مقاله فضایل اخلاقى و ارزش‏ها در قرآن

توضیحات

  مقاله فضایل اخلاقى و ارزش‏ها در قرآن دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله فضایل اخلاقى و ارزش‏ها در قرآن  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله فضایل اخلاقى و ارزش‏ها در قرآن،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله فضایل اخلاقى و ارزش‏ها در قرآن :

فضایل اخلاقى و ارزش‏ها در قرآن
1- تسلیم محض خدا
وَ قُومُوا لِلَّهِ قَانِتِینَ‏(1).
و مطیعانه براى خدا قیام كنید.
إِنَّ إِبْرَاهِیمَ كَانَ أُمَّهً قَانِتاً لِلَّهِ حَنِیفاً وَ لَمْ یَكُ مِنَ الْمُشْرِكِینَ‏(2).
ابراهیم، بزرگوار مردى كه [به تنهایى‏] یك امت بود، مطیع فرمان خدا و صاحب دین حنیف و از مشركان نبود.
فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَیْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ‏(3).

پس زنان شایسته، فرمانبردارند و در غیبت شوهر، عفیفند و فرمان خدا را نگاه مى‏دارند.
وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْقَانِتِینَ وَ الْقَانِتَاتِ ; لَهُمْ مَغْفِرَهً وَأَجْراً عَظِیماً(4).
مردان مؤمن و زنان مؤمن، مردان اهل طاعت و زنان اهل طاعت،; (خداوند) براى آنان آمرزش ومزدى بزرگ آماده كرده است.
أَلصَّابِرِینَ وَ الصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَ الْمُنْفِقِینَ و الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحَارِ(5).

شكیبایان و راستگویان و فرمانبرداران و انفاق كنندگان وآنان كه در سحرگاهان آمرزش مى‏طلبند.
وَ مَنْ یَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صَالِحاً نُؤْتِهَآ أَجْرَهَا مَرَّتَیْنِ‏(6).

هر كس از شما كه مطیع خدا و پیامبرش شود و كار شایسته كند، دوبار به او پاداش دهیم.
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِى اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَى الْكَافِرینَ‏(7).
اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، هر كه از شما از دینش باز گردد، چه باك، زود باشد كه خدا مردمى را بیاورد كه دوستشان بدارد و آنان نیز خدا را دوست بدارند. آنان در برابر مؤمنان فروتنند و در برابر كافران سركش.
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ هُمْ فِى صَلاَتِهِمْ خَاشِعُونَ‏(8).

به تحقیق مؤمنان رستگار شدند، آنان كه در نمازشان خشوع مى‏ورزند.

وَ الْخَاشِعِینَ وَ الْخَاشِعَاتِ وَ الْمُتَصَّدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقَاتِ; لَهُمْ مَغْفِرَهً وَ أَجْراً عَظِیماً(9).
مردان شكیبا و زنان شكیبا و مردان خدا ترس و زنان خدا ترس;، براى آنان آمرزش و پاداشى‏بزرگ (از سوى خدا) در نظر گرفته شده است.
إِنَّمَا تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِىَ الرَّحْمَنَ بِالْغَیْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَهٍ وَ أَجْرٍ كَرِیمٍ‏(10).
تنها، تو كسى را بیم مى‏دهى كه از قرآن پیروى كند و از خداى رحمان در پنهانى بترسد، چنین كسى را به آمرزش و مزدى گران مژده بده.
فَلاَ تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لاَ تَشْتَرُوا بَایاتِى ثَمَناً قَلِیلاً(11).
از مردم نترسید. از من بترسید و آیات مرا به بهاى اندك مفروشید.
فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ‏(12).
اگر ایمان آورده باشید، سزاوارتر است كه از خدا بترسید و بس.

فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِى وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتِى عَلَیْكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ‏(13).
از ایشان مترسید. از من بترسید تا نعمت خویش بر شما تمام كنم، باشد كه هدایت شوید.
وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَخْشَ اللَّهَ وَ یَتَّقْهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَآئِزونَ‏(14).
و كسانى كه از خدا و پیامبرش اطاعت مى‏كنند و از خدا مى‏ترسند و پرهیزگارى مى‏كنند، از رستگارانند.
أَلَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لَا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ وَ كَفَى‏ بِاللَّهِ حَسِیباً(15).
كسانى‏كه پیامهاى خدا را مى‏رسانند و از او مى‏ترسند و از هیچ كس دیگر نمى‏ترسند، خدا براى حساب كردن اعمالشان كافى است.
إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ(16).
تنها دانشمندان از او مى‏ترسند و خداوند پیروزمند آمرزنده است.
رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِكَ لِمَنْ خَشِىَ رَبَّهُ‏(17).
خداوند از آنها راضى و آنها از خدا راضى‏اند و این حال كسى است كه از خدا بترسد.
2- فداكارى
وَ یُؤْثِرُونَ عَلى‏ أَنْفِسِهمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَهٌ(18).
و دیگران را بر خویش ترجیح مى‏دهند، هر چند خود نیازمند باشند.

3- انفاق
الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِى السرَّآءِ والضرَّآءِ(19).
كسانى كه در توانگرى و تنگدستى انفاق مى‏كنند.
وَ أَنْفِقُوا خَیْراً لاَنْفُسِكُمْ‏(20).
و به سود خود از مالتان انفاق كنید.
فَاَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏ وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏ فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرى‏(21).
كسى كه بخشید و پرهیزكارى كرد و بهترین را تصدیق نمود، پس براى بهشت آماده‏اش مى‏كنیم.

لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتّى‏ تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ‏(22).
نیكى را نخواهید یافت، مگر آن‏كه از آنچه دوست مى‏دارید انفاق كنید.
4- عفت و حیا
یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغنِیآءَ مِنَ التَّعَفُّفِ‏(23).
آن‏چنان در پرده عفافند كه هر كه حال ایشان نداند، پندارد كه از توانگرانند.

مَنْ كانَ غَنِیّاً فَلْیَسْتَعْفِفْ ;(24).
هر كه [از سرپرستان یتیم‏ها] توانگر است، عفت ورزد. [و از مال یتیم ارتزاق نكند];.
وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِكاحاً حَتّى‏ یُغْنِیَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ‏(25).
آنان كه استطاعت زناشویى ندارند، باید پاكدامنى پیشه كنند تاخدا از كرم خویش توانگرشان سازد.
وَ اَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ‏(26).

و اگر پاكدامنى پیشه كنند، بر آنها بهتر است. و خدا شنوا و داناست.
; تَمْشى‏ عَلى اسْتِحْیاءٍ ;(27)
(حضرت موسى(ع)) باحیا راه مى‏رفت;.

5- عفو و گذشت
فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ اِنَّ اللَّهَ یُحبُّ الُْمحْسِنینَ‏(28).
از آنان درگذر (عفوشان كن) كه خداوند نیكوكاران را دوست مى‏دارد.
وَ اِنَّ السَّاعَهَ لَأتِیَهٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیلَ‏(29).
بى‏تردید قیامت فرا مى‏رسد، پس گذشت كن، گذشتى نیكو.
فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلامٌ فَسَوْفَ یَعْلَمُوْنَ‏(30).
پس از آنان درگذر و بگو در امان هستید، آرى به زودى خواهید دانست.
و الْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الُْمحْسِنِینَ‏(31).
و كسانى كه از خطاى مردم مى‏گذرند، خدا نیكوكاران را دوست مى‏دارد.
فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ‏(32).
پس كسى كه عفو كند و آشتى ورزد، مزدش با خداست.
و لیعفوا وَ لیَصفحوا ألا تُحِبّونَ أنْ یَغفِرَ اللّهُ لَكُم‏(33).
و درگذرند و ببخشایند، آیا دوست ندارید كه خداوند شما را ببخشد.
فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتّى‏ یَأْتِىَ اللَّهُ بِاَمْرِهِ‏(34).
عفو كنید و گذشت كنید، تا خداوند فرمانش را بیاورد.
6 – حلم و بردبارى
فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلاَمٍ حَلیمٍ‏(35).
پس او را به فرزندى بردبار مژده دادیم.
اِنَّ اِبْراهیمَ لَحَلیمٌ أَوَّاهٌ منیبٌ‏(36).
ابراهیم بردبار و بسیار به درگاه خدا تضرّع داشت.
وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ اِنَّ ذلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ(37).
و آن‏كه صبر كند و از خطا درگذرد، این از كارهاى پسندیده است.
فَاصْبِرْ كَما صَبَرَ اُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ;(38)
پس صبر كن، هم‏چنان‏كه پیامبران اولوالعزم صبر كردند، و در عقوبتشان عجله مكن;.
سَلامٌ عَلَیْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ(39).
سلام بر شما، به خاطر آن همه شكیبایى كه ورزیدید، سراى آخرت چه نیكو سرایى است.
وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدوهِ وَ الْعَشِىّ یُریدُونَ وَجْهَهُ‏(40).
و همراه كسانى‏كه هر صبح و شام پروردگارشان را مى‏خوانند و خشنودى او را مى‏طلبند، خود را به صبر وادار كن.
فَاصْبِرْ عَلى‏ ما یَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ ءَانَاىِ الَّیْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‏(41).
بر آنچه مى‏گویند شكیبا باش و پروردگارت را پیش از طلوع خورشید و پیش از غروب آن به پاكى بستاى و در ساعات شب و اول و آخر روز تسبیح بگو، امید است كه خشنود گردى.
وَ اصْبِرْ عَلى‏ مآ اَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ(42).
و بر هر چه كه به تو مى‏رسد، صبر كن، كه این از نشانه تدبیر در كارهاست.
فَاصْبِرْ اِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا یَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِینَ لا یُوقِنُونَ‏(43).

پس صبركن كه وعده خدا حق است، مبادا آنان كه به مرحله یقین نرسیده‏اند تو را بى‏ثبات و تحقیر كنند.
فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لا تَكُنْ كَصاحِبِ الْحُوتِ‏(44).
در برابر فرمان پروردگار صابر و استوار باش و چون صاحب ماهى (یونس) مباش.
وَ اصْبِرْ عَلى‏ ما یَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمیلاً(45)

.
و بر آنچه مى‏گویند صبور باش و به گونه‏اى پسندیده از ایشان دورى بجوى.
یآ اَیُّها الَّذِینَ ءَامَنُوا اصْبِرُوا وَ صَابِرُوا وَ رَابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ‏(46).
اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، شكیبا باشید و دیگران را به شكیبایى فرا خوانید و منسجم شوید [تا در جنگهاپایدارى كنید] و از خدا بترسید، باشد تا رستگار شوید.

وَ اِنْ یَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ یَغْلِبُوا مِائَتَیْنِ‏(47).
اگر از شما بیست تن باشد و در جنگ پایدارى كنند، بر دویست تن غلبه خواهند كرد.
یآ أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلوهِ اِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ‏(48).
اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، از شكیبایى و نماز مدد جویید، كه خدا با شكیبایان است.

الصَّابِرینَ وَ الصَّادِقینَ وَ الْقانِتینَ وَ الْمُنفقینَ وَ الْمُسْتَغْفِرینَ بِالْأَسْحارِ(49).
شكیبایان وراستگویان و فرمانبرداران و انفاق كنندگان و آنان كه در سحرگاهان آمرزش مى‏طلبند.
وَ الصَّادِقینَ وَالصَّادِقَاتِ وَ الصَّابِرینَ وَالصَّابِرَاتِ ; أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَهً و أَجْراً عَظیماً(50).

مردان راستگو و زنان راستگو، مردان شكیبا و زنان شكیبا; براى همه آنها خدا آمرزش و پاداش بزرگ مهیا ساخته است.
وَ كَاَیِّنْ مِنْ نَبِىٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبّیُّونَ كَثیرٌ فَما وَهَنُوا لِمآ اَصابَهُمْ فِى‏ سَبیلِ‏اللَّهِ وَ ما ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكانُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرینَ‏(51).
چه بسا پیامبرانى كه خدا دوستان بسیار همراه آنان به جنگ رفتند و در راه خدا هر چه به آنها رسید سُستى نكردند و ناتوان نشدند و سر فرود نیاوردند و خدا شكیبایان را دوست دارد.
اِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ‏(52).

تنها، مزد صابران بى حساب ادا مى‏شود.
وَ اِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَاِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ(53).

اگر شكیبایى كنید و پرهیزگار باشید، به راستى كه این نشانه قدرت اراده شماست.

7 -راستى و صداقت
وَ الَّذِى‏ جآءَ بِالصِّدقِ وَ صَدَّقَ بِه اُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ‏(54).
و كسى كه سخن راست بر او آمد و تصدیقش كرد، هم آنها پرهیزگارند.
وَ قُلْ رَبِّ اَدْخِلْنى‏ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ اَخْرِجْنِى‏ مُخْرَجَ صِدْقٍ‏(55).
و بگو اى پروردگار من، مرا به راستى و صداقت داخل كن و به راستى و صداقت بیرون بر.
وَ الْقَانِتینَ وَ القَانِتَاتِ وَ الصَّادِقینَ وَ الصَّادِقَاتِ‏(56).
مردان فرمانبردار و زنان فرمانبردار، مردان راستگو و زنان راستگو.
فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏ * وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏ * فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرى‏(57).
و اما كسى كه بخشایش [انفاق‏] و پرهیزگارى كرد و آن بهترین را تصدیق كرد، پس به راحتى براى بهشت آماده‏اش مى‏كنیم.
قالَ اللَّهُ هذَا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقینَ صِدْقُهُمْ‏(58).
خدا فرمود: این روزى است كه راستگویان را، راستى گفتارشان سود دهد.
لِلْفُقَرآءِ الْمُهاجِرینَ الَّذِینَ اُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ اَمْوالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضلاً مِنَ اللَّهِ وَرِضْواناً وَ یَنْصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ‏(59).
[غنایم‏] از آن مهاجران فقیرى است كه از سرزمین و اموالشان در طلب فضل و خشنودى خدا رانده شده‏اند و خدا و پیامبرش را یارى مى‏كنند، اینان راستگویانند.
لِیَجْزِىَ اللَّهُ الصَّادِقینَ بِصِدْقِهمْ;(60)
تا خدا راستگویان را به سبب راستى گفتارشان پاداش دهد;.

8 – مهربانى و دلسوزى
لَقَدْ جآءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْكُمْ بِالْمُؤْمِنینَ رَءُوفٌ رِحیمٌ‏(61).
البته پیامبرى از خود شما بر شما مبعوث شد، هر آنچه شما را رنج مى‏دهد، بر او گران مى‏آید سخت به شما دل بسته است و با مؤمنان رؤوف و مهربان است.
ثُمَّ قَفَّیْنا عَلى‏ ءَاثارِهِمْ بِرُسُلِنا وَ قَفَّیْنا بِعیسَى ابْن مَرْیَمَ وَ ءَاتَیْناهُ الْإِنْجِیلَ وَ جَعَلْنا فى‏ قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَهً وَ رَحْمَهً(62).
سپس پیامبرانمان را پس از ایشان فرستادیم و عیسى بن مریم را از پى آنها روانه كردیم و به او انجیل را دادیم و در دل پیروانش رأفت و رحمت نهادیم.
فَبِما رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ‏(63).

به سبب رحمت خداست كه تو با آنها [مردم‏] این چنین خوش‏خو و مهربان هستى.
فَقُولَا لَهُ قَوْلاً لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَكَّرُ أوْ َیَخْشى‏(64).
با او به نرمى سخن گویید. شاید پند گیرد یا بترسد.
ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذینَ ءَامَنُوا وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَهِ(65).
و از كسانى باشند كه ایمان آورده‏اند و یكدیگر را به صبر و مهربانى سفارش كرده‏اند.

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ اَشِدّآءُ عَلَى الكُفَّارِ رُحَمآءُ بَیْنَهُمْ‏(66).
محمد پیامبر خداست و كسانى‏كه با او هستند، بر كافران سختگیر و با یكدیگر مهربانند.
وَ إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظیمٍ‏(67).
و تو راست خُلقى عظیم [و نیكو].

9 – اعتدال

وَ اقْصِدْ فِى‏ مَشْیِكَ‏(68).
در رفتارت راه متعادل را برگزین.
وَ اِذا غَشِیَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ فَلَمَّا نَجَّیهُمْ اِلىَ الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ;.
و چون موجهاى‏(69) عظیم، همانند ابرها، آنها را فرو پوشد، خدا را از روى اخلاص در دین بخوانند و چون نجاتشان دهد و به خشكى برد، برخى متعادل شوند [و راه تشكر و سپاس پیش گیرند].
وَ لَوْ اَنَّهُمْ اَقامُوا التَّوْریهَ وَ الْإِنْجیلَ وَ مَآ اُنْزِلَ اِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فوقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ اَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ اُمَّهٌ مُقْتَصِدَهٌ وَ كَثیرٌ مِنْهُمْ سآءَ ما یَعْمَلُونَ‏(70).
و اگر تورات و انجیل را و آنچه را كه از جانب خدا بر آنها نازل كرده‏ایم بر پا دارند، از بالا و زیر پاهایشان روزى بخورند، بعضى از ایشان مردمى متعادل هستند و بسیارشان بدكردارند.
فَاَصْلِحُوا بَیْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ اَقْسِطُوا اِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ‏(71).
میانشان صلحى عادلانه برقرار كنید و عدالت ورزید كه خدا عادلان را دوست دارد.
اِعْدِلُوا هُوَ اَقْرَبُ لِلتَّقْوى‏(72).
عدالت ورزید كه به تقوا نزدیكتر است.

10 – شجاعت
قَالَ لا تَخافَآ اِنَّنى‏ مَعَكُمَآ اَسْمَعُ وَ أَرى‏(73).
گفت مترسید، من با شما هستم، مى‏شنوم و مى‏بینم.
یا مُوسى‏ أَقْبِلْ وَ لَا تَخَفْ إِنَّكَ مِنَ الْأَمِنِینَ‏(74).
اى موسى پیش آى و مترس؛ تو در امان هستى.
; یُجَاهِدُونَ فِى سَبِیلِ اللَّهِ وَ لاَ یَخَافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ‏(75).
[مؤمنان‏] در راه خدا جهاد مى‏كنند و از ملامت هیچ ملامتگرى نمى‏هراسند.
إِنَّمَا ذلِكُمُ الشَّیْطَانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیَآءَهُ فَلاَ تَخَافُوهُمْ وَ خَافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ‏(76).
آن شیطان است كه در دل دوستان خود بیم مى‏افكند. اگر ایمان آورده‏اید از ایشان مترسید، از من بترسید.
فَمَنْ تَبِعَ هُدَاىَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لَا هُمْ یَحْزَنُونَ‏(77).
بر آنها كه از راهنمایى من پیروى كنند، بیمى نخواهدبود و خود اندوهناك نمى‏شوند.
إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لَا هُمْ یَحْزَنُونَ‏(78).
هر آینه آنان كه گفتند پروردگار ما اللَّه است و سپس پایدارى كردند، بیمى بر آنها نیست و اندوهگین نمى‏شوند.
أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ‏(79).
آیا از آنها مى‏ترسید و حال آن كه اگر ایمان داشته باشید، سزاوارتر است كه از خدا بترسید.
إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْأَخِرِ وَ أَقَامَ الصَّلَوهَ وَ ءَاتَى الزَّكَوهَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ‏(80).
مساجد را كسانى آباد مى‏كنند كه به خدا و روز قیامت ایمان آورده‏اند و نماز مى‏گذارند و زكات مى‏دهند و جز از خدا نمى‏ترسند.
أَلَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاَتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لَا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ وَ كَفَى‏ بِاللَّهِ حَسِیباً(81).
كسانى‏كه پیامهاى خدا را مى‏رسانند و از او مى‏ترسند و از هیچ كس جز او نمى‏ترسند، خدا براى حساب كردن اعمالشان كافى است.

آنچه كه نمى‏داند مى‏پرسد
فَسْئَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ‏(82).
اگر خود نمى‏دانید، از اهل كتاب بپرسید.
وَ إِذَا جَآءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى‏ أُوْلِى الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْكُمْ‏وَرَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطَنَ إِلَّا قَلِیلاً(83).
و چون خبرى، چه ایمنى و چه ترس به آنها رسد، آن را همه جا فاش مى‏كنند، و حال آن كه اگر به پیامبر و الوالامرشان رجوع مى‏كردند، حقیقت امر را از آنان در مى‏یافتند. و اگر فضل و رحمت خدا نبود، جز اندكى همگى از شیطان پیروى مى‏كردند.

ب) رذایل اخلاقى و ضد ارزشها در قرآن
1- تكبّر
إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِى الْأَرْضِ‏(8).
به راستى كه فرعون در آن سرزمین برترى و تكبر ورزید.
إِنَّ الّذِینَ یَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادتى سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ‏(9).
كسانى كه در پرستش من سركشى مى‏كنند. به زودى در عین خوارى به جهنم در آیند.
فَلَمّا جَآءَهُمْ نَذیرٌ مَا زادَهُمْ اِلَّا نُفُوراً * اِسْتِكْباراً فِى الْأَرْضِ;(10).
سپس آن گاه كه بیم دهنده‏اى آمد جز به نفرتشان افزوده نگردید و به سركشى آنان در زمین انجامید.
قَالَ فَاهْبِطْ مِنْها فَما یَكُوْنُ لَكَ اَنْ تَتَكَبَّرَ فِیها(11).
گفت [: به ابلیس‏] بیرون شو از این مقام، تو را چه رسد به اینكه گردنكشى كنى.
وَ اِذا تُتْلى‏ عَلَیْهِ ءَایاتُنا وَلَّى‏ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ یَسْمَعْها(12).
و هنگامى كه آیات ما بر آنها خوانده شود با خود پسندى از آن روى برگردانند، چنان‏كه‏گویى نشنیده‏اند.
عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ زَنیمٍ‏(13).
خشن مردى [متكبر] ناشناخته نسب.
إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالاً فَخُوراً(14).
هر آینه خدا متكبران و فخر فروشان را دوست ندارد.

2- بخل
وَ لَا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِمَا ءَاتَیهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَیُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ الْقِیَمَهِ(15).
آنان كه بُخل مى‏ورزند، از آنچه كه خدا به آنها عطا كرده، پندارند كه بخل ورزیدن بر ایشان خیر است، بلكه شراست، در قیامت آنچه را كه در بخشیدنش بخل مى‏ورزیدند، چون طوقى به گردنشان خواهد آویخت.
وَ أَمَّا مَنْ بَخِلَ و اسْتَغْنَى‏* وَ كَذَّبَ بِالْحُسْنَى‏* فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرى‏(16).
و امّا آن كس كه بخل و بى‏نیازى ورزید و آن بهترین را تكذیب كرد، او را براى دوزخ آماده‏مى‏سازیم.
وَ مَنْ یَبْخَلُ فَإِنَّمَا یَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَ اللَّهُ الْغَنِىُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَرآءُ(17).
و هر كس بُخل ورزد، در حقیقت در حق خود بُخل ورزیده است؛ زیرا خدا بى‏نیاز است و شما نیازمند.
إِنَّ اللَّه لاَ یُحِبُ مَنْ كَانَ مُخْتَالاً فَخُوراً أَلَّذِینَ یَبْخَلُونَ وَ یَأْمُرُونَ النَّاسَ بَالْبُخْلِ وَیَكْتُمُونَ مَآ ءَاتَیهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ‏(18).
خداوند خودپنسدِ متكبر را دوست نمى‏دارد؛ كسانى كه خود بُخل مى‏ورزند و دیگران را نیز به بخل وا مى‏دارند و مالى را كه خداوند به آنها داده پنهان مى‏كنند.

3- حرص
; فَإِذَا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَهٍ حِدَادٍ أَشِحَّهً عَلَى الْخَیْرِ أُوْلَئِكَ لَمْ یُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ یَسِیراً(19).
و هنگامى كه وحشت از میان برود، از حرص غنایم، با زبان‏تیز خود، شما را برنجانند. اینان ایمان نیاورده‏اند و خداوند اعمالشان را تباه كرده است و این كار بر خدا آسان بوده است.
وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَ‏(20).
و بخل و فرومایگى بر نفوس [مردم‏] غلبه دارد.
وَ مَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‏(21).
و آنان كه از بُخل و حرص نفس خویش در امان مانده باشند از رستگارانند.
وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى‏ حَیَوهٍ(22).
و آنان را از مردم دیگر حتى مشركان، بر زندگى این جهانى حریص‏تر خواهى یافت.

4- حسد
وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ(23).
و [به پروردگارم پناه مى‏برم‏] از شرّ حسود، آن‏گاه كه رشك مى‏ورزد.
أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى‏ مَآءَاتَیهُم اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ ءَاتَیْنَآ ءَالَ إِبْرَاهِیمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَهَ وَ ءَاتَیْنَاهُمْ مُلْكاً عَظِیماً(24).
یا بر مردم به خاطر نعمتى كه خدا از فضل خویش به آنان ارزانى داشته، حسد مى‏برند، در حالى كه ما به خاندان ابراهیم كتاب و حكمت دادیم و فرمانروایى بزرگ ارزانى داشتیم.
وَدَّ كَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُ‏(25).
گروهى از اهل كتاب بر شما حسد مى‏ورزند، با آن‏كه حقیقت بر آنها آشكار شده، دوست دارند شما را از راه خود به كفر باز گردانند.

5- شتابزدگى
خُلِقَ الْإِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ‏(26).
آدمى شتابكار آفریده شده است.
وَ كَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولاً(27).
و آدمى تا بوده شتابزده بوده است.
وَ لَمَّا رَجَعَ مُوسَى‏ إِلَى‏ قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسَفاً قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِى مِنْ بَعْدِى أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ‏(28).
و هنگامى كه موسى خشمگین و اندوهناك نزد قوم خویش بازگشت، گفت: در غیبت من‏چه بد جانشینانى بودید. آیا در امر خداى خود عجله نمودید؟
أَتَى‏ أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى‏ عَمَّا یُشْرِكُونَ‏(29).
فرمان خدا دررسید به شتابش مخواهید، او منزه است و از هر چه شریك او مى‏سازید برتر است.
وَ مَایُدْرِیكَ لَعَلَّ السَّاعَهَ قَرِیبٌ، یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لاَیُؤْمِنُونَ بِهَا(30).
و تو چه مى‏دانى، شاید قیامت نزدیك باشد، آنان كه باورش ندارند، آن را با شتاب مى‏طلبند.

6 – كرشمه در سخن گفتن
فَلاَ تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِى فِى قَلْبِهِ مَرَضٌ‏(31).
پس به نرمى سخن مگویید تا آن مردى كه در قلب او مرضى هست به طمع افتد.

برای دریافت اینجا کلیک کنید