بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان

توضیحات

 بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان دارای 155 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان

فصل اول: موضوع تحقیق
مقدمه
بیان مسأله
ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
فرضیه‌های تحقیق
متغیرهای تحقیق
تعاریف متغیرهای تحقیق
فصل دوم: ادبیات پژوهش
الف) افسردگی
تاریخچه افسردگی
افسردگی چیست
تفاوت بین اندوه سالم و افسردگی چیست
تعریف افسردگی
افسردگی چه کسانی را تهدید می‌کند
-جنس
-سن
دیدگاه‌های نظری درباره افسردگی
دیدگاه زیست شناختی
-سبب شناسی افسردگی
-توارث
-آمین‌های بیوژنیک
-نوراپی نفرین
-سروتونین
-دوپامین
-فرضیه فلوکستین (پروزاک) وایندول آمین
پاسخ زیست‌ شناختی در افسردگی
-آزمون بازداری دگزامتازون
- فروزش
- اختلالات خواب
-محور تیروئید
-اثر کورتیزول
-سیستم لیمبیک و افسردگی
-ریتم‌های شبانه روزی
-تصویر گری از مغز
دیدگاه روان شناختی
الگوهای روانکاری
الگوی خشم معطوف به درون
-الگوی فقدان شی
دیدگاه رفتاری
دیدگاه انسان‌گرایی
دیدگاه شناختی
-خطاهای منطق
-الگوی درماندگی آموخته شده افسردگی
ب) درمان افسردگی
درمان مبتنی بر نظریه‌های زیست شناختی
-دارو درمانی
-الکترو شوک درمانی
- نور درمانی
درمان مبتنی بر نظریه‌های روان پویایی
-روان درمانی روان پویشی
-روان درمانی حمایتی
-روان درمانی میان فردی
-روان درمانی فمینیستی
درمان مبتنی بر نظریه‌های شناختی و رفتاری
-رفتار درمانی
-رابطه درمانی
- شناخت درمانی
درمان مبتنی بر گروه درمانی
-خانواده درمانی
-زوج درمانی
-گروه‌های حمایتگر
درمانهای تکمیلی
-داروهای گیاهی
-رژیم غذایی و مکمل‌های غذایی
-فنون آرمیدگی
-هومیوپاتی
ج) افسردگی زنان
اختلالات خلقی مربوط به قاعدگی
سندرم قبل از قاعدگی (pms)
-سبب شناسی
-بروز تشخیص
اختلال ملال پیش از قاعدگی
درمان اختلال‌های قاعدگی
-درمان سندرم قبل از قاعدگی (pms)
-درمان اختلال ملال پیش از قاعدگی
ارزیابی تاثیر درمان‌ها
اختلالات خلقی مربوط به زایمان
-افسردگی بعد از زایمان
-سبب شناسی اختلالات خلقی بعد از زایمان
- بروز و تشخیص افسردگی بعد از زایمان
-علایم افسردگی در طول بارداری
-اختلالات خلقی پس از زایمان
درمان اختلالات خلقی پس از زایمان
-دارو درمانی در دوران بارداری
-دارو درمانی در دوران شیردهی
چگونه خود را یاری دهیم؟
نقش حمایتی ماما و پرستار روانگر در پیشگیری افسردگی پس از زایمان
اختلالات خلقی مربوط به یائسگی
-سبب شناسی
- یائسگی و افسردگی
-درمان
خلاصه جلسات کلاس‌های آمادگی دوران بارداری
د) مروری بر تحقیقات انجام شده
فصل سوم: طرح تحقیق
طرح پژوهش
جامعه آماری
نمونه آماری
روش نمونه‌گیری
ابزار اندازه‌گیری
پرسشنامه افسردگی بک
جدول هنجار گزینی مقیاس افسردگی بک
روند اجرای اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
فصل چهارم: تحلیل آماری
داده‌های توصیفی پژوهش
تحلیل داده‌های پژوهش
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
خلاصه پژوهش
بحث و جمع بندی نهایی
محدودیت‌های تحقیق
پیشنهادها
منابع
ضمائم

الف- کتابهای مورد استفاده

1- آزاد. حسین (1376) آسیب شناسی روانی، جلد اول، بعثت، چاپ چهارم، تهران
2- آزاد. حسین (1378) آسیب شناسی روانی، جلد دوم، بعثت، چاپ دوم، تهران
3- انجمن پزشکی آمریکا (1378) راهنمای عملی درمان افسردگی، گنجی، مهدی، ویرایش، چاپ اول، تهران
4- استینر. می‌یر، یانکرز.کمبرلی (1382) افسردگی زنان در سه مرحله (قبل از قاعدگی، بعد از زایمان و یائسگی) درویشیان- حمیده، راد.آمنه، فیلم و هنر، چاپ اول، تهران
5- ازخوش. منوچهر(1379) کاربرد آزمونهای روانی، روان، چاپ اول، تهران
6- اتکینسون. ریتا. ل، اتکینسون. ریچارد.س، هیلیگارد. ارنست.ر(1373) زمینه روان‌شناسی، براهنی. محمدتقی، بیرشک. بهروز، سیف. علی اکبر، جلد دوم، رشد، چاپ هشتم، تهران
7- بورنز. دیوید.د (1379) افسردگی چرا (شناخت درمانی) حریری. نجلا، پیشتاز علم، چاپ اول، تبریز
8- بلاک برن. ایوی ام (1380) مقابله با افسردگی، شمس. گیتی، رشد، چاپ اول، تهران
9- بکر. رابرت ای، هایمبرگ. ریچارد جی، بلاک. آلن اس (1372) آموزش مهارت‌های اجتماعی- درمانی برای افسردگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران
10- دادستان، پریرخ (1368) روانشناسی مرتضی تحولی، دریا، چاپ اول، تهران
11- سلیمگن. مارتین، روزنهان. ای. پی. آل. دیوید (1380) آسیب شناسی روانی، سید محمدی. یحیی، جلد دوم، ساوالان، چاپ اول، تهران
12- سالمانز. ساندرا (1382) افسردگی (پرسش‌هایی که دارید و پاسخ‌هایی که بدان‌ها نیازمندید)خلخالی زاویه.میر مجید، رشد، چاپ اول، تهران
13- ساراسون. ایروین جی، ساراسون. باربارا آر (1375) روان شناسی مرضی، نجاریان. بهمن، اصغری مقدم. محمدعلی، دهقانی. محسن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، تهران
14- ساعتچی، محمود (1374) نظریه‌های مشاوره و روان درمانی، ویرایش، چاپ اول
15- سلیمگین. مارتین، روزنهان. ای. پی، آل دیوید (1379) آسیب شناسی روانی، سید محمدی. یحیی، جلد اول. ساوالان، چاپ اول، تهران
16- شریفی. حسن پاشا- شریفی. نسترن (1383) روش‌های تحقیق در علوم انسانی، سخن، چاپ سوم، تهران
17- فوندا. جین، مک کارتی، مینیون (1378) زن در نیمه راه زندگی، سرتیپ احمدی، کتابسرا، چاپ سوم، تهران
18- کرو. مایکل، ریدلی. جین (1384) زوج درمانی کاربردی، اشرف موسوی اشرف السادات، مهر کاویان، چاپ اول، تهران
19- کاپلان. هارولد، سادوک. بنیامین (1375) خلاصه روان پزشکی، پورافکاری. نصرت ا…، جلد دوم، آزاده، چاپ سوم، تهران
20- کالات. جیمز دبلیو (1374) روان شناسی فیزیولوژیک، بیابانگرد. اسماعیل. علی‌پور، احمد، غضنفری. احمد، شاهد، چاپ اول، تهران
21- کاستلو. تیموتی، کاستلو. جوزف (1373) روان شناسی نابهنجاری، پورافکاری. نصرت ا…، آزاده، چاپ اول، تهران
22- کاپلان. هارولد، سادوک. بنیامین (1379) خلاصه روان‌پزشکی، پورافکاری. نصرت ا;، جلد دوم، شهرآب، چاپ اول، تهران
23- گریست. جان اچ، جفرسون. جیمز دبلیو (1383) افسردگی و درمان آن، قره‌چه‌داغی. مهدی، قطره، چاپ اول، تهران
24- گیلدر. مایکل،‌گایشا. دنیس، مدیو. ریچارد (1386) روانپزشکی آکسفورد. پورافکاری. نصرت ا…، نیما، چاپ دوم، تبریز
25- میلانی‌فر. بهروز (1373) بهداشت روانی، قومس. چاپ سوم، تهران
26- هومن. حیدرعلی (1380) استنباط آماری در پژوهش رفتاری، رشد، چاپ دوم، تهران

ب- نشریات وپایان‌نامه‌ها

1- احمدی زاده تورزنی. امیرهوشنگ (1383) بررسی گرایش به افسردگی براثر استرس های وارد بر افراد مجرد و متأهل زن و مرد بالاتر از 40 سال، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه رودهن
2- احمدی. فضل ا..، غفرانی‌پور. فضل ا…، عارفی. حسن، عابدی، حیدرعلی، فقیه‌زاده. سقراط (1381) بررسی تاثیر الگوی مشاوره مراقبت مداوم برکیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال عروق کرونر، مجله روان شناسی، سال ششم، شماره
3- آقازاده، رعنا (1381) مقایسه سبک‌های رویارویی با استرس، هوش و افسردگی در دختران فراری و عادی شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا
4- حسن زهرایی. روشنک، فهامی. فریبا، یزدانی، محسن، احمدی. زهرا، بشردوست. نصر ا…(1380) نقش حمایتی ماما در پیشگیری از افسردگی پس از زایمان، مجله دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی- درمانی قزوین
5- خسرو شاهی- مهتاب (1384) نگاهی به افسردگی دوران بارداری و پس از زایمان، نشریه‌ همشهری
6- خبرگذاری ایسنا (1384) افسردگی پس از زایمان، نشریه فرهنگ آشتی
7- خمسه. فریال (1381) بررسی عوامل روانی- اجتماعی موثر در بروز افسردگی پس از زایمان در بیمارستان زنان شهر کرج، مجله پزشکی کوثر، شماره
8- دیوانی. امیر (1381) حقایقی پیرامون افسردگی بعد از زایمان، نشریه فرهنگ آشتی
9- کاربخش. مژگان، صداقت. مجتبی (1381) افسردگی حین بارداری، فصل نامه پایش، سال اول، شماره چهارم
10- مهری نژاد. ابوالقاسم (1381) اختلالات خلقی شدید و روان پریشی بعد از زایمان، روزنامه ایران
11- معصومیان شرقی. حسام الدین (1383) آیاما خواهان ارتقای سلامت روان خود هستیم، فصل نامه علمی- پژوهشی صدای مشاور، سال اول، شماره
12- ناصح. اشکان (1382) افسردگی پس از زایمان، نشریه شرق
13- نمازی. شعله (1379) بررسی نقش تعدادی از متغیرهای روان شناختی و دموگرافیک در افسردگی پس از زایمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان پزشکی تهران
14- ناصح. اشکان (1382) افسردگی پس از زایمان، نشریه شرق

1 Buist .Anne , condon, John, Brooks .Janette, speelman. Craig, milgrom .Jeannette, Hayes. Barbara, Ellwood. David , Barnett. Bryanne , Kowalenko. Nick, matthey .stephen, Austin. Marie Paule, Bilszta. Justin.(2006) Acceptability of routine Screening for Perinatal depression. Journal of Affective Disorder 93 p.233-
2. Buultjens. Melissa and liamputtong. pranee (2006) when giving life starts to take the life out of you: women,s experiences of depression after childbrith msidwifery xxxx-x-xxx-xxx
3. Bloch. Miki , Rotenberg. Nivi, koren. Dan, and klein. Ehud.(2005) Risk factors for early postpartum depressive symptoms. General Hospital psychiatry. Volume28, Issue1,p3-
4. Coverdale. JH , Laurence. B, Mecullough. B, Frank. A (1996) clinical implcation and mangment strategies when depression ocours during pregnancy. P-
5. chaudron. Linda H, kitzman. Harriet J, Szilagyi. peter G, Arcoleo. kimberly sidora – and Anson. Elizabeth -(2005-2006) changes in Maternal Depressive symptoms Across the postpartum Year at well child care Visits p 221-
6. Evans. J , Heron. J, Francomb. H, oke. s, Golding. J (2001) study of depressed mood during pregnancy and after child birth. British Medical Journal 323, p257-
7. Field. Tiffany, Diego. Migual, Hernandez- Reif. Maria, Figueiredo. Barbara, schanberg. saul, kuhn. cynthia (2006) sleep disturbances in depression pregnant Women and their newborns. Intant Behavior and Development xxx-xxx-xxx P
8. Hanley. Jene and Long. Barrie (2005) Astudy of welsh mother,s experiences of postnatal depression.midwifery 22,p147-
9. HaLbreich. UrieL, karkun. sundhya (2006) cross- cultural and social diveersity of prevalence of postpartum depression and depression and and depressive symptoms. Journal of Affective Disorder 91-P.97-
10. Kazi. Ambreen , Fatmi. Zafar, Hatcher.Juanita, Kadir. Muhammad Masood, Niaz. Unaiza , Wasserman Gail A..(2006) Social environment and depression among pregnant women in urban areas of pakistan:Importance of social relation. Social science and Medicine .p. 1466-
11. Kahn. DA, Moline. Ml, ross. Rw, Cohen. Ls, Altshuler. LL (2001) Major depression during conception and pregnancy A guide for patients and families. Expert consensus Guildline series, p110-
12. ozturk. ozgur, Eraslan. Defne, Elbi Mete. Hayriye, ozsener. serdar (2006) The risk Factors and symptomatology of perimenopausal depression . Maturitas 55-p180-
13. Pollock. J.I, Manaseki -Holland. S, patel. V (2006) Detection of depression in women of child- bearing age in non- western cultures :A comparison of the Edinburgh postnatal Depression scale and self- Reporting Questionnaire- 20 in Mongolia (2006) Journal Affective Disorder 92 -P267-
14. Pauline. L,Hall. D, and wittkowski clin. Anja.(2006) An Exploration of Negative thoughts as a Normal phenomenon After childbrith. Joarnal of Midwifery and Women ,s Health Volume 51, Issue5, p321-
15. Rahimi. Roja, Nikfar. shekoufeh, and Abdollahi. Mohammad (2006) peregnancy outcomes following exposure to serotonin reuptake inhibitors: a meta- analysis of clinial trials p571-

16. skocir. Ana polona and Hundley. vanora (2005) Are Slovenian midwives and nurses ready to take on a greater role in Caring for Women with postnatal depression midwifery 22, p40-
17. seguin. L, Potvin. LST, Denis. M, Loiselle. J,(1995) chronic stressors ؛ social support and depression during pregnancy. Obstetrics and Gynecology83-p583-
18. sher. L, Lawernce. J.S. (2000) Women, health and mind, Wiley and sons,LTD.8.p115-
19. Tezel. Ayfer and Guzum. sebahat (2006) Comparison of effects of nursing care to problem solving training on Levels of depressive Symptoms in postpartum women. Patient Education and counseling. Volume 63,Issues 1-2, P64-
20. Turner. Katherine ,Piazzini. Ada, Franza. Albertina, Fumarola. cristina, chifari, Rosanna, Marconi. Anna maria, canevini. maria paola, canger. Raffaele (2006) postpartum depression in Women With epilepsy versus women Without Epilepsy and Behavior9- p293-

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر کلاس های آموزشی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران انجام شد. این مطالعه از نوع مطالعات شبه تجربی بود. در این پژوهش میزان افسردگی خانم های مراجعه کننده از طریق پاسخ به تست بک انجام شد و سن آزمودنی های  مورد پژوهش حداقل 18 و حداکثر 39 سال بود. نمونه آماری این پژوهش شامل 120 خانم بود که در گروه 40 نفری مورد مطالعه قرار گرفتند و همچنین این گروه ها خود به دو دسته بارداری اول و بارداری دوم نیز تقسیم شدند، که در سال 85-84 به درمانگاه قدس، بیمارستان بوعلی و مطب خانم دکتر محمدیاری مراجعه کرده بودند و به صورت غیر تصادفی،  در دسترس و داوطلب، انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل نمودند

فرضیه اصلی محقق عبارت بود از

بین میزان شرکت در کلاس های آمادگی دوران بارداری و میزان افسردگی پس از زایمان رابطه وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که کلاس های آمادگی دوران بارداری در کاهش افسردگی پس از زایمان تأثیر داشت

 همچنین فرضیه های فرعی محقق عبارت بودند از

- بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری  شرکت می کنند با خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت نمی کنند از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد  بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت کرده اند و آنهائی که در چنین کلاس هایی شرکت نداشتند از نظر افسردگی تفاوت معناداری وجود داشت

- بین خانم هایی که به مطب خصوصی مراجعه کردند  با خانم هایی که به درمانگاه دولتی  مراجعه کردند تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که بین این دو وضعیت ذکر شده تفاوت معنا داری وجود نداشت. یعنی عامل اقتصادی – اجتماعی تأثیری در میزان افسردگی پس از زایمان نداشت

- بین بارداری های اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. در این فرضیه نیز با استفاده از نتایج تحلیل آزمون T مشخص شد که بین بارداری اول و دوم از نظر میزان افسردگی  تفاوت معنا داری وجود نداشت

مقدمه

در طی قرن حاضر یکی از زمینه های مطالعاتی که توجه روز افزون بسیاری از متخصصان رشته‌های مختلف را به خود جلب نموده است ، بررسی نقش جنسیت و تفاوت های مربوط به آن در زمینه های گوناگون علمی است . یکی از مباحث جالب در حرفه روانپزشکی و پزشکی نیز تفاوتهای وابسته به جنس و ابتلا به بیماریها و اختلال های عنوان شده در راهنمای آماری و تشخیص اختلال روانی  (DSM IV) [1]  می‌باشد. در بخش همه گیرشناسی اختلال ها ، نرخ بروز بیماریها ی مختلف در دو جنس ، تفاوت های فراوانی را نشان می دهد . برای مثال ، مردها در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی ، الکسیم ، پسیکوپاتی[2] (جامعه ستیزی) می باشند . در حالی که زنها در طول زندگی شان بیشتر در خطر ابتلا به بیماریهای مربوط به تیروئید ، اختلال های خوردن و افسردگی هستند . (نمازی 1379)

اختلال افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی ، با شیوع 25% – 15% در طول عمر به شمار می رود ( جود[3] ، 1994 ) . افسردگی نه تنها در بسیاری از پژوهش ها ، رایج ترین اختلال روانی گزارش شده ، بلکه شاید از قدیمی ترین نشانگان روانی باشد که در متون پزشکی بدان پرداخته شده است . ( یانکرز[4] ، 1382)

تفاوت های مربوط به جنس در بروز افسردگی می تواند پس از بلوغ شروع شده و ادامه یابد . ابتلا به افسردگی به ویژه افسردگی یک قطبی ، افسردگی مربوط به اختلال های عاطفی فصلی در بین زنها بسیار شایع تر از مردها است . در مجموع حوادث مربوط به سیکل باروری تا حد زیادی زمینه ساز مشکلات عاطفی زنان شناخته شده است . برای مثال می توان از افسردگی همراه با داروهای ضد حاملگی ، افسردگی مربوط به قاعدگی ، افسردگی پس از زایمان و افسردگی دوران یائسگی را نام برد . (نمازی 1379)

در چند دهه گذشته نشانگان افسردگی پس از زایمان مورد توجه بسیاری از متخصصان علوم پزشکی و روان شناسی قرار گرفته است . افزایش پژوهش در این زمینه دلایل گوناگونی دارد . یک دلیل آن است که اگر چه تولد نوزاد در مقطعی از زمان برای بسیاری از خانواده ها اتفاق می افتد ، ولی بسیاری از مادران در این دوره یک تغییر و تحول جسمی و روانی را نشان می دهند . ماههای آبستنی  زن ، حساس ترین دوره زندگی هر خانواده است ، زیرا از یکسو وضعیت جسمی و روانی و عاطفی زن آبستن در شرایط ویژه ای قرار دارد که نیاز به مراقبت در تمام وضعیت های مذکور را دارد و از سوی دیگر موجودیت جسمی – روانی یک انسان دیگر (جنین ) در بطن وجود مادر آبستن در حال شکل گیری است . جنین نیاز به مادری دارد که از نظر جسمی و بهداشتی سالم باشد ، از نظر روانی – اجتماعی ایمن باشد . در صورت مساعد بودن وضعیت مادر ، ظرفیت های ژنتیک تخمک بارور شده در طی 9 ماه بارداری بالفعل می گردد . پس از دوران بارداری ، دوران نوزادی و سال های اولیه کودکی نیز برای رشد و تحول جسمی – روانی سالم ، نیاز به مادر واجد سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی دارد ( مهری نژاد ، 1381)

این مرحله از زندگی می تواند برای مادر ، کودک و کل خانواده آسیب زا باشد . دوران پس از زایمان طبیعتاً یک دوره انتقالی است و بسیاری از رویدادها تغییر می یابند . نقش ها  ،الگوها و ارتباطات باید تجدید گردند . با این حال انتظار جامعه و فرهنگ این است که مادر شدن امری طبیعی است که اکثر مردم با آن سازگار می شوند ( گروئن[5] ، 1990 به نقل از خمسه 1381)

اولین بار مارسه[6] (1858) به طور سیستماتیک نشان داد که دوره پس از زایمان ، مخصوصاً شش هفته پس از آن یک دوره آسیب پذیری مهم برای ابتلا به اختلال های روانی می باشد و افسردگی می تواند در فرایند دلبستگی و تعهد طبیعی مادر ، مراقبت موثر او از طفل و مهارتهای او بعنوان یک مادر مداخله کند و زمان پس از تولد یا زایمان به عنوان دوره افزایش خطر شیوع افسردگی در زنان قلمداد می شود

اختلالات خلقی پس از زایمان که به فراوانی پیش می آید و معمولاً گذرا است ، نزد عموم مردم مساله ای شناخته شده است . اما در برخی موارد این حالتها بصورت بیماری افسردگی و مداوم و پایدار ظهور کرده و درمان جدی و منظمی را نیاز دارد . افسردگی شایعترین حالت روانی پس از زایمان است و باید توجه داشت حالت های اسکیزوافکتیو و اسیکزوفرنی و تیرگی شعور هم پس از زایمان دیده می شوند و در برخی موارد اسیکزوفرنی ابتدا به صورت افسردگی ظاهر شده و پس از چند هفته علائم اصلی آشکار می شود
( گیلدر،[7]1989 به نقل از خمسه، 1381)

بطور کلی اکثر منابع موجود اختلال های روانی پس از زایمان را شامل غم پس از زایمان[8] ، افسردگی پس از زایمان[9] و سایکوز پس از زایمان[10] می دانند . این اختلال ها از روز سوم پس از زایمان تا یک سال پس از آن امکان بروزشان وجود دارد .(مهری نژاد ، 1381)

غم پس از زایمان : اولین نوع افسردگی بعد از زایمان غم پس از زایمان است که به عنوان خفیف ترین شکل اختلالات خلقی پس از زایمان محسوب می شود و در یک شیوع 85-25 درصدی گزارش شده است. علائم این سندرم به نوعی ، از اولین روزهای بعد از زایمان شروع می شود و مدتی بعد نیز از بین می‌رود . (یانکرز، 1382)

افسردگی پس از زایمان : این دومین نوع ناخوشی هیجانی است که مادران جدید نسبت به آن ، آسیب پذیر هستند . افسردگی بعد از زایمان معطوف به نوعی از افسردگی است که ممکن است برای ماهها یا حتی سال‌ها به طول بکشد .(یانکرز،1382)

این افسردگی معمولاً در چند هفته اول بعد از زایمان شروع می شود و ممکن است از چند هفته تا یک سال یا بیشتر ادامه پیدا کند . این شکل از افسردگی بوسیله یکسری علائم مختلف مثل خستگی ، گریه ، تحریک پذیری ، احساس بیچارگی یا ناامیدی ، وابستگی بیش از حد ، احساس عدم کفایت و ;; آشکار شود . ( یانکرز، 1382)

سایکوز پس از زایمان : سومین نوع از افسردگی بعد از زایمان می باشد که بسیار کمیاب است . این نوع معمولاً 2 تا 3 هفته بعد از زایمان شروع می شود . کالمری می گوید : توهم و هذیانات در پسیکوزهای بعد از زایمان اغلب خیلی آشکار هستند و مادر معمولاً در تطابق با خواسته های مراقبتی از نوزاد عاجز است . ( یانکرز، 1382)

در ارزیابی بیماران مربوط به پسیکوزهای بعد از زایمان حصول اطمینان در مورد عقاید آنها نسبت به کودک اهمیت حیاتی دارد . بیماران شدیداً افسرده ممکن است عقاید هذیانی مبنی بر غیر طبیعی بودن نوزاد خود داشته باشند . این عقاید هذیانی ممکن است سبب شود که بیمار برای رها ساختن طفل از رنج در آینده اقدام به کشتن او نماید . (ترنر و همکاران، 2006)

با توجه به مطالب مذکور می توان اهمیت بررسی و تشخیص افسردگی های بعد از زایمان را بطور منطقی توجیه نمود . البته شناخت بهتر اختلال افسردگی ، می تواند راههای جدید تشخیص و درمان را در اختیار روان شناسان ، روان پزشکان و متخصصان زنان قرار دهد . با این حال متأسفانه اکثر مردم از مراجعه به روانشناس – روانپزشک و مراکز روانپزشکی برای حل مشکلاتشان ابا دارند ، در حالیکه همین مردم باکمال میل و بدون هیچگونه تردیدی به یک دندانپزشک یا هر متخصص دیگری رجوع می کنند و این تفکر غلط موجب می شود که بسیاری از ناراحتی های جزئی روانی و روحی رو به وخامت گذاشته و سرانجام تبدیل به یک اختلال کامل روانی شود . لذا بایستی با اتخاذ تدابیری از بروز و شیوع این بیماری پیشگیری به عمل آید و یکی از این پیشگیریها ، پیشگیری اولیه است که به وسیله آن عامل بروز بیماری ریشه کن می شود و به اصطلاح شرایط طوری فراهم می شود که محیط برای بروز بیماری ، نامساعد و غیر ممکن می شود . چون افسردگی علل متفاوت دارد و در بروز آن عوامل متعددی دخالت دارند و در هر دوره ای از دوران تکاملی زندگی این عوامل متعدد نیز فرق می کنند ، لذا این پژوهش به جهت اهمیت بررسی افسردگی در زنان خصوصاً پس از زایمان انجام می شود ، تا شاید روزی برسد که مراقبت و بهداشت روانی زنان باردار همانقدر مورد اهمیت و بررسی و درمان قرار بگیرند که مراقبت و بهداشت جسمانی آنان مورد توجه می باشد

1-2- بیان مسأله

اطلاعات بدست آمده از مطالعات اپی دمیولوژیک نشان می دهد که شیوع افسردگی در زنان تقریباً 2 برابر مردان بوده و با توجه به این مطلب که جمعیت زنان در هر جامعه ای حداقل یک بار ، بارداری را تجربه خواهند کرد ، لذا افسردگی در طی بارداری اهمیت خاص خود را خواهد یافت . ما اکنون می دانیم که افسردگی در طی بارداری با یک ریسک بالای افسردگی و حتی سایکوز پس از زایمان و تاثیرات و عوارض رفتاری آینده و رفتارهای مخالف سلامتی مادران همراه است .(کاوردیل[11] وهمکاران، 1996)

درباره تشخیص افسردگی در طی حاملگی مطالعاتی انجام گرفته اما به جرات می توان گفت که افسردگی در طی حاملگی به طور شایع تشخیص داده نمی شود . مشکل عمده در تشخیص افسردگی در طی بارداری همانا اشتراکی است که بین علائم افسردگی و علائم حاملگی وجود دارد . مثل اختلال خواب ، اشتها ، از دست دادن انرژی و افزایش مشکلات جسمی . شیوع افسردگی در طی حاملگی بسیار متفاوت گزارش شده است و از 4% تا 6/17% متفاوت است . شیوع افسردگی پس از زایمان 19% الی 20% است . (کاوردیل و همکاران ، 1996)

ریسک فاکتورهای شیوع افسردگی در طی بارداری عبارتند از : مشکلات ازدواج ، حاملگی ناخواسته ، سابقه افسردگی قبلی و یا افسردگی در فامیل ، از دست دادن حاملگی قبلی و حاملگی بلافاصله بعد از حاملگی قبلی ، مشکل جدی در نگهداری از فرزند . حدود 20 تا 30% از خانم های حامله که سابقه افسردگی دارند ، افسردگی پس از زایمان را تجربه خواهند کرد و شانس افسردگی در حاملگی های بعدی 50% است . علت افسردگی پس از زایمان را تغییرات در سطوح سرمی پروژسترون ، استروژن ، کورتیزول و بتاآندورفین ها می دانند . ( کیتامورا[12] و همکاران 1993به نقل از زهرایی، 1380)

افسردگی ظرفیت افراد را در ارتباط با انجام کنترل بارداری  و مراقبت از سلامت فردی تحت تاثیر قرار می دهد . افسردگی ارزشهای فردی را دگرگون می کند . مادر حامله ارزش های فردی خود را از دست داده و نسبت به توانایی خود در مادر شدن و یا نگهداری از نوزاد تردید پیدا میکند . عارضه مهم دیگر افسردگی ، تمایل به خودکشی و حتی اقدام به خودکشی است . باید توجه داشت که خود حاملگی عامل هر چند اندک ، اما ممانعت کننده از خودکشی است و باید توجه داشت که خود کشی کامل در طی بارداری شایع نیست . درباره افسردگی در طی دوران بارداری مطالعات خاصی انجام گرفته است اما مشکلات عدیده‌ای نیز در این مطالعات وجود دارد ورابطه علت و معلولی مشخص نشده است . مثلاً ارتباط مشخصی بین افسردگی و مصرف سیگار دیده می شود . این مصرف سیگار می تواند علت افسردگی باشد و یا ممکن است ریسک فاکتوری باشد که فرد را مستعد افسردگی می کند . بنابراین وقتی افسردگی با مصرف نیکوتین همراه می شود اثرات غیر مستقیم برروی حاملگی می گذارد ( کاوردیل و همکاران 1996)

افسردگی در حاملگی سبب IUGR [13] و تاخیر رشد داخل رحمی جنین و همینطور زایمان زودرس می شود . در یک تحقیق بر روی 79 زن باردار پاکستانی نشان داده که افسردگی در دوران بارداری با عواقبی مانند جنین زودرس و یا تولد نوزادان کم وزن همراه است . در این مطالعه محیط اجتماعی زنان باردار از عمده ترین فاکتورهای افسردگی محسوب می شود ، زنان باید اشخاصی مطیع و تابع باشند و طی تحقیقات انجام شده در یکی از مناطق روستایی پاکستانی معلوم شد که 25% زنان در طی دوران بارداری و 38% پس از زایمان از افسردگی رنج می بردند . ( آمبرن کازی[14] و همکاران 2006)

در یک مطالعه مهم بر روی 1014 زن فقیر و ضعیف دیده شد که یک ارتباط مهم بین علائم افسردگی و سطح سلامت پایین از جمله عدم افزایش وزن مناسب دیده می شود . چندین مکانیسم سبب اثرات مستقیم افسردگی برروی رشد جنین می شود . اختلال در خلق سبب اختلال در محور هیپوتالاموس – هیپوفیز- آدرنال شده و سبب عدم و یا کاهش اضافه وزن در طی حاملگی می شود . عدم اضافه وزن مادر سبب کندی رشد جنین می شود ، به طوریکه در یک مطالعه مشاهده شده است که یک کیلوگرم اضافه وزن مادر به طور مشخصی سبب افزایش وزن جنین می شود ( ساگاوارا[15] و همکاران ، 1997به نقل از آمبرن کازی و همکاران،2006)

با مرور مطالعات انجام شده بر روی عاقبت حاملگی های زنان با اضافه وزن نامناسب مشخص شده است که زنان با وزن پایین با شیوع بیشتری مبتلا به آنمی ، آندومتریت ، مشکلات قلبی – ریوی ، زایمان زودرس و تاخیر رشد داخل رحمی جنین می شوند . یک علت دیگر برای توجیه اثرات افسردگی ، عدم توانایی و خواست زن حامله در توجه به خود و انجام مراقبتهای دوران بارداری است . ( کاوردیل و همکاران ، 1996)

ویلی و پسران 1997 بر روی 1329 زن کار تحقیقاتی انجام دادند و نتیجه گرفتند که خانم های افسرده نسبت به دوران بارداری و زایمان اضطراب بیشتری دارند و نسبت به نقش مادر شدن ، احساس بی‌میلی داشتند و کودکان خود را بسیار آسیب پذیرتر حس می کردند . با توجه به واقعیت های ذکر شده نتیجه میگیریم که هم افسردگی و هم علائم افسردگی در حاملگی به طور شایع دیده می شود و اثرات قابل توجهی بر روی مادر و آینده حاملگی دارد . افسردگی قبل از حاملگی و حتی در دوران بارداری اکثراً تشخیص داده نمی شود . باید توجه داشت که آگاهی و شناخت بیشتر درباره افسردگی در طی بارداری ، کنترل این مادران را بهتر صورت داده و یک متخصص زنان ، زایمان، مامایی و روانشناس و پرستار روانگر می توانند در بازیابی وضعیت اولیه به بیمار کمک کنند

در یک مطالعه که به منظور شناختن تاثیر پرستاری کردن به منظور رفع مشکلاتی که در افسردگی پس از زایمان صورت می گیرد ، نشان داده شد که مراقبت و پرستاری و همچنین آموزشهای مربوط به بیماری تاثیرات مثبتی در بهبود افسردگی داشتند (آیفرتزل ، 2006 )

درجهت تشخیص افسردگی نشان داده شده است که قسمت خود سنجی افسردگی بک (BDI) [16]

می تواند مفید باشد . تست بک به علت سهولت استفاده و زمان کم و نیز قابل استفاده بودن برای سطح سواد پایین و عدم نیاز به آموزش به خصوصی  ،برای استفاده مناسب است . در طی سالهای 1985 الی 1989 تست BDI در پژوهش های مختلفی که مربوط به خانم های باردار بوده است ، به کار رفته است

در مطالعاتی که هولکمب [17] و همکاران (1996) بر روی 105 خانم حامله انجام دادند ، نشان دادند که در نقطه برش بالای 16 حساسیت تست BDI در تشخیص افسردگی اساسی 83/0 و اختصاصی بودن 89/0 و ارزش پیشگویی کنندگی مثبت 50/0 و ارزش پیش گویی کنندگی منفی 98/0 دارد . (احمدی زاده، 1383)

سالامرو[18] و همکارانش (1994) نتیجه گرفتند که علائم بدنی و جسمانی همراه با حاملگی ممکن است نمرات تست بک (BDI) را در حاملگی افزایش دهد . بنابراین آنها نیز نمره برش بالاتری را برای افسردگی در زنان حامله پیشنهاد کردند

با توجه به آنچه گذشت ما با این سؤال اساسی روبرو هستیم که آیا بین شرکت در کلاسهای آمادگی دوران بارداری وکاهش افسردگی پس از زایمان تفاوت وجود دارد

1-3- ضرورت تحقیق

دوران بارداری و دوران پس از زایمان همراه با تغییرات فیزیکی و درونی بسیار زیادی می باشد . ممکن است این علایم در ابتدا با اختلالات روحی و روانی بسیار کم شروع و سپس به اختلالات روانی شدید و حتی سایکوز منجر شود . (براکینگتون[19] ، 2004 به نقل از هالبریچ،2006)

بنا بر گزارش DsmIv-TR (2000) در طول 4 هفته اول پس از زایمان ، اختلالات افسردگی آشکار می شوند . این اختلالات به صورتهای مختلفی بروز می کنند . غم مادری ، تقریباً در روزهای چهارم تا هفتم پس از زایمان اتفاق می افتد و باعلائمی مثل کج خلقی ، بی قراری ، دلسردی ،سردرگمی و اضطراب همراه است . نوع دیگر افسردگی که دیرتر آشکار می شود و مشکلات جدی تر را به دنبال می‌آورد ، 4 تا 6 هفته بعد از زایمان به وجود می آید و علائمی مثل احساس حقارت ، فراموشی ، اضطراب، اختلالات در خواب و عملکرد ضعیف را در بر دارد . (پاتل[20] و همکاران ، 2002 به نقل از هالبریچ، 2006)

خطرناک ترین نوع افسردگی که بسیار نادر و کمیاب می باشد  ،سایکوز بعد از زایمان است که از هر 1000 نفر یک یا دو نفر بدان مبتلا می شوند و با علایم روانی مثل گیج بودن ، هذیان گویی ، توهم و بی‌خوابی همراه است . ( هانگ [21]، 1997 به نقل از هالبریچ، 2006)

بر اساس آنچه ثابت شده است ، مادرانی که دچار افسردگی هستند ، با نشان دادن رفتارهایی غیرعادی مثل بی علاقگی نسبت به اطرافیان ، بی قید و بند بودن ، قطع ارتباط با کودکانشان و ناسازگاری با آنان ، اثرات منفی بر روی فرزندانشان می گذارند . از آنجایی که کودکان در سالهای اولیه رشد خود که بحرانی ترین دوران محسوب می شود ، نیازمند مراقبت و پرستاری هستند ، این بی توجهی و عدم پذیرش از سوی مادر بسیار آسیب بزرگ و جدی برای آنان به همراه دارد . ( ولف[22] ، 2002، – هارت[23] و همکاران ، 1998- کوپر[24] وهمکاران ، 1999 به نقل از هالبریچ، 2006 )

عدم ایجاد ارتباط میان مادر و فرزند ممکن است منجر به ناسازگاری های روانی و رفتاری و مشکلات طولانی مدت در فرزند بشود . ( رحمان[25] و همکاران ، 2003 – لی[26] و همکاران ، 2001 – کوپر و همکاران ، 1999 –کرین[27]  و همکاران ، 2001 به نقل از هالبریچ، 2006)

علاوه بر این مطالعات در کشورهای در حال توسعه بیان می کند که عدم سلامت روحی و روانی مادر ، سوءتغذیه و عدم سلامت فیزیکی فرزندان را به دنبال دارد . بیماری افسردگی می تواند کل اعضای خانواده فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار دهد ، بنابراین اطرافیان شخص در معرض افسردگی هستند . حتی گاهی افسردگی در روابط زوجین بسیار مشکل زا می شود . (استاک بری[28] و همکاران ،  1998 به نقل از هالبریچ، 2006)

اثرات افسردگی پس از زایمان بر روی سلامت روانی فرد ، ممکن است بسیار بلند مدت بوده و حتی سبب افزایش مدت بیماری و یا برگشت مجدد آن بشود . چگونگی این بیماری برای بسیاری از زنان که در معرض خطر قرار دارند ، نامشخص است و معمولاً این اشخاص در دوران بارداریشان و یا حتی پس از وضع حمل ، قادر به تشخیص و شناسایی بیماری نیستند و بیشتر از 80 درصد زنانیکه مبتلا به افسردگی هستند ، هیچ گزارشی از وضعیت درونی خود نمی دهند و حتی گاهی پزشک معالج نیز قادر به شناسایی و تشخیص این بیماری نیست . ( کلی [29]و همکاران ،2001 – نلسن[30] و همکاران ، 2000 – یانکرز و همکاران 2001 به نقل از هالبریچ، 2006 )

تحقیقات انجام شده می رساند که ما با میزان بالای افسردگی در زنان فارغ از زایمان روبرو هستیم که این سلامت عمومی جامعه را به خطر می اندازد و نشان می دهد که باید تحقیقات بیشتری در زمینه درمان و پیشگیری افسردگی پس از زایمان به عمل آید