توضیحات

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 طراحی فضای سبز در محیط های مسكونی تحت pdf دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد طراحی فضای سبز در محیط های مسكونی تحت pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی طراحی فضای سبز در محیط های مسكونی تحت pdf،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن طراحی فضای سبز در محیط های مسكونی تحت pdf :

طراحی فضای سبز در محیط های مسكونی

اصول طراحی نقالی بروز در محیط های مسکونی :
مقدمه:
در دوران حاضر با توجه به گسترش شهرها در سطح وسیع و از بین رفتن باغات و حاشیه های سبزی که در شهرهای قدیمی مشاهده می شود نیاز به فضاهای سبز درون بافت های شهری به عینه مشاهده می شود و طراحی این بافتهای نباید به صورت اتفاقی و بدون مطالعه و برنامه ریزی صورت گیرد. بلکه باید به عنوان جزئی از طراحی معماری فضاهای شهری و نیازهای محلی و اقلیمی با ابعادی مناسب و شناخت عملکردهای مختلف گیاهان در مسکن و محیط های مسکونی ایجاد نمود. به طور کلی تحقیقات ارائه شده جهت کارایی گیاهان از دیدگاه های زیر مورد و بررسی قرار خواهد گرفت.

1 ) تاثیر گیاهان در بهسازی شرایط زیست؛
2 ) تاثیر گیاهان برای کنترل شرایط اقلیمی؛
3 ) تاثیر و کاربرد گیاهان در معماری؛
تعریف و کاربرد فضای سبز:
واژه فضای سبز کمتر از نیم قرن است که در فرهنگ ادبیات شهرسازان جهان مکان خاصی یافته است.

عبارت فضای سبز معانی و مفاهیم متعدد و وسیعی را در بر می گیرد که در اینجا فقط شمه ای از آن مورد بحث قرار می گیرد. فضای سبز شامل آن بخش از مناطقی می شود که دارای گیاهان و یا هر گونه سبزینگی اعم از درختان، درخچه ها و چمن زار در برداشته باشد. البته فضای سبز وقتی که در کالبد شهری قرار می گیرد به بخشی از سلسله مراتب شهری گرایش پیدا می کند و به فضاهای متفاوتی در سطح شهر تقسیم می شود.

اصولاً تعیین سرانه مطلوب فضای سبز کار چندان ساده ای نیست بدین خاطر معمولاً برای آن حد نصابی در نظر گرفته می شود مثلاً نصاب سازمان ملل متحد 20-25 متر مربع برای هر نفر می باشد و وزارت مسکن و شهر سازی این مقدار را بین 7-12 متر مربع به ازاء هر نفر برآورد کرده شهرداری تهران مقدار سرانه فضای سبز را بین 15-20 متر مربع و در آمریکا این مقدار بین 30 تا 60 متر مربع به ازاء هر نفر می باشد.

فضای سبز و باز محیط مسکونی :
اصولاً برای برسی فضای باز نظر داشته باشیم. همانطور که میدانیم فضای سبز در واقع بخشی از فضای باز درون شهری می باشد لذا ابتدا به تعریف فضای باز مپردازیم پس انواع فضاهای باز را به طور کلی نام می بریم.تعریف فضای باز: فضای باز به فضای منفرد و یا مجموعه ای از فضاها گفته می شود که بین سطوح ساخت شده قرار می گیرد و در مجموع سه رده بندی طبق مالکیت و شیوه عملکرد در مورد فضاها باز مشاهده می شود که به ترتیب زیر می آید:
الف ) فضای باز عمومی؛

ب ) فضای باز نیم عمومی؛
ج ) فضای باز خصوصی؛
تاثیرات گیاهان در بهسازی شرایط زیست:

1 . 1 ) پاکیزه سازی و کنترل آلودگی هوا:
گیاهان از طریق عمل فتوسنتز، هوا را پاکیزه می سازند. در نور آفتاب گیاهان گاز کربنیک هوا را گرفته و اکسیژن باز می گردانند. اکسیژن برای ادامه زیست موجودات زنده حیاتی است و دی اکسید کربن برای بقای گیاه ضروری است. شصت درصد اکسیژن کره زمین توسط گیاهان تولید می شوند. بدین لحاظ گیاهان خود نوعی کارخانه تبدیل گاز کربنیک به اکسیژن می باشند.
انواع درختان دارای تاثیر حفاظتی متفاوتی اند:
الف ) درخت کاری انبوه دارای تاثیر پالایشی کمتری است؛
ب ) درخت کاری تنک دارای تاثیر پالایش بهتری است؛
برای مقابله با آلودگی سطح خیابان استراتژی اساسی وجود دارد:
کاهش یا ممانعت از تولید آلودگی، تقویت جریان هوا، پالودن هوا از مواد آلودگی زا و درمان نگه .داشتن کاربریهای حساس به آلودگی؛
استراتژی سوم و چهارم به کمک استفاده از گیاهان امکان پذیر است که به اختصار تشریح می گردند:
الف ) پالودن هوا از مواد آلودگی زا: حاشیه جاده را باید در حد امکان به نحوی محوطه سازی کرد تا هوا را تصفیه کند.
ب ) در امان نگه داشتن کاربریهای حساس به آلودگی: کاربریهای حساس به آلودگی، همچون زمین های بازی، حیاط مدارس، محل های نشستن و هوا گیرها باید دور از جاد8ه و در مناطقی قرار گیرند که هوا در آنها به خوبی جریان می یابد.

1 . 2 ) کنترل آلودگی صدا:
یکی دیگر از آلودگی های موثر در محیط زیست که شهرنشینان اخیراً به اهمیت آن پی برده اند، مسئله آلودگی صداست. هر گاه صدای ناموزون و گوش خراشی مانند صدای بوق خودروهای سبک و سنگین، اگزوزموتور و غیره زیاد باشد، تدریجاً روی اعصاب شنوندگان اثر گذاشته و آنها را از نظر روانی عصیان زده و بیمار می کند که آثار نامطلوب آن به صورت ناراحتی، عصبانیت و کم کاری ظاهر می گردد.

1 . 3 ) کنترل انعکاس نور:
امروزه انسان متمدن در جهان پر نوری زندگی می کند که نورهای خیره کننده آن آزار دهنده است. سطح صاف و براق ساختمان هایی که مواد و مصالحی با خاصیت انعکاس زیاد نور در آنها به کار رفته است، سطح آسفالت خیابانها، اتومبیلها و سایر عواملی که انعکاس نور طبیعی روزانه را تشدید و دید را ناراحت می کنند، از جمله ویژگیهای اماکن زیستی در شرایط کنونی است در شب، نور خبابانها، علایم مختلف و چراغ اتومبیلها، آزار دهنده هستند. گیاهان، به ویژه درختان به صورت دیواره های سبز می توانند باعث تقلیل نور خیره کننده و انعکاس نوری گردند

.
عناصر معماری نیز برای حل این مشکل به کار می روند. سایبان ها، دیوارها و انواع پرچین ها به این منظور استفاده شده اند، لذا عناصر معماری لطافت نداشته، قیمت زیاد دارند و انعطاف پذیر نیستند. اغلب می توان مشکل انعکاس را با کشت گیاهان بر طرف کرده و در ضمن، زیبایی به محیط بخشید و میزان نور گیری گیاهان بستگی به ارتفاع، تراکم و محل کشت آنها دارد.
1 . 4 ) کنترل فرسایش خاک و تثبیت آن :
انسان طی توسعه و پیشرفت فرهنگ و زندگی خود، اکولوژی محیط زیست خود را بر هم زده و تاثیرات نا مطلوبی بر جای گذاشته است. یکی از بارز ترین تغییرات فرسایش خاکاست.
منظور از فرسایش خاک شسته، شدن یا از دست رفتن خاکهای رویی (20 تا 30 سانتیمتر رویی) توسط آب و باد است.
شدت فرسایش خاک بستگی به شدت باد، میزان آب جاری، شرایط اقلیمی، خواص خاک زاویه شیب سطح دارد.

فرسایش آبی:
آب معمول ترین عامل فرسایش خاک است، قطره های باران که بر سطح خاک عاری از پوشش گیاهی برخورد می کند با مقداری از خاک سطح مخلوط شده و به صورت آب جاری باعث شسته شدن و جابجایی خاک بیشتری می گردد.

تاثیر گیاهان برای کنترل شرایط اقلیمی خرد:
2 . 1 ) کنترل تابش نور خورشید و درجه حرارت:
یکی از کاربردهای مهم گیاهان در کنترل میکروکلیما یا اقلیم خرد است. نور خورشید، مهمترین عامل موثر بر اقلیم است.

تاثیر پوشش گیاهی در مناطق جنگلی بیشتر و واضح تر ملاحظه می گردد. اشعه خورشید به تاج درختان جنگل برخورد می کند و مقدار کمی از آن جذب و بیشتر آن منعکس می شود و حرارت بسیار جزیی به بخش زیر تاج درختان منتقل می شود.

2 . 2 ) کنترل باد جریان هوا:
برای جلوگیری از وزش باد زیاد موثر نبوده و تراکم مورد نیاز را برآورده نمی کند.
از نتیجه مطالعات فراوان متخصصان چنین نتیجه گیری شده که درست در سمت باد پناه، مسافتی به اندازه پنج برابر ارتفاع باد شکن دارای بالاترین درجه کاهش باد خواهد بود. بعد از این مسافت از شدت باد افزایش یافته و در مسافتهای مساوی با 30 برابر ارتفاع بادشکن حفاظ بسیار ناچیز و مختصری به دست می آید.
روش دیگر کنترل باد، منحرف کردن آن از بالا ی درختان یا درختچه هاست گیاهان دارای ارتفاع، عرض، گونه و ترکیبات مختلف چه به صورت تکی و یا به صورت چند ردیفی، درجات مختلفی از تاثیر در منحرف کردن باد هستند.
2 . 3 ) کنترل رطوبت هوا، بارندگی یخبندان:
کنترل رطوبت هوا:
کاهش درجه حرارت هوا با افزایش رطوبت نسبی هوا ارتباط مستقیم دارد. در شهرها که معمولاً رطوبت نسبی پایین تر است. بالا بودن درجه حرارت هوا امری طبیعی است.
بخش های مختلف گیاهان بخشی از نزولات آسمانی قادرند که در اصلاح و کنترل آب و هوا نقش موثری داشته باشند. برگهای درختان، درختچه ها و گیاهان با جذب آبهای تحت الارضی و تبخیر آن، فضای مرطوبی را به وجود می آورند.

بارندگی :
گیاهان به کنترل بارندگی هنگام برخورد با زمین کمک می کنند، آنها به وسیله حایل شدن در بارندگی و کند سرعت باران، به حفظ رطوبت و جلوگیری از فرسایش خاک کمک می کنند.
کنترل یخبندان:
وجود گیاهان و زمین خاکی در زیر یخ ها می تواند عاملی در ذوب سریع تر یخ محسوب شود. زیرا در زمینهای خاکی پوشیده از برف از آنجا که در عمق خاک دما بیشتر از سطح خاک است. وجود خلل و فرج در خاک موجب می شود گرمای قسمت های زیرین یخ به تدریج به بالا نفوذ کرد و از پایین موجب ذوب یخ ها گردد.

همچنین با بالا رفتن دما از صفر درجه، گرما از طریق خلل و فرج خاک به داخل آن نفوذ کرده به اصطلاح خاک نفس می کشد و موجب ذوب سریعتر یخ ها خواهد شد.
وجود گیاهان در زیر برف نیز موجب می شود که با گرم شدن تدریجی هوا، قسمتهای بیرون از برف و یخ گیاه شروع به فعالیت کرده و گرمای حاصل از فعالیت گیاه یخ های مجاور آن را ذوب کند.

تاثیر و کاربرد گیاهان در معماری :
3 . 1 ) تقسیم فضا:
گیاهان در معماری به عنوان ابزار طراحی و فضا سازی می توانند مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به شکل و حجم انفرادی و انبوه هر گونه، و ترکیب حجم ها و شکل های گونه ها، گیاه می تواند به عنوان یک فرم معماری موثر فضا را بسازد.

درختان گسترده و سایه دار می توانند حالت سقف و سایه بان را داشته باشند. برای ایجاد فضاهای مسقف سبز می توان از گیاهان رونده و به کمک نگهدارنده ها و داربست ها استفاده کرد.
بوته ها و درختچه های حصاری، سطح را مانند دیوارهای یک فضای مشخص تعریف و فضا را محدود می کنند. کیفیت و تراکم دیواری که از درختان خزان پذیر باشد بستگی به فصل سال تغییر می کند، اما دیوار هایی که از درختان همیشه سبز باشند به صورت یکنواخت باقی می مانند.

بعضی از گیاهان پوششی و خزنده به مثابه پوشاننده های گیاهی و کف پوش عمل می کنند، بدین ترتیب، گیاهان کم ارتفاع وقتی به صورت انبوه به کار روند، تشکیل کف و یا پوشش برای زمین می دهند.وقتی گیاهان به صورت ترکیبی در محوطه مورد استفاده قرار می گیرند، گروهی از آنها تشکیل سایبان ها، دیوارها و یا کف ها را می دهند که از لحاظ ارتفاع و تراکم در سطحی وسع دارای تنوع ترکیبی می باشند.

تقسیم کننده های فضا:
تقسیم کننده ها بنا به اینکه چه نوع گونه گیاهی باشند و فاصله آنها به چه صورت باشد؛ شبکه، پرچین، مانع، سایه گستر، و غیره ایجاد می نمایند.
روش های مختلفی که گیاهان می توانند برای تقسیم فضا مورد استفاده قرار گیرند.
3 . 2 ) ایجاد حفاظ:

گیاهان فضا را محدود و از اشراف نا مطلوب ممانعت می کنند و مناظر نا پسند را از دید پنهان می دارند.
ایجاد حفاظ نوعی محدود کردن و یا بستن دید نسبت به چیزهای زشت و بد نما، به وسیله چیزهای موزون و یا حداقل کمتر نا زیبا می باشد.

ایجاد حفاظ در جداسازی، محدود سازی، و پنهان کردن مناظر ناخواسته دلالت می کند و این در صورتی است که محوطه امکان این پوشش و حفاظ را بدهد.
ایجاد حفاظ دارای دو مفهوم مثبت و منفی نیز هست. حفاظ مثبت بر شدت محیط می افزاید. در حالی که حفاظ منفی، دید به محیط های نا زیبا را می بندد.
3 . 3 ) ایجاد حریم و محوطه های خصوصی:
اگر چه پرچین ها و دیواره های کوتاه نیز برای ایجاد فضای محفوظ و خصوصی به کار می روند، ولی پرچین های گیاهی لطافت و زیبایی بیشتری داشته و می توانند برای آفرینش این گونه عناصر مورد استفاده قرار گیرند.
3 . 4 ) عناصر منظر سازی:
عواملی که در انتخاب گیاهان تعیین کننده اند، در مرحله نخست، هدف ، از کاشت آنها است و سپس ارتفاع، حجم و تراکم گیاهان مورد نظر.
ارتفاع :
مناسبترین ارتفاع گونه های مختلف گیاهان را هدف از کاشت آنها تعیین می کند (شکل 3 . 29).
1 ) ارتفاع قوزک پا برای پوشاندن زمین؛
2 ) ارتفاع زانو برای جهت دادن و راهنمایی مسیر؛
3 ) ارتفاع کمر برای کنترل عبور و مرور و حصارهای جزیی؛

4 ) ارتفاع سینه برای تقسیم فضا؛
5 ) ارتفاع بالاتر از ارتفاع دید برای محصور کردن محوطه های خصوصی.
حجم :
نوع شاخه گستری – فاصله شاخه گستری – ارتفاع شاخه گستری
تراکم :
اندازه، شکل و طول دمبرگ – نظم و ترتیب برگها

اندازه ، شکل و طول دمبرگ، بعضی از شکل های دمبرگ ها مقاومت اسکلتی بیشتری نسبت به دیگر دمبرگها دارند.
ایجاد سیمای کف و سقف توسط گیاهان :
عوامل موثر در نقش انواع گیاهان به عنوان کف و سقف که شامل دو دسته اند :
الف ) مقدار محصور کردن
1 ) کامل
2 ) شکسته
ب ) ارتباط بین سه عامل

1 ) تراکم
1 . 1 ) شفاف (نورگذر)
2 . 1 ) نیمه شفاف (نیمه نور گذر)
3 . 1 ) مات (نور نا گذر)
2 ) بافت
2 . 1 ) نرم و ظریف

2 . 2 ) متوسط
2 . 3 ) زبر و خشن
3 ) مقیاس
3 . 1 ) بزرگ

3 . 2 ) کوچک
3 . 5 ) ساختار فضایی :
ساختار فضایی، شکل کالبدی فضای باز یک سایت مفروض است. ساختار فضایی معمولاً نتیجه خصوصیات توپوگرافی، مجموعه گیاهی، و خصوصیات توپوگرافی همراه با مجموعه های گیاهی است (شکل 3 . 38).
از آنجا که این سه عامل مشخص کننده اندازه و در حد بسیار زیادی کیفیت فضا هستند، آنها ممکن است به عنوان ویژگی های فضایی مورد استفاده قرار بگیرند.

چنانکه فرم فضایی از یک محوطه قابل استناد گردید، اطلاعات به دست آمده می تواند به یک نقشه سایت منتقل شود (شکل 3 . 39) [7].
ساختار فضایی محوطه :
پس از تعیین ساختار فضایی یک محوطه، برای فضایی داده شده کیفیت هایی در رابطه با خصوصیات آنها می توان ایجاد کرد.
خصوصیات فضایی :

به طور کلی، خصوصیات فضایی یک محوطه به سه مورد بستگی دارد : اندازه فضا، درجه محصور بودن بصری، و ویژگی بصری.
اندازه فضا :اندازه فضا در دید اولیه، امکانات و کارایی آن در جذب عملکرد های نسبت داده شده به آن مهم است. اندازه ممکن است بر حسب وسعت زمین (به جریب) و یا نسبت آن به سایر چیزهایی که در سایت وجود دارد ارزیابی شود.

درجه محصور بودن بصری :
درجه محصور بودن بصری یک فضا، به خصوص در تطبیق عملکردهایی است که خود به میزان زیادی متاثر از عبور و مرور (راه های پیاده و سواره)، چشم اندازه ها و یا جزو چشم اندازه ها (صحنه ها و دیدهای خوش منظر، مراکز توریستی، و یا راه های پیاده) هستند. اگر چه مفهوم فضا خود درجه محصور بدون آن را توصیه می کند.

ویژگی بصری :
در تعیین خصوصیات بصری یک فضا، شخص باید فضا را بر حسب انعکاسات و تجلیات بصری ماندگار که فضا از خود نشان می دهد، به دقت مورد بررسی قرار دهد.
فضای x :
نقش اصلی : دریاچه و آب ملحق شده
نقش های فرعی : چشم اندازی از جنگل انبوه گیاهان نظیر کاج از کوه های دور دست.
فهرست برداری کلی از سیمای طبیعی یا زراعتی که ممکن است در خصوصیات بصری یک فضا تاثیر بگذارد (به عنوان مثال) به صورت زیر آمده است :

سیمای طبیعی :
1 ) گیاهان :
الف ) جنگل انبوه درختان «از گروه کاج»
ب ) زمین پوشیده از علف
ج ) زمین مرطوب
2 ) توپوگرافی و زمین شناسی :
الف ) رخنمون سنگی
ب ) سنگهای بزرگ ساییده شده پراکنده
ج ) تپه های ماسه ای

3 ) هیدرولوژی :
الف ) دریاچه باز
ب ) جویبار های پر پیچ و خم
سیمای زراعتی :
1 ) کاربری های زمین :

الف ) کشاورزی
ب ) خدمات و انبار کردن
2 ) تجهیزات :

الف ) تجهیزات تلفن
ب ) لوله های گاز
3 ) حصارها :
الف ) حصارهای دفاعی (مثل خندق و یا واگن ها و ارابه ها که به صورت حصار در آمده اند)
ب ) پرچین ها و نرده ها
3 . 6 ) کنترل عبور و مرور :
کاربرد عملی گیاهان به عنوان یک عنصر کنترل کننده عبور و مرور :
یک جهت حرکت کنترل شده و منظم خیلی بهتر از یک مسیر حرکتی نا منظم و سردرگم است. اگر حرکت وضعی به صورت انتخابی باشد و عابران از هر کجا که مایل باشند عبور کنند، محیط آسیب دیده و کیفیت محیط زیست کاهش می یابد.
راه های ارتباطی بین فضاهای سبز :

معمولاً افراد می خواهند که از نزدیکترین راه از نقطه ای به نقطه دیگر برسند. پس باید سعی داشت که مسیرهای ارتباطی کم فراز و نشیب و کوتاه را برای مربوط ساختن قسمت های مختلف انتخاب نمود.
ضوابط کلی در مورد استقرار درخت در خیابان :
* درختان باید به صورت یک در میان در طرفین قرار بگیرند (بدین صورت که درختان دو طرف دقیقاً در مقابل هم قرار نگیرند بلکه به صورت یکی در مقابل فاصله دو درخت قرار گیرد)
* درختان باید در فاصله منظم بدون توجه به حد زمین قرار بگیرند، این امر به خیابان ظاهر متعادلی می دهد.

* فاصله درختان از یکدیگر بسته به گونه و خصوصیت رشد، حداقل 750 سانتیمتر می باشد.
* برای یکپارچگی و هماهنگی درختان در یک محل باید آنها را همزمان کاشت.
* تمامی درختان در خیابان باید از یک نوع باشند مگر موارد خاصی در نظر باشد.
* فاصله بعضی از درختان به طور نمونه : نارون، بلوط سفید : 1500 سانتیمتر، درخت سیاره ای، افرا : 1350 سانتیمتر، افرای قرمز : 1200 سانتیمتر

چند ضابطه طراحی جهت کاشت درختان در مسیرهای عبوری :
* در خیابان فرعی که ترافیک عبوری و سریع نمی باید ترغیب گردد لازم است درختکاری حالت نا منظم ایستادن و رفتن را با ایجاد فاصله نا منظم بین مجموعه درختان و شاخ و برگ در هم فشرده آنها در فواصل مختلف القا کند.

* خیابانهای عبوری که برای سفرهای طولانی تر در نظر گرفته شده اند بایستی به وسیله محوطه سازی که ویژگی پایدار در سیستم منظم متداولی را حفظ می کند مطرح شود. هر چه سرعت حرکت ترافیک بیشتر باشد، لازم است طول مدول های ترک شونده بیشتر و خیابان بازتر باشد.
* از شکل و ارتفاع درخت می توان برای تعیین و مشخص کردن انواع خیابانها استفاده نمود. اغلب مردم تفاوتهای جزیی در نوع درختان را تشخیص نمی دهند، برای موفقیت در مشخص کردن خیابانها باید تفاوت نوع درختان بارز باشد.

* در مواردی که حدود جغرافیایی مشخص برای واحد محله وجود ندارد، انواع مشخص درخت و الگوهای مشخص می تواند به ایجاد هویت کالبدی خاص کمک کند، که خود موجب شکل گیری ارگانهای محلی خواهد شد.
* یک منطقه تجاری در یک خیابان عبوری را می توان ضمن حفظ قاعده کلی با استفاده از یک نوع متفاوت درختکاری مشخص نمود. اگر درختهای اصلی خیابان از نوع همیشه سبز و درختهای قسمت تجاری از نوع برگ ریز باشند : منطقه تجاری در ماه های سردتر زمستان از آفتاب بهره مند شده و منطقه به شدت مشخص می شود.

* یک مرکز خرید محلی را می توان با استفاده از تابلوهای خاص، استفاده هماهنگ از سایبان و یا کاشت متراکم کم گلهای رنگارنگ به صورتی استثنایی در آورد.
3 . 7 ) ارزش زیبایی و زیبا سازی گیاهان :
انسانها، موجوداتی با طبیعت و ابعاد روحی گوناگون اند، اما همه آفریده یک آفریننده و جزیی جدا ناپذیر از طبیعتی مشترک می باشند. بنابراین به طور غریزی و حتی نا خود آگاه هر انسانی تمایل و کشش خلل ناپذیر به سوی طبیعت در خود احساس می کند. طبیعتی به دور از زندگی ماشینی عصر جدید. او هر لحظه متر صد است که از این زندان ساخته دست خویش حتی برای دقایقی هم شده دور گردد و از زیبایی های طبیعت لذت ببرد. روح انسانی شیفته این زیبایی است و زیبایی به انسان آرامش می بخشد.

مبانی طراحی فضای سبز :
4 . 1 ) هدایت دید :
طراح برای کنترل حرکت بصری و کنترل حرکت فیزیکی از خطوط استفاده می کند. به این معنی که، طراح توسط خط می تواند توجه ناظر را به جسم، یا مکانی خاص معطوف و در نتیجه وی را هدایت نماید. پرچین ها، لبه ها و جدول پیاده رو و حاشیه کاری، خطوط و محورهای بارز طرح به شمار می آیند. در این حالت که تکرار نقطه ها و لکه ها و حجم های سبز در یک راستا، خطوط هدایتی حاصل می کنند.

4 . 2 ) تشخیص :
طراحی بستر گل و گیاه در سطحی محدود و بلند تر از کف باعث تشخیص و وضوح بیشتر زیبایی های گیاهان می گردد، حالت عکس نیز ممکن است، یعنی کاشت گیاهان در بستری خاص باعث تشخیص محل استقرار می شود، مانند گیاهان جعبه های گل جلو پنجره ها.
گلدانها هر چند از نظر باغبانی به دلیل سهولت انتقال گیاهان و گلها از گلخانه به فضای باز و غیره به وجود آمده اند و از این لحاظ دارای خصوصیات و ویژگیهای فنی و ساختمانی و شکل ها و ابعاد خاص خود می باشند، مع هذا اکنون آنها را از دیدگاه کیفیات بصری بالقوه ای که حامل آن هستند مورد مطالعه قرار می دهیم.

4 . 3 ) مقیاس و تناسبات :
در طراحی محوطه شناخت و کاربرد مقیاس و اندازه ها اهمیت به سزایی دارد. بدین معنی که، اندازه صحیح فواصل و ابعاد به کار رفته باعث ایجاد توازن و ترتیب در محوطه می شود.
در جایی که مقیاس کوچک است (مثل حیاط های منازل مسکونی کوچک) فاصله یا دامنه دید کم است. پس قوه ادراک و بینش مقدار زیادی تغییر می کند. لذا در مقیاس های کوچک جزئیات بیشتر گیاهان تک تک دیده می شود و کوچک ترین دگرگونی در رنگ گل و یا برگ، خیلی زود به چشم می خورد. در چنین مقیاس هایی هر گیاه به طور انفرادی توده ای را تشکیل می دهد زیاده روی در به کار بستن آنها باعث ایجاد یکنواختی می شود. در صورتی که تکرار گیاهان و کشت توده های همگن آنها در محیط های وسیع هماهنگی می آفریند.

4 . 4 ) تعادل :
معمولاً در یک منظره می توان بسهولت یک محور پیدا کرد. ما بیشتر عادت داریم موضوعات را با توزیع کردن قسمتها بر روی محورهای عمودی درک و قبول نماییم. ما این رضایت بصری را به عنوان تعادل تشخیص می دهیم. وقتی هر دو سمت یک محور شکل یکدیگر باشند، آنها در حالت قرینه بوده و اجسام در دو سوی محور، کاملاً یکسان اند و بستگی مستقیم با اجسام دیگر موجود در آن چارچوب دارند. هر جزو آن به عنوان واحدی از مجموعه به حساب می آید. گاهی در یک طرح قرینه روی یک جسم تکیه بیشتری می شود.

4 . 5 ) تاکید :
تاکید به مفهوم بودن است و از یک کنتر است و تضاد قابل توجه بین دو جسم یا مشخصات این اجسام خلق می گردد. تاکید باید با مضایقه و امساک مورد استفاده قرار گیرد، زیرا در غالب موارد یک منظره بصری ثابت می تواند به سادگی خسته کننده باشد.
4 . 6 ) بافت :رابطه و هم بستگی بین مجموعه بخش های مختلف هر جسم، بافت آن جسم نامیده می شود. ترکیب ابعاد قابل رویت بخش های مختلف گیاه؛ اندازه، شکل برگها، فاصله بین آنها، درخشندگی و روشنی برگها، شاخه ها و جوانه ها؛ در مجموع تاثیری ایجاد می کنند که درختچه ای را از درختچه دیگر متمایز می نماید. در طراحی محوطه کاربرد بافت های مختلف گیاهان و سایر اجسام، مانند سطح پیاده روها، دیوارها و غیره به طرح تنوع می بخشند.

4 . 7 ) رنگ :
به طور کلی، در افراد مختلف، احساس و درک رنگ و هماهنگی آنها یکسان نمی باشد، بلکه با تنوع و تغییراتی به صورت گرایش به یک یا چند نوع رنگ همراه است. به عنوان مثال، برخی نوعی احساس و برداشت نسبت به رنگ قرمز، عده ای بنفش و یا صورتی و یا ; دارند که می تواند به شکل های مختلفی (تنفر، زدگی، خوش آمدن، بی تفاوتی و سردی و ;) بروز نماید. بنابراین با توجه به خصوصیات فردی، سلیقه و شرایط محیطی، بین رنگ های انتخابی و ترکیبی بایستی نوعی نظم و هماهنگی با مفهوم کلی پدید آید.

4 . 8 ) تغییر ابعاد ظاهری :
ابعاد ظاهری و جزئیات طراحی مناظر سبز به ارتباطات بصری مربوط است. طراح باید این توانایی را داشته باشد که بتواند رویت و نیز حس لامسه و سایر کیفیات احساسی را به طور سنجیده کنترل و تنظیم نماید.
4 . 9 ) تنوع :
هم آمیزی بافت ها و فرم و رنگ های مختلف تنوع ایجاد می کند. تنوع کم باعث ایجاد یکنواختی شده و تنوع زیاد سردرگمی پیش می آورد. برای ایجاد فضایی دل نشین باید تنوع در حد اعتدال باشد. ایجاد تنوع غالباً به سرعت به کثرت منتهی می شود. بنابراین موجب عدم برداشت ویژه از منظره شه و هرج و مرج بصری ایجاد می نماید.
4 . 10 ) آرامش :
محیط های سبز برای آرامش روح و جسم هستند، پس سعی طراح در این خواهد بود که از مخلوط کاری و در هم کردن رنگها و ایجاد فضایی مغشوش خود داری کرده و فضایی آرام بیاراید. کشت گل های فصلی و درختچه ها به صورت توده های یک رنگ و یک جنس مخصوصاً در پارک ها و محوطه های باز که اغلب این گیاهان از فاصله ای دور نظاره می گردند بسیار زیبا می نماید، و جلوه های خاصی به محیط می دهد. ایجاد شکستگی در سطوح، استفاده از اختلاف سطح و به کارگیری المانهای مجرد به تعداد زیاد نیز باعث اغتشاش صحنه می گردد و آرامش محیط را از بین می برد. بویژه در قسمتهایی که برای افراد مسن طراحی می گردد باید از این اغتشاش و شلوغی صحنه اجتناب کرد.

4 . 11 ) توالی :
توالی به عناصر متنوع، معنی و مفهوم می بخشد. با تکرار گیاهان و اجسام مختلف در طرح، از پیچیدگی احتمالی ناشی از تنوع بسیار، کاسته و نظم و ترتیبی به منظره داده می شود. در پروژه های بسیار وسیع ضروری است که حتی یک انبوه کاری را تکرار کرده و ایجاد توالی نمود. بدین سان محوطه تکه تکه و جدا از هم جلوه نخواهد کرد.

4 . 12 ) هویت :
گیاهان در هویت خیابانها و معابر نقش عمده ای دارند. ردیف درختان از یک گونه خاص در معابر شهری (خیابان ولی عصر تهران با درختان چنار کهنسال و بزرگراه چمران با درختان سر و نقره ای و درختچه های توری) هویت این معابرند.
کاشت گونه های با فرم متمایز از درختان ردیفی معابر در گلوگاه های محله ها و مکانهای خاص نیز به نوعی دیگر به این مکانها هویت می بخشد در برخی موارد، محله ها و مراکز با اسم آن درخت خاص مشخص می شوند.

4 . 13 ) نشانه :
کاشت درختان به صورت تک درختان بلند و مشخص با اندام و هیکلی مشخص در نقطه ای از یک محیط که از غالب نقاط دیده می شود، به عنوان عاملی برای جهت یابی یا نشانه کاربرد دارد. یک درخت ممکن است بابت شکل شاخ و برگ، گلها یا میوه هایش انتخاب شود.

4 . 14 ) نماد :
مجموعه ای از گیاهان که نوع خاصی از اکو سیستم را بیان می کنند، می توانند به عنوان نماد آن اکو سیستم باشند.

گیاهان در مواردی به مثابه نماد مکان و محل خاصی با دادن اطلاعات اولیه، محل را به ناظر معرفی می کنند، مانند نمونه هایی از درختچه ها که به صورت شکل حیوانات هرس می شوند و به مثابه مجسمه یک مرغ در محوطه مرغداری یا هیکل سبز گاو در محوطه گاو داری نقش نماد و معرف و تبیین فضا را به خود می گیرند.

4 . 15 ) زمینه و متن :
گیاهان پوششی در طراحی مناظر به مثابه زمینه در طرح تابلوی نقاشی می باشند. امروزه زمینه بیشتر باغچه ها را چمن کاری می کنند ولی گیاهان گلدار و در مواردی درختچه ها نیز می توانند بدین منطور استفاده شوند.

4 . 16 ) اشراف :
از عوامل موثر در انبساط خاطر مناظر، به میزان اشراف می توان اشاره کرد. به هر نسبت که زاویه رویت اجسام به زاویه دید راحت، نزدیک تر باشد، درک بصری در کوتاهترین مدت و در یک نگاه از کلیت، زمینه دید حاصل خواهد شد. زاویه دید راحت انسان محدود است و بدیهی است که تمامی اجسام را که در اندازه های مختلف موجودند نمی توان از فواصل گوناگون تحت این زاویه مشاهده کرد. ابعاد گیاهان نیز با توجه به میزان نهایی رشد مقادیر مشخصی هستند،

لذا در این میان به دو طریق می توان احساس دید مسلط را ایجاد کرد. اولاً با تنظیم فاصله جسم تا چشم ثانیاً با تجمیع گیاهان کوچک و انبوه کاری آنها در مواردی که تمایلی به کوتاه کردن فاصله گیاهان تا چشم ناظر نیست.

 

4 . 17 ) مجموعه :
مجموعه، ترکیب نمودن مواد گیاهی است با ویژگیهای مختلف به قسمتی که چشم به سهولت و راحتی در جهت دریافت منظور کلی هدایت شود مجموعه مشتمل است بر تغییرات پیوسته حداقل یک مشخصه گیاهی مانند شکل، رنگ یا اندازه در تمام شکل ردیفها. مجموعه در عین یکنواختی در یک یا چند مشخصه اعضا، دارای تغییرات هماهنگ و تدریجی آنهاست.

4 . 18 ) وحدت :
وحدت، هماهنگ نمودن موفقیت آمیز تمام عناصر، یکپارچگی و هم پیوندی در طراحی می باشد به قسمتی که یک منظور مشترک و واحد از آن مستفاد گردد. وحدت از کیفیات بارز بصری، در طراحی مناظر است که باید بیشترین ارزش به آن داده شود زیرا مبین مهارت واقعی در هنر طراحی است. چنین اثری نهایتاً باید ان چنان ترتیب داده شود که به عنوان تنها راه حل ممکن مسئله جلوه گر شود.

جزئیات مربوط به فرم، انتخاب، اجرا و استفاده از گیاهان :
5 . 1 ) انواع شکل، بافت و ترکیب گیاهان؛ و جایگزینی و رشد انواع آنها انواع شکل گیاهان :
محدوده خارجی گیاهان جهت ایجاد وضعیت ها و شکلهای جالب توجه در محوطه سازی به اندازه کافی تنوع دارد. دسته های کلی شکل آنها بدین صورت است : کروی، بیضوی، گلدانی، ستونی، چتری، مخروطی، هرم معکوس، فواره ای، خزنده، و نا منظم

بافت گیاهان :
جهت انتخاب گیاهان مختلف در یک منطقه، ابتدا باید انواع گیاهان را شناسایی کرد و از لحاظ مروفولوژی به دقت مورد بررسی قرار داد. به این ترتیب می توان در طراحی از انواع مختلف گیاهان با شکل برگهای مختلف و شکل خود گیاهان یک توده انبوه و یا فضای باز را طراحی کرد.
نمونه هایی از بافت گیاه :
آ ) بافت یکنواخت متراکم

ارتباط منظم یکنواخت بین هر برگ یک اثر در مجموع متراکم ایجاد می نماید.
ب ) بافت یکنواخت باز
تراکم کمتر، اما ارتباط منظم یکنواخت بین برگها اجازه می دهد که گیاه در مقابل نور فیلتر بوده و یک بافت باز ایجاد نماید.
پ ) بافت با تاکید جهت دار
تاثیر کلی این نوع بافت، دادن جهت می باشد.
ت ) بافت درشت
دوره ظاهری درشت ساختمان برگها ایجاد بافت درشت و خشن می نماید.

ث ) بافت شبیه پر
برگهای سوزنی، یک نوع بافت شبیه پر ایجاد می نمایند.
استفاده از بافت گیاه برای ایجاد تضاد (Contrast)
آ ) تضاد خوب
اندازه برگها و تناسب آنها با یکدیگر بافتی ایجاد می کند که با بستر آجری خود تضاد خوبی ایجاد می کند (آ).
ب ) تضاد نا کافی
شاخ و برگ به صورت شکل مقابل بافتی ایجاد می کند که با بستر آجری خود از لحاظ اندازه تشابه دارد و بنابراین ایجادیک تضاد ننموده و با زمینه خود آمیخته می شود (ب).
ترکیب گیاهان :
شکل درختان و بوته ها و گلها در طراحی از مهمترین عوامل هستند. شکل گیاهان باید به دقت مورد مطالعه قرار گیرد شکل اصلی به صورت غالب به شکل های دیگر انتخاب شود طراحی را آسان تر می نماید.

استاندارد های فواصل کاشت درختان :
فاصله کاشت درختان بستگی به عوامل مختلفی دارد؛ من جمله فرم و شکل خارجی و سرعت رشد آنها. درختانی که روی خطوط لوله های آب و فاضلاب کاشته می شوند نباید از نوع ریشه بلند باشند و یا درختانی که خیلی بلند هستند، زیر کابل های هوایی برق و تلفن نباید کاشته شوند. نقاطی که احداث ساختمان یا استفاده های دیگر در مورد آنها احتمال می ورد نباید به عنوان محل کاشت انتخاب شوند.

جایگزینی و رشد گیاه :
جایگزینی مناسب گیاهان بر اساس عوامل متغیر زیادی است که عبارتند از :
اندازه نهایی، درجه رشد سالیانه، طول رشد فصلی، اندازه معمول گیاه در زمان خرید، نمایش در سایت، میزان رطوبت و مواد آلی خاک، نگهداری و مراقبت که انتظار می رود، جدول زمانی طرح شده برای تاثیر رشد نهایی آن.

5 . 2 ) ملاکهای موثر در انتخاب انواع گیاهان و اصول کلی طراحی ملاکهای موثر در انتخاب نوع گیاه «نسبت به وضعیت کلی انواع گیاهان»
انتخاب گیاه، خود قسمت عمده ای از طراحی است که کیفیت واقعی خود را پس از چندین سال به منصه ظهور می رساند. بدین لحاظ شناخت رفتارهای حیاتی گیاهان محوطه برای طراح ضرورت کامل دارد.
درختان در طول سال به کمک رنگهای مستقل یا ترکیب رنگها، شکلهای متحرک سایه ها، تغییرات برگ و میوه و بافت و هماهنگی منظر، جذبه های احساسی و بصری ایجاد می نمایند. گوناگونی درختان در اغلب مناطق به طراح اجازه می دهند که محدوده وسیعی از استنباطات مختلف و کیفیات ویژه آنها را به وجود آورد. طراح باید سعی داشته باشد که تا حد امکان از گیاهان (درختان و درختچه ها) بومی استفاده نماید، تا در مصرف آب و زحمت زیاد در نگاهداری این گیاهان صرفه جویی شود. امکان ریشه سریع تر و بهتر گیاهان بومی منطقه نیز خیلی بیشتر از گیاهان تازه وارد است.
ملاکهای موثر در انتخاب نوع گیاه :
جهت انتخاب نوع گیاه (درخت، درختچه ها و یا پوشاننده زمین) پس از در نظر گرفتن هدف و منظوری که گیاه به کار برده می شود، از قبیل محصور کردن قسمتی، ایجاد یک نقطه مرکزی، پوشاندن یک دیوار و غیره، موارد زیر باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. هر کدام از موارد به صورت سئوال هایی مطرح شده است که جواب سئوال ها در رابطه با شرایط مختلف موجود، می توانند در انتخاب نوع گیاه ما را یاری دهند. خصوصیات گیاه به صورت عمده عبارتند از :
طاقت و دوام؛
شکل و ساختمان؛

شاخ و برگ، گلها و میوه ها؛
نگهداری؛
نظم و ترتیب (انتظام و قرار گیری).
طاقت و دوام :
1 ) آیا گیاه (درخت، درختچه، و یا پوشاننده زمین) خاص در ناحیه ای از کشور که سایت در آن قرار دارد، با دوام و پر طاقت است؟ بردباری اصولاً بستگی به درجه حرارت و میزان بارندگی دارد؛
2 ) آیا درخت، درختچه، و یا پوشاننده زمین در خاک مرطوب رشد و استقامت می کند و یا در خاک خشک؟
3 ) اگر لازم باشد، آیا گیاه تحمل شرایط محیطی شهر را دارد؟ وقتی که درخت خیلی نزدیک به قسمت مفروش باشد آیا آن گیاه از بین می رود؟ آیا درخت وقتی که مجاور با ناحیه مفروش باشد به پوشش صدمه خواهد زد؟
4 ) آیا گیاه دارای شاخ و برگ نازک و سبک است؟ آیا گیاه ایجاد سایه می کند؟
آیا گیاه شیبهای جنوب را ترجیح می دهد یا شمال در شیبهای جنوبی گاهی اوقات در زمستان برفها آب می شود و این ممکن است به ریشه بعضی درختان صدمه بزند؟
5 ) آیا درخت، درختچه، و یا پوشاننده زمین به راحتی مستعد بیماری است و یا عاری از آن می باشد.
شکل و ساختمان :
1 ) ارتفاع و گستردگی درخت یا درختچه، خصوصاً به هنگام کامل شدن چقدر است؟ چه مدت طول می کشد که به حد کامل شدن برسد؟
2 ) آیا درخت، درختچه و یا پوشاننده زمین خزان پذیر است یا همیشه سبز؟ درختان خزان پذیر در تابستان امکان ایجاد سایه را می دهند و در زمستان به نور خورشید اجازه عبور می دهند. درختان همیشه سبز نیز در طول سال دارای رنگ هستد و برای باد شکن ها و حصارها مناسب اند.
3 ) آیا درخت، ساختمان شاخه ای خوب و رنگ پوست خوبی دارد

4 ) آیا گیاه سایه ایجاد می کند؟ شاخ و برگ سبک و هوائی دارد؟
شاخ و برگ، گلها و میوه ها
1 ) اندازه، فرم، بافت، و رنگ شاخ و برگ گیاه چیست؟
2 ) آیا گیاه و رنگ پاییزی دارد؟ و تا چه درجه ای؟
3 ) آیا گلها و میوه ها عمده و مهم هستند؟ رنگ آنها چیست؟ آیا گلها معطر هستند؟
نگهداری :
1 ) آیا حمل درخت، درختچه، یا پوشاننده زمین آسان است یا سخت ؟

2 ) آیا گیاه احیتاج به نگهداری زیاد دارد یا کم؟
نظم و ترتیب (انتظام قرار گیری) :
ملاکهای فراهم شده انتخاب گیاهان مطالعه گردید. نوع گیاه محلی موجود در سایت ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد یا آنکه از نواحی دیگر، گیاه وارد شود. انتخاب نوع گیاه و نظم و ترتیب آن باید از یک طرح کلی کاشت برای حل مسائل عملکردی و زیبایی پیروی کند. قرار گیری گیاه بستگی به موارد مربوط به گیاه از قبیل اندازه، فرم، بافت و رنگ دارد.
عواملی که در محیط گیاهان تاثیر می گذارند :
چهار گروه از عوامل مربوط به هم که در محیط گیاهان تاثیر می گذارند، عبارتند از :
خاکی : این عامل مربوط به طبیعت خاک و بافت و ساخت آن است. (رسی، شنی، ;)
حیاتی : شامل همه اعمال تحت تاثیر موارد حیاتی است، مانند انسان، حیوانات، پرنده ها و حشرات، و همچنین تحت تاثیر گیاهان اطراف خود.
آب و هوایی : شامل حرارت، شدت و مدت تابش خورشید باد، باران و رطوبت جوی
توپوگرافی : هدف از توپوگرافی یا موضع نگاری، بلندی، ظاهر، زاویه شیب زمین، مجاورت به زمین بلند و یا دریاست، که کلیه جهت های طبیعت را در بر می گیرد.
طبیعت هر مکان از ترکیب این چهار فاکتور ریشه می گیرد. انواع مختلف مکانهای طبیعی، نتیجه تفاوتهایی در عوامل به وجود آوردنده آنهاست. بسیاری از گیاهان عوامل محیطی خود را بر روی وضعیت ساختمانی شان منعکس می کنند.
اصول کلی طراحی :
1 ) هدف از طراحی و نحوه تامین رضایت استفاده کنندگان برای طراح باید مشخص باشد.
2 ) برای رسیدن به هدف، تعیین برنامه ریزی مشخصی در زمینه مطالعات و طراحی الزامی است .
3 ) شناخت عوامل تعیین کننده و موثر در طراحی از سوی طراح ضروری است.
4 ) طراحی به ویژگیهای سایت بستگی دارد. بنابراین لازم است که سایت پیش از آغاز طراحی مشخص شود.

5 ) عوامل طبیعی سایت شامل ویژگیهای منابع آب، زمین شناسی و خاک شناسی، توپوگرافی، پوشش گیاهی موجود در شرایط اقلیمی منطقه آن، باید در طراحی مورد توجه قرار گیرند.
6 ) در چارچوب رعایت عوامل مصنوعی سایت، توجه به مسائل مربوط به پیشینه تاریخی بافت و ساختار اجتماعی شعاع نفوذ سایت و موقعیت سایت در بافت شهری الزامی است.

7 ) رعایت ویژگیهای بصری شامل دید به بیرون و دید داخلی از سوی طراح امری الزامی است.
8 ) با بهره گیری بهینه از عناصر طبیعی موجود در سایت، در طراحی لازم است که از نابودی عناصر اکو سیستم آن جلوگیری شود.

برای دریافت اینجا کلیک کنید

سوالات و نظرات شما

برچسب ها

سایت پروژه word, دانلود پروژه word, سایت پروژه, پروژه دات کام,
Copyright © 2014 icbc.ir