مقاله بررسی اثر رقابت یولاف وحشی با ارقام گندم

توضیحات

 مقاله بررسی اثر رقابت یولاف وحشی با ارقام گندم دارای 85 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی اثر رقابت یولاف وحشی با ارقام گندم  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله بررسی اثر رقابت یولاف وحشی با ارقام گندم

چکیده
فصل اول                                         8
1- مقدمه                                        9    
فصل دوم                                        12
2-     بررسی منابع                                    13
1-2  اثرات عمومی شوری                                    13
2-2  اثر شوری بر گندم                                     14
3-2  اثر شوری بر ارتفاع                                    15
4-2  اثر شوری بر ماده ی خشک اندامهای هوایی                        15    
5-2  اثر شوری بر شاخص spad                                 16
6-2  اثر شوری بر عملکرد و اجزا عملکرد                            16
1-6-2   تعداد پنجه                                    16
2-6-2   تعداد دانه در سنبله                                16
3-6-2   وزن هزار دانه                                    17
4-6-2   عملکرد بیولوژیک                                    17
5-6-2   شاخص برداشت                                    17
7-2  اثر علفهای هرز بر عملکرد گندم                            17
فصل سوم                                        21
3-  مواد روشها                                        22
1-3   موقعیت و زمان اجرای طرح                                22
2-3   خصوصیات خاک محل اجرای آزمایش                            22
3-3   مشخصات طرح آزمایشی                                22
4-3   کاشت یولاف وحشی                                    22
5-3   کاشت گندم                                    23
6-3   آبیاری                                        23
7-3    صفات مورد اندازه گیری                                23
8-3   اندازه گیری شاخص spad                                24
9-3     اندازه گیری                                    24
10-3  محاسبات آماری                                    24
فصل چهارم                                        25
 4-  نتایج و بحث                                        25
1-4   ارتفاع                                        26
2-4  شاخص spad                                    30
3-4   تعداد خوشه در متر مربع                                34
4-4   تعداد دانه در خوشه گندم                                37
5-4   وزن هزار دانه                                    42
6-4  عملکرد بیولوژیک                                    47
7-4   عملکرد دانه                                    52
8-4   شاخص برداشت                                    58
نتیجه گیری                                        64
 فهرست منابع                                        67

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله بررسی اثر رقابت یولاف وحشی با ارقام گندم

1-    احسان زاده ، پ . 1370 . رقابت یولاف وحشی با گندم و جو .پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت ، دانشکده کشاورزی مشهد

2-    احمدوند ، گ.، ع . کوچکی وم . نصیری محلاتی . 1381 واکنش رقابتی گندم زمستانه ( riticum aestivum )به تغییرتراکم یولاف وحشی ( Avena ludoviciana) مصرف کود نیتروژن .مجله علوم صنایع کشاورزی ،جلد 16 ،شماره 1 ،صفحات :124-

3-    بی نام . 1377 غلات در آئینه آمار از سال 1376-1367 .اداره کل آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی

4-    افیونی ، م.،ر . مجتبی پور ، و ف . نوربخش . 1376 . خاکهای شور ، سدیمی واصلاح آنها . انتشارات –ارکان اصفهان

5-    غلامرضا زمانی . 1383 .مطالعه جنبه های اکوقیزیولوژیکی رقابت یولاف وحشی با گندم تحت تنش شوری

6-    بهشتی ، ع .، ح ، ر. توکلی و ع . کوچکی . 1379 . تأثیر توأم تنش شوری و دما بر جوانه زنی ارقام یونجه .مجله علوم وصنایع کشاورزی ، جلد 14 شماره 1 ، صفحات : 79-

7-    بهنیا ، م. 1375 .غلات سردسیری . انتشارات دانشگاه تهران

8-    پوستینی ، ک. 1373 . واکنشهای فیزیولوژیکی دو رقم گندم نسبت به تنش شوری . مجله علوم کشاورزی ایران ، ج 26 ، ش20 ، صفحات : 63-

9-    پوسینی ، ک .، وس.زهتاب سلمانی .1376 . اثرات شوری بر روی تولید و انتقال مجدد ماده خشک در دو رقم گندم . مجله علوم کشاورزی ایران . ج29 ، ش 4 ، صفحات : 16-

10-خدا کرم زاده ، م.، م . حاج الاهور دیپور، وش. صدیقی .1377 کارنامه مبارزه با علفهای هرز مزارع گندم سال زراعی 77-1376 . انتشارات سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی

11-خزاعی ، ح، ر.، وم، کافی .1381 اثر تنش خشکی بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیکی ارقام مقاوم و حساسگند مو معرفی مناسبترین شاخص های مقاومت به خشکی . پایان نامه دکتری زراعت ، دانشکده کشاورزی دانشگاه مشهد

12-راشد محصل ، م.ح.، ح. رحیمیان مشهدی و م . بنایان اول . 1371 . علفهای هرز و کنترل آنها . انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

13-راشد محصل ، م . ح .، ح ، نجفی ، و م . د. اکبرزاد، . 1380 . بیولوژی و کنترل علفهای هرز . انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد

14-رستگار ، م .ع . 1375 . علفهای هرز و روشهای کنترل آنها . انتشارات مرکز نشر دانشگاهی

15-زند ، الف . 1380 . پایان نامه دوره دکترای زراعت ، دانشکده کشاورزی مشهد

16-زمانی ، غ، ر .1382 پایان نامه دکترای زراعت ، دانشکده کشاورزی مشهد

17-سلیمی ، ح .، و ج . انگجی ، 1374 . بررسی میزان رقابت و خسارت تراکمهای متفاوت یولاف وحشی گونه Avena ludoviciana در زراعت گندم . گزارش سالیانه 1374 ، بخش تحقیقات علفهای هرز موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهان تهران

18-سیادت ، ح .، و س . سعادت . 1377 . بررسی رشد و تولید گندم در شرایط شور در مزارع کشاورزان . نشریه علمی پژوهشی موسسه تحقیقات خاک و آب ، ح 12 ، ش 4 ، صفحات : 24-

19-شاهسوند حسنی ، ح ، س . عبد میشانی و ب. یزدی صمدی .1371 ارزیابی خصوصیات اگرونومیکی و مورفولوژیکی ارقام گندم ایرانی از نظر تحمل به شوری . مجله علوم کشاورزی ایران ، جلد 26 ، شماره 4 صفحات : 98 –

20-شهبازی ، م.، و ز . ت . محقق دوست . 1375 . بررسی اثرات کلروسدیم بر رشد و انباشت ترکیبات آلی و معدنی در گندم . مجله علوم کشاورزی ایران ، ج 27 ، ش 4 ، صفحات 77-

21-شیمی ، پ، و ف . ترمه . 1373 . مجموعه علفهای هرز ایران . انتشارات سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی

22-صابری ، م . ج . 1381 . اثر تنش شوری بر خصوصیات زراعی ، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی ارقام گندم . پایان نامه دوره دکترای زراعت ، دانکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

23-علیزاده ، الف . 1367 . زهکشی اراضی . انتشارات آستان قدس رضوی

24-غدیری ، ح . 1373 . اصول و روشهای علم علفهای هرز . انتشارات دانشگاه شیراز

25-قنبری بیرگانی ، د .، و ح . کمالی . 1371 . آزمایش علف کش جدید پوماسوپر ، جهت کنترل یولاف وحشی و فالاریس در گندم گزارش پزوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی

26-کافی ، م .، و س . استوارت . 1376 . اثرات شوری در رشد و عملکرد نه رقم گندم . مجله علوم ، صنایع کشاورزی ، ج ، 12 ،ش 1: صفحات 85-

27-کافی ، م .لاهوتی ، الف ، زند ، ح . د. شریفی ،و م . گلدانی 1378 . فیزیولوژی گیاهی . انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

28-کافی ، م.، وس . استوارت . 1377 . اثرات شوری و تجمع کاتیونها در اندامهای هوائی و ریشه ارقام گندم مقاوم و حساس به شوری . مجله علوم زراعی ایران .ش 2 ، صفحات 21-

29-کافی ، م .، و م . مهدوی دامغانی . 1379 . مکانیسم های مقاومت گیاهان به تنش های محیطی . انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد

30-کریمی ، م .، وم . عزیزی . 1373 . آنالیزهای رشد گیاهان زراعی . انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

31-کوچکی ، ع.، وم ، بنایان اول . 1373 . فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی . انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

32-کوچکی ، ع.، م . ح . راشد محصل ، م ، نصیری محلاتی و ر. صدر آبادی .  1367 . مبانی فیزیولوژیکی رشد و نمو گیاهان زراعی . انتشارات آستان قدی رضوی

33-کوچکی ، ع، ح . رحیمان ، م. نصیری محلاتی ، وح . خیابانی . 1373 . اکولوژی علفهای هرز . انتشارات دانشگاهی مشهد

34-گنجعلی ، ع .، س . ملک زاده و ع . باقری. 1379 . بررسی تراکم بوته و آرایش کاشت بر روند تغییرات شاخص های رشد نخود تحت شرایط فاریاب در منطقه نیشابور . مجله علوم و صنایع کشاورزی جلد 14 شماره 2، صفحات 42-

35-لسانی ، ح.، وم . مجتهدی ، 1367 . مبانی فیزیولوژی گیاهی . انتشارات دانشگاه تهران

36-مجیدیهروان ، الف .، و م . شهبازی . 1373 روش بررسی تعیین تحمل ارقام گندم به شوری . مجله علوم کشاورزی ایران ، جلد 25 ، شماره 1 سال 1373 ، صفحات : 9-

37-مؤدب شبستری ، م.، وم . مجتهدی . 1369فیزیولوژی گیاهان زراعی . انتشارات مرکز نشر دانشگاهی

38-منتظری ، م . 1366 . کنترل شیمیائی یولاف وحشی در زراعت گندم خوزستان . مجله بیماریهای گیاهی ، جلد23 صفحات : 33-29

39-منیعی ، م.، وح، رحیمیان . 1370 . بررسی اثر تاریخ کاشت بر خصوصیات رشد و عملکرد شش رقم ذرت دانه ای. دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد ، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت

40-هاشمی دزفولی، الف .، ع . کوچکی ،وم . بنایان اول . 1374 . افزایش عملکرد گیاهان زراعی . انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

1-2  اثرات عمومی شوری

شوری خاک یکی از محدودیت های تولید محصولات زراعی است ( 6 ، 48 ، 49 ، 100  ) که بالغ بر 95 میلیون هکتار از اراضی زراعی جهان را تحت تأثیر قرار داده است ( 36 ، 48 ، 62  ). شوری خاک یکی از عمده ترین مشکلات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک است ( 47 ، 133   ). در این نواحی کمبود آب ، وجود گرما و اقلیم بسیار خشک غالبا ً علت اصلی افزایش شوری می باشند که تولید گیاهان را محدود می کنند، بطوریکه هر ساله ده هزار هکتار از زمین های کره زمین برای کشاورزی نا مناسب می شوند ( 108). شوری خاک تا حدی زیادی تحت تأثیر رطوبت و بارنگی قرار دارد ( 36 ). زراعت آبی و عملیات آبیاری در مناطق خشک و نیمه خشک کره زمین ، ممکن است منجر به شور شدن خاک و کاهش تولید شود زیرا طی عمل آبیاری ، نمک های محلول در آب وارد زمین شده و سپس بدنبال تبخیر آب از سطح این اراضی نمک ها در خاک تجمع پیدا کرده و گیاهان را تحت تأثیر قرار می دهند ( 69 ). به این نوع شوری که نتیجه فعالیت انسان است شوری ثانویه گفته می شود . بدیهی است که به موازات افزایش جمعیت و تغیرات اقلیمی تقاضا برای آب جهت انجام آبیاری در مناطق خشک رو به فزونی گذاشته و این عمل به مرور باعث افزایش شوری ثانویه در این مناطق خواهد شد ( 63 )

آبیاری اراضی زراعی از حدود 2500 سال قبل آغاز شد و از 30 سال قبل به شدت افزایش پیدا کرد . ضمن اینکه این عمل همراه با افزایش تولید محصولات کشاورزی در سطح جهان بود ، افزایش شوری خاک را نیز به دنبال داشت . با فرض اینکه آب آبیاری حاوی 1/0 تا 4/0 کیلوگرم در متر مکعب نمک باشد با کاربرد 1 تا 5/1 متر آب در سال ، سالیانه بین 1 تا 60 تن نمک به خاک زراعی افزوده خواهد شد (115). بنابراین مدیریت این اراضی باید به نحوی باشد که ورود نمک به خاک برای گیاه ضروری نداشته باشد . این عمل معمولاً با وارد کردن مقدار آب کافی برای شستشوی املاح در خاک امکان پذیر است  ( 69)

در خاورمیانه و شمال آفریقا شور شدن اراضی در حال گسترش است . بطوری که مناطق وسیعی از پاکستان ، ایران ، عراق و مصر از نظر کشاورزی قابل استفاده شناخته شده اند . بیشترین میزان گسترش خاکهای شور پس از روسیه ، هند و پاکستان را می توان در ایران یافت . تقریباً نیمی از کل اراضی قابل کشت ایران ، ( 9 میلیون هکتار ) به نحوی متأثر از شوری می باشد که تأثیر عمده ای در کاهش عملکرد گیاهان زراعی دارد ( 19 ). استفاده از آب شور برای آبیاری گیاهان زراعی موضوعی است که اخیراً مورد علاقه قرار گرقته است . زیرا افزایش نیاز آبی و رقابت بین انسان ، صنعت و کشاورزی برای استفاده از آب فشار بر منابع آبی را افزایش داده و کمبود آب به نحو محسوسی مشاهده میشود (121، 100 ) علاوه براین در سالهای اخیر به ویژه در کشاورزی کشور های جهان سوم علاقه مندی زیادی برای استفاده از خاکهای شور به منظور تولید محصولات زراعی به وجود آمده است (119 ، 133). بنابراین شناخت عکس العمل گیاهان در محیط های شور به منظور بهره گیری بهتر و بیشتر از آنها در این محیط هاضروری است

2-2  اثر شوری بر روی گندم

گندم یکی از محصولات غذایی مهم جهانی است ( 114 ) که بعنوان یکی از گیاهان زراعی اصلی و پایدار در مناطق خشک شناخته می شود. در این مناطق تولید  گندم مخصوصاً در فصول خشک سال به وسیله شوری محدود می شود ( 107). گلیکوفیت ها بهترین رشد خود را در محیط های غیر شور دارند و به موازات شوری رشد آنها کم می شود ( 101). گندم در مقایسه با بسیاری از گلیکوفیت ها مانند سبزیجات و میوه جات از مقاومت نسبتاً خوبی در خاکهای شور برخوردار است . علیرغم کاهش رشد گیاهان در محیط ها ی شور ( 55) ، گندم گیاهی است که تا حد نسبتاً زیادی شوری را تحمل می کند . بطوریکه فرانکوئیس و همکاران ( 68) برای یکی از ارقام گندم آستانه خسارت 6/ 8 دسی زیمنس بر متر را   گزارش کردند . همچنین مس و پوس ( 100 ) گزارش کردند که گندم در شروع دور ه زایشی و در طول دور ه رویشی به شوری حساس است اما در مرحله گل دهی و پس از آن متحمل تر مشود . شوری پارامترهای مختلف مورفولوژیکی و فیزیو لوژیکی گندم را تحت تأثیر قرار داده و باعث کاهش عملکرد آن می شود . شوری بخش های مختلفی از رشد گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد . تحقیقات زیادی نشان داده است که شوری باعث کاهش تعداد و اندازه برگ می شود ( 62 ، 85 ، 120 ). مانز و همکاران (104 ) خصوصیات 15 رقم گندم و جو را تحت تنش شوری مورد بررسی قرار دادند و در یافتند که همه ارقام طی 10 روز با افزایش غلظت شوری از صفر به 250 میلی مولار کلرو سدیم ، سرعت طویل شدن برگ کاهش یافته و نهایتاً در روز دهم به 50 % سرعت طویل شدن برگ شاهد می رسد . مس و گریو ( 99 ) گزارش کردند که شوری تعداد برگ تشکیل شده بر روی ساقه گندم را کاهش داد در حالیکه برابر گزارش ایگارتوا و همکاران ( 81) تعداد برگ تشکیل شده بر روی ساقه سورگم دانه ای تحت تأثیر شوری قرار نگرفت . مس و پوس (100) نیز در بررسی حساسیت مراحل مختلف رشد گندم به شوری دریافتند که شوری توسعه برگ را به تأخیر می اندازد در همین رابطه گریو و همکاران ( 74 ) در آزمایشی بر روی گندم در یافتند که سرعت آغازش برگ با افزایش شوری کاهش می یابد . راوسون و همکاران ( 111) نیز دریافتند که در گندم ، بین سرعت توسعه برگ و بیو ماس تولید همبستگی زیادی وجود داشت

 3-2  اثر شوری بر ارتفاع گندم

بررسی های مختلف نشان داده است که بر اثر شوری ، ارتفاع گندم نیز کاهش می یابد و علت اصلی کاهش ارتفاع ، کاهش طول پایک سنبله است (26 ،125). در این رابطه مجیدی و شهبازی (36) دو رقم گندم بیات و شعله را به منظور بررسی روش ارزیابی مقاومت گندم به تنش شوری در غلظت های مختلف شوری مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که با افزایش شوری آب آبیاری ، ارتفاع ساقه در هر دو رقم کم شد . این کاهش در رقم بیات بیشتر از شعله بود

ارتفاع گیاه با میزان جذب نور و متعاقب آن قدرت رقابت رابطه مستقیم دارد .  هر چند که ممکن است که گیاهان بلند تر به دلیل ورس و کاهش شاخص سطح برگ ناشی از آن ، پتانسیل عملکرد کمتری داشته باشند (106)

تحقیقات انجام شده بر روی سایر گیاهان نیز نشان می دهد که شوری ارتفاع بوته را کم می کند . بعنوان مثال وانگ  و همکاران (128) اثر شوری بر رشد آتر یپلکس­­¹ را بررسی و گزارش کردند که با افزایش غلظت نمک کلرید سدیم به 2% ، ارتفاع گیاه به طور معنی داری کم شد . همچنین لمن و همکاران (93) گزارش کردند که با افزایش شوری از 4/1به   6  دسی زیمنس بر متر ، ارتفاع بوته  های برنج از 77 سانتی متر به 73 سانتی متر کاهش یافت . هورن و همکاران (79) نیز کاهش شدید ارتفاع چند گونه گیاهی شامل :اتریپلکس ²را بر اثر شوری گزارش کردند و دریافتند که هم[1]بستگی زیادی بین اندازه گیاه و مقاومت آن به شوری وجود دارد

  4-2 اثر شوری بر ماده خشک اندامهای هوایی

تحقیقات زیادی نشان داده است که شوری ماده خشک اندامهای هوایی گیاه را کاهش می دهد از جمله اینکه مفتون و سپاسخواه ( 98 ) تحمل به شوری هشت واریته گندم را در گلخانه مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که با افزایش غلظت نمک بیش از 2400 پی پی ام ماده خشک اندامهای هوایی همه واریته های گندم کم شد . مانز و همکاران ( 104 ) نیز مشاهده کردند که با افزایش شوری ، تولید ماده خشک اندامهای هوایی در ارقام حساس گندم بدلیل جذب بیشتر سدیم و خسارت بیشتر به برگهای گیاه کمتر از ارقام مقاوم بود . راوسون ( 111 ) و رواسون و همکاران (112) کاهش ماده خشک کل گندم را بر اثر شوری گزارش کردند . همچنین بوتلا و همکاران (50) با انجام یک آزمایش گلخانه ای و اعمال شوری 60 میلی مولار کلروسدیم ، در مراحل مختلف رشد گندم دریافتند که ماده خشک گندم در مرحله رسیدگی به طور جدی تحت تأثیر شوری کاهش یافت . این کاهش زمانی چشمگیر بود که شوری در مراحل اولیه رشد رویشی اعمال گردید

5- 2 اثر شوری بر شاخص SPAD

صابری (22) دریافت که در سال اول آزمایش تأثیر شوری بر میزان کلروفیل معنی دار بود . وی برای برآورد میزان کلروفیل برگ از شاخص SPADاستفاده کرد و گزارش داد که با افزایش شوری این شاخص در برگ پرچمی گندم بیشتر بود . این در حالی بود که سایرام( 115) گزارش کرد که با افزایش شوری ، میزان کلروفیل و کارتنوئید برگ گندم کاهش یافت . او این کاهش را در دو واریته 19krl ¹وkharchia²  که به ترتیب حساس و مقاوم به شوری می باشند مشاهده کرد . در این آزمایش در همه مراحل واریته ² محتوی کلروفیل و کارتنوئید بیشتری نسبت به ¹ داشت . با توجه به اینکه گیاهانی که در معرض شوری قرار دارند معمولاً برگهای کوچک تر ولی ضخیم تر نسبت به گیاهان معمولی دارند انتظار این است که تجمع کلروفیل در واحد سطح برگ آنها زیاد باشد ( 29)

6-2  اثر شوری بر عملکرد و اجزاء عملکرد

1- 6-2  تعداد پنجه

عملکرد دانه به مقدار زیادی وابسته به تعداد پنجه های باروراست (14، 76، 110) که شوری به مقدار زیادی تعداد و میزان تولید آنها را  کاهش می دهد. لذا شناخت سهم پنجه ها در عملکرد برای اصلاح ژنوتیپ های متحمل به شوری و برای توسعه مدلهای شبیه سازی شده است . تحقیقات زیادی (74، 27، 85) نشان داد که اعمال شوری قبل از دوره پنجه باعث کاهش عملکرد دانه ناشی از کاهش تعداد سنبله در واحدسطح شد.[2]

2-6-2 تعداد دانه در سنبله

مس و پوس (100) اظهار داشتند که اگر تیمار شوری در مرحله اول رویش گندم (10 روز پس ازسبزشدن) به مدت 45 روز اعمال شود تعداد دانه در سنبله کاهش خواهد یافت، زیرا در این زمان مرحله  حاد تمایز سنبلکها است،   اما اعمال شوری پس از آن تاثیر چندان درتعداد دانه در سنبله ندارد.گریو و همکاران  (73) با تجزیه اجزا عملکرد سنبله گندم در شوریهای مختلف در یافتند که با افزایش شوری طول سنبله و تعداد سنبلک در سنبله و تعداد دانه در سنبله کاهش یافت. تعدادی از محققین گزارش کردند (2،17) که با افزایش تراکم یولاف وحشی تعداد دانه در سنبله کم شد

 3-6-2 وزن هزار دانه

مس و پوس(100) گزارش کردند که اگر اعمال شوری بعد از مرحله تمایز  سنبلکها باشد وزن دانه گندم بیش از سایر اجزا عملکرد دانه تحت تاثیرشوری  واقع می شود . فرانکوئیز و همکاران (69) با مطالعه  اثرات شوری آب آبیاری بر عملکرد سورگوم دانه ای گزارش کردند که کاهش عملکرد دانه سورگوم در وهله اول به علت کاهش وزن دانه در خوشه و در وهله دوم به علت کاهش تعداد دانه در خوشه بود کافی و استیوارت(28) گزارش کردند که شوری اثر منفی بر وزن دانه داشته و با افزایش شوری از 6به12 د سی زیمنس برمتر وزن هزار دانه از 4/32 به 3/23 گرم کاهش یافت. شاهسوند حسنی و همکاران (19) نتیجه گرفتند که وزن هزار دانه در ارقام مختلف گندم در محیط شور نسبت به نرمال بطور متوسط 71/45درصد کاهش یافت

4-6-2 عملکرد بیولوژیک

کاهش وزن ماده خشک در اثر شوری در منابع مختلف گزارش شده است (14، 32، 59) شوری به علت کاهش رشد و فتوسنتز سبب کاهش عملکرد بیو ماس گیاهی می شود (99) راوسون و همکاران (112) گزارش کردند که شوری باعث کاهش وزن خشک ریشه و اندامهای هوایی می شود با وجود این شاهسوند حسنی (19) به این نتیجه رسیدند که اختلاف عملکرد بیولوژیک ارقام گندم در محیط شور در مقایسه با شرایط معمولی معنی دار نمی باشد

5-6-2 شاخص برداشت

فرانکوئیز و همکاران (71) اعلام داشتند که با افزایش شوری شاخص برداشت افزایش یافت و ارقامی که عملکرد دانه بالاتری داشتند دارای شاخص برداشت بیشتری نیز بودند گروهی از محققین (36، 61، 112) اعلام داشتند که اختلاف عملکرد کاه در گندم نان و دو واریته  گندم دوروم نسبت به عملکرد دانه به شوری حساس تر بوده و باعث افزایش شاخص برداشت گردیده است ولی برعکس ذرت و برنج و سورگوم کاهش بیشتری در عملکرد دانه نسبت به کاه نشان دادند

 7-2  اثر علفهای هرز بر عملکرد گندم

یکی دیگر از عوامل کاهش عملکرد گندم وجود علفهای هرز در مزارع و رقابت آنها با گیاه زراعی میباشد.این گیاهان مانع دسترسی مطلوب گیاه زراعی به عوامل رشد میشوند (33). همچنین وجود علفهای هرز در مزارع گندم باعث افزایش هزینه های تولید ناشی از کنترل شیمیایی و زراعی و کاهش کیفیت محصول و افزایش هزینه بوجاری بذر می شود ( 121، 14، 24 ). در حال حاضر علفهای هرز عمده مزارع گندم در ایران یولاف وحشی  ¹، خردل وحشی² ، تلخه ³ ، چچم ⁴ ، کنگر وحشی⁵ ، بی تی راخ⁶ ، خونی واش⁷ ، سلمی⁸ ، دم روباهی کشیده ⁹و چاودار¹⁰ می باشند(21). در این میان ، عمدتاً علفهای هرز برگ باریک از قبیل یولاف وحشی ، خونی واش ، چچم برموس ، دم روباهی کشیده و چاودار مزاحمت بیشتری ایجاد می کنند ( 10 ). علفهای هرز گندمیان نسبت به علفهای هرز پهن برگ ، در زراعت غلات خسارت بیشتری داشته و کنترل آنها نیز مشکل تر است ( 13 ). در میان علفهای هرز گندم, یولاف وحشی یکی از مهمترین و قدیمی ترین علفهای هرز است که قدرت رقابت زیادی با گندم دارد و از این طریق باعث کاهش عملکرد آن می شود ( 65 ، 66 ). به عنوان مثال هورن ( 79 ) گزارش کرد که به ازای هر بوته یولاف وحشی در متر مربع, عملکرد دانه غلات پاییزه و بهاره به ترتیب 4 و8 کیلوگرم در هکتار کم خواهد شد . گونه های یولاف وحشی به عنوان علف هرز 20 محصول زراعی در 55 کشور جهان مطرح هستند (91). خصوصیاتی چون تولید مثل سریع و زیاد ( 112 ، 11 ) ، سهولت سازگاری به دامنه وسیعی از شرایط محیطی ( 111 ، 112 ، 118 ) ، خواب بذر ( 111) و قدرت رقابت زیاد ( 118 ) باعث شده اند که این علف هرز یکساله از مشکل ساز ترین علفهای هرز برگ باریک در غلات دانه باشد . خواب بذر یکی از فرایندهایی است که گیاه را قادر می سازد تا در زمان های مختلف  حضور یابد ( 24 ). شارما و همکاران ( 119 ) گزارش کرده اند که تقریباً همه بذور بالغ یولاف وحشی به هنگام برداشت در حالت خواب بودند و به مرور در طول 33 هفته نگهداری در دمای اتاق ( 24، .19 درجه سانتیگراد ) بیش از 46 % از آنها خواب خود را از دست داده اند . همچنین در صورتیکه بذور یولاف وحشی برای مدتی در محیط خشک با درجه حرارت نشبتاً زیاد ( 20 تا 30 درجه سانتی گراد ) قرار گیرند نیز خواب آنها تا حد زیادی شکسته خواهد شد ( 125 ). معمولاً در سال اول حدود 80 % و تا بهار سال دوم بیش از 97 % از بذور این گیاه جوانه زنی پیدا میکنند و 3 درصد باقی مانده ممکن است تا 12 سال نیز در حالت خواب بمانند . [3]

 شارما و همکاران ( 119) گزارش کردند که برخی از مواد شیمیایی شامل نتیرات پتاسیم ، نیترات سدیم ، سیتوکینها ( بنزیل آدین وکینتین ) تیواوره و اسید جیبرلیک در شکستن خواب بذور یولاف وحشی موثر هستند . در این میان تأثیر اسید جیبرلیک در شکستن خواب بذور یولاف چشمگیر بود . آنها تأثیر غلظتهای مختلف اسید جیبرلیک (GA) را بر جوانه زنی بذر یولاف وحشی محور آزمایش قرار دارند و مشاهده کردند در حالیکه درصد جوانه زنی در تیمار شاهد پس از 15 روز 28 درصد بود ، با افزایش غلظت اسید جیبرلیک از 10 پی پی ام به 500 پی پی ام درصد جوانه زنی از 47% به 72% افزایش یافت . همچنین ، سرعت جوانه زنی بذور نیز از 1/6 به 6/9 بذر در روز افزایش پیدا کرد . علاوه بر این آنها گزارش کردند که وقتی از اسید جیبرلیک با غلظت 500 پی پی ام استفاده شد ، سرعت سبز شدن بذور در خاک نیز افزایش یافت به طوریکه پس از 11 روز 84% بذور کاشته شده سبز شدند در حالیکه دصد سبز شدن در تیمار شاهد 48% بود . با توجه به نتایج فوق آنها اظهار داشتند که اسید جیبرلیک ، یک ماده شیمیایی مفید برای شکستن خواب بذر یولاف وحشی در آزمایش های زراعی است . گیل و همکاران (72) نیز برای شکستن خواب بذور بروموس غلظت 200 پی پی ام را در مطالعات خود استفاده نمود در همین رابطه احسان زاده وراشد محصل ( 1) و زند و همکاران (15) غلظت 500 پی پی ام اسید جیبرلیک را برای شکستن خواب بذور وحشی بکار بردند . کازانل و همکاران (55) اظهار داشتند که اگر یولاف با تراکم 20 بوته در متر مربع تا زمان برداشت گندم کنترل نشود میزان کاهش عملکرد 7/8 الی 8/21 درصد خواهد بود . در حالیکه اگر در مراحل پنجه زنی کنترل شود تلفات عملکرد 2/2 الی 5/6 درصد خواهد بود . بر اساس نتایج این تحقیق ، بهترین زمان کنترل یولاف پیش از مرحله پنجه زنی ( 22 زادوکس ) می باشد. سلیمی و انگجی (17) اثر شش تراکم 10 ، 30 ، 60 ، 100 ، 150 ، 200 بوته یولاف وحشی در متر مربع را در تراکم 400 بوته گندم در متر مربع ( رقم قدس ) مورد بررسی قرار دادند و مشاهده کردند که با افزایش تراکم یولاف از وزن خوشه ها ، تعداد دانه در خوشه ، تعداد پنجه ، وزن هزار دانه و نهایتاً عملکرد محصول کاسته شد . در این آزمایش کاهش عملکرد نسبت به شاهد ( بدون یولاف ) در هر یک از تراکم های یولاف به ترتیب 9/33 ، 5/37 ، 5/4 ، 42/45 ، 6 /18 ، 3/54 درصد بود . کارلسون و هیل (52) نیز سطوح مختلف تراکم گندم از 113 تا 700 بوته در متر مربع و یولاف وحشی از صفر تا 300 بوته در متر مربع را مورد مطالعه قرار دادند و گزارش کردند که در هر یک از سطوح تراکم یولاف ، زیاد کردن تراکم گندم باعث افزایش عملکرد آن می شود . هر چند که میزان این افزایش با زیاد شدن تراکم یولاف کاهش می یابد . به عبارت دیگر در تراکم های پایین گندم ، عملکرد به شدت تحت تأثیر تراکم یولاف قرار می گیرد . در حالی که در تراکم ها ی بالا افت عملکرد گندم بر اساس افزایش تراکم یولاف شدید نبود [4]. در این آزمایش در تراکم 100 بوته در متر مربع گندم وجود 5/5 بوته یولاف باعث 20 درصد کاهش عملکرد شد ، در حالی که در تراکم 700 بوته در متر مربع گندم وجود 38 بوته یولاف در متر مربع همچنین میزان کاهش عملکرد را به دنبال داشت . کادنی و همکاران ( 60) اثر چهار تراکم صفر 277 ، 137 ، 86 بوته در متر مربع یولاف وحشی را بر عملکرد گندم مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که افزایش تراکم یولاف وحشی باعث کاهش وزن خشک اندام های هوائی گندم شد . احمدوند و همکاران (2) نیز با بررسی اثر تراکم های صفر ، 30 ، 50 ، 80 بوته یولاف وحشی در متر مربع دریافتند که افزایش تراکم یولاف وحشی منجر به کاهش بیوماس نهائی ، تعداد پنجه ، تعداد سنبله در واحد سطح ، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گندم شد . در شرایط غیر شور ، توانایی رقابت یولاف وحشی نسبت به گندم ناشی از ارتفاع زیاد و سرعت بیشتر گسترش سطح برگ است که باعث کاهش نفوذ نور در کانوپی می شود . از سوی دیگر سرعت ماده سازی خالص ( NAR ) بیشتر یولاف وحشی در طی رشد اولیه یکی از عوامل غالبیت یولاف وحشی است ( 156 ، 158) . بولاف وحشی بدلیل سرعت جذب خالص بالاتر در ابتدای فصل رشد و ارتفاع بیشتر در اواخر فصل نسبت به گندم از مزیت رقابتی بالاتری برخوردار است ( 45)

در طی فصل رشد ارتفاع کانوپی یولاف وحشی اندکی کمتر و مساوی ارتفاع کانوپی گندم می باشد ولی در زمان ظهور برگ پرچمی گندم ارتفاع کانوپی یولاف وحشی بیشتر می شود (63 ). افزایش ارتفاع یولاف وحشی پس از آن نیز ادامه می یابد ، در حالی که طویل شدن ساقه گندم متوقف می شود و نفوذ نور کانوپی گندم در طی دوره زایشی کاهش می یابد . در حال حاضر گندم یکی از محصولات اصلی در فلات مرکزی ایران می باشد که آب مورد نیاز برای آبیاری اراضی تحت کشت آن در این مناطق عمدتاً از چاه های عمیق تأمین می شود . طی سال های اخیر عموماً برداشت آب از این چاه ها خیلی بیشتر از میزان تغذیه آبهای زیر زمینی بوده است . این امر علاوه بر تخلیه سریع سفره های زیر زمینی ، شور شدن تدریجی آب را نیز به دنبال داشته بطوری که در بسیاری از مناطق روند شور شدن آب رو به افزایش است . از طرف دیگر گزارش هایی وجود دارد که یولاف وحشی در اراضی تحت کشت گندم که با آب شور و یا نسبتاً شور آبیاری می شوند نیز وجود دارد ولی میزان رقابت آن مشخص نیست

با توجه به اینکه قدرت سازگاری یولاف وحشی به شرایط متغیر محیطی بسیار بالا است ، می توان گفت احتمالاً در آینده علیرغم شور شدن بیشتر آب در بخش کشاورزی حضور این علف هرز در مزارع افزایش پیدا کند . بنابراین با توجه به اینکه تا کنون تحقیقی در مورد رقابت یولاف وحشی و گندم تحت تنش شوری انجام نشده است با هدف مطالعه جنیه های رقابت یولاف وحشی با گندم تحت تنش شوری آزمایش زیر طراحی و اجراء گردید

مواد و روشها:

برای دریافت اینجا کلیک کنید