توضیحات

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله تعهد و وجدان كاری در مدیریت اسلامی pdf دارای 106 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تعهد و وجدان كاری در مدیریت اسلامی pdf  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تعهد و وجدان كاری در مدیریت اسلامی pdf،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن مقاله تعهد و وجدان كاری در مدیریت اسلامی pdf :

منابع :
1- علی اكبر فرهنگی، نگرش فلسفی اجتماعی بر كار و مسایل آن، مجله دانش مدیریت، شماره 12، 1370
2- محمد جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، چاپ پنجم، كتابخانه گنج دانش، تهران، 1370
3- بیروآلن، فرهنگ علوم اجتماعی- ت- دكتر باقر ساروخانی- انتشارات كیهان، تهران 1366
4- مسعود حاجی زاده، میهندی، آشنایی با جامعه شناسی كار، محیط كار و جامعه، شماره 2، خرداد 72 .
5- آیت ا… مصباح یزدی، كار در نظام ارزشی اسلام، مجله كار و جامعه، شماره 8 و 9
1- مسعود حاجی زاده میهندی، آشنایی با جامعه شناسی كار.
2- علی اكبر دهخدا، “لغت نامه دهخدا” ، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج اول، 1372، ج 14
3- حسن عمید، در فرهنگ فارسی عمید، موسسه انتشارات امیركبیر، تهران، 1363
4- جمال الدین محمدبن مكرم (ابن منظور)، «لسان العرب»، دارالفكر، بیروت، لبنان،
141 هـ . ح 3

10- محمدتقی جعفری، «وجدان» ، انتشارات اسلامی، تهران.
11- باقر ساروخانی، «دایره المعارف علوم اجتماعی»، جلد اول، تهران، انتشارات كیهان، 1376
12- اریك فروم، «انسان برای خویشتن»، ترجمه: اكبر تبریزی، كتابخانه بهجت، تهران، مهر 1361، صص 160-159
13- ژكس، «فلسفه اخلاق» (اخلاق عملی9، ترجمه: ابوالقاسیم پورحسینی، امیركبیر، تهران، 1362
14- میرمحمد سید عباس زاده، وجدان كار، رهیافت علمی و كاربردی، انتشارات آرشیا، 1374
15- ذبیح الله صدفی، پیمایشی در سنجش میزان وجدان كاری، خلاصه مقالات دومین اجلاس بررسی راههای عملی حاكمیت وجدان كاری و انضباط اجتماعی، واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی.
16- شورای فرهنگ عمومی، 1373، دوره سوم.
17- تفسیر المیزان، ج2
18- بحار، ج 92
19- الحیاه، ج 2، ص 294
20- نهج البلاغه به نقل از الحیاه.
21- مدثر آیه 38
22- المستدرك به نقل از الحیاه ، ج 1، ص 274
23- بحارالانوار، نقل از الحیاه، ج 1، ص 270
24- حسین بن محمد الراغب الاصفهانی، «مفردات»، دارالمعرفه، بیروت، لبنان.
25- وجدان كاری در كلام رهبر، مجله صف، شماره 216
26- سید حسن ابطحی، اخلاقیات در مدیریت، نامه پژوهش، شماره 5
27- سید محمد مقیمی، سازمان و مدیریت رویكردی پژوهش، تهران، انتشارات ترمه، 1377
28- وفا غفاریان، حفظ اخلاق و ارزشهای اعتقادی در سازمانها، مجله تدبیر، شماره 16، مهر 76
29- سید مهدی سجادی، تعلیم و تربیت خانواده و وجدان كار، نامه پژوهش، شماره 5، صص 295 و 293
30- دكتر خسرو موحد، نقش وجدان كاری و انضباط اجتماعی در توسعه پایدار، خلاصه مقالات دومین اجلاس بررسی حاكمیت وجدان كار و انضباط اجتماعی.
31- دكتر حسن میرزایی، تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر وجدان كاری و انضباط اجتماعی در سازمان، خلاصه مقالات دومین اجلاس بررسی حاكمیت وجدان كاری و انضباط اجتماعی.
32- س فجر، ی، 30-27
33- سوره قیامت، ص 20
34- جمال الدین محمد خوانساری، «شرح غررالحكم و دررالحكم»، انتشارات دانشگاه تهران، 1373، ج 5

دوره کارشناسی – مدیریت بازرگانی

موضوع:
تعهد و وجدان كاری در مدیریت اسلامی

فهرست
عنوان صفحه
تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر وجدان كاری و انضباط اجتماعی 1
اهمیت كار 1
مفهوم كار 3
تعاریف وجدان 6
تقسیم بندی و معانی اصطلاحی وجدان 8
وجدان كاری 11
وجدان كاری در قرآن 15
پاره ای از موارد استعمال وجد در قرآن كریم 21
وجدان كاری در كلام رهبر 23
اخلاقیات 27
اخلاق كار 30
اخلاق در غرب 32
اخلاق كار در ژاپن 34
عوامل روانی در وجدان كاری 35
نقش وجدان كاری در توسعه پایدار 39
وجدان كار و بهره وری 41
تعهد و وجدان كاری 46
عدم بروز وجدان كاری به صورت یك مسئله و مشكل فراگیر سازمانی 47
دیدگاه دانشمندان علم مدیریت و رفتار 49
وجدان از دیدگاه اندیشمندان اسلامی 52
ضمانت اجرایی احكام وجدانی 55

تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر “وجدان كاری”‌ و “انضباط اجتماعی”
در این تحقیق در ابتدا به این مطلب می پردازدكه چرا مقوله های وجدان كار و انضباط اجتماعی بسیار كم و جزئی در مطالعات و نوشته های سازمانی آمده است. این تحقیق ضمن شناخت این دو مقاله یك طرح نظری برای شناخت، پژوهش و تجزیه و تحلیل علل و عوامل بوجود آورنده و مؤثر بر آنها ارائه می‎دهد. محقق وجدان كاری در سازمان را یك پدیده عقیدتی می داند كه در عمق ذهنیت افراد سازمانی نفوذ كرده و با آثار مثبت، مفید و اثربخشی از قبیل: تعهدكاری، درست كاری، وقت شناسی، كیفیت كار و … در متن “فرهنگ سازمانی” جلوه گر و نمایان می‎شود. برمبنای مطالب این تحقیق هر نوع بررسی و تحقیق در ماهیت، ریشه های آثار عوامل و متغیرهای وجدان كاری در سازمان یك مدل سه بعدی را دربرمی گیرد كه در یك بعد آن علل و عوامل ساختاری، در بعد دیگر علل و عوامل رفتاری و در بعد سوم علل و عوامل زمینه ای روی پژوهش قرار گرفته و مشخص می‎شوند.

اهمیت كار
كار جوهر وجود آدمیان است برای یك یك افراد جامعه كاركردهایی بسیار دارد كه از آن جمله اند:
– تأمین نیازهای حیاتی و اقتصادی
– ارضاء خواسته های روانی.
بدین سان كه از طریق كار مولد، انسان احساس بودن می نماید هستی خویش را مفید می شمارد و از حاصل كارش لذت می‎برد. از اینرو است كه بسیاری، مهم ترین عامل از خود بیگانگی را ندیدن حاصل كر توسط عامل و آفریننده آن می دانند به نظر ما، حاصل كار، جلوه ای از وجود فرد دارد انسان در آن آیینه ای هستی خویش را می بیند حاصل كار، تبلور و مصداق حیات است. حال این دستاورد می‎تواند مادی باشد، نظیر تولید یك كفش، یا غیرمادی، نظیر انتقال اندیشه و تربیت.
برای جامعه نیز كار، كاركردهایی بی شمار دارد. كار انسانها مایه حیات و بقاء جامعه است یعنی فقر و غنای جامعه مستقیماً با كمیت و كیفیت كار انسانها در ارتباط است.

شرابیر در اثرش تكاپوی جهانی می نویسد ژاپنیها در آغاز قرن نوزدهم خود را از كاروان توسعه دور یافتند برای رسیدن بدان بسیار اندیشیدند اما، در این میان هیچ نیافتند. نه سرزمینی وسیع داشتند و نه منابع زیرزمینی گسترده بنابراین، به بالاترین و پایان ناپذیرترین ثروتهای عالم، یعنی كار، تولید و آفرینش تمسك جستند و این همان ثروتی بود كه در همه برهه های حیات، این كشور را یاری داد. حتی زمانی كه بر اثر جنگی خون ریز و اتمی جای جای جامعه تخریب شده بود.
برای جامعه كار نه تنها مایه بقاء حیاتی است، بلكه بقاء تاریخی جامعه نیز از طریق تولید و كار تحقق پذیر است. دستاوردهای كار آدمیان در دل تاریخ می نشیند و با آن، یادگارهای جاودان بشر فراهم می آیند جامعه از طریق كار آدمیان طبیعت را تسخیر می كند، بر آن چیره می‎شود و انسانهایش مصداق تحقق خلیفه ا… می گردند.

مفهوم كار
«كار» در زبان فارسی به معنای شغل است و گاه نیز به فعل آمده است. كار فعلی است كه با مشقت توأم باشد. «راغب اصفهانی»، بر این اعتقاد است كه هر فعلی كه با اراده از حیوان صادر شود كار است.

در اینجا مقصود از كار، كار انسانی است چون حیوانات نیز به كار و كار گروهی می پردازند ملاك تمایز كار انسان از كار سایر جانداران، آگاهانه بودن كار انسانی است.
خصوصیت دیگر كار انسان مفید بودن آن است با توجه به این ویژگی اقتصاددانان لیبرال كار را چنین معرفی می كنند:
«كار عبارت است از استفاده ای كه انسان از نیروهای مادی و معنوی خود در راه تولید ثروت یا ایجاد خدمات می نماید».
خاصیت تولیدی بودن نیز در تعریف كار از دیدگاه برخی اقتصاددانان دارای اهمیت است «لوردویك اچ مای»، اقتصاد دان آمریكایی كار را با توجه به ویژگی تولیدی آن چنین تعریف می‎كند: «هر گونه تلاش انسانی خواه تلاش ذهنی، جسمی و معنوی كه به تولید كالاهای اقتصادی منتهی شود كار نامیده می‎شود».
«كار، فعالیت انسان به منظور تولید، تغییر شكل یا انتقال اشیاء است، حاصل تلاش مذكور را هم كار گویند».
برگسن می گوید: «كار عبارت است از آفرینش امر فایده بخش».
پرودن در تعریف كار، آنرا عمل هوشیارانه انسان بر روی ماده می داند. و فریدمن كار را مجموعه اعمالی می داند كه انسان بر روی ماده با هدفی معطوف به فایده و مصلحت، به كمك مغز و دست و اعضای دیگر انجام می‎دهد.
به عقیده «كارل ماركس» كار عملی است كه بین انسان و طبیعت به وقوع می پیوندد.

وی در این زمینه در كتاب سرمایه می نویسد: «كار نخستین برخورد بین انسان و طبیعت است. انسان در برابر طبیعت نقش یك قدرت طبیعی را ایفا می كند، او قدرت جسمانی خود یعنی قدرتی كه در بازوها، پاها و سروصورت خود دارد به حركت وامی دارد تا مواد را به شكل درآورد كه برای زندگی اش مفید باشد».
به طور كلی كار دارای مفاهیم مختلفی است:
الف: مفهوم فلسفی كار: بسیار وسیع است و وسیع ترین مفهوم این لفظ به شمار می رود یعنی هم در مورد خداوند متعال صدق می‎كند هم درباره انسان و هم حتی درباره موجودات طبیعی.
ب: مفهوم فیزیكی كار: در فیزیك، كار عبارت است از تبدیل انرژی و اصولاً انرژی را به چیزی كه قابل تبدیل به كار تعریف می كنند انرژی وقتی مصرف می‎شود و تغییری در آن به وجود بیاید است.
ج: مفهوم اخلاقی كار: منظور از مفهوم اخلاقی كار این است كه افراد دو نوع هستند بعضی ها خلق و خویی دارند كه نمی توانند بیكار بنشینند، دلشان می خواهد فعالیت كنند، دائماً می خواهند تلاش كنند، آرام نمی گیرند.
برعكس انسانهایی نیز هستند كه نمی خواهند كار كنند، تنبلند، به زور و با اهرم باید از جا بلندشان كرد. اخلاق پسندیده این است كه انسان فعال باشد و كار كند، یعنی بیكار و تنبل نباشد.

د: مفهوم اقتصادی كار: در این مفهوم كار عبارت است از حركتی كه كسی انجام دهد و موجب می‎شود كه چیزی مورد رغبت دیگران قرار گیرد، به طوری كه در ازای آن حاضر باشند چیزی بپردازند با توجه به مطالب گفته شده كار را می‎توان به شكل زیر تعریف نمود:
كار عبارت است از مجموعه عملیاتی كه انسان به كمك مغز، دستها، ابزار و ماشین آلات به منظور استفاده عملی بر روی ماده انجام می‎دهد و این اعمال نیز به نوبه خود بر انسان اثر می گذارد و او را تغییر می‎دهد.
بنابراین كار دارای خصوصیات اصلی زیر می‎باشد:
1- دائمی و همیشگی بودن كار
2- به تولید كالا و خدمات می‎انجامد.
3- دستمزدی برای آن در نظر گرفته شود.
4- منجر به برقراری تعادل جسمانی و حفظ سلامت روحی و بدنی انسان می‎شود.
5- موجب تقویت روابط اجتماعی و ارضای نیازهای اجتماعی افراد می‎شود.

تعاریف وجدان
معنی لغوی كلمه وجدان
كلمات در زبانهای گوناگون دارای تعاریفی هستند. در عده ای از این كلمات علاوه بر تعاریف لغوی و معنای اصلی كلمات معانی اصطلاحی نیز وجود دارد كه اغلب این تعاریف اصطلاحی بسته به كاربرد كلمات در علوم، مختلف می‎باشد كلمه «وجدان» نیز از این گونه كلمات است در ذیل به معنای لغوی وجدان خواهیم پرداخت:
«وجدان [وِ] (ع، صص) وجود. وجد: گم شده را یافتن؛ در عرف بعضی، وجدان عبارت است از نفس و قوانی باطنی»
در فرهنگ فارسی عمید از كلمه وجدان چنین یاد شده است:
«یافتن، یافتن مطلوب، نفس و قوای باطنی آن، قوای باطنی آن، قوه باطنی كه خوب و بد اعمال به وسیله آن ادراك می‎شود».
در كتاب لسان العرب كه یك كتاب كامل فرهنگ عربی است معنی وجدان به صورت زیر آمده است:
«كلمه وجدان از وجد گرفته شده و به معنای دست یافتن به مطلوب است و اگر از كلمه وجد مشتق شده باشد به معنی زمین هموار می‎باشد البته در یك معنی، به معنای غضب هم آمده است».

در انگلیسی كلمه وجدان به Conscience تعبیر می‎شود و این كلمه دارای معنای زیر می‎باشد:
«احساس درست بودن یا اشتباه بودن، افكار و احساسات در یك فرد كه به او الهام می‎كند چه چیزی غلط است».
با توجه به این سه دسته معنی یعنی در زبان فارسی و عربی و انگلیسی می یابیم كه در هر سه زبان تقریباً یك معنی افاده می گردد و از همه آنها معنای قوه باطنی، نفس و نیروی درونی كه انسان را به خیر و شر هدایت نموده و برای كارها ارزش گذاری می‎كند می‎توان فهمید.
تقسیم بندی و معانی اصطلاحی وجدان
الف: تعریف عمومی
در تعاریف عمومی، وجدان عبارت است از آگاهی به «من» یا آگاهی به «شخصیت» كه این تعریف تقریباً دلالت بر Conscience دارد. در این صورت احراز شخصیت و هر نوع پدیده و فعالیتی كه در درون انسان انجام می‎گیرد اگر به طور خودآگاه بوده باشد انسان در این حالت از فعالیت وجدانی بهره مند است.
در فرهنگ علوم اجتماعی وجدان چنین تعریف شده است: وجدان نظام فكری و احساسی است كه با آن فرد با مسائل موجه می‎شود. وجدان از این نظر كه معین می‎كند كه در شرایط معین و برای شخصی معین، چه چیز درست و چه چیزی نادرست است جهات اخلاقی و هنجارگذار دارد.»
استاد محمدتقی مصباح در تعریف وجدان می گوید:
«وجدان یا خودآگاهی Conscience دارای جهات گوناگون است. از یكسو متوجه شناخت خوب و بد است و از سوی دیگر تحریك به سوی بایستگی و بازداری از نبایستگی است.»

آنچه از تعاریف وجدان برمی آید این است كه وجدان: اولاً: امری درونی است.
ثانیاً: وسیله ای است كه انسانها به كمك آن به خوب و بد اعمال آگاه می‎شوند.
ثالثا!: دربرگیرنده عوامل احساسی، عاطفی و شناختی است.
«كنت بلانچارد» می گوید: «در اندرون هر یك از ما دنیای ساكت و آرامی هست كه خود واقعی ما در آن زندگی می‎كند و صلاح ما را به خوبی تشخیص می‎دهد در سكوت و آرامش این دنیا است كه می توانیم شاهد رفتار خود باشیم خود را ارزیابی كنیم و به طرح برنامه های آتی خود بنشینیم اگر چنین فرصتهایی را از كف بدهیم در جهتی گام برداشته ایم كه ما را از اهداف، ارزشها و رسالتمان در زندگی دور می‎كند».

ب: تعاریف اختصاصی
1- وجدان فلسفی: نوشته های فلسفی درباره وجدان پاسخهای مختلفی داده اند. و “سیسرو ” و “سنكا ” وجدان را ندای باطن می دانند كه رفتار و سلوك ما را در رابطه با كیفیتهای اخلاقی متهم كرده و یا از آن دفاع می‎كند. فلسفه رواقی آن را به صیانت نفس مربوط می‎كند (مراقبت از خود) و در تعبیری دیگر آنرا آگاهی از توازن باطنی می داند. در فلسفه اسكولاستیك وجدان قانون خود تلقی می‎شود كه خداوند در انسان به ودیعت گذارده است.

2- وجدان اومانیستیك (صدای درونی شده) : در این دیدگاه وجدان ندای خود ماست كه در هر انسان وجود داشته و آزار از هر گونه كیفر و پاداش است. وجدان اومانیستیك واكنش تمام وجود ما به عملكرد درست یا نادرست آن است؛ نه واكنشی به این یا آن توانایی، بلكه به تمام تواناییهایی كه تشكیل دهنده هستی انسانی و فردی است. وجدان اعمال ما را در مقام انسانی مورد قضاوت قرار می‎دهد. وجدان «معرفت بر درون خود» است، معرفت به موفقیت یا شكست ما در هنر زندگی كردن، وجدان عبارت است از واكنش ما نسبت به خودمان.
3- وجدان عقلانی یا وجدان روان شناسی: عبارت است از قوه ای كه با مطالعه و تأمل در حیات درونی به كیفیات نفسانی و پدیدارهای ذهنی پی می‎برد این نوع وجدان ناظر بر اعمال ماست.
4- وجدان اخلاقی: عبارت است از قوه ای كه علاوه بر پی بردن به حالات درونی، ارزش اعمال انسان و دیگران را تعیین می‎كند. وجدان اخلاقی اعمال را ارزشیابی می‎كند و هم مقنن است و هم قاضی.

وجدان كاری
با استفاده از تعریف كار و وجدان می‎توان وجدان كاری را گرایش درونی تعریف كرد كه به مدد آن انسان گرایش به انجام كار بیشتر و بهتر پیدا می‎كند و ارضاء روحی و مادی می‎شود.
نیرویی كه عمدتاً در سازمان موضوعیت می یابد یعنی جایی در آن كار به صورت فردی یا گروهی انجام و كالا یا خدمتی به دیگران عرضه می شود، در صورت فقدان یا ضعف چنین حالتی، بیكاری، كم كاری، نظارت خواهی، مسؤولیت گریزی، سیاه كاری، رخوت، تنبلی، فساد، كلاهبرداری، تقلب و تزویر، فقر و بدبختی گریبانگیر جامعه خواهد شد و خصایص نامطلوب سیاسی حكمفرما می گردد.

وجدان كار به احساس مسؤولیت، تعهد و تقید فرد نسبت به وظائف و مسؤولیت های محول گفته می‎شود و به عبارت دیگر مكانیزم خود كنترلی در انجام امور است كه به واسطه آن افراد بدون نظارت مستقیم و غیرمستقیم از بیرون، كار خود را از نظر كمی و كیفی به طور تمام و كمال انجام می دهند.
– وجدان كار از نظر جامعه شناسی عبارت است از: میزان پایبندی كاركنان به رعایت هنجارهای نقش آن شغل یا كار است.
– «وجدان كاری» را می‎توان حالت، كشش، كیفیت، روحیه، و نیروی در كار دانست كه با توجه به زمینه مناسب در انسان (كه خوب و بند اعمال به وسیله آن ادراك می‎شود) از یك كیفیت بالای مسؤولیت پذیری و توجه خاص به نیك خواهی و عدالت برخوردار می‎شود. پس فردی كه از «وجدان كار» برخوردار است رهیافتهای ذیل را داراست:
– اول: نیروی ارزیابی و احساس رضایتمندی (قوه تشخیص خوب و بد از یكدیگر).
– دوم: احساس تعهد و گرایش مثبت به سازمان (كیفیت بالای روحیه مسؤولیت پذیری).

– سوم: عدم احساس محرومیت نسبی و تبعیض (توجه به نیكخواهی و عدالت اجتماعی). با تكیه بر رهیافتهای فوق، می‎توان «وجدان كاری» را نوعی «احساس تعهد» مقید كننده درونی به منظور رعایت ضروریات كمی و كیفی كار، تقبل تعهد از سوی فرد یا گروه به شمار آورد، كه به صورت مجموعه ای از ارزشها، گرایشها و تعهدات در افراد جلوه گر می‎شود این تعهدات عملی عبارتند از:
تعهد به رعایت شرایط كمی و كیفی كار، تعهد نسبت به بقاء و توسعه سازمانی، تعهد به تكامل خود سازمانی، تعهد نسبت به افراد و سایر گروههای كاری در سازمان، و تعهد نسبت به رضایت مشتری.

وجدان كاری ایجاد نوعی «انگیزش» در كاركنان و افراد جامعه است كه ارتقای آن موجب كار بهتر و بیشتر در عرصه های مختلف اجتماعی (به عنوان یك وسیله نه هدف) و در نهایت «توسعه» عدالت، عبادت و سلامت جامعه می گردد.

بدین اعتبار «وجدان كاری» همان انگیزه ای است كه موجب تحرك، اهمیت دادن به وظایف محوله، پیگیری، و به نتیجه رساندن آنها می‎باشد. لذا این انگیزه و به تبع آن برنامه سازماندهی آن نیز طبیعتاً به تناسب تعریف از انسان و جامعه شكل می گیرد، پس به منظور ایجاد و تقویت «وجدان كاری» می‎توان اولاً یك انگیزه معنوی ایجاد نمود، ثانیاً به آن شكل سازمانی داد، ثالثاً توسعه آن را كنترل كرد. از این رو با وقوع این سه مرحله است كه «مدیریت وجدان كاری» در سازمان و جامعه صورت می‎گیرد.

طبق تعریف شورای فرهنگ عمومی، وجدان كاری وضعیتی است كه در آن افراد جامعه در مشاغل گوناگون سعی دارند تا امور محوله را به بهترین وجه و به طور دقیق و كامل و با رعایت اصول بهینه سازی، انجام دهند. لذا مبتنی بر این تعریف می‎توان «وجدان كاری» را در درون «فرهنگ كار»- آگاهی و باور كاركنان در تفسیر تجربیات و محیط اطراف خود از كار كردن و نتیجه آن- یا در مفهوم «اخلاق كار»- اصول و قوانین درونزای اخلاقی جهت تقویت رفتار یا كار صحیح- جستجو كرد. از این رو بر اساس تعامل سه پدیده فوق (مدیریت و قوانین و مقررات و مكانیزمهای مدیریتی؛ فرهنگ سازمانی و فرهنگ كار؛ و فرهنگ نیروی كار) وجدان كاری نه تنها در راستای ارج نهادن به تلاش و كوشش كاركنان و تأكید بر كیفیت كار نیل خواهد كرد بلكه این تعامل به طور تصاعدی باعث پیدایش و سرعت «توسعه و بهره وری» خواهد شد.
به طور كلی با توجه به مطالب گفته شده وجدان كاری را می‎توان به شرح زیر تعریف و تبیین نمود:
وجدان كاری عبارتند از مجموعه عواملی كه در فرد سازمانی نظام ارزشی بوجود می‎آورد كه فرد مجهز به شاخصهای زیربنای كار و سازمان می‎شود:
الف: كار بی عیب انجام دادن
ب: به نتیجه رساندن كارها
ج: انجام به موقع كارها
د: كار بدون نظارت و كنترل
ه: صرفه جویی در وقت و هزینه ها
و: شناسایی كار مفید از غیرمفید برای سازمان
ز: ترجیح سازمان بر خود و احساس تعلق خاطر به آن
وجدان كار دارای طیف وسیعی بوده كه از ضعیف تا قوی در نوسان است و عوامل مختلف درون و برون سازمانی می‎توانند بر آن تأثیر گذاشته و عقربه آن را به سمت حداكثر یا حداقل حركت دهند.

وجدان كاری در قرآن
برای رسیدن به وجدان كاری در جامعه، اصلی ترین راه كار و محوری ترین شیوه تقویت، معاد باوری و ایجاد بینش الهی بازگشت اعمال به انسان و احیاء احساس مسئولیت انسان در مقابل خدا می‎باشد و این همان راهی است كه انبیاء الهی به آن دعوت كرده اند و با همین روش موفق به ایجاد تحول عظیم در مردم شده اند. بینش كه نوعی آگاهی عمیق و گسترده است و در قرآن با عنوان بصیرت آماده است (قدجائكم بصائر من ربكم فمن ابصر فی فلنفسه … انعام/ 104) تلقی و برداشت انسان را از امور مختلف، متفاوت گردانده و ارزیابی او را به گونه ای دگرگون می سازد كه او را آماده به ظهور رساندن رفتارها و اعمال و كارهایش به شكل متناسب با بینش فاعل آن می سازد.

مثلاً در بینشی كه بر اساس آن، نظام هستی نظام شاهد و مشهود است و هیچ چیزی از منظر و سمع الهی غیب نیست و او شاهد بر همه گسترده هستی است و ملائكه نیز در صحنه اعمال انسان حضور دارند و همه چیز حتی جوارح انسان و سنگ و خاك نیز شهیدند و روزی این شهادت را باز خواهند گفت (یومئذ تحدث اخبارها، زلزال / 5) و خدا محیط بر همه چیز است و احاطه الهی از نوامیس هستی محسوب می‎شود (ولله من ورائهم محیط)، كار و عمل انسان شكل و كیفیتی دیگر به خود می‎گیرد و حقیقت وجدان كار تحقق می یابد.

وجدان كاری آنگاه معنی و مفهوم می یابد كه انسان باور كند كه نفس عمل خویش به او باز می گردد و بهشت و جهنم او، همان اعمال اوست. آری ایجاد این باور كه هر چه كنی به خود كنی یا معاد باوری منشاء اصلی وجدان كاری است. چیزی كه همه پیامبران برای آن تلاش می كردند و می خواستند به انسانها تفهیم كنند كه در نظام هستی، عمل انسان گم نمی‎شود و انسان رهین عملش می‎باشد. به همین جهت است كه قرآن برای ایجاد وجدان كاری در جایی كه بیشترین ضرورت برای آن وجود دارد، یعنی در متن معاملات و داد و ستدهای اجتماعی، با یادآوری احتمال بحث و قیامت، ضمیرهای خفته انسانها را بیدار نموده و كار آنان را اصلاح می كنند. فوراً در آغاز سوره متفقین می فرماید: «ویل للمطففین الذین اذااكتالوا علی الناس یستوفون و اذا كالوهم او وزنو هم یخسرون» یعنی وای به حال كم فروشان، كسانی كه وقتی از مردم چیزی می گیرند آن را تمام و كامل می گیرند و هنگامی كه چیزی به آنها می دهند آن را كمتر و ناقص می دهند.

در ادامه آیه می فرماید: «الا یظن اولئك انهم مبعوثون لیوم عظیم یوم یقول الناس لرب العالمین» یعنی آیا اینان احتمال نمی دهند كه در روز بزرگی مبعوث می‎شوند.
بر اساس این آیه، احتمال خطر و ضرر در یك عمل نیز برای اجتناب از آن عمل كافی است بویژه آنكه ضرر متحمل بسیار زیاد و خطرناك باشد و لذا به كم فروشان كه مصداق كامل آن فاقد وجدان كار هستند، معاد را یادآوری و حضور در محضر رب العالمین را گوشزد می‎كند تا آنان را متوجه كار زشت خود كرده و از آن بازگرداند.
از امام باقر (ع) روایت شده كه فرمودند سوره متفقین هنگامی كه پیامبر (ص) وارد مدینه شدند، نازل گشت و در آن هنگام مردم مدینه از جهت كم فروشی در بدترین وضع بودند و به دنبال نزول این آیات دست از كم فروشی برداشتند و این تأثیر این تذكر و یاد آخرت بود.

آری ایجاد این بینش و بویژه معاد باوری در افراد مهمترین عامل تحقق بخش وجدان كار است و لذا اسلام با اعطای این بینش به مومنین، وجدانهای درون آنان را بیدار كرده و بر این حقیقت شواهد فراوانی از قرآن و سنت می‎توان ذكر نمود:
مردی به خدمت پیامبر (ص) آمد و از او خواست تا به او قرآن بیاموزد وقتی به آیه «فمن یعمل مثقال ذره خیراً یره و من یعمل مثقال ذره شراً یره» رسید، آن مرد گفت همین یكی مرا كافی است و برخواست و از محضر رسول خدا (ص) بیرون رفت آنگاه پیامبر (ص) فرمودند او رفت در حالی كه فقیه شده است.

برای دریافت اینجا کلیک کنید

سوالات و نظرات شما

برچسب ها

سایت پروژه word, دانلود پروژه word, سایت پروژه, پروژه دات کام,
Copyright © 2014 icbc.ir