مقاله آترواسكلروز تحت pdf

توضیحات

 مقاله آترواسكلروز تحت pdf دارای 171 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله آترواسكلروز تحت pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله آترواسكلروز تحت pdf،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله آترواسكلروز تحت pdf :

گفتار اول :
«آترواسكلروز»
(دكتر مجید ملكی-دكتر سعید اورعی )
آترواسكلروز شایعترین علت مرگ در بیشتر كشورهای جهان و مهمترین عامل از كارافتادگی است. با وجود پیشرفت های وسیع تشیخص و درمانی هنوز یك سوم بیمارانی كه دچار سكته قلبی می شوند، فوت می كنند كه نیمی از این افراد در عرض یك ساعت اول سكته قلبی و قبل از رسیدن به بیمارستان فوت می كنند ودو سوم آنها كه زنده می مانند هرگز بهبود كامل نخواهند یافت و به زندگی عادی باز نمی‌گردند. درعرض 5 سال بعد از یك حمله قلبی، 23% مردان و 31% زنان دو مرتبه دچار از كارافتادگی می شوند. مرگ ناگهانی قلبی یكی دیگر از تظاهرهای شایع گرفتاری عروق كرونر است و بیش از نیمی از بیمارانی كه با مرگ ناگهانی قلبی فوت می كنند، هیچ سابقه ای از علایم قلبی نداشته اند. علاوه براین، بیماری های قلبی-عروقی هزینه هنگفتی را برنظام های بهداشتی درمانی كشور ها تحمیل می كنند. تنها در كشور آمریكا، هزینه بیماری های قلبی – عروقی درسال 1998 حدود 274 میلیارد دلار برآورد شده است. با این همه بیماریهای قلبی-عروقی بسادگی و بصورت كامل و موثر قابل پیشگیری هستند. در واقع به غیر از سرطان ریه كه با قطع سیگار قابل پیشگیری است، بیماری قلبی –عروقی قابل پیشگیری ترین بیماری غیرقابل انتقال (مزمن) انسان به شمار می روند.

بیماریزایی
آترواسكلروز بیماری پیشرونده ای است كه از دوران كودكی آغاز می شود و تظاهرهای بالینی خود را به طور عمده در بزرگسالان، از میانسالی به بعد آشكار می‌كند. تا دو دهه قبل، این بیماری را یك بیماری دژنراتیو تصور می‌كردند كه از تجمع چربی و باقیمانده سلول های نكروتیك در جدار عروق ایجاد می شود، اما امروزه مشخص شده است كه آترواسكلروز بیماری است كه در اثر واكنش عوامل مختلف و به دنبال سه پدیده زیست شناسی زیر بوجود می آید:
1-تجمع سلول های ماهیچه ای صاف، همراه با مقادیر متغیری از سلول های التهابی، درشتخوارهاو لنفوسیت ها در انتیمای عروق.
2-ایجاد بافت همبندی توسط سلول های ماهیچه ای صاف متشكل از الیاف كلاژن، فیبرهای الاستیك و پروتئوگلیكان.
3-تجمع چربی، بخصوص كلسترول درداخل سلول ها و بافت همبندی.

احتمال پاره شدن پلاك های آترواسكلروز و به دنبال آن ایجاد لخته و بروز عواقب بالینی به تركیب پلاك ها از نظر میزان چربی و بافت همبندی آنها بستگی دارد. همچنین بررسی ها نشان داده اند كه اندازه پلاك های آترواسكلروز و شدت تنگی رگ ها ارتباط مستقیمی با بروز رویدادهای بالینی (مانند سكته قلبی یا آنژین ناپایدار) ندارد. در 75 تا 80% بیمارانی كه دچار سكته قلبی می شوند، شدت تنگی رگ قبل ازبروز سكته قلبی كمتر از 50% است. علاوه بر این، تجمع سلول های التهابی در پلاك هایی كه به رویدادهای بالینی وخیم منجر شده اند، همراه با بالا رفتن نشانه های عمومی التهاب مانند CRP و ESR سبب شده است كه امروز آترواسكلروز به عنوان یك بیماری التهابی مزمن شناخته شود كه می تواند به دنبال یكسری عوامل بخصوص فعال شده، به رویدادهای حاد قلبی منجر شود.

شیوع
براساس سومین گزارش سازمان جهانی بهداشت (93-1991)، بیماریهای قلبی-عروقی (سكته قلبی، سكته مغزی و مرگ ناگهانی قلبی) سالانه سبب مرگ دوازده میلیون نفر در سراسر دنیا می شوند. هم در كشورهای پیشرفته و هم در بیشتر كشورهای درحال پیشرفت، این بیماری ها عامل حدود نیمی از مرگ های بزرگسالان هستند. مرگ و میر زودرس مردان 5/2 برابر بیشتر از زنان است. اما در زنان نیز بیماری قلبی-عروقی شایعترین عامل مرگ و از كارافتادگی بشمار می روند. بااین تفاوت كه تظاهر بیماری های قلبی-عروقی در زنان نسبت به مردان ده سال تأخیر دارد.

در بررسی 1995 آمریكا، 5/41% كل مرگ ها در اثر بیماریهای قلبی- عروقی بوده است، درحالی كه سرطان و حوادث، دومین وسومین عامل مرگ را تشكیل می دهند. دراین كشور ها شیوع عوامل خطر قلبی-عروقی و مرگ و میر قلبی در رده های پایین‌تر اجتماعی، اقتصادی و سطح تحصیل پایین تر به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از رده های بالاتر بوده است. طی دهه های اخیر، كشورهای پیشرفته توانسته اند با اقدام های وسیع پیشگیری اولیه و ثانویه از مرگ و میر بیماریهای قلبی-عروقی به مقدار قابل ملاحظه ای بكاهند، به طوری كه بین سال های 1960 تا سال های اخیر مرگ و میر بیماریهای قلبی-عروقی دركشورهای آمریكا، كانادا، استرالیا و فرانسه تا 50% و در ژاپن تا 60% كاهش یافته است. این كاهش در كشورهای اسكاندیناوی و كشورهای دیگری چون ایرلند، اسپانیا و پرتغال حدود 20 تا 25% گزار شده است. برعكس درطی دهه های اخیر مرگ و میر بیماری های قلبی-عروقی در مجارستان تا 40% در لهستان تا حدود 60% و در بلغارستان تا 80% افزایش داشته است.

دركشورهای آسیای غربی و جنوب غربی 15 تا 20% از بیست میلیون مرگ سالانه به بیماری های قلبی- عروقی نسبت داده شده است. طی دهه های گذشته، درصد مرگ‌های ناشی از مرگ در مناطق شهرنشین و بیماری قلبی ناشی از گرفتاری ریوی شایعترین عامل مرگ در روستاها شناخته شده است. سطح كلسترول خود در این كشور نسبت به كشورهای غربی بسیار پایین تر است، اما شیوع فشار خون بالا در حال افزایش است. شاید به همین دلیل دربرخی مناطق سكته مغزی شیوع بنسبت بالایی (تا 4 برابر سكته قلبی) دارد و شایعترین عامل مرگ به شمار می رود. با این حال، هنوز شیوع و مرگ و میر آن از آنچه در كشورهای غربی وجود دارد بسیار پایین تر است.

بیش از 60% جمعیت دربیشتر كشورهای آفریقایی كمتر از 15 سال سن دارند. شیوع بیماری عروقی قلب دراین كشورها بنسبت پایین است، ولی این وضع بسرعت درحال تغییر است. در برخی كشورهای درحال پیشرفت آفریقایی بیش از 70% زمین های مزروعی زیر كشت تنباكو قرار دارند و مصرف سیگار آفریقا در دو دهه گذشته بیش از 40% افزایش داشته است. دربسیاری از مناطق شهرنشین، فشار خون بالا همراه باعوارض آن از جمله سكته مغزی ، نارسایی قلبی و نارسایی كلیه مهمترین عامل مرگ و میر و از كارافتادگی به شمار می روند.

بررسی های موجود حاكی از این هستند كه در كشورهای شرق مدیترانه و خاورمیانه از جمله كشور ما نیز بیماری های قلبی-عروقی یك مشكل عمده بهداشتی و اجتماعی بشمار می رود كه ابعاد آن بسرعت در حال افزایش است. بررسی های پراكنده نسبت مرگ های قلبی-عروقی را دراین كشورها 25 تا 45% نشان می دهند. دگرگونی های سریع اقتصادی و اجتماعی دهه های اخیر دربسیاری از كشورهای این منطقه سبب شده است كه شیوع عوامل خطر بیماری های قلبی-عروقی افزایش قابل ملاحظه ای داشته باشد، زیرا میزان كالری مصرفی روزانه ومصرف چربی های اشباع شده افزایش یافته است. درعربستان سعودی 52% مردان و 65% زنان چاق هستند. شیوع فشار خون بالا (mmHg95/160 به بالا) حدود 17% گزارش شد است و این رقم درحال افزایش است. در افرادی كه دچار سكته قلبی شد اند شیوع مصرف سیگار بیش از 70% فشار خون بالا حدود 50% ودیابت بیش از 30% بوده است. علاوه براین دراین كشورها شیوع بیماری های قلبی- عروقی درگروه های اقتصادی-اجتماعی بالاتر، بیشتر از گروه های پایین گزارش شده است و این نشانه ای از مراحل اولیه یك اپیدمی تلقی می‌شود.

عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی
نخستین مطالعه های اپیدمیولوژی كه دراین زمینه صورت گرفتند، مطالعه هایی بودند كه در اواسط این قرن در آمریكا واروپا شكل گرفتند. این مطالعه ها همراهی تنگاتنگی را بین وجود برخی عادت ها یا ویژگی ها با بروز بعدی بیماری های قلبی-عروقی نشان دادند. امروزه، این ویژگی ها كه «عوامل خطر» نام گرفته اند، به طور وسیعی برای تعیین خطر واحتمال بروز بعدی بیماری های عروقی و پیشگیری از این بیماری‌ها مورد استفاده قرار می گیرند.
مهمترین عوامل خطر كه مستقل از سایر عوامل، احتمال بروز بیماری های قلبی-عروقی راافزایش می دهند، عبارتند از كلسترول بال، كشیدن سیگار، پرفشاری خون، دیابت، HDL پایین، سن، جنس و سابقه خانوادگی بیماری قلبی-عروقی زودرس، آخرین تقسیم بندی عوامل خطر براساس تأثیر مداخله های پزشكی در تعدیل آنها و كاهش خطر در جدول (1) ذكر شده است.

جدول 1) عوامل خطر بیماریهای قلبی-عروقی
گروه 1(تأثیر تعدیل آنها در كاهش خطر اثبات شده است)
– سیگار
– LDL كلسترول بالا
– پرفشاری خون
– هیپروترفی بطن چپ
– عوامل مساعده كننده ایجاد لخته (فیبرینوژن بالا)
گروه 2 (تعدیل آنها به احتمال زیاد خطر را پایین می آورد)

– دیابت
– بی تحركی
– HDL كلسترول پایین (35< میلی گرم درصد)
– تری گلیسیرید بالا، LDL متراكم و كوچك
– چاقی
– یائسگی
گروه 3 (تعدیل آنها ممكن است خطر را پایین بیاورد)
– عوامل روانی و اجتماعی
– سطح لیپوپروتئین (a) بالا
– سطح خموسیستئین بالا
گروه 4 (غیرقابل تعدیل)
– سن (بیشتر از 45 سال درمردان، بیشتر از 55 سال درزنان)
– جنس (مرد)
– سطح اجتماعی-اقتصادی پایین
– سابقه خانوادگی بروز زودرس بیماری های قلبی- عروقی

اختلال چربی های خون :
لیپیدها در داخل خون بصورت گروهی از مولكول های محلول در آب نقل و انتقال می‌یابند كه لیپوپروتئین نامیده می شوند. لیپوپروتئین ها مولكول های پیچیده ای هستندكه در مركز آنها استرهای كلسترول و تری گلیسیرید و در سطح آنها لایه از فسفولیپیدها، كلسترول آزادو پروتئین ها وجود دارند. این لیپوپروتئین ها براساس وزن مخصوص خود به HDL، LDL، Chylomicron VLDL تقسیم می شوند. از میان، LDL كه 70% كلسترول خون را به همراه دارد، پس از اكسیده شدن توسط سلول های آندوتلیال عروق و درشتخوارها مهمترین نقش را در ایجاد آترواسكلروز ایفا می‌كند. از طرف دیگر، HDL با انتقال معكوس كلسترول از جدار عروقی و نقاط مختلف بدن به كبد، می تواند به عنوان یك عامل محافظ نقش محافظتی مهمی را در برابر آتروسكلروز ایفا كند.

نخستین مشاهده هایی كه حاكی از ارتباط چربی ها با بیماری قلبی بودند، به اوایل قرن نوزدهم باز می گردند، اما برای اولین بار درسال 1838 میلادی، كلسترول درخون انسان و دو سال 1843 درپلاك های آترواسكلروز نشان داده شد. اولین مطالعه اپیدمیولوژی كلاسیك برای بررسی این ارتباط در سال 1958، انجام شد. این مطالعه كه نقش كلسترول در بیماری های قلبی-عروقی در هفت كشور دنیا مورد بررسی قرار داد، مفهوم «عامل خطر» رانیز برای اولین بار به ادبیات قلب وعروق وارد كرد.

این مطالعه و بسیاری مطالعه های بعدی همگی نشان دهنده نقش بارز كلسترول درایجاد آترواسكلروز بودند ونشان دادند كه حداقل از كلسترول mg/di 160 به بالا رابطه ای مثبت و قوی بین سطح كلسترول و بروز بیماری عروقی و نیز میزان مرگ و میر (هم مرگ و میر قلبی وهم كل مرگ و میر) وجود دارد. دراین بررسی ها، مصرف چربی های اشباع شده نیز، حتا در افرادی كه سطح كلسترول آنها در حد طبیعی است، با شیوع بالای وقایع قلبی همراه بوده است. علاوه براین، نقش مركزی كلسترول بالا نیز مورد تأكید قرار گرفته است. به طوری كه در جوامعی كه در آنها سطح كلسترول پایین است، حتی باشیوع بالای مصرف سیگار یا پرفشاری خون، شیوع بیماری های قلبی-عروقی نیز پایین است. مطالعه های مداخله ای بعدی نشان دادند كه با كاهش سطح كلسترول، صرف نظر از روش به كاررفته (تغذیه ای، دارویی یا جراحی) می توان میزان خطر را كاهش داد. در واقع، هر 1% كاهش كلسترول می تواند 2 تا 5% از خطر بروز بیماری قلبی-عروقی بكاهد.

طی دهه های بعدی، كشورهای غربی توانستند با اقدام های وسیع پیشگیری اولیه و ثانویه بخصوص با آموزش همگانی برای اصلاح عادت های نادرست اجتماعی (كاهش مصرف چربی ها، افزایش تحرك بدنی و كاهش مصرف سیگار) و بهبود روش های تشخیص و درمان، از شیوع عوامل خطر بكاهند و مرگ و میر بیماری‌های قلبی را تا بیش از 50% كاهش دهند. دراین میان به نظر می رسد كه برنامه ملی آموزش كلسترول (درآمریكا) یابرانامه ریزی آموزش همگانی درسطوح مختلف جامعه و ارایه راهبردهای عملی به پزشكان، نقش مهمی را ایفا كرده باشد. سطح متوسط كلسترول تام در افراد 20 تا 74 ساله آمریكایی، درطی سال های 1960 تا 1991 میلادی از 220 به mg/dl 205 كاهش یافته است. بااین حال، هنوز 51% از افراد كلسترول بالای 200 و 20% افراد كلسترول بالای mg/dl 240 دارند.

درمورد شیوع اختلال های لیپید درایران مطالعه های وسیعی انجام شده اند. در طرح سالمت و بیماری معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، 24 استان كشور مورد بررسی قرار گرفته اند. دراین مطالعه كه در سطح كشور انجام پذیرفت (1372)، سطح كلسترول تام در 41% مردان و 47% زنان 40 تا 69 ساله، mg/dl 200 یا بالاتر گزارش شده است درشهر تهران 1369)، 38% مردان و 48% زنان كلسترول بالا داشته اند. متوسط سطح كلسترول دراین گروه سنی mg/dl 196 گزارش شده است.

طرح قلب سالم (1376) افراد 35 تا 65 ساله شهر تهران را از نظر شیوع عوامل خطر مورد بررسی قرار داده است براساس نتایج این طرح، كلسترول بالا mg/dl 200 یا بالاتر در 62% تری گلیسیرید بالا mg/dl200 یا بالاتر در 32% LDL بالا mg/dl130 یا بالاتر در 51% و HDL پایین (كمتر از mg/dl 35 در 6% افراد دیده می شود. علاوه براین،متوسط سطح كلسترول نسبت به یافته های سال 1369 درگروه سنی مشابه باشد. نتایج مطالعه های دیگری نیز مشابه فوق گزارش شده اند یافته های این مطالعه ها همگی نشان دهنده ابعاد اپیدمی اختلال های لیپید درجامعه ما هستند.

سیگار:
خطرات و عواقب قلبی-عروقی كشیدن سیگار از اواسط این قرن مورد تأكید قرارگرفته است. سیگار مهمترین عامل مرگ زودترس درافراد 35 تا 69 ساله در كشورهای پیشرفته بشمار می رود، به طوری كه تخمین زده می شود سیگار عامل 30%مرگ ها دراین گروه سنی باشد. سیگار مرگ و میر قلبی –عروقی را تا 50% افزایش می دهد. همچنین رابطه خطی مهمی بین تعداد سیگار مصرفی وخطر قلبی-عروقی وجود دارد.

در ازای هر 10 عدد سیگار، خطر مرگ دراثر بیماری قلبی، درمردان 18% و در زنان 31% بالا می رود. آمار نشان می دهد از هر 5 مرگی كه دراثر سیگار اتفاق می افتد، 2 مورد آن به علت بیماری قلبی است. علاوه براین، بیماری های ناشی از سیگار هزینه بالایی را برنظام بهداشتی تحمیل می‌كنند. دركشور آمریكا این هزینه پنجاه میلیارد دلار در سال برآورد شده است. مهمتر اینكه 37% افراد غیرسیگاری در خانه یا محل كار خود در معرض دودسیگار دیگران قرار دارند و این امر، احتمال گرفتاری قلبی-عروقی را درآنها تا 30% افزایش می‌دهد. تخمین زده می شود كه سالانه 000/37 تا 000/40 نفر در اثر قرارگرفتن در معرض دود سیگار دیگران از بیماری های قلبی-عروقی فوت می كنند.

سازو كارهای متعددی برای افزایش خطر توسط سیگار ذكر شده اند. سیگار می‌تواند آثار مخربی برجدار آندوتلیوم عروق بگذارد، جریان خون كرونر را مختل كند و باعث بروز اسپاسم عروق كرونر شود. سطح HDL پایین می آید و LDL بالا می رود. علاوه براین با افزایش سطح فیبرینوژن و افزایش تجمع پلاكت ها، احتمال ایجاد لخته و بروز رویدادهای قلبی در حدقابل ملاحظه ای بالا می رود. از سال 1965 تعداد آمریكایی هایی كه سیگار می كشند، حدود 40% كاهش یافته است. گرچه، به نظر می‌رسد این كاهش درسال های اخیر متوقف شده و حتی مصرف سیگار در زنان افزایش یافته باشد. درحال حاضر، 28% مردان و 24% زنان آمریكایی سیگار می‌كشند. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، 20 تا 35% زنان در ممالك غربی و 2 تا 10% زنان در جهان سوم سیگار می كشند. و بالاخره، آمار نشان می دهد كه افرادی كه كمتر از 12 سال تحصیلات دارند، نسبت به افراد تحصیل كرده، سه برابر بیشتر سیگار می كشند.

در ایران براساس یافته های طرح سلامت و بیماری 27% مردان و 3%زنان 15 تا 69 ساله سیگار می كشند.
متوسط سیگار مصرفی روزانه، 6/13 نخ بوده است و 66% این افراد سن شروع سیگار را 15 تا 24 سالگی ذكر كرده اند. درطرح قلب سالم نیز 22% مردان و 6% زنان سیگاری بوده اند و به ترتیب 11% و 2% دیگر از مردان و زنان نیز سابقه مصرف آن را ذكر كرده اند. هزینه سیگار مصرفی در ایران 2/9 میلیارد ریال درسال برآورد شد است.

پرفشاری خون :
مطالعه های متعدد نشان داده اند كه رابطه خطی مهمی بین سطح فشار خون سیستولی و دیاستولی وبروز بیماری های قلبی-عروقی، حتی درسطوحی از فشار خون كه در حال حاضر طبیعی تلقی می شوند، وجود دارد. علاوه بر این، درحال حاضر دلایل كافی موجود است كه با كنترل فشار خون بالا به خوبی می توان از بروز بیماریهای عروق كرونر، سكته مغزی و نارسایی قلبی جلوگیری كرد. (به مبحث پرفشاری خون مراجعه شود)

دیابت:
شواهد اپیدمیولوژی محكمی وجود دارندكه دیابت چه نوع وابسته به انسولین و چه غیروابسته به انسولین، عامل خطر اصلی ومهمی برای بروز آترواسكلروز عامل مرگ در 80% بیماران دیابتی است. در بیماران دیابتی نوع یك، احتمال مرگ در اثر تنگی عروق كرونر سه برابر بیشتر از همسالان غیردیابتی آنان است. همین طور احتمال مرگ قلبی-عروقی درمردان دیابتی نوع 2، دو برابر در زنان 4 برابر افزایش می یابد. تخمین زده می شود كه در آمریكا، یك چهارم سكته های قلبی در افراد دیابتی اتفاق می افتد.

ازآنجا كه شدت و نوع اختلال های متابولیك در انواع مختلف دیابت و حتی در افراد و جوامع مختلف دیابتی متفاوت است، تطبیق شدت این «عامل خطر» با میزان خطر مشكل است. به عنوان مثال، دیابت نوع 2 با وجود شدت كمتر هیپرگلیسمی با خطر بالاتر قلبی-عروقی همراه است. عوامل دیگری كه در این نوع دیابت وجوددارند نیز ممكن است به این افزایش خطر كمك كنند. از جمله این كه به نظر می رسد بالا بودن سطح انسولین و مقاومت محیطی نسبت به انسولین، خود عامل مهمی در ایجاد آترواسكلرز باشد. اختلال چربی های خون كه در نوع دوم شایعتر و شدیدتر است نیز می تواند در ایجاد آترواسكلروز نقش مهمی داشته باشد. وجود سایر عوامل خطر و بروز اختلال های سایر ارگان ها نیز در افزایش خطر تأثیر دارند.

شیوع چاقی و پرفشاری درافراد دیابتی بیشتر است. بروز بیماری كلیوی نیز با بالابردن فشار خون و ایجاد اختلال های چربی، خطر بروز بیماری قلبی-عروقی را به شدت بالا می برد. زنان دیابتی قبل از یائسگی بیش از مردان در معرض بروز بیماریهای قلبی-عروقی هستند و در واقع به نظر می رسد دیابت باعث می شود مقاومتی كه زنان نسبت به مردان در بروز آترواسكلروز دارند از بین برود. (به بخش دوم، گفتار اول «دیابت» مراجعه شود)

چاقی:
مطالعه های مختلفی رابطه خطی چاقی با بروز بیماری های قلبی-عروقی را نشان داده اند، نماینده توده بدنی معیاری است كه امروزه برای ارزیابی چاقی مورد استفاده قرار میگیرد. تعاریف مختلفی برای وزن اضافی و چاقی براساس BMI ذكر شده اند. براساس توصیه انجمن تغذیه آمریكا BMI معاد ل25 یا بالاتر، وزن اضافی و 27 یابالاتر چاقی محسوب می شود، اما به نظر می رسد كه BMIمطلوب از این هم پایین تر باشد. حتی افرادی كه BMI آنها در حد بالای طبیعی است، در خطر بالاتر قلبی قرار دارند. خطرهای بهداشتی چاقی نه تنها با شدت چاقی بلكه باتوزیع آن نیز رابطه دارد. به نظر می رسد كه چاقی شكمی كه با نسبت كمر به باسن ارزیابی می شود، تعیین كننده بهتری برای شدت خطر باشد میزان توصیه شده نسبت كمر به باسن در مردان از 9/0 و در زنان كمتر از 8/0 ذكر شده است.

برخی مطالعه ها مانند فرامینگهام، چاقی را یك عامل خطر مستقل از سایر عوامل نشان داده اند. اما همراه چاقی با عوامل خطر دیگر مانند پرفشاری خون، اختلال چربی های خون، دیابت، كم تحركی و غیره این ارزیابی رامشكل می كند. در هر حال، چاقی احتمال بروز بیماری قلبی-عروقی را در مردان 2 برابر و در زنان نزدیك به 5/2 برابر افزایش میدهد.

وزن اضافی عامل خطر شایعی است. درآخرین بررسی سلامتی آمریكا (94-1988) حدود 60% مردان و 46% زنان سفید پوست BMI 25 یابالاتر داشته اند كه نسبت به یافته های بررسی 62-1960، افزایشی درحدود 43% نشان می دهد. دركشورهای جهان سوم شیوع چاقی از این هم بیشتر است و همچنان درحال افزایش است. در عربستان سعودی شیوع چاقی درمردان 52% و در زنان 65% گزارش شده است. در 36% مردان و 52% زنان تهران نیز BMI بالاتر از 27 گزارش شده است. (به بخش دوم، گفتار دوم، «چاقی» مراجعه شود.

كم تحركی:
فقدان فعالیت بدنی كافی، خطر رویداد قلبی را تا 2 برابر افزایش می دهد. تخمین زده می شود كه 12% كل مرگ ومیر را در آمریكا می توان به كم تحركی نسبت داد. بررسی مركز كنترل بیماری های آمریكا درسال 1994 نشان می دهد كه بیش از 6% افراد به سطح توصیه شده برای فعالیت بدنی نمی رسند و 25% افراد هیچ فعالیت بدنی درخارج ازمحیط كار ندارند. كم تحركی دربرخی گروه های جامعه شایعتر است. از جمله در زنان، افراد مسن تر، نژادهای غیرسفید و سطوح اقتصادی –اجتماعی پایین تر.
دربررسی شهر تهران 80% مرداو 85% زنان هیچگونه فعالیت بدنی درخارج از محیط كار یا منزل، حتی بصورت قدم زدن منظم را ذكر نمی كردند.

پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی
آترواسكلروز پدیده ای است كه از كودكی آغاز می شود و ممكن است تا چندین دهه بدون علامت باشد. هنوز همه علل بروز آرترواسكلروز مشخص نیستند ولی بررسی های اپیدمیولوژی با شناساندن عوامل خطر كمك كرده اند كه بتوان با اتخاذ راهبردهای مناسب از خطر بیماری های قلبی-عروقی كاست. همانگونه كه گفته شد باوجود بار عظیم بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی، بیماری های قلبی-عروقی قابل پیشگیری ترین بیماری های غیرقابل انتقال (مزمن) انسان به شمار می روند . از این رو، پیشگیری می باید یكی از اهداف مهم نظام های بهداشتی درمانی همه كشورها قرار گیرد.

سیگار قابل پیشگیری ترین عامل خطر به شمار می رود و در واقع بررسی های هزینه – تاثیر نشان می دهند كه قطع سیگار كم خرجترین راه برای پیشگیری از بیماری های قلبی است. علاوه براین، سود بالینی قطع سیگار را در زمان كوتاهی می‌توان دید. مطالعه ها نشان داده اند كه با قطع سیگار، خطر بروز بیماری های قلبی-عروقی بسرعت كاهش می یابد، به طوری كه در ظرف حدود 3 سال به حدی نزدیك به افراد غیرسیگاری می رسد. درافراد سیگاری مبتلا به تنگی عروق كرونر، اثر قطع سیگار معادل جراحی عروق قلب تخمین زده شده است. روش های مختلفی برای كمك به ترك سیگار وجود دارند، اما بررسی ها نشان داده اند كه مهمترین عامل در ترك سیگار، تأكید جدی و مكرر پزشك برقطع مصرف سیگار است.

با توجه به نقش مركزی كلسترول دربروز آترواسكلروز، اختلال چربی های خون هدف عمده ای برای پیشگیری از بیماری های قلبی به شمار می رود. مطالعه های متعددی نقش موثر و قوی كاهش چربی های خود را در كاهش خطر قلبی و كل مرگ و میر، هم در پیشگیری درسطح اولی و هم درسطح دوم نشان داده اند. امروزه حتی تأثیر مفید كاهش كلسترول درافراد سالمی كه كلسترول آنها در سطح طبیعی است، به اثبات رسیده است.
دلایل كافی وجود دارد كه تنظیم فشار خون بالا می تواند خطر بروز بیماری عروقی كرونر، سكته مغزی و نارسایی قلبی را كاهش دهد. گرچه دربیشتر مطالعه ها كاهش بروز بیماری عروقی كرونر كمتر از آن چیزی بوده كه با میزان كاهش فشار خون انتظار می رفته است، این یافته نباید تردیدی در نقش مهم فشار خون بالا درایجاد تنگی عروق كرونر و یا لزوم درمان مناسب فشار خون بالا ایجاد كند. عوامل متعددی ممكن است دراین مساله دخالت داشته باشند، ازجمله آثار متابولیك برخی از دارو ها یا ضرر احتمالی كاهش بیش از حدفشار خون بالا درافرادی كه دچار تنگی عروق قلب هستند.

بیش از 50 مطالعه نشان داده اند كه فعالیت بدنی چه در طی كار و چه در زمان فراغت خطر بیماری های قلبی-عروقی را كاهش می دهد. فعالیت بدنی آثار مفیدخود را به احتمال زیاد از چند طریق، مستقیم و غیرمستقیم، اعمال می كند. جریان خون عروق قلب بهبود می یابد، كلسترول بالا LDL و تری گلیسیرید پایین می آیند و HDL بالا می رود، فشارخون كاهش می یابد، تجمع پلاكت ها كم می شود و سایر عوامل انعقادی نیز تعدیل می شوند. حداقل میزان فعالیت كه برای كاهش خطر قلبی توصیه می شود، فعالیت بدنی با شدت متوسط به مدت دست كم 30 دقیقه و حداقل سه روز هفته است، اما فعالیت بدنی بیشتر، مفید تر است.
هیچ مطالعه ای اثر كاهش وزن را در كاهش خطر بیماری های قلبی-عروقی به طور اختصاصی بررسی نكرده است. اما دلایل كافی در دست است كه كاهش وزن می تواند در تنظیم فشار خون مفید باشد كلسترول خون را پایین بیاورد، HDL را افزایش دهد و به اصلاح متابولیسم گلوكز كمك كند.

رابطه بین كنترل دقیق قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت درچندین مطالعه بررسی شده است، كنترل دقیق قند خون می تواندخطر بروز رتینوپاتی، نورپاتی و نفروپاتی را كاهش دهد و به اصلاح اختلال های لیپید دراین بیماران كمك كند. اما نقش كنترل دقیق قند خون در كاهش عوارض قلبی-عروقی چندان روشن نیست. در مطالعه های انجام شده، باوجودكاهش رویدادهای قلبی-عروقی تا بیش از 40% این یافته از نظر آماری معنی دار نبوده است. دلایل متعددی در توجیه این یافته ذكر شده‌اند، از جمله سن جوان بیمار، كافی نبودن طول زمان مطالعه ها و این نكته كه بیماری های قلبی-عروقی بیماری های هستند كه در اثر دخالت عوامل متعددی ایجاد می شوند و اصلاح همزمان و سازمان یافته همه عوامل برای پیشگیری از این بیماری‌ها ضرورت دارد.

روش های پیشگیری:
به طور كلی دو راهبرد در این زمینه بكاربرده می شوند. در راهبرد جامعه هدف عمده افزایش آگاهی های عمومی برای شناخت عوامل خطر و چگونگی اصلاح آنها و ایجاد تغییرهای مناسب در عادت ها و شیوه زندگی افراد جامعه است. این راهبرد سعی دارد كه شیوع عوامل خطر را در كل جامعه كاهش دهد. در راهبرد دیگر هداف اصلی افرادی هستند كه به دلیل وجود عوامل خطر درخطر بالاتری برای بروز گرفتاری قلبی-عروقی قرار دارند. این افراد را می توان با روش های مختلف غربالگری شناسایی كرد و با اصلاح عوامل خطر درآنها از خطر بروز بیماری های قلبی-عروقی كاست. هر دو راهبرد فوق درجوامع مختلف و با روش های مختلف بررسی شده و به درجه های مختلفی موفق بوده اند. نظام بهداشتی-درمانی هر كشور موظف است باتوجه به شرایط محیطی، فرهنگی و اقتصادی هرجامعه مناسب‌ترین شیوه را درهر دو راهبردفوق بكار گیرد.

توصیه های لازم:
راهبردهای مفیدی از سوی مجامع صابحنظر درپیشگیری از عوامل خطر وبیماری های قلبی-عروقی منتشر شده اند كه می توانند بسیار راه گشا باشند. آخرین توصیه های عمومی این مراكز برای پیشگیری درسطح اولیه عبارتند از:
دوری از سیگار
كاهش مصرف چربی ورعایت رژیم غذایی قدم اول (انجمن قلب آمریكا) برای تمام افراد جامعه بعد از سن 2 سالگی: كاهش كل چربی به كمتر از 20% كالری مصرفی روزانه، كاهش مصرفی چربی های اشباع شده تا حد 8 تا 10% كالری روزانه و كاهش مصرف كلسترول به كمتر از mg300 روزانه
كاهش مصرف نمك
افزایش مصرف میوه وسبزی های تازه، حداقل 5 وعده در روز.
افزایش فعالیت بدنی تا حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط، حداقل سه بار درهفته.
اندازه گیری فشار خون هر 2 سال یكبار
درافراد 20 ساله به بالا، اندازه گیری كلسترول تام و HDL هر 5سال یكبار

گفتار دوم :
«پرفشاری خون»
دكتر فریدون نوحی-دكتر مجیدملكی-دكترسعید اورعی
مقدمه
پرفشاری خون به سطوح فشارخون سیستولی یا دیاستولی اطلاق می شود كه با افزایش خطر ابتلا یامیرایی همراه باشد. فشارخون بالا یكی از مهمترین عوامل خطر بروز بیماری های قلبی-عروقی و شایعترین عامل بروز نارسایی قلبی و سكته مغزی دربسیاری از كشورها و شایعترین عامل ایجاد نارسایی كلیوی است. داروهای پایین آورنده فشارخون از رایجترین داروهایی هستند كه توسط پزشكان نسخه می شوند، با این حال هنوز بیش از نیمی از بیمارانی كه فشار خون بالا دارند درمان نمی شوند و فشار خون در بیشتر آنهایی كه درمان می شوند درحدمطلوب كنترل نشده است.

تعریف فشار خون :
فشار خون از نر همودینامیك عبارت است از نیرویی كه خون بر دیواره رگ هایی كه در آن جریان دارد وارد می كند و ازدیاد فشار خون از افزایش برون ده قلبی یا بالا رفتن مقاومت عروقی و یا هر دو ناشی می شود. با مطالعه های مختلف نشان داده اند كه در تمام سطوح فشارخون، خطرمرگ و میر دراثر بیماری های قلبی-عروقی متناسب با بالارفتن میزان فشار خون افزایش می یابد و در واقع نمی توان مرز مشخصی را به عنوان مرز فشار خون طبیعی و فشار خون بالا تعریف كرد. شاید بتوان گفت بهترین و كاربردی ترین تعریف فشار خون بالا، سطحی از فشارخون است كه درآن فواید درمان از خطرهای عدم درمان بیشتر باشد. بنابراین، معیارهای عددی كه پرفشاری خون را تعریف می كنند، قرار دادی هستند.

براین اساس درافراد بالغ، فشارخن سیستولی mmHg140 یا بالاتر و یا فشار خون دیاستولی mmHg90 یا بالاتر پرفشار خون محسوب میشود. هدف از تشخیص و درمان پرفشاری خون كاهش احتمال بروز بیماری های قلبی-عروقی و مرگ ومیر ناشی از آنهاست. بنابراین طبقه بندی سطح فشارخون می تواند در تعیین افرادی كه درخطر بالاتری هستند تعیین راهبرد درمان مفید باشد. آخرین طبقه فشارخون براساس گزارش «ششمین كمیته ملی مشترك درمورد پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و درمان پرفشاری خون» درجدول (1) آورده شده است. افراد در گروه طبیعی بالا درخطر ابتلا به پرفشاری خون باافزایش سن می باشند.
جدول 1) طبقه بندی فشار خون برای بزرگسالان 18 سال و بیشتر براساس JNCVI
گروه سیستولی
(میلی مترجیوه) دیاستولی
(میلی مترجیوه) پیگیری توصیه شده

مناسب
طبیعی
طبیعی بالا
پرفشاری خون
درجه 1
درجه 2
درجه3 120<
130<
139-130

159-140
179-160
180
و
و
یا

یا
یا
یا 80<
85<
89-85

99-90
109-100
110
ــ
بازبینی هر دو سال
بازبینی هر سال

هردوماه تأیید شود
درعرض یك ماه به مراكز مراقبت ارجاع شود
درعرض یك هفته به مراكز مراقبت ارجاع شود.

اپیدمیولوژی توصیفی

گروه های پرخطر:
شیوع پرفشاری خون به سن، جنس و نژاد بستگی دارد. شیوع پرفشاری خون در سیاه پوستان بالاتر از سفید پوستان است، سن بروز آن پایین تر وعوارض فشار خون بالا دراین نژاد شایعتر است، تا قبل از 55 سالگی پرفشاری خون در زنان نسبت به مردان شیوع كمتری دارد و با عوارض كمتری همراه است. علاوه براین شیوع پرفشاری خون با میزان تحصیل و سطح درآمد نسبت معكوس دارد. در بسیاری از كشورها در بزرگسالان از هر چهار نفر یك نفر مبتلا به پرفشاری خون است. آخرین بررسی سلامتی در كشور آمریكا حاكی از این است كه 25% مردان و 21% زنان فشارخون mmHg 90/40 یا بالاتر دارند. با این وجود، شیوع فشار خون بالا در این كشور در دهه های گذشته كاهش قابل ملاحظه ای داشته است كه می تواند به علت دقت بیشتری در اندازه گیری وتشخیص فشار خون بالا ویا حاصل اقدام های وسیع انجام شده درجهت پیشگیری اولیه بیماری های قلبی-عروقی دراین كشور باشد. شیوع پرفشاری خون در كشورهای اروپایی نیز درهمین حدود ذكر شده است و در كشورهای اروپای شرقی بالاتر از اروپای غربی بوده است.

دركشورهای مدیترانه شرقی و خاورمیانه، شیوع فشار خون بالا در بررسی های مختلف از 10% تا بیش از 17% گزارش شده است. تغییرهای سریع اجتماعی و اقتصادی این كشورها در دهه های اخیر سبب شده است كه شیوع بسیاری از عوامل خطر بیماری های قلبی-عروقی ازجمله مصرف سیگار، اختلال چربی های خون وفشار خون بالا رو به افزایش داشته باشد و مرگ ومیر بیماری های قلبی-عروقی دراین كشورها بالا رود. مطالعه های انجام شده دركشور ما نیز حاكی از شیوع بالای فشار خون هستند. درمطالعه ای كه توسط دانشگاه علوم پزشكی تهران در سال

70-1369 انجام شده است، شیوع فشار خون دیاستولی بالا در افراد بالای 15 سال ساكن تهران حدود 12% و فشار خون سیستولی بالا حدود 15% برآورد شده است. درهمین بررسی فشار خون دیاستولی بالا، درگروه سنی 35 تا 65 ساله، در 47% مردان و 55% زنان یافت شده است. درطرح سلامت و بیماری كه در 24 استان كشور در سالهای 72-1369 انجام گرفت، فشار خون دیاستولی 90 میل متر جیوه یا بالاتر در 14% از افراد 12 تا 69 ساله گزارش شده است. درهمین بررسی حدود 34% از افراد 35 تا 69 ساله در كل استان ها و 38% درتهران فشار خون دیاستولی بالایی داشته اند.

در آخرین بررسی شهر تهران در طرح قلب سالم (1376) شیوع فشار خون دیاستولی بالا در محدوده 25 تا 65 سال، حدود 23% و فشار خون سیستولی بالا (بدون بالا بودن فشار خون دیاستولی) حدود 10% نشان داده شده است. این آمار لزوم توجه بیشتر به عوامل خطر قلبی عروقی و اهمیت پیشگیری اولیه را در كشور بیش از پیش مورد تأكید قرار می دهند.

علل پرفشاری خون :
دربیشتر موارد (90-95%) علت پرفشاری خون ناشناخته است (پرفشاری خون اولیه) با این حال، از آنجاكه در بسیاری از موارد پرفشاری خون ثانویه، می توان به علاج قطعی دست یافت، بررسی مناسب بیماران اهمیت زیادی دارد. شیوع انواع ثانویه با ویژگی های جمعیت مورد مطالعه ارتباط دارد . شایعترین علت پرفشاری خون ثانویه در زنان جوان، مصرف قرص های جلوگیری از بارداری است. اما درسایر افراد جامعه بیماری های كلیوی شایعترین عامل به شمار می روند. عوامل موثر در فشار خون بالا را می توان به دو گروه اصلی تقسیم كرد:
1-عوامل غیرقابل تغییر، مانند: سن –جنس –نژاد و عوامل ژنتیكی.
2-عوامل قابل تغییر واصلاح پذیر. مانند: مصرف سیگار، چاقی، فقدان فعالیت بدنی كافی و نوشیدن مشروبات الكلی، رژیم غذایی با سدیم بالا و پتاسیم پایین.

علایم:
دریك جمله می توان گفت كه مهمترین مشخصه فشارخون بالا، بی علامتی آن است.
گرچه برخی مطالعه ها شیوع علامی چون سردرد صبحگاهی، سرگیجه و تاری دید را در این بیماران بالاتر از افراد سالم نشان داده اند، بیشتر بیماران مبتلا به پرفشاری خون قبل از بروز عوارض فشار خون بالا، بكلی بدون علامت هستند و این مهمترن مانع در تشخیص و كنترل فشارخون بالا درسطح جامعه محسوب می شود.
علایم بیماران ممكن است به علت بروز عوارض قلبی، مغزی یاكلیوی فشار خون بالا و یا درموارد دیگر نشانه ای از علت زمینه ای ایجاد فشارخون بالا مثال هایی ازنوع اخیر عبارتند از:

پرادراری و تشنگی زیاد ثانوی به علت هیپوكالمی دربیماران هیپرآلدوسترونیسم، افزایش وزن وضعف ماهیچه ای در بیماران مبتلا به سندرم كوشینگ و یا علایم حمله ای سردرد، تپش قلب و تعویق در بیماران با فتوكروموسیتوم.

عوارض بیماری و پیش آگهی
گرچه شیوع و شدت بروز عوارض با شدت فشارخون بالا ارتباط دارد، پرفشاری خون حتی درموارد خفیف نیز خطر بروز عوارض قلبی-عروقی رابه مقدار قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. درواقع از آنجا كه بیش از 60% بیماران مبتلا به پرفشاری خون فشار خون دیاستولی بین 90 تا mmHg 100 دارند، بیشترین عوارض مربوط به فشار خون بالا در این گروه از بیماران دیده می شود.

شدت عوارض فشارخون بالا به عوامل دیگری نیز بستگی دارد، ازجمله نژاد، جنس و همراهی سایر عوامل خطر بیماری های قلبی-عروقی مانند كشیدن سیگار، چربی خون بالاو دیابت. علاوه براین طرف نظر از شدت فشارخون و عوامل ذكر شده همراه، تهاجم زیست شناختی فشار خون بالامی تواند در افرادمختلف متفاوت باشد. بنابراین، یافتن نشانه های آسیب به عضوهای مختلف، حتی در فشارخون های خفیف، درمان جدیدتر فشارخون بالا را ایجاب می كند. تغییرهای عروقی ته چشم بصورت رتینوپاتی ناشی از فشارخون بالا و چه رتینوپاتی آتریواسكلروتیك، معیار خوبی برای ارزیابی شدت آسیب های فشارخون بالا بر سیستم عروقی هستند.
مهمترین عضوهایی كه دراثر فشارخون بالا آسیب می بینند عبارتند از: قلب، مغز وكبد.

الف)هیپرتروفی بطن كه امروزه به عنوان یك عامل خطر مستقل شناخته می شود، احتمال بروز آرتیمی های قلبی و مرگ را بیش از دو برابر افزایش می دهد. فشارخون بالا دربسیاری از مطالعه ها، شایعترین عامل نارسایی قلبی نیز به شمار می رود. علاوه براین باتشدید آترواسكلروز می توان به تنگی عروق كرونر، انفاكتوس قلبی و مرگ ناگهانی منجر شود.
ب) فشار خون بالابخصوص فشار خون سیستولی بالا یكی از مهمترین عوامل بروز سكته مغزی است. سكته مغزی ممكن است به علت آترواسكلروز عروق مغز و انسداد آنها و یا پارگی شریان های مغزی باشد.
ج)فشار خون بالا میتواند به اسكلروز گلومرول ها، میكروآلبومینوری و درنهایت نارسایی كلیه منجر شود. درواقع، فشارخون بالا شایعترین عامل ایجاد نارسایی پیشرفته كلیه است.

درصورت عدم درمان مناسب، 50% بیماران مبتلا به پرفشاری خون دراثر بیماری عروقی كرونر یا نارسایی قلبی، حدود 33% دراثر سكته مغزی و حدود 10 تا 15% دراثر نارسایی كلیه فوت می كنند. بااین حال با درمان مناسب و جدی فشارخون بالا به خوبی می توان از بروز این عوارض جلوگیری كرد. مطالعه های كنترل شده نشان داده اند كه كاهش متوسط mmHg 5 درفشار خون دیاستولی میتواند خطر نسبی بروز سكته مغزی را تا 40% و رویدادهای قلبی را تا 15% كاهش دهد.
اقدام های پیشگیری و كنترل
پیشگیری و كنترل شامل دو قمست است:
1- پیشگیری از ابتلا به پرفشاری خون (پیشگیری)
2- پیشگیری از عوارض پرفشاری خون (كنترل)
برای پیشگیری از ابتلا به پرفشاری خون، ضمن آگاهی دادن به افراد جامعه درمورد اهمیت بیماری، فقدان علائم و لزوم اندازه گیری مرتب فشارخون هر 2 سال یكبار، توجه دادن به عوامل موثر و قابل اصلاح درجلوگیری از افزایش فشار خون نیز بسیار مفید و اساسی است. این عوامل عبارتند از :
1- رعایت رژیم غذایی سالم، كاهش مصرف نمك و محدودیت مصرف چربی های اشباع شده و كلسترول.
2- افزایش مصرف میوه وسبزی های تازه.
3- تعدیل میزان مصرف كالری و پیشگیری از چاقی.
4- افزایش فعالیت های بدنی پرتحرك به مدت حداقل 30 دقیقه و حداقل 3 روز در هفته.
5- دوری از دود سیگار.

باوجود اهمیت بسیار زیاد فشارخون بالا و نقش آن در افزایش مرگ و میر قلبی-عروقی هنوز درصد بالایی از بیماران از بالا بودن فشارخون خود اطلاع ندارند و هنوز درصد بالایی از بیمارانی كه شناخته شده اند، تحت درمان قرار ندارند و یا فشارخون آنها در حدمطلوبی كنترل نشده است. آمارها نشان می دهند كه در كشور آمریكا هنوز فقط حدود یك چهارم بیماران از كنترل مطلوب (فشارخون كمتر از mmHg 90/140 )برخوردار هستند.
وضعیت گزارش شده از كشورهای پیشرفته دیگر نیزمشابه همین یافته است. دربررسی 000/14 بیمار در اروپای غربی، میان كنترل فشار خون بالا 43% و در اسپانیا 13 تا 26% گزار شده است. دركشور ما بررسی فشار خون مردم تهران نشان داد كه كمتر از نیمی از بیماران مبتلا به پرفشاری خون از بیماری خود اطلاع دارند وكمتر از 20% بیماران درحد یك گروه پرخطر از بیماران مبتلا به بیماری عروق كرونر نیز با وجود اینكه 80% بیماران از فشارخون بالای خود مطلع بودند و تحت درمان متخصص قلب قرار داشتند، فقط 38% بیماران درحد مطلوبی كنترل شده بودند.

موانع كنترل فشارخون بالا:
بدون علامت بودن فشارخون بالا یكی از عمده ترین موانع تشخیص و درمان این بیماری به شمار می رود. درفقدان علایم آزاردهنده بیمار انگیزه ای برای مراجعه به پزشك، مصرف مرتب دارو و حتی تحمل عوارض جانبی خفیف دارو احساس نمی‌كند. ارتباط مناسب پزشك با بیمار، جلب اعتماد بیمار و آگاه نمودن او از چیستی بیماری و عوارض آن، می تواند بیمار را به پیروی از دستورهای پزشك تشویق نماید.
پیشنهادهایی برای كنترل پرفشاری خود در كشور
1- آشنایی پزشكان و كادر پزشكی با بیماری وعوارض آن.
2- آشنا كردن پزشكان با درمان ها واهداف درمانی جدید.
3- دادن آگاهی و هشدارهای لازم به افراد جامعه در رابطه با اهمیت فشارخون بالا و مشكل های ناشی از ابتلای به این عارضه.
4- برنامه ریزی هماهنگ و گسترده درجهت تعیین شیوع بیماری درگروه های مختلف اجتماع باتوجه به سن، جنس، محل زندگی و غیره.
5- ایجاد مركز تشخیص و درمانی درمناطق مختلف كشوربرای هدایت، تشخیص و درمان بیماران .

گفتار اول :
«مقدمه ای بر اپیدمیولوژی سرطان ها»
(دكتر محمد علی محققی )
مقدمه
درحال حاضر سرطان ها یكی از مسایل مهم و اصلی بهداشت و درمان درایران و تمام دنیا می باشند. دركشور ما اهمیت بیماری درحال افزایش است و به عنوان سومین علت مرگ و میر ودومین گروه بزرگ از بیماری های مزمن و غیره قابل انتقال، بهداشت و درمان كشور را عرضه خود قرار داده است. عادت های جدید زندگی، افزایش مصرف دخانیات، افزایش جمعیت و مسن تر شدن تركیب جمعیتی، از عوامل مسبب افزایش موارد بیماری سرطان محسوب می شوند. مطالعه ها و مشاهده های متعدد نشان داده اند كه سرطان های پوست، سیستم لنفاوی، قسمت فوقانی دستگاه گوارش و سرطان پستان در زنان، در كشور ما شایع و میزان بروز موارد جدید این نوع بیماری ها رو به افزایش است. كنترل بیماری های عفونی حاد، گسترش سریع مصرف سیگار دربین دربین نوجوانان و جوانان و سایر اقشار، عادت های غذایی جدید به سبك غربی، الودگی های زیست محیطی و شرایط نامساعد درمحیطهای زیست انسانی، رواج ابتلا به بعضی از بیماری های مسری مانند هپاتیت ویروسی C,B در زمره سایر دلایل كلان منتهی به افزایش سرطان در جامعه ما محسوب می شوند.

برای دریافت اینجا کلیک کنید