشتعال می‎باشند، مانند استیلن، اكسید دوكربن، گاز ذغال، اتیلن، هیدروژن، متان، بوتان و غیره.
دستگاه‎های كنترل مواد آلاینده هوا در صنایع:
با كاربرد دستگاه‎هایی می‎توان میزان آلودگی منتشر از یك منبع و نهایتاً محیط را تا حد قابل قبول كاهش داد.
الف‎- دستگاه‎های كنترل گازهای آلوده‎كننده هوا:
جدا كردن گازهای مضر و جلوگیری از انتشار آنها در هوای اطراف، معمولاً به روشهای زیر انجام می‎گیرد:
1- جذب در مایعات:
جذب گازها در مایعات،‌ با استفاده از حلالی كه خاصیت انتخابی نسبت به گاز بخصوصی را داراست، صورت می‎گیرد.
2- جذب سطحی جامدات:
جذب سطحی موقعی صورت می‎گیرد كه گازی از یك سطح جامد صاف و یا متخلخل عبور داده شود. عمل جذب ممكن است منحصراً یك كشش مولكولی باشد و یا آنكه این كشش با فعل و انفعالات شیمیایی توأم باشد. كربن فعال، اكسید آلومینیوم و ژل سیلیس از جمله موادی هستند كه در جذب گازها مورد مصرف دارند.

3- تقطیر:
با آنكه عمل تقطیر، هم به وسیل

ه كم كردن درجه حرارت و هم از طریق بالا بردن فشار امكان‎پذیر است، ولی در عمل معمولاً از روش كاهش درجه حرارت استفاده می‎شود. دو نوع دستگاه تقطیر از نظر اصول و كلیات طرح مورد استفاده است. دستگاه تقطیر تماسی، كه در آن ماده سردكننده بخار و ماده تقطیر شده با هم مخلوط می‎شوند و تقطیر سطحی، كه در آن اختلاط بین ماده سردكننده و بخار وجود ندارد و هر كدام جداگانه در جوارهای داخلی دستگاه تقطیر حركت می‎كند.
ب- روشهای كنترل و جدا كردن ذرات:
از انواع مختلف دستگاه‎های كنترل ذرات كه در صنایع نصب می‎گردند،‌ چند نوع آن كه بیشتر مورد استفاده هستند، عبارتند از:

1- اتاقك‎های ته‎نشینی:
اصول كار این نوع دستگاه چنین است كه ذرات گرد بر اثر وزن خود، در اتاق عبور گاز به پائین می‎ریزد. سرعت عبور گاز در اتاق ته‎نشینی تا حد امكان باید پائین و زمان توقف گاز هر چه ممكن است بیشتر گردد، تا میزان ریزش ذرات افزایش یابد. این دستگاه معمولاً برای غبارگیری مقدماتی و جدا كردن خرده‎های درشت بكار می‎رود.
2- فیلتر یا صافی:
فیلترها عبارت از بستر متخلخلی هستند كه قادرند وقتی هوای دارای ذرات معلق از آنها عبرو می‎كند،‌ ذرات را در سطح خود نگهدارند. جنس فیلترها از مواد مختلف است لیكن فیلترهای پارچه‎ای بیشتر مورد استفاده‎اند. مناسب‎ترین پارچه صافی نوعی است كه مقاومت شیمیایی داشته، درجات حرارت شدیدی را تحمل كند، در برابر كشیدگی و انقباض مقاوم باشد و هوا بخوبی از آن بگذرد.
3- غبارگیرهای هیدرولیك (جمع‎آوری ذرات به طریقه شستشو):
در این دسته از غبارگیرها، یك مایع كه معمولاً آب،‌ یا آب و یك جسم خیس‎كننده است، بكار می‎رود و غبار به صورت گل و لای جمع‎آوری می‎شود. نوعی از آنها دستگاه شوینده‎ای است كه گلوله‎های شناور دارد. در این دستگاه گازی كه از قسمت پائین وارد می‎شود، به طرف بالای دستگاه جریان می‎یابد و از بین گلوله‎هائی كه بر اثر عبور گاز و جریان آب متحرك می‎شوند، عبور می‎كند و در نتیجه با قشر نازكی از آب مجاور می‎شود. بر اثر این كار ذرات از آن جدا گشته، در ته دستگاه بصورت گل و لای جمع‎آوری و سپس تخلیه می‎شوند.
آموزش ایمنی
با آموزش‎های ایمنی می‎توان سطح آگاهی، مهارت و تخصص كاركنان را در امور ایمنی بالا برد و در نتیجه از ایجاد بسیاری از حوادث پیشگیری كرد.
تعریف و اهداف آموزش ایمنی:
آموزش ایمنی تلاش گسترده‎ای است برای آشنا ساختن افراد با نوع كار، دانش لازم و مهارت‎های فرد جهت انجام كار ایمن و بدون حادثه. بدین معنی كه آموزش ایمنی باید در سه زمینه نوع كار پرسنل، علم و دانش پرسن

ل، و سطح مهارت پرسنل در انجام كار اطلاع كافی بدهد.
در آموزش‎های ایمنی به سه موضوع كلی باید توجه داشت و دوره‎های آموزشی باید دربرگیرنده این سه موضوع باشند:
الف‎- بالا بردن سطح آگاهی افراد در زمینه اهمیت ایمنی و بهداشت در صنعت (هزینه‎های حوادث و فواید ایمنی و رعایت اصول ایمنی).
ب- ارتقای سطح آگاهی افراد در زمینه جلوگیری از حوادث در صنعت (بدین معنی كه افراد در زمینه شغلی خود به راه‎های علمی و عملی جلوگیری از حوادثی كه در انتظار آنهاست، آگاهی كامل داشته باشند. یعنی اول ایمنی،

بعد كار).
پ- افزایش مهارت افراد در بكارگیری سیستم‎های ایمنی و ابزارآلات ایمنی به هنگام كار در رده‎های مختلف صنعت.
با شرحی كه داده شد،‌ مشخص می‏شود كه آموزش ایمنی نیز می‎باید همراه با آموزش‎های تخصصی و فنی صورت بپذیرد.
عوامل روانی و فیزیولوژیكی محیط كار:
انسان از مهمترین عوامل ایجاد و پیشگیری از حوادث به شمار می‎آید. در این مورد روح و جسم را باید مجموعه‎های واحد به حساب آورد و نباید بین عوامل فیزیولوژیكی و روانشناسی جدایی قائل شد. انسان را موجودی مركب از دو عامل روح و جسم دانست.
محیط و شرایط كار:
محیط كار در مسأله حفاظت عامل روانی مهمی است. در بسیاری از كارگاه‎ها دیده شده است كه كثرت حوادث، ناشی از تأثیرات محیط عمومی است. اگر روابط بین كارگر و كارفرما بد باشد یا كارگران از مزد و ساعت كار و یا سایر شرایط كار ناراضی باشند، میزان حوادث افزایش می‎یابد، حال آنكه در موقعی كه مناسبات و روابط صنعتی خوب است، عكس این قضیه صادق می‎باشد. تدابیری كه به منظور راحتی كارگر اتخاذ می‎گردد، محیط كار را بی‎خطر می‎سازد. عدم تأمین شغلی و وضع استخدامی نامناسب یكی از عوامل مسلم وقوع حوادث است. اگر كارگران نگران اخراج خود باشند از تعادل روحی لازم برخوردار نیستند و در معرض سوانح قرار خواهند گرفت.
رفتار كارگرانی كه در محیطهای كار تمیز و منظم كار می‎كنند،‌ با رفتار كارگرانی‎ كه در كارگاه‎های كثیف نامنظم و انباشته از ادوات و آشغال كار می‎كنند، فرق كلی دارد و این امر در بروز حوادث كار بخوبی نمایان می‎شود. احترام به احساسات و شخصیت كارگر به او آرامش خاطر می‎بخشد و این امر در مورد ایمنی او از مهمترین عوامل روحی است. در نتیجه موقعی كه كارفرما در مناسبات خود با كارگر دقت بیشتر به خرج می‎دهد و با او انسانی رفتار می‎كند، كارگر بیشتر از گزند سوانح مصون می‎ماند.
خستگی جسمی و روانی:

خستگی سبب كاهش كارایی كارگر و وقوع حوادث می‎شود و هر چه میزان خستگی بیشتر باشد، امكان ایجاد خطر نیز بیشتر می‎شود، زیرا خستگی سبب می‎شود كه حواس كارگر به اندازه كافی متمركز نباشد و فكرش خوب كار نكند و همچنین جوانب كار را در نظر نداشته باشد و احتیاط نكند و در مجموع خطاپذیری خاص مختلف او افزایش یابد.
همچنین وقوع حوادث بیش از آنكه به خستگی جسمی مربوط باشد، به وضع روانی كارگر مربوط است. بنابراین میزان رضایت خاطر ت. شیوه رفتار سرپرست و نحوه مدیریت سازمان و كلاً روابط صنعتی نیز (روابط بین كارگر و كارفرما و مجموع مقررات و ضوابط حاكم در محیط كار) در این امر بسیار مؤثر می‎باشد.
استعداد حادثه:
آمار نشان داده كه بعضی از كارگران در مدت زمان معینی، دچار حادثه نشده‎اند و برخی دیگر در همین مدت به چند حادثه مبتلا گردیده‎اند. از این امر می‎توان نتیجه گرفت كه برخی از كارگران، استعداد دچار شدن به حوادث را پیش از دیگران دارند و آنها را معمولاً مستعد حوادث می‎نامند.
حادثه ممكن است به سبب تأثیر یك حاثه قبلی روی دهد. اگر كارگری یك بار به حادثه‎ای دچار شود،‌ چنانچه خود را دوباره در وضعی شبیه به وضع قبل از حادثه بیابد و یا مجبور باشد با همان نوع ماشین كار كند، ممكن است با نوع احساس عدم اطمینان، ترس یا تنفر مشغول به كار شود كه این نوع احساسات ممكن است خود به حادثه‎ای منجر شود.
البته استعداد حادثه درجات مختلفی دارد. در حالی كه یك عامل بد روانی مانند خودپسندی ممكن است زیاد خطرناك نباشد، ولی تركیب چند علت، مثلاً خودپسندی بی‎قیدی و عصی بودن یك نفر احتمالاً خطرناك است.
البته بعضی از افراد هم از نقاط ضعف خود آگاهند و بسته به تشخیصی كه دارند می‎توانند خود را كم و بیش اصلاح كنند و نقاط ضعفشان را برطرف سازند.
شرایط فیزیولوژیكی:

منظور از شرایط جسمانی یا فیزیولوژیكی، مجموعه آمادگیها، مهارتها، و توانائیهای جسمی لازم در فرد،‌ برای انجام وظایف و مسئولیتهای محوله می‎باشد. همیشه فرد توانائیها و قابلیهای لازم را برای انجام كار محوله داشته باشد.
ایجاد برخی حوادث در محیط كار، ناشی از شرایط بدنی و نارساییها و معایب فیزیولوژیكی است، نظیر نارسایی در بینایی و شنوایی و نداشتن قدرت بدنی كافی، داشتن حساسیت نسبت به برخی بوها، ‌احساس سرگیجه در ار

تفاعات و امثال آن كه ممكن است در وقوع سوانح در محیط كار تأثیر داشته باشد. لذا پس از معاینات طبی و تشخیص پزشك و تلاش در رفع این معایب،‌ افراد به مشاغلی گمارده شوند كه دارای تواناییها جسمی لازم برای انجام وظایف مزبور باشند.
البته نباید تصور شود افرادی را كه دارای توانائیها و آمادگیهای جسمی لازم نیستند، كاملاً كنار گذارده و اصولاً به كار گرفته نشوند، ‌بلكه لازم است علی‎رغم عیوب بدنی و نقاط ضعفشان، آنها را به كارهای مفید و منطبق با توانائیهای جسمانیشان منصوب و تشویق كرد.
روانشناسان در بهبود اوضاع و پیشرفت محیط كار نیز سهم بسزائی دارند چون آنان هستند كه با پیش‎بینی‎های لازم شایستگی افراد را برای كار صحیح در نظر بگیرند.
نقش روانشناسی در كار و صنعت:
رواشناسان صنعتی بیش از آنچه كه تصور می‎رود می‎توانند در محیط‎های كار ثمربخش باشند و در زمینه‎های مختلفی چون بهبود روابط كارگر و كارفرما، شناخت روحیه و طرز فكر افراد، عادات و شخصیت كارگران، جلوگیری از غیبت‎ها، كندی كار، تلف شدن نیروی كارگر ناراحتی‎ها، اعتصابات، كاهش حوادث شغلی و سرانجام آنچه كه منجر به بهبود و پیشرفت كار می‎شود فعالیت نمایند.
خستگی
یكی از دشواری‎هایی كه بشر همیشه با آن روبرو شوده و هست مسأله خستگی است. خستگی حالتی است كه موجب كم شدن قدرت كارایی و مقاومت بدن می‎گردد و شخص رغبت خود را نسبت به كار و فعالیت و انجام كارهای روزانه از دست می‎دهد. به بیان دیگر بر اثر مداومت در فعالیتهای مختلف از قدرت عملی اعضاء كاسته می‎شود و نوعی ناراحتی به شخص دست می‎دهد كه به آن خستگی می‎گویند كه در عین حال بازتاب طبیعی جانداران متحرك است.
هرگاه فعالیت در حدود توانایی شخص باشد و كار در شرایط مناسب انجام شود، خستگی حاصله عادی است و معمولاً با خواب و استراحت در زمانی نسبتاً كوتاه رفع می‎شود.
عوامل متعددی در ایجاد و افزایش خستگی تأثیر دارند كه مهمترینشان عبارتند از:
1- بی‎علاقه بودن به كار یا یكنواخت بودن كار
2- كم بودن یا زیاد بودن كار
3- نداشتن علاقه به محیط كار، ‌همكاران و كارفرما و همچنین سرپرستی نادرست (همكاران ناهماهنگ و شرایط كاری نامناسب وجود همكاران بیمار و معتاد یا با رفتار و سلوك نامناسب)
4- مسائل خانوادگی و مادی
5- مسائل اجتماعی و سیاسی

6- عوارض و بیماریهای جسمانی و روانی
7- مسائل رفاهی و مرخصی و تعطیلات نامناسب
8- مطابق نبودن كار با توانائیهای جسمانی و ذهنی فرد و نیز انجام كار به طرز ناصحیح
9- شرایط فیزیكی (حرارت، رطوبت، نور، تهویه، فشار، سروصدا وغیره) نامناسب در محیط كار.
این عوامل می‎تواند باعث خستگی شخص

شوند و عوارض زیر را به دنبال بیاورند.
– احساس كسالت و سستی و ملالت و اشكال در ادامه كار
– تقلیل در ظرفیت و قابلیت انجام كار
– اختلال در كار طبیعی دستگاه‎های جریان خون، تنفس، ترشحی، عصبی و غیره
– تقلیل كمی و كیفی كار به علت كاهش قدرت و دقت
– افزایش ساعات غیبت به علت احساس كسالت و ناراحتی
– افزایش تصادفات و حوادث ناشی از كار به علت نقصان قدرت تمركز قوای دماغی
– تشدید و ازدیاد اختلاف‎ها و برخوردها در محیط كار و زندگی
– افزایش بیماریهای جسمی به علت افزایش استعداد ابتلا به بیماری
– بروز عوارض عصبی و روانی
– تقلیل در توانایی انجام كارهای روزمره زندگی در خارج از محیط كار
– عدم توجه به وظایف اجتماعی و عدم تمایل به معاشرات با دیگران
– پیری زودرس و كوتاهی عمر به علت كار بیش از حد قدرت
پنج حس خود را ایمن سازید
وسایل حفاظت انفرادی عبارتند از:
لباس كار، پیش‎بند، كلاه فلزی (كاسك)، ماسك جوشكاری و عینك و سایر انواع ماسك‎ها، ‌حفاظ گوش، كمربند حافظ، انواع دستكشها، كفش‎ها و چكمه و گتر.
1- لباس كار: لباس كار بایستی با توجه به خطراتی كه در حین كار برای كارگر مربوطه پیش می‎آید انتخاب شود و به ترتیبی باشد كه از بروز خطرات تا حد ممكن جلوگیری نماید.
لباس كار باید مناسب با بدن كارگر استفاده كننده بوده و هیچ قسمت از آن آزاد نباشد، كمر آن همیشه بسته و جیب‎های آن كوچك بوده و حتی‎الامكان تعداد جیب‎ها كم باشد.
كارگرانی كه با ماشین كار می‎كنند و یا در جوار ماشین‎آلات مشغول كار هستند لباس كاری دربرداشته باشند كه هیچ قسمت آن باز و یا پاره نباشد.
2- پیشبند: در مقابل قطعات دوار و متحرك م

اشین‎ها و همچنین در جوار آنها نباید از پیش‎بند استفاده شود. پیش‎بندهای مخصوص كارگرانی كه در مقابل شعله و با آ‌تش‎های بدون حفاظ و یا در مقابل فلزات مذاب كار می‎كنند باید تمام سینه را پوشانیده و از جنسی تهیه شود كه در برابر آتش كاملاً مقاومت داشته باشد.
پیش‎بند كارگرانی كه با مایعات خورنده مثل اسیدها و مواد قلیایی سوزاننده كار می‎كنند باید از كائوچوی طبیعی و یا از مواد دیگر تهیه گرد

د.
پیش‎بندهای سربی برای حفاظت در مقابل اشعه ایكس باید قفسه سینه را پوشانده و 30 تا 40 سانتی‎متر پائین‎تر از كمر را نیز محفوظ نگهدارد.
3)كلاه ایمنی: با استفاده از كلاه ایمنی حساس‎ترین عضو بدن را از سقوط و پرتاب اجسام حفاظت كنیم. مطابق شكل زیر در داخل كلاه اجزا و نوارهای مختلفی وجود دارد:
1- نوارهای نگاه دارنده
2- نوارهای تنظیم
3- نوار عرق‎گیر
4- ضربه‎گیر داخلی
الف‎- كلاه ایمنی از مواد پلاستیكی، پارچه، چرم و مواد ضد آتش تهیه می‏‎شود و حداكثر زمان استفاده از آن نباید بیش از 3 سال باشد بنابراین زمان شروع استفاده باید روی اتیكت ویژه‎ای در درون كلاه قید شود.
ب- كلاه ایمنی به نحوی بر سر گذارده شود كه نوار تنظیم آن در پشت سر قرار گیرد، بدون آنكه بر سر فشار وارد آورد. نوارهای نگاه دارنده كه در درون كلاه روی سر قرار می‎گیرد در عمقی قرار دارند كه فاصله‎ای بین سطح فوقانی سر و دیوار داخلی سقف كلاه بوجود می‎آورند كه این فضا به نام فضای حافظ نامیده و با ابر فشرده و در زمستان‎ها با پوشش زمستانی پر می‎شود.
ج- معمولاً كلاه در 3 اندازه استاندارد تهیه می‎شود.
1- برای دور سر با اندازه 55 سانتی‎متر
2- برای دور سر با اندازه 55 تا 95 سانتی‎متر
3- برای دور سر بزرگتر از 95 سانتی‎متر
د- معمولاً دو سوم اندازه‎های ساخته شده كلاه ایمنی مطابق سایز متوسط هستند.
ه‍- وزن كلاه ایمنی نبایستی از 400 گرم بیشتر باشد.
و- كلاه ایمنی از مواد غیرقابل احتراق ساخته می‎شوند و در مواردی كه خطر برق گرفتگی وجود دارد جنس كلاه عایق باشد.

4- گوشی‎های حفاظتی: گوشها باید در مقابل جرقه و تكه‎های مذاب و یا دیگر ذراتی كه در هوا پرتاب می‎گردند و همچنین سروصدا محافظت شوند.
سروصدای زیاد در كارگاه‎ها به تدریج ایجاد یك نوع كریمی‎كند كه به آن كری حرفه‎ای گویند. صداهایی كه بیش از حد مجاز در كارگاه‎های بافندگی، دیگ‎های بخار، اره‎های دوار و غیره ایجاد می‎شود. برای محافظت گوش از گوشی‎های حفاظ

تی استفاده شود.
انواع گوشی‎های حفاظتی:
الف‎- گوشی‎های چوب پنبه‎ای: این نوع گوشی‎های حفاظتی از الیاف مخصوص مخلوط با موم ساخته شده است كه ایجاد حساسیت در گوش می‎كند و در نتیجه در مقابل سر و صدا بیش از حد مجاز گوش‎ها را از آسیب حفظ می‎كند.
ب) گوشی‎های پلاستیكی: این نوع گوشی‎ها حفاظتی از لاستیك‎های نرم تهیه شده است كه در اندازه‎های مختلف در داخل گوش قرار می‎گیرند. عیب این نوع گوش‎ها این است كه مانع رسیدن صدای دستورات داده شده از طرف سرپرست به كارگر می‎گردد.
ج) گوشی‎های جفتی: گوشی‎های حفاظتی كه بر روی سر قرار می‎گیرد قابل تنظیم بوی پشت گردن می‎باشد این گوشی‎ها از لاستیك تهیه شده و در مقابل سروصدا در مقایسه با سایر وسایل حفاظتی برای گوشی‎ها مناسب‎تر است.
نكات قابل توجه:
1- در محیط‎هایی كه میزان شدت صدا از حدود 90 دسی‎بل بیشتر باشد بایستی از گوشی‎های حفاظتی استفاده نمود.
2- گوشی‎های حفاظتی همیشه قبل از استفاده ضدعفونی شوند.
3- برای اینكه به گوشی فشار زیادی وارد نشود گوشی‎های جفتی نباید وزن زیادی داشته باشند.
4- گوشی‎ها باید به آسانی قابل تمیز كردن و ضدعفونی شده باشند.
5- از گوشی‎ها بتوان به راحتی استفاده كرد همچنین گوشی‎ها نباید برای استفاده كننده ایجاد حساسیت و یا سوزش در گوش نمایند.
5- كفش‎های حفاظت ایمنی: برای حفاظت پاها و انگشتان در مواردی كه جسم سنگینی روی آنها سقوط می‎كند و یا مواقعی كه از روی میخ عبور می‎كنیم و همچنین به منظور جلوگیری از آسیب بواسطه ریختن اسید و یا قطرات مذاب باید از كفش ایمنی استفاده شود.
انواع خطرهایی كه باعث آسیب

به پاها می‎گردد بر سه نوع‎اند:
الف- خطرهای مكانیكی: سقوط اشیاء روی پاها بخصوص انگشتان پان و یا فرو رفتن اشیاء نوك تیز به ناخن‎ها و یا انگشتان پا از خطرهای مكانیكی محسوب می‎شود.
ب- خطرهای شیمیایی: در هنگام كار با اسیدها، بازها، روغن و چربی‎های حیوانی و نباتی و همچنین حلالها، روغن‎هایی كه از نفت مشتق شده‎اند مانند گریس، وازلین و‎… انواع مواد سوختی نفتی.
ج- خطرهای گرمایی و سرمایی:‌ در هنگام كار در محیط‎های گرم تماس ته‎كفش‎ها با زمین‎های گرم و نیز در محیط‎های سرد (سردخانه

) ای نوع خطرها بوجود می‎آید.
6- كمربندهای ایمنی:
1- كمربندهای ایمنی و تسمه‎هایی كه روی شانه می‎افتد و سایر تسمه‎های مربوط به آن از چرم محكم (یا برزنتی) یا كنفی یا سایر مواد مقاوم مشابه ساخته شود.
حداقل پهنای كمربند ایمنی 12 سانتی‎متر و حداقل ضخامت آن 6 میلی‎متر بوده و استقامت آن در برابر نیروی كششی نباید كمتر از 1150 كیلوگرم باشد.
2- طناب‎های مهار باید از كنف بسیار مرغوب و یا از جنس مشابه ساخته شود و مقاومت كششی آن كمتر از 1150 كیلوگرم نباشد.
3- كمربندهای ایمنی و ضمائم آن مرتباً بازدید و قطعات فرسوده آن تعویض شود.
4- پرچ‎های كمربند مرتباً بازدید شوند.
5- كلیه ضمائم گیره‎های كمربند دارای مقاومتی برای خود كمربند باشد.
7- وسائل حفاظتی دست‎ها و بازوها:
1- دستكش‎ها نباید برای حركت راحت انگشتان مانع بوجود آورند.
2- كارگرانی كه با دستگاه‎های مته‎، ماشین‎های تراش و سایر ماشین‎هایی كه دارای قطعات متحرك‎اند كار می‎كند نباید از دستكش استفاده كنند.
3- كارگرانی كه اشیاء لبه تیز و برنده یا اجسام خاردار یا آج‎دار حمل می‎كنند از دستكش مقاوم یا مسلح به سیم‎های فلزی استفاده كنند.
4- كارگرانی كه گوشت را قطعه قطعه می‎كنند از دستكش‎های با زره فولادی استفاده كنند.
5- دستكش كارگرانی كه فلزات داغ حمل می‎كنند از پنبه نسوز یا جنس‎های مشابه و مقاوم در برابر گرما و عایق حرارت ساخته شده باشد.
6- كارگرانی كه با برق سروكار دارند از دستكش‎های عایق با جنس‎های مشابه استفاده كنند كه عایق الكتریسیته بوده و مقاومت الكتریكی آن‎ها مناسب ولتاژ مورد نظر باشد و مورد آزمون قرار گیرد.
7- در كار با مواد خورنده مانند اسیدها و قلیایی‎ها از دستشك‎هایی از جنس پلاستیك طبیعی یا مصنوعی یا پلاستیك نرم استفاده كنند.
8- در كار با مواد سمی یا محرك

دستكش‎ها:
الف‎- به قدری بلند باشند كه بازوها را بپوشانند.

ب- كوچك‎ترین سوراخ یا پارگی نداشته باشند.
ج- در صورت پارگی فوراً تعویض شوند.
9- دستكش‎های سربی برای حفاظت در برابر اشعه یونیزه كننده به طور كامل دستها را بپوشانند و لااقل تا نصف بازوها را محفوظ داشته و قدرت حفاظتی آنها اقلاً برابر با قدرت حفاظتی ورق سربی به ضخامت 55/0 میلی‎متر باشد.
10- دستكش‎های سربی حتی‎الامكان سبك و نرم باشند.
8- حفاظت پاها (گتر، كفش و چكمه)
گترها:
1- گترهای حفاظتی طوری ساخته شده باشند تا در مواقع ضروری بتوان آن‎ها را فوراً از پا درآورد. كارگرانی كه از درخت، تیر و ستون‎ها بالا می‎روند، از گتر مخصوص استفاده كنند.
2- در مورد كار با مواد مذاب، گتر بایستی از پنبه كوهی یا مواد مشابه مقاوم در برابر حرارت ساخته شود و تا زانو را پاشوانده، كاملاً به پا بچسبد، بطوریكه مانع داخل شدن مواد مذاب شود.
3- كارگرانی كه در معرض ترشحات جزئی یا جرقه‎های شدید یا اشیاء برنده قرار دارند گتر آنها بایستی از چرم دباغی شده یا جنس مقاوم دیگر درست شده باشد.
4- كارگرانی كه با تبر یا پتك و ابزارهای مشابه كار می‎كنند بایستی از ساق بند یا مچ پیچ‎های با مقاومت كافی استفاده كنند.
كفش‎ها و چكمه‎ها:
5- كارگرانی كه كارشان حمل قطعات چدنی، قطعات بزرگ چوبی یا جابجا كردن بارهای فلزی سنگین است بایستی از كفش‎های پنجه فولادی استفاده كنند.
6- كارگرانی كه با مواد اسیدی و قلیایی و خورنده كار می‎كنند، كفش آنها بایستی از لاستیك یا چرم مخصوص این‎گونه كارها یا از سایر مواد مقاوم درباره مواد خورنده ساخته شده باشد.
7- در كار در مجاورت مواد داغ یا خورنده، كفش‎ها بایستی كاملاً به قوزك پا چسبیده باشند تا مواد در داخل كفش نفوذ نكنند. ضمناً این كفش‎ها بایستی فاقد سوراخ مخصوص بند كفش باشند تا از نفوذ مواد جلوگیری كنند.
8- در مورد كار با برق نباید در كفش‎ها فلز بكار رفته باشد.
9- در كارگاه‎هایی كه ممكن است جرقه ایجاد خطركند بایستی كفش فاقد میخ باشد.
انواع كفش‎های ایمنی:
1- كفش ایمنی (چكمه) مخصوص كار با مواد شیمیایی مانند اسیدها، چربی‎ها و بازها.
2- كفش ایمنی مخصوص كار در معادن و كارخانه‎ها.
3- كفش ایمنی مخصوص كوره‎های مذاب.
4- كفش ایمنی مخصوص برق كارها.
نكات مهم:
1- كفش‎های ایمنی دارای پنجه فولاد باشد.
2- كفش‎های ایمنی متناسب با نوع كار باشد.
3- كفش‎های ایمنی به اندازه پاها باشد.
وسایل حفاظتی جهاز تنفسی:
1- ماسك‎های حفاظتی باید به خوبی بر روی صورت بنشیند و درز و منفذی به خارج نداشته باشند.
2- برای حفاظت در برابر بخارهای خورنده و حلال‎ها، گازهای مضر و هوای اكسیژن، استعمال ماسك‎های فیلتردار با عمل مكانیكی ممنوع است.
3- به محض احساس ناراحتی در تنفس فیلتر را تعویض كرد.

4- استفاده از ماسك‎های تنفسی مجهز به قاب یا محفظه فیلتردار در كار با مواد شیمیایی در محوطه‎های كوچك یا اماكنی كه تهویه آنها ناقص است یا در فضائی كه اكسیژن آن كم است ممنوع می‎باشد.
5- قاب‎ها و محفظه‎های فیلتردار پس از هر بار استفاده تعویض شوند. اگر هم از آن استفاده نشده باشد پس از انقضای مدتی كه سازنده تعیین كرده است تعویض شود.
6- به مجرد مشاهده علائم خروج مواد شیمیایی از محفظه فیلتردار باید فیلتر آن را عوض كرد.
7- از ماسك‎های تنفسی در صورتی می‎توان با هوای فشرده استفاده كرد كه:
– هوای مزبور قبلاً توسط صافی‎هایی كه در مجاری آنها قرار داده‎اند تمیز و خشك شد

ه باشند.
– ورود هوای فشرده بهتر است با دستگاه وانتیلاتور انجام پذیرد. استفاده از كمپرسور حتی‎المقدور توصیه نمی‎شود.
– نصب دهانه لوله مكنده هوا باید در محلی باشد كه هوای تمیز و پاك برای دستگاه تأمین شود.
9- فاصله نقطه اتصال دستگاه‎های تنفسی كه با هوای فشرده كار می‎كنند تا محل اصلی دهنده‌ هوا نباید بیش از 45 متر باشد.
10- قطر داخلی لوله‎های خرطومی (یا قابل انعطاف) ماسك‎ها نباید از 5/2 سانتی‎متر كمتر باشد و لوله باید طوری باشد كه پاره نشود و در اثر پیچ خوردن یا تا شدن راه عبور هوا را مسدود نكند.
11- فاصله ماسك‎هایی كه دارای لوله خرطومی یا قابل انعطاف هستند تا محل اتصال به لوله اصلی نباید بیش از 5/7 متر باشد.
12- در موارد زیر دستگاه‎های اكسیژن‎ مورد استفاده قرار می‎گیرند:
– در مواردی كه بر علیه حریق مبارزه می‎كنند یا عمل نجات انجام می‎دهند و یا در هوای غیر قابل تنفس ناشی از تراكم گاز با نقصان اكسیژن كار می‎كنند.
– در موردی كه محل كار بیش از 45 متر از نزدیك‎ترین منبع هوای سالم فاصله دارد و استفاده از ماسك‎های فیلتردار برای آنها مجاز نباشد.
آشنایی با اصول كلی بهسازی محیط كار
منظور از بهسازی محیط كار عبارت است از اقداماتی كه باعث جلوگیری از انتشار عفونت‎ها و سرایت آن به كارگران می‎شود. همچنین از میان بردن عوامل زیان‎آوری كه مربوط به محیط كار خاصی نمی‎شود، ‌نیز جزء بهسازی محیط كار محسوب می‎شود، برای تأمین سلامت كارگران بدون در نظر گرفتن نوع فعالیت مركز تولیدی رعایت مسائل زیر الزامی است:
1- تهیه آب آشامیدنی پاك، سالم و كافی
2- جمع‎آوری و دفع مواد زاید مایع و جامد
3- تأمین غذای سالم برای كلیه كاركنان
4- كنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان
5- ایجاد تسهیلات بهسازی كافی
6- تأمین نظافت عمومی محیط كار

در اینجا برای جلوگیری از افزایش حجم كتاب و برای در نظر گرفتن حوصله ‌خوانندگان محترم و اعتقاد كامل به اینكه موارد 1 و 2 و 3 و 4 از موارد بسیار ضروری برای تأمین سلامت و ایمنی كارگران و محیط كار می‎باشد به توضیح موردهای 5 و 6 اكتفا كرده و برای مطالعه بیشتر به منابع دیگر موجود در این زمینه توصیه می‎شود.

ایجاد تسهیلات بهسازی محیط كار:
ایجاد تسهیلات بهسازی در هر واحد صنعتی ضروری است، داشتن این تسهیلات به تعداد كافی و تمیز نگهداشتن آنها از اشاعه بیماری‎های واگیردار به طور محسوسی می‎كاهد. هر واحد تولیدی با توجه به تعداد و جنسیت كاركنان خود باید توالت، دستشویی، حمام، رخت‎كن و اتاق استراحت مخصوص زنان داشته باشد.

سؤالات تشریحی فصل اول
1- كمك‎های اولیه به هنگام برق گرفتگی را توضیح دهید.
2- عوامل فیزیكی زیان‎آور محیط كار را بیان كنید.
3- عوامل مؤثر در بازدهی كار را شرح دهید.
4- عوامل شیمیایی زیان‎آور محیط كار را بیان كنید.
5- راه‎های پیشگیری و كنترل ذرات در محیط كار را بیان كنید.
6- گازهای زیان‎آور در محیط كار را نام ببرید.
7- دستگاه‎های كنترل مواد آلاینده هوا در صنایع را نام ببرید.

8- آموزش ایمنی در كارگاه را تعریف كنید.
9- اهداف آموزش ایمنی در كارگاه را بیان كنید.
10- عوامل روانی و روحی محیط كار را بیان نمائید.
11- استعداد حادثه را توضیح دهید.
12- عوامل فیزیولوژیكی محیط كار را بیان كنید.
13- نقش روانشناسی در كار و صنعت را شرح دهید.
14- عوامل مؤثر در ایجاد و افزایش خستگی در محیط كار را

بیان نمائید.
15- مشخصات هر یك از وسایل حفاظت انفرادی در كارگاه را بیان كنید.
16- هر یك از علائم كالاهای بسته‎بندی شده را نام‎گذاری كنید.
17- جدول حوادث مختلف كارگاهی را ترسیم و تكمیل نمائید.
18- اصول كلی بهسازی محیط كار را بیان كنید.
19- تسهیلات بهسازی (نظافت و بهداشت) محیط كار را بیان نمائید.
20- اصول كلی فضاهای بهداشتی محیط كار را بیان كنید.

كمك‎های اولیه
معمولاً كمك‎های اولیه برای حفظ سلامت و حیات مصدوم یا بیمار قبل از رسیدن سرویس پزشكی و یا رسانیدن مصدوم به پزشك و مراكز درمانی انجام می‎گیرد.
تعریف كمك‎های اولیه: عبارت است از اقداماتی فوری كه بلافاصله پس از بروز حادثه صورت می‎گیرد و سبب كاهش چشمگیر مرگ و میر می‎شود.
شخص كمك دهنده نیازی به داشتن اطلاعات پزشكی یا پرستاری ندارد و با آموختن اصول كمك‎های اولیه كه خیلی ساده است هركس می‎تواند این امر را به عهده بگیرد. لذا فرا گرفتن آن برای همه‌ مردم ضروری، لازم و مفید است.
اهداف:
1- نجات و زنده نگه داشتن شخص مصدوم یا بیمار
2- جلوگیری از شدت یافتن عارضه
3- كمك به بهبود حال بیمار تا رسیدن و یا انتقال او به مراكز درمانی
صفات كمك دهنده:
1- سرعت عمل داشته باشد. در هر حادثه به سرعت از وضع بیمار، محیط اطراف او و حادثه‎ای كه اتفاق افتاده است اطلاعاتی كسب نموده و اقدام به نجات بیمار نماید.
2- در هر حادثه خونسردی خود را حفظ نموده و با آرامش دست به كار شوید.
3- به روحیه‌ بیمار توجه نموده و سخنانش تسلی‎بخش و محبت‎آمیز بوده و رفتارش اطمینان‎بخش و توأم با دلسوزی باشد.
4- با اصول كمك‎های اولیه آشنا باشد و بداند كه در هر حادثه به چه نحو باید عمل كند و چه اقداماتی را انجام دهد.
5- ابتكار عمل داشته و از حاقل وسایل، حداكثر استفاده را در بهبود حال مصدوم بنماید.
حدود اختیارات و وظایف كمك دهنده:
1- وظایف كمك دهنده در سطح كمك‎های اولیه بوده و از حد معینی تجاوز ننماید.
2- كمك دهنده به هیچ‎وجه نباید در امور پزشكی و درمانی

كه صلاحیت آنرا ندارد دخالت نماید.
3- دخالت كمك دهنده در امر درمان بیمار یا مصدوم باعث ایجاد عوارض بیشتر و ازدیاد ناراحتی بیمار خواهد شد.
وظایف كمك‎دهنده به دو دسته تقسیم می‎شوند:
الف) وظایف فرعی ب) وظایف اصلی
الف) وظایف فرعی كمك‎دهنده حیاتی، (قبل و بعد از كمك‎های كمك‎دهنده) و نیز گزارش اقدامات انجام شده برای پزشك یا مراكز درمانی و اورژانس.
2- آگاه نمودن مراكز درمانی یا اورژانس (در هنگام كمك به مصدوم) جهت آمادگی هر چه بیشتر برای پذیرش بیمار.
3- اگر تنها هستید و نمی‎توانید مصدوم را حمل كنید، پس از انجام كمك‎های اولیه و به هوش آمدن مصدوم برای او سرپناهی درست كرده و مقدار لازم آب و غذا در دسترس او گذاشته و به دنبال كمك بروید.
4- «مجروحین» را معمولاً به پشت می‎خوابانند، ولی در مواقعی كه مجروح یا بیمار حالت تهوع داشته و استفراغ می‎كند و یا بیهوش است (بدون داشتن صدمات دیگر بدنی) او را به حالت ایمنی درازكش و به پهلو می‎خوابانند.
ب) وظایف اصلی كمك‎دهنده:
1- دور كردن شخص مجروح یا مصدوم از محیط خطر در صورت لزوم (مثل ریزش كوه، آوار، آتش‎سوزی، غرق‎شدگی و ‎…)
2- بازرسی راه‎های تنفسی كنترل علائم حیاتی بدن (مثل نبض، فشار خون، تنفس)
3- جلوگیری از خونریزی
4- كنترل علائم مسمومیت و اقدامات نجات مسموم
5- كنترل شكستگی‎ها و انجام كمك‎های اولیه لازم
یكی از علائم خطر در مصدوم، غیرطبیعی بودن مردمك چشمهاست كه یكنواخت نبوده و یا هر دو بزرگ شده باشند.
زخمها
تعریف:
هرگاه در اثر عوامل مختلف قسمتی از پوست بدن تغییر شكل دهد و این تغییر شكل همراه با ضایعات و خونریزی باشد، زخم نامیده می‎شود.
انواع زخم‎ها:
زخم‎ها را برحسب شدت و ضایعات بوجود آمده و شكل ظاهری و شدت خونریزی و زمان التیام به انواع زیر تقسیم می‎نمایند:
1- زخمهای شكافدار یا بریدگیها: در این نوع زخم‎ها دیواره زخم منظم، خونریزی زیاد و التیام سریع می‎باشد،‌ این نوع زخمها در نتیجه بریدگی ایجاد می‎شوند و علت آنها بریده شدن پوست بوسیله آلت برنده‎ای مانند كارد، تیغ، لیوان شكسته و نظایر آن می‎باشد.
2- زخم‎های كوبنده: در این نوع زخمها دیواره زخم منظم و خونریزی كم و عموماً زیر جلدی بوده و التیام به كندی صورت می‎گیرد،‌ مانند خوردن چكش بر روی ناخن.
3- زخمهای له شده: در این نوع زخمها خونریزی زیاد، دیواره زخم نامنظم و التیام به كندی صورت می‎گیرد مانند زخمهای ناشی از تصادفات.

4- زخمهای سوراخ شده: در این نوع زخمها دیواره منظم، خونریزی كم و التیام سریع می‎باشد مانند فرو رفتن میخ یا سوراخ و یا سرنیزه و گلوله و نظایر آن در بدن و احتمال عفونت اینگونه زخم‎ها نیز به علت عدم دسترسی به عمق زخم زیاد می‎باشد.

برای دریافت اینجا کلیک کنید