مقاله در مورد سبزیكاری عملی

توضیحات

 مقاله در مورد سبزیكاری عملی دارای 62 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد سبزیكاری عملی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد سبزیكاری عملی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد سبزیكاری عملی :

سبزیكاری عملی

انتخاب زمین
زمین شوره سنبل بر نیارد در او تخم عمل ضایع مگردان
گرچه امروز مطابق اصول و قواعد فنی می‌توان با اصلاح سخت‌ترین و بدترین زمینها از آن استفاده كرد ولی این اصلاح نسبت به وضعیت زمین كه از چه نوع باشد فرصت زیادی را توأم با خرج بسیار در بر دارد كه از موضوع عملی كه ما می‌خواهیم انجام دهیم به دور است، زیرا در این كتاب ما فقط می‌خواهیم این موضوع را روشن كنیم خوانندگانی كه دارای زمینی حاضر برای كشت هستند برای حداكثر استفاده از زراعت خود باید چه دقائق و چه نكاتی را در نظر بگیرند.

زمینی كه برای سبزیكاری تخصیص می‌دهیم باید زمینی باشد كه شرایط نمو و زندگی گیاه در آن جمع باشد و گیاه بتواند پس از روئیدن تغذیه كامل كند و محصول فراوان و سالم بدهد از لحاظ طبیعی زمینهای سنگین رسی به هم فشرده و دارای خاك چسبنده یا زمینی كه در خاك آن مقدار زیادی گل سفید وجود دارد و نیز زمینهای خیلی خشك از شن خالص یا باتلاقی یا ریگزار یا آنها كه دارای مقادیر زیادی مواد نیمه‌پوسیده هستند برای زراعت خوب نیستند و همانطور كه گفته شد

هزینه اصلاح آنها بیش از استفاده‌ایست كه از آن منظور نظر است. زمین خوب طبیعی عبارت از زمین با خاك سبك و تیره‌رنگ و قوی و پر خلل و فرج است كه درون آن پر از قارچهای ذره‌بینی و مواد غذایی است و همین‌كه روی آن راه روند چون فنر بالا و پائین می‌رود و با جزئی صرف وقت می‌توان از آن برداشت خوبی كرد.
علاوه از شرایط بالا موقعیت زمین از لحاظ نزدیكی و دوری به آب، میزان سایه و آفتاب، نزدیك

ی به عمارات و كارخانجات و عوامل دیگر در نمو و خوبی محصول دخالت دارد و باید قبل از شروع به كار آن را در نظر گرفت. چنانكه زمینی اگر از حیث جنس طبیعی مساعد باشد ولی دارای نواقص زیر باشد نمی‌توان استفاده منظور را از آن انتظار داشت.
1 زمینهای گود برای زراعت مفید نمی‌باشند زیرا غالباً در اثر بارندگیهای زیاد یا طغیان آب رودخانه (اگر در مجاورت زمین باشد) آب به آن هجوم می‌آورد و زراعت را می‌شوید و خراب می‌كند و به جای آن قشری از گل و لای می‌گذارد كه علاوه از تباهی محصول زمین را هم خراب می‌كند.
2 فزونی دائمی رطوبت در زمین كه معلول بدی جریان آب اطراف آن باشد یا از مجاری دورتری نشت نماید اثرات خیلی بدی در زمین می‌گذارد و ریشه نباتات را می‌پوساند یا اصولاً مانع روئیدن بذر می‌شود.
در اینگونه زمین‌ها قبل از انجام زهكشی و خشك كردن زمین نباید زراعت كرد.
3 زمینهای مردابی كه آنها را هم قبل از خشكانیدن نمی‌توان مورد استفاده قرار داد.
4 نزدیكی زمین زراعتی با بعضی از كارخانجات تهیه مواد شیمیایی و كوره‌های گچ‌پزی و آهك‌پزی برای زراعت بسیار خطرناك است، زیرا این كارخانجات یا كوره‌ها دائماً دودهای اكال و مضر و گازهای خطرناك و گرد و غبارهای خشك‌كننده و سمی در فضا منتشر می‌كنند و برای صحت كارگران مزرعه و گیاه هر دو خطرناك می‌باشند و غالباً سبزی‌هایی كه در اطراف این كارخانه‌ها به دست می‌آیند همیشه پلاسیده و دارای طعم و مزه‌ای است كه به ذائقه بد و نامطبوع است. بنابراین باید همیشه سعی كرد كه مزرعه در كنار این كارخانه‌ها یا كوره‌ها انتخاب نشود ولی اگر وضعیت طوری بود كه مزرعه را از آنجا نمی‌توان دور كرد باید در جهت‌یابی مزرعه دقت شود كه بادهای محلی و موسمی، بتوانند دودها و گازها را با خود در جهت مخالف برده و از محوطه سبزیكاری دور كنند.
5 نزدیكی مزرعه سبزی با جاده‌های بزرگ برای زراعت مضر است زیرا در اثر عبور و مرور وسائط نقلیه و گرد و غباریكه دائماً از جاده برمی‌خیزد و روی سبزیها می‌نشیند از نمو آنچه كاشته شده جلوگیری می‌كند و آنها را ضایع می‌كند.
آنچه كه گفته شد علل نامساعد برای سبزیكاری است كه در واقع باید از ایجاد مزارع سبزی در این شرایط و مواقع دوری كرد ولی آنچه برای مزرعه مفید است و باید در نظر گرفت این است كه آب لازم برای مزرعه سبزی باید حتماً تأمین شده باشد، به این معنی كه مزرعه در نزدیكی رودخانه یا چشمه یا چاه پرآبی باشد كه در تمام مواقع بتوان به اندازه كافی و لازم به آن آب رسانید و از

بی‌آبی و فاصله زیاد بین مواقع آبیاری جلوگیری كرد، دیگر اینكه وضعیت مزرعه از حیث جهت‌یابی مساعد با نمو گیاه باشد و هرچه در این قسمت دقت شود كامیابی در زراعت و برداشت و استفاده از آن بیشتر است، یعنی زمین مزرعه طوری واقع شود كه از آسیب و ضرر حرارت زیاد و مستقیم یا بادهای شدید یا رطوبت‌های دائمی جلوگیری شود، مثلاً در مناطق شمالی اگر زمین درست شمالی جنوبی باشد خوب نیست زیرا قسمت رو به شمال آن از نظر بادهای شمالی و

سرما و سایه زیاد قابل نمو دادن نباتات نیست و سرما و سایه آنچه كه در آن قسمت كاشته شده باشد از بین خواهد برد.
قسمت رو به مشرق هم از لحاظ اینكه پس از گذراندن شبهای سرد مناطق شمالی كه غالباً یخهای نازكی در پای نباتات می‌كند چون صبح با آفتاب مواجه می‌شود و نور خورشید به سرعت باعث ذوب یخ می‌شود تولید واكنش بدی در زراعت می‌كند و آن را از بین می‌برد، قسمت رو به مغرب هم در اثر رطوبت زیادی كه نتیجه سایه زیاد و دیرآفتاب گرفتن است چندان مناسب نیست و بین سبزی‌هایی كه در این قسمت كاشته شوند غالباً ناخوشی‌های قارچی زیاد پیدا می‌شود، فقط قسمت رو به جنوب است كه برای زراعت مساعد است ولی البته نمی‌توان یك زمین بزرگ را فقط به منظور استفاده از یك جهت آن دائر نگاه داشت و همه سال مقادیری خرج آن كرد.
بنابراین بهترین زمین برای زراعت سبزی در این مناطق آنست كه جهت‌یابی آن بینابین چهار جهت اصلی باشد كه عرصه جنوب آن از یك سمت جنوب غربی و از سمت دیگر جنوب شرقی و عرصه شمالی از یك سمت شمال غربی و از سمت دیگر شمال شرقی واقع شده باشد و دیگر از عوامل مساعد شیب ملایم زمین است زیرا شیب تند باعث می‌شود كه مواقع آبیاری آب آنچه در آنجا هست بشوید و همراه خود به نقطه گود زمین ببرد و در زمین هم به اندازه كافی آب نفوذ نكند تا ریشه نباتات را سیرآب كند. ولی شیب معتدل باعث می‌شود كه آب به خوبی به تمام سطح مزرعه جاری شود و تا اعماق آن نفوذ كند در زمین‌هایی كه دارای شیب تند هستند می‌توان به وسیله خاكریزی دستی و تشكیل كردها و بندها رفع نقیصه نمود.
نزدیكی مزرعه به جنگل‌های انبوه یا تپه‌های مرتفع هم در بعضی مواقع برای سبزیكاری بسیار نافع ولی بعضی مواقع هم مضر است زیرا اگر زمین در فاصله معتدلی از این پناهگاه‌ها قرار گرفته باشد كه سایه آنها مزرعه را نپوشاند چون این عوامل در مقابل مسیر بادهای شدید محلی است و جلوگیری از شدت وزش می‌كند بسیار مفید است ولی اگر مزرعه زیاد نزدیك باشد كه سایه این

موانع غالب اوقات روی زمین را بپوشاند برای زراعت سبزی مضر است و هیچگاه نمی‌توان استفاده لازم را برد، زیرا زمین زراعتی باید به اندازه كافی دارای روشنائی و هوا باشد و در غیر این‌صورت در زمین سایه رشد نباتات كم می‌شود و گیاه در معرض غارت حشرات قرار می‌گیرد و مستعد گرفتن انواع امراض می‌شود.

آخرین قسمتی را كه باید در موقع تشكیل مزرعه در نظر داشت نظارت كامل صاحب مزرعه است كه باید خود در مزرعه منزل داشته باشد همیشه مراقب كارها باشد، زیرا بودن صاحب كار باعث می‌شود كه دهقانان با جدیت بیشتری كاركنند و زیر نظر او رعایت قواعد و دقتهای لازم را كه دستور داده شده است بكنند زیرا كوچكترین غفلت و لغزش باعث ضررهای بسیاری خواهد بود كه بزیان صاحب مزرعه و كارگران تمام خواهد شد بنابراین باید در مزرعه ساختمانی باشد كه دارای نشیمنگاه برای صاحب مزرعه باشد و در اطراف آن اصطبل و محل گذاشتن دوچرخه‌ها و لوازم حمل و نقل و جای نگاه‌داشتن سبزیها كه برای فروش حاضر می‌شود و مخزن افزار و لوازم كار باشد تا همیشه همه چیز در دسترس باشد و باعث اتلاف وقت نشود.
وسعت سبزیكاری
وسعت محلی كه برای مزرعه سبزی یا بستان در نظر گرفته می‌شود زا لحاظ اینكه احداث آن برای تأمین سبزی یك خانواده است یا برای تجارت متفاوت می‌باشد، در بستان‌های خانوادگی دست‌كم در هر آر زمین می‌توان مصرف سبزی یك نفر را تأمین كرد ولی این میزان را نمی‌توان یك رقم قطعی تلقی كرد زیرا هم به نسبت وقتی كه برای سبزیكاری مصرف نمایند و هم به نسبت تنوع سبزی (سبزی درشت ـ مانند كلم و سیب‌زمینی و چغندر و غیره و سبزی نازك چون تره، جعفری و ریحان و غیره) میزان مذكور متغیر می‌باشد ولی به طور خلاصه بیشتر میزان استفاده از زمین اعم از اینكه استفاده خانوادگی باشد یا برای تجارت تهیه شده باشد تابع كیفیت عملیاتی است كه در آن به كار برده شود و البته این را باید در نظر گرفت كه یك قطعه زمین كوچك كه از روی اصول و قواعد اداره شود به مراتب بهتر و با فایده‌تر از زمینهای زیادی خواهد بود كه بد كاشته شود، یك نفر سبزیكار خصوصی كه سه ماه تابستان را با یك كمك و بقیه سال را تنها كار كند می‌تواند یك بستان كامل و خوب به مساحت 300 متر مربع داشته باشد. در موارد تشكیل مزارع تجارتی البته وسعت آن بسته به نسبت سرمایه‌ای است كه در این كار باید مصرف شود ولی تنها سرمایه كافی نیست بلكه دقت وافر و عدم غفلت در مواقع انجام كار رسیدگی به عملیات و داشتن كمك كافی و ابزار و لوازم هم در برداشت محصول خوب و سالم دخالت دارد.
سالم‌سازی زمینهای مرطوب

بعضی از زمینها گاهی از رطوبت زیاد اشباع می‌شوند و برای زراعت سبزی مفید نیستند زیرا این زمینها همیشه سردند و هوا به حد كافی در آن، نفوذ نمی‌كند به همین جهت كودی هم كه به آنها داده شود تجزیه و تركیب نمی‌شود و تولید مواد غذائی لازم را برای رشد گیاه نمی‌كند بنابراین تخمی كه در این زمینها افشانده شود بدون اینكه جوانه زند می‌پوسد و از بین می‌رود و اگر هم چیزی بروید چون ریشه آن محل كافی برای گسترش و تغذیه نخواهد داشت خیلی كند نمو می‌كند و محصولی نخواهد داد، اینگونه زمینها را می‌توان با عملیات ساده‌ای اصلاح كرد و از آن استف

اده برد.
اگر سبب این رطوبت زیاد ركود آب در زمین باشد باید به وسیله شخم عمیق سطح آب را پائین برد و زمین را خشكاند تا اصلاح شود ولی اگر در نشت آب از زمینهای مجاور كه بلندتر است باشد آنوقت به وسیله زه‌كشی و كندن نهر اطراف زمین را باید مجزا كرد تا نشت آب در این مجاری جمع شود و به سمتی جاری شود، ولی بعضی از اوقات وجود رطوبت زیاد در اثر غیر قابل نفوذ بودن قشر زیر زمین است كه در این صورت باید با احداث گربه‌روهای زیرزمینی برای خارج كردن آبهایی كه روی قشر غیرقابل نفوذ جمع می‌شود اقدام كرد یا در صورت امكان قشر مذكور را شكسته و قابل نفوذ ساخت.
تهیه آب و طریقه آبیاری مزارع
اگر در موقع تشكیل مزرعه دقت كافی در تسطیح و طراز سطح مزرعه و جدا كردن نهرهای یك‌نواخت با شیب ملایم و مناسب بشود كه آب بتواند در آنها با سرعت جلو آید و به سرعت قطعه‌ای را پس از قطعه دیگر سیراب كند بهتر از وضعیت نامرتب و نامنظمی است كه در بسیاری از مزارع ایران مورد عمل است، همانطور كه قبلاً گفتیم آب مهمترین و اولین عامل زراعت است و با نداشتن آب كافی یا در دسترس نبودن آن هر عملی برای تشكیل مزرعه انجام شود بیهوده و بلااثر خواهد بود. بنابراین مزرعه‌ای كه می‌خواهیم تشكیل دهیم باید قبل از هر چیز وضعیت آب آن را تأمین كرد و سپس در تنظیم و تنسیق نهرهایی كه آب باید در آنها جاری شود دقت كرد آن وقت با خاطری آسوده شروع به كشت سبزی كرد تا بتوان از آن حداكثر استفاده را برد.
منبع آبهایی كه در مزارع برای آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد بسته به مناطق مخت

لف متفاوت است این منابع عبارت از رودخانه (بهار آب یا دائم) قنوات یا بركه یا چاه و منابع نگهداری آب باران می‌باشند به طور كلی آب همیشه باید از نقطه‌ای كه نسبت به سطح مزرعه بلندتر باشد جریان یابد تا بتوان با آن به خوبی و سرعت زمین را مشروب كرد بنابراین در نقاطی كه آب مزرعه از رودخانه یا قنات تهیه می‌شود اجرای این عمل چندان مشكل نیست و محلی كه باید مشروب شود به واسطه بلندی سرچشمه جریان آن شدید و سریع است و در آبیاری این نقاط اشكالی به هم نمی‌رسد، ولی در نقاطی كه از استخرها یا آب‌انبارها یا بركه و چاه استفاده می‌كنند باید به وسائل دیگری دست زد تا آب را در منبعی بلندتر از سطح مزرعه، چون استخر یا حوضهای كوچكتر

به تناسب سطح مزرعه جمع‌آوری كرد و بعد در موقع آبیاری به كار برد. بلند بودن منبع و جمع‌آوری آب در یك نقطه و بعد به مصرف آبیاری رساندن هم از حیث صرفه‌جوئی در وقت بسیار مفید است و هم فشار آب اعم از اینكه در جویهای كوچك یا در لوله‌ها جریان یابد سبب می‌شود كه كمترین وقت را برای مشروب كردن زمین بگیرد، این نكته را نیز باید متوجه بود كه در نقاطی كه آب آبیاری فقط از بهارآب یا آب باران تأمین می‌شود اگر نتوان به حفر چاه برای كسری آب دست زد چون ساختمان منبعی كه در تمام مدت تابستان و ماههای اول پائیز آب مزرعه را تأمین كند بسی مشكل و با خرج زیاد است باید از تشكیل مزارع سبزی خودداری كرد و به كشت نباتات دیگری كه با وضعیت آب آن نقاط متناسب باشد دست زد. در نقاطی كه آب به واسطه هم‌سطح بودن زمین یا گود بودن نمی‌تواند جریان یابد از وسائل ماشینی برای بالا آوردن و جمع كردن آب در منبع می‌توان استفاده كرد این وسائل دارای انواع مختلف است كه تهیه آن به نسبت سرمایه و فضای مزرعه و موقعیت محلی، باید باشد ولی بهترین و سهل‌ترین وسیله همان دولابهای قدیمی ایران است كه در اروپا آن را تكمیل كرده‌اند و به نام Noria مورد استفاده قرار داده‌اند. این ماشین عبارت از دو زنجیر طولانی است كه به موازات هم قرار داده شده و روی آن به فواصل معتدلی سطل‌های كوچكی نصب شده و این زنجیرها به دور چرخی می‌گردند به طوری كه سطلها معكوس داخل منبع آب شده و پس از پر شدن خارج و در موقعی كه می‌خواهند دوباره داخل چاه شوند آب خود را در ناودان كوچكی خالی

می‌كنند. با این اسباب می‌توان تا عمق 40 متر هم به خوبی و بدون هیچ زحمتی آب به بالا رسانید و مزرعه را سیرآب كرد و وسیله محركه آن می‌تواند الاغ یا گاو و یا از موتورهای نفتی باشد.
در اینجا از تذكر این نكته نباید غافل شد كه اگر در مزرعه منبع آب آنقدر بلند باشد كه بتوان به وسیله لوله‌های آهنی یا لاستیكی قسمتی از آب را با فشار به تمام نقاط مزرعه انتقال داد و در موقع لزوم آب‌پاشی كرد بسیار مفید خواهد بود.

در مناطقی كه هوا خشك و یا گرد و غبار زیاد است سبزی‌ها نمی‌توانند به خوبی نمو كنند و غالباً پژمرده می‌مانند، زیرا خشكی هوا و گرد و غبار مسام برگها را مسدود می‌كند و جلوگیری از تنفس آن می‌كند، بنابراین بهتر است به وسائل مصنوعی تولید رطوبت كرد و روی برگها را از گرد و غبار پاك كرد. انجام این عمل در مزارع بزرگ یا در مزارع سبزی كوچك با دست عمله نه مقرون به صرفه است و نه عملی است، ولی در صورتی كه منبع آب دارای فشار باشد به خوبی و بدون هیچ‌گونه صرف وقت می‌توان این عمل را انجام داد ولی باید در نظر داشت كه اینكار در مورد مزارع صیفی نباید عمل شود زیرا پاشیدن آب روی بوته صیفی مخصوصاً روزهای گرم بوته‌ها را مریض و خراب می‌كند. در مواقع آبیاری با لوله این نكته را نیز مورد توجه قرار دهید كه طرز نگاهداری لوله باید طوری باشد تا آبی كه از لوله خارج می‌شود پای بوته‌های سبزی را نشوید و خاك اطراف ریشه را عقب نزند.
آبیاری مزارع بسته به نوع سبزی كه در آنجا كاشته می‌شود متفاوت است برای اینكه جریان آب در مزرعه منظم و سریع انجام شود مزرعه را به وسیله كرت‌بندی و پولك‌بندی و پشته‌بندی به قسمت‌های منظمی تقسیم می‌كنند تا آب به هدر نرود و از مقدار آب تهیه شده بتوان حداكثر استفاده را برد.
عملیات مقدماتی
عملیاتی كه قبل از كاشتن تخم در زمین باید انجام گیرند عبارتند از جمع‌آوری سنگ از روی زمین، شخم، طراز نمودن و تقسیم‌بندی زمین، تهیه مقدار لازم رشوه و كود.

جمع‌آوری سنگ زائد از زمین زراعتی یكی از اصول مقدماتی شروع به كار است زیرا وجود سنگهای بزرگ و كوچك چه در روی زمین و چه داخل خاك باعث خرابی و از بین رفتن محصول است و از زمین سنگلاخ انتظار استفاده كافی نمی‌توان داشت. بنابراین قبل از شروع به شخم باید سنگهای روی زمین را جمع‌آوری كرد و در نقطه‌ای نگاهداری كرد و پس از شخم هم اگر سنگی از زیر زمین بیرون آمد باید جمع كرد و این سنگها را نباید بدون مصرف پنداشت زیرا در مزرعه یا بستان از وجود این

سنگها برای خیابان‌سازی می‌توان استفاده كرد. آنها را در خیابان بزرگ بستان یا مزرعه می‌ریزند و روی آن غلطك می‌زنند و محكم می‌كنند كه هم دوام خیابان زیاد شود و هم عبور و مرور وسائط نقلیه و كارگران آن را خراب نكند و در بارندگی‌ها هم تولید گل و لای نكند و عبور و مرور را مشكل نكند.
شخم
شخم زدن زمین یكی از مهمترین عملیات زراعتی است كه در نتیجه زمین دارای وضعیت مساعدی برای رویانیدن نباتات می‌شود و خلل و فرج كافی در خاك می‌شود تا بتواند به خوبی آب و هوا و مواد غذایی را بخود جذب كند و به توسعه ریشه نباتات كمك كند. به طور كلی عمل شخم اعم از اینكه در باغ یا مزرعه انجام شود به چهار طریق است:
1 شخم سطحی
2 شخم متوسط
3 شخم عمیق
4 شخم شكافی یا خیلی عمیق
شخم سطحی برای این است كه قشر اولیه خاك را به قطر حداكثر 10 تا 12 سانتیمتر شكسته و برگردان كنند. شخم متوسط می‌تواند 20 تا 25 سانتیمتر و شخم عمیق 30 تا 45 سانتیمتر زمین را شكافته و خاك آن را سست و حاضر برای زراعت كند.

از زمین شقه‌ای كه به این سله بسته باشند محصول خوبی نمی‌توان برداشت
شخم كافی یا خیلی عمیق در زمینهایی انجام می‌شود كه لازم باشد آن را به مقدار بیشتری از اندازه‌های مذكور زیر و رو كرد یا اینكه لازم باشد قشر زیرین خاك را شكسته قابل نفوذ نمایند یا بخواهند با قشر روئی مخلوط نمایند.
عوامل حاصلخیزی زمین
نیازمندی سبزی به مواد معدنی
برای به دست آوردن وضعیت زمین و میزان حاصلخیزی آن و دانستن اینكه زمین تا چه اندازه قدرت بار آوردن محصول صحیح و خوب را دارد باید دو چیز را در نظر گرفت.
1 احتیاج سبزیهایی كه باید كاشته شود به مواد غذایی اصلی
2 مقدار لازم هر یك از مواد معدنی مفید مانند ازت و اسید فسفریك و پتاس و آهك و منیزی، برای كاشت سبزیها.
زیرا عدم یا وجود بیش از اندازه یكی از همین مواد مفید كافی است كه زراعت را از بین ببرد و خسارت بزرگی به بار آورد، سبزیها به طور عموم بیش از سایر گیاهها مواد غذائی زمین را جذب می‌كنند، برای نشان دادن مقدار مواد غذائی كه سبزیها در هر زراعت از زمین برداشت می‌كنند، جدول زیرین كه از كتاب «كود مزارع و باغات» مسیوگراند و Grandeux اقتباس شده به نظر خوانندگان می‌رسد این صورت نشان می‌دهد كه در ریشه و پیاز و برگ و میوه یا دانه هر یك از

سبزیها به نسبت محصول یك جریب چه مقدار از این مواد سه‌گانه موجود است و نشان می‌دهد كه به همین مقدار از مواد موجود در زمین زراعتی برداشت شده است.
مقدار موجود هر یك از مواد مغذی در مجموع محصول برداشت شده
محصول هر هكتار آزت اسید فسفریك پتاس
كیلو كیلو كیلو كیلو
هویج
سیب‌زمینی
پیاز
كلم قمری
كلم‌پیچ
كلم گل
كاهو
خیار
نخود
لوبیا 50000
25000
30000
30000
70000
24000

14000
60000
2600
18000 133
96
81
206
168

156
31
96
126
94 53
45
42
89
99
59
13
63
33
25 153
155
81
230
406
204
54
130
57
57
در صورتی كه محصول گندم یك هكتار زمین بیش از 100 كیو ازت و 50 كیلو اسید فسفریك و 120 كیلو پتاس از زمین برداشت نمی‌نماید.

بنابر آنچه گفته شد به علت احتیاج زیاد سبزیجات مواد معدنی در زمین‌های عادی یا متوسط نباید اقدام به سبزیكاری كرد و از آن انتظار نتایج نیكو داشت بلكه باید در نظر داشت كه زمین سبزیكار دارای حداكثر مواد مذكور باشد.

تابلوی بالا نشان می‌دهد كه هر نوع از سبزی به كدام یك از مواد سه گانه بیشتر احتیاج دارد، ولی از نظر عمومی می‌توان انواع سبزی را به نسبت احتیاجاتشان به شرح زیر تقسیم كرد.
1 سبزیهای برگی
یعنی سبزیهایی كه برگ آن به مصرف تغذیه می‌رسد به طور كلی احتیاج زیادی به ازت دارند، بنابراین استعمال كود شیمیایی یا طبیعی ازته در مزارع این نوع سبزیها اهمیت فراوان و مخصوصی دارد. به استثنای دو نوع سبزی (كلم‌پیچ و

كاهوی پیچ) كه باید از افراط در استعمال ازته در مزرعه آن خودداری كرد زیرا به عوض پیچیدن برگ آنها بزرگ و باز می‌شود.
2 سبزیهای ریشه‌ای است كه هرچند ازت در آن نقش مهمی را داراست اما باید تذكر داد كه مصرف كودهای فسفاته و پطاسیك برای اینگونه سبزیها مهم‌تر و قابل ملاحظه‌تر است.
3 سبزیهای میوه یا دانه‌دار، بالاخص برای باروری و زود رسیدن میوه آن احتیاج زیاد در وهله اول به مواد پطاسیك و در وهله دوم به مواد فسفاته است، فقط می‌توان تا موقعی كه اینگونه سبزیها به گل بنشینند كود ازته در مزارع آن مصرف كرد. ولی پس از گل دادن باید كودهای پطاسیك و فسفاته به مزرعه داد در غیر این صورت میوه و دانه نداده یا اگر بدهند كاملاً به ثمر نخواهد رسید.
4 سبزیهای از تیره بقولات (Legumineuses) كه دارای خاصیت جذب ازت از هوا هستند و به وسیله باكتریهای مخصوصی كه در غدد ریشه آنها همیشه موجودند به حد كافی ازت از هوا می‌گیرند و به زمین می‌دهند كه پس از برداشت این سبزیها از زمین بدون استعمال كود ازته می‌توان جای آنها اقدام به زراعت دیگری كرد.
انواع كود
كودهای طبیعی، كودهای شیمیایی.

انواع كود طبیعی
كود گاوی
كود گاوی در اراضی شنی یا آهكی زود تجزیه می‌شود و برای اینگونه زمینها كود بسیار مفیدی است و البته هرچه در خوراك گاو دقت شود كود آن بهتر خواهد بود.
كود گوسفندی
كود گوسفند زودتر از كود گاوی در زمین تجزیه می‌شود

و اثر می بخشد. به این معنی كه سال اول مقداری از آن در زمین جذب و مصرف می‌شود و سال دوم بقیه آن جزء خاك شده و از بین می‌رود، این كود برای اراضی رسی سرد بسیار مفید است زیرا حرارت زمین را زیاد می‌كند.
كود مرغ و كبوتر
فسفر فضولات مرغ و كبوتر بسیار و ابداً با كودهای دیگر قابل مقایسه نیست و ارزش زیاد دارد.
كود سبز
كود سبز را از نباتات گل پروانه مانند شبدر و عدس و اسپرس و ماش و غیره تهیه می‌كنند و نباتات این طایفه به واسطه عددی كه در ریشه خود دارند ازت هوا را جذب و خاك را اصلاح می‌كنند، به اضافه چون بوته آنها خیلی زود پوسیده و تجزیه می‌شود از این نباتات و انواع دیگر آن را می‌توان كاشته و پس از اینكه سبز شد و نمو كرد قبل از آنكه گل كند خاك را برگرداند و بوته‌ها را زیر خاك كرد.
انواع كودهای شیمیایی
گرچه كودهای طبیعی و فضولات حیوانات سهم مهم و بسزائی در تغذیه و نمو و به ثمر رساندن نباتات و سبزیها دارند ولی می‌توان كودهای شیمیایی را مكمل آنها دانست زیرا در اثر فعل و انفعالی كه در زمین تولید می‌كنند در تدارك مواد حاصلخیز كننده زمین تسریع می‌كنند. كودهای شیمیایی در نباتات صنعتی و غلات ارزش خاصی دارند و به همان ترتیب برای سبزیكاری نیز مفیدند و چون تأثیر كودهای شیمیایی در خاك بیشتر و حل و تركیب آن سریعتر از كودهای طبیعی صورت می‌گیرد در ازدیاد و نمو سبزی و محصول تأثیر نیكویی دارند و همچنین در اصلاح نباتات هم نقش مهمی را بازی می‌كنند

.
لازمه استعمال صحیح و به مورد كودهای شیمیایی شناسایی وضعیت تشكیل زمین و درجه حاصلخیزی آن است، و برای این كار بهترین وسیله تجزیه شیمیایی خاك است، ولی در مواردی كه وسیله این كار در دسترس نباشد باید تركیباتی را كه برای استعمال كودهای شیمیایی تعیین شده در سطح كوچكی به معرض آزمایش گذارد و از هر كدام كه نتیجه نیكویی به دست آمد، آن را برای تمام زراعت استعمال كرد. در سالهای اخیر كارخانه‌های سازنده كودهای شیمیایی فرمولهای متنوع و مخصوصی برای همه‌نوع كشت و زمین تهیه و در دسترس عموم گذرانده‌اند ولی باید دانست كه

بهترین نوع آن منظور نظر یك زارع را كه حداكثر استفاده است تأمین نمی‌كند و فقط می‌تواند زمین را به طور متوسط حاصلخیز كند، بنابراین برای هر نوع كشت در زمینهای مختلف فرمول مخصوصی باید تهیه و استعمال كرد و در این كار شخص عمل كننده باید دقت و تجربه لازم و كافی را به كار برد.
كودهای شیمیایی عبارت از كودهایی هستند كه به وسیله مواد معدنی مانند پطاس، سود و فسفر و غیره كه مواد عامل تقویت گیاه هستند و در كودهای طبیعی نیز وجود دارند مصنوعاً ساخته می‌شوند، كودهای مذكور را به تناسب مواد ضروری نباتات به سه دسته تقسیم می‌كنیم:
1 كودهای ازته
2 كودهای فسفاته
3 كودهای پطاسیك
انواع كود ازته
ازت در نمو و رشد نباتات یكی از عوامل مهم است و همچنین در رنگ‌آمیزی گل نباتات زینتی تأثیر فراوان دارد، ولی در نباتات میوه‌دار و درختها استعمال خارج از اندازه آن گذشته از اینكه مفید نبوده گاهی مضر می‌باشد. زیرا زیادی ازت باعث ازدیاد شاخ و برگهای درخت می‌شود و در نتیجه از بارور شدن آن جلوگیری می‌كند.

كودهای ازته خود بر دو نوع است:
الف ـ كودهای نیتریك
ب ـ كودهای آمونیكال
الف ـ كودهای نیتریك: در كودهای نیتریك ازت مورد احتیاج گیاه از نیترات‌ها به دست می‌آید و این كودها در خاك خیلی تند جذب شده و اثر سریعی در نمو نباتات دارند بنابراین كودهای نیتریك را باید همیشه موقعی كه نباتات سبز شده‌اند در آب محلول كرد و پاشید، میزان استعمال آنها برای هر آر (صد متر مربع) 2 تا 3 كیلوگرم است كه به نسبت هر 1 تا 2 گرم در یك لیتر آب حل می‌كند و روی زمین می‌پاشند، فاصله هر دفعه پاشیدن این محلول با دفعه بعد نباید كمتر از سه هفته باشد. مهمترین انواع كودهای نیتریك به شرح زیر است:
1 نیترانت دامونیاك: نمك متبلور جاذب رطوبتی است كه حاوی 35 درصد ازت است كه نیمه آن به شكل نیترات و نیم دیگر به شكل امونیاك است.
2 اوره: نمك سفیدرنگی است كه دارای قابلیت انحلال زیاد در آب است و دارای 46 درصد ازت امونیكال است.
انواع كودهای فسفاته
1 فسفات طبیعی: چون فسفات طبیعی غیر قابل انحلال در آب است به همین جهت اثر آن در زمین تدریجی است و از این نظر برای زمینهای ترش و تورب‌دار خیلی مفید است، فسفات طبیعی را باید مدت زیادی قبل از كاشتن بذر با خاك مخلوط كرد.
2 سوپرفسفات: سوپر فسفات از عمل اسید سولفوریك روی فسفات طبیعی یا استخوان به دست می‌آید، و برخلاف فسفات طبیعی اثر آن خیلی سریع و غالباً دارای 14 درجه اسید فسفریك محلول در آب و سیترات است، سوپر فسفات استخوان یك درصد هم ازت دارد.

انواع كودهای پتاسیك
1 كلروردوپتاسیم: نمك سفید مایل به خاكستری است كه دارای 50 درصد پتاس است و آن را در پائیز یا ماه اسفند سه هفته قبل از بذركاری با خاك مخلوط می‌كنند برای هر آر 2 تا 3 كیلوگرم كافی است.
كرته نوبركاری ـ خزانه
كرته نوری‌كاری

عبارت از كرتی است كه می‌توان برای استفاده از فضای پای دیوار برای تهیه بعضی نباتات پیشرس به فاصله 60 سانتیمتر از پای دیوار و به طول تمام دیوار یا در نقاط رو به جنوب مزرعه اگر دیوار نباشد احداث كرد، عرض این كرت‌ها باید مساوی با بلندی دیوار باشد و از سمت دیوار به ست درون باغ به اندازه 15 تا 20 سانتیمتر شیب داشته باشد.
كرته‌هایی كه در پای دیوار رو به جنوب تهیه می شوند محصول روی آنها دو یا سه هفته زودتر از حاصل بستان به دست می‌آید و محصول كرته‌های رو به مشرق و مغرب با یك تفاوت كمتری در پیشرسی محصول مؤثر است.
فایده اینگونه كرته‌ها این است كه در زمستان سبزیهای روی آنها در نتیجه محافظت دیوار از جریان هوا و باد از سرما و یخبندان محفوظ می‌ماند، و در بهار هم زودتر برای كشت حاضر می‌شوند،

چنانكه روی كرت‌های مقابل جنوب در پائیز می‌توان اقدام به كشت انواع كاهوی سالاد و كاهوی پیچ زمستانی و كمی پیاز سفید پیشرس و كلم بهاره كرد و در ماه آبان نخودهای كوتاه پیشرس و بعد در اواخر بهمن‌ماه تا اواسط اسفند سیب‌زمینی پیشرس و كاهوی بهاره به جای كاهوی زمستانی و قدری دیرتر به جای بعضی از آنها اولین لوبیای سبز را كاشت و بعداً به جای كلم بهاره گوجه‌فرنگی كاشت كه پس از نمو در محل دائم آن را نشاء كرد و از حاصل آن زودتر بهره برد.

كرت‌های رو به شمال هم بدون استفاده نیستند، زیرا در تابستان برای سبزیهایی كه احتیاج به هوای خنك دارند و نمی‌توان آنها را در معرض آفتاب كاشت مانند جعفری‌پیچ و تره تیزك و تربچه به خوبی از آنها می‌توان استفاده كرد.
با این ترتیب هم از حرارت آفتاب و هم از سایه كه دارای هیچ بهایی نیستند یه خوبی می‌توان استفاده كرد.
پشته نوبركاری
در مزارعی كه دیوار ندارند به جای كرت پای دیوار در محل مناسبی پشته خاكی عریض به هر طولی كه لازم باشد برای كشت سبزی پیش‌رس تهیه می‌كنند این پشته باید رو به آفتاب و دارای شیب معتدلی باشد زیرا در سطوح شیب‌دار بهتر از سطح افقی كشت پیش‌رس استفاده می‌دهد، اگر وضعیت زمین اجازه دهد اطراف این كرت را با تخته محصور می‌كنند و شیب آن را 20 تا 30 سانتیمتر در هر متر می‌نمایند.
تهیه این نوع پشته برای مزارعی است كه در آنجا نمی‌توان اقدام به ساختن خزانه كرد و روی این پشته‌ها با استعمال حباب در زمستان هم می‌توان از كشت بعضی نباتات بهره فراوان برد.
خزانه
در مزارع معمولی زارعین كمتر اقدام به كشت نوبر در خزانه می‌نمایند زیرا تصور می‌كنند تهیه خزانه و برداشت محصول در غیر فصل خود كار بسیار مشكلی است، در صورتی كه با كمی صرف وقت و جدیت هیچ كاری سهلتر از آن نمی‌باشد و از آن می‌توان استفاده خوبی برد.
خزانه با جعبه‌های بزرگی كه روی آن را قاب‌های شیشه محفوظ می‌سازند تهیه می‌شود یا اگر وضعیت اجازه دهد به جای جعبه در زمین محل آن را حفر می‌كنند و فقط روی آن را به وسیله

درب‌های شیشه‌دار می‌پوشانند، اطراف و كف خزانه در ایام سرما باید از مواد قابل تخمیر مانند پهن اسب و الاغ و قاطر و یا برگ پوشاند و در مواقعی كه سرما شدید باشد روی دربهای شیشه را نیز با كلش یا حصیرنی پوشانید، در این گونه خزانه‌ها انواع سبزیجات از قبیل كاهو، تربچه و غیره را در فصولی كه متناسب با تهیه آنها نیست می‌كارند، و همچنین هندوانه و خیار و گوجه‌فرنگی و كدوی نوبر را ممكن است در خزانه گرم به خوبی به عمل آورد.

برای گرم نگاه داشتن اطراف خزانه از پهن اسب و قاطر و الاغ بهتر می‌شود استفاده كرد ولی باید دانست پهن تازه و نو كه از طویله خارج شده باشد برای این منظور چندان مناسب نیست. زیرا موقعی كه روی هم، آن را توده نمایند تولید حرارت سریعی می‌كند ولی پس از مدت كمی سرد می‌شود، در صورتی كه كودهای كهنه خوابانده شده آهسته‌تر تخمیر می‌شوند و حرارت آن دائمی و طولانی تر است، بهتر آن است كه نصف از پهن كهنه كه آن را رطوبت زده باشند و نصف از پهن نو مخلوط كنند و اطراف خزانه را بپوشانند.

به جای پهن از برگ درختان هم استفاده می‌نند ولی برگ ممكن است تولید بعضی حشرات مانند حلزون و لیسه و غیره بنمایند كه وجود آنها همیشه برای نباتات خطرناكست. به اضافه گرمای لازم را نیز ندارد، مثلاً برگ نمدار همیشه مستور از تخم كرم خاكستری و یا فوماژین است و باید اینگونه برگها را از خزانه یا گلخانه دور نگاه داشت.

خزانه را حتی‌الامكان درمحل محفوظ از بادهای سخت و جریان هوا می‌سازند و اگر دیواری نزدیك به آن نباشد به وسیله كاشتن بعضی درخت‌ها در اطراف آن از شدت جریان هوا باید كاست، زمینی كه خزانه را روی آن می‌سازند خوبست كاملاً قابل نفوذ باشد زیرا در صورتی كه آب زائد به زمین جذب نشود تولید لجن و رطوبت می‌كند و علاوه بر اینكه خزانه ناسالم خواهد شد هوای آنجا را هم سرد خواهد كرد.

طرز ساختن خزانه
قبلاً مواد گرم‌كننده (پهن تازه و پهن كهنه و برگ) را پای كار جمع‌آوری و خوب مخلوط می‌كنند و سپس زمین مستطیلی را برای نصب جعبه‌های ساخته صاف و حاضر می‌كنند.
عرض زمین مذكور باید به اندازه طول یك جعبه به اضافه 80 سانتیمتر و طول زمین به اندازه مجموع عرض جعبه‌ها به اضافه 80 سانتیمتر باشد.
فرض كنیم برای درست كردن خزانه چهار جعبه ساخته‌ایم كه عرض هر جعبه 1 متر و طول آن 30/1 متر است فضای لازم مطابق حساب زیر خواهد بود.
طول (1*4)+80/0=80/4 متر
و عرض= 30/1+80/0=10/2 متر
اینك فضایی را كه برای این كار اختصاص داده شده است به وسیله كوبیدن چهار میخ چوبی بلند و پوشاندن اطراف آن را با سیم خاردار (مگر از یك طرف برای رسیدگی و آوردن كود) محدود می‌كنیم سپس سطح زمین را با یك قشر از مواد گرم كننده می‌پوشانیم و آن را با غلطك فشار می‌دهیم و روی آن قشر دیگر می‌ریزیم تا به اندازه كافی برسد، این مواد اگر خشك باشد به وسیله یك یا دو آب‌پاش آب آن را مرطوب می‌نمائیم، سپس اطراف جعبه‌ها را با فاصله 8 تا 10 سانتیمتر شیشه به درب خزانه مانده از خاك برگ و خاك سیاه پر می‌كنیم در موقع گذاشتن جعبه‌ها باید سراشیبی آنها رو به جنوب باشد. سپس اطراف جعبه را از بیرون با مقدار كافی از پهن كه قبلاً حاضر شده باشد می‌پوشانیم، تا به خوبی بتواند بدنه خزانه را گرم نگاه دارد، روزهای خیلی سرد روی دربهای شیشه خزانه را با كلش یا حصیر نی باید پوشانید.
در باغهای خانوادگی كه بیش از 4 جعبه برای خزانه ب

ه كار نمی رود ممكن است محل پهن گرم‌كننده زیرا خزانه را به وسیله حفر گودالی كه عرض و طول آن از جعبه‌ها قدری كمتر باشد تهیه كرد و جعبه ها را روی زمین قرار داد.
اقسام خزانه
خزانه نسبت به درجه حرارت لازم برای هر فصل به سه نوع قسمت شده است خزانه گرم، خزانه معتدل، خزانه سرد.
برای تهیه نباتات در سرمای زمستان است و گرمای خزانه باید با گرمای موقعی كه معمولاً سبزی در زمین رشد و نمو می‌كند مساوی باشد برای این از پهن زیر خزانه و اطراف آن باید خیلی زیاد باشد كه به خوبی بتواند حرارت لازمه را در خزانه ایجاد كند.
خزانه معتدل
برای استفاده در ماههای بهمن و اسفند و فروردین است و پهن زیر و اطراف آن كمتر و حرارات آن معتدل‌تر از خزانه گرم است.
خزانه سرد
بدون پهن تهیه می‌شود و فقط جعبه‌های چوبی یا حفره‌هایی را كه در زمین حفر می‌كنند از خاك برگ و خاك پر كرده برای استفاده تخم‌كاریو یا نشای فصل بهار از آن استفاده می‌كنند.
تجدید حرارت خزانه
اگر موقعی مشاهده شود كه حرارت خزانه كم می‌شود و پهن زیر یا اطراف جعبه سرد شده است باید فوراً پهن اطراف را برداشته با مقداری پهن تازه مخلوط كرد و دومرتبه اطراف جعبه را پوشاند، اگر در جعبه‌ها سبزی كاشته نشده باشد می‌توان به وسیله شكافتن زمین از یك سمت پهن را نیز به همین نحو عوض كرد.

باقلا
Feve ف
Vicia faba ل
Legumineuses ت

Broad bean ا
باقلی ـ فول ع

اسمی دیگر: باقلی، كوسك، كالوسك، فول، جمی، جرجر، باقله
انواع: باقلاتنكا، باقلا مازندرانی، باقلا سویا (سوژا)
مبدأ و مشخصات آن
تصور می‌كنند باقلا بومی آسیای غربی یا آفریقای شمالی است و كشت آن به عقیده بعضی از گیاه‌شناسان و علمای طبیعی در قرون ماقبل تاریخ نیز معمول بوده است.
باقلا گیاهی است یكساله با ساقه‌های ساده و صاف كه از 30 سانتیمتر تا یك متر بلند می‌شود. برگهایش مركب از 2 تا 4 زوج برگچه بیضی‌شكل است و گلهایش سفید و با خالهای سیاه و معطر است. دانه‌های در غلاف گوشتی كه بسته به قسم آن رنگ و اندازه‌اش متفاوت است.
باقلای پخته به انواع زیاد در غذا مصرف می‌شود. دانه‌های باقلا به واسطه وجود مقدار زیادی مواد پروتئین و آرد مغذی است.
امروزه 7 قسم مختلف آن در مزارع كاشته می‌شود.
زراعت آن
در مناطق گرم و مرطوب و زمینهای تازه و كود داده شده و كمی سنگین باقلا به عمل می‌آید.
بوته‌های آن به خوبی در مقابل سرما تا 4 درجه زیر صفر مقاومت می‌نماید.
زمین زراعتی باقلا را در پائیز شخم عمیق می‌زنند و مقدار كافی به آن كود می‌دهند و بذر آن را در نقاط گرمسیر و مرطوب و معتدل پائیز و در نقاط سرد بهار می‌كارند.
تخم باقلا را به طور دست‌پاش یا ردیف می‌‌توان كاشت ولی كشت ردیف آن مرجح است و بین بوته‌ها باید 20 تا 40 سانتیمتر فاصله باشد. در طول مدت نمو یك یا دو مرتبه زمین را سیخك می‌زنند و آبیاری كافی می‌كنند و علفهای هرزه را وجین می‌كنند و پای بوته‌ها را خاك می‌دهند.
محصول هر هكتار زمین باقلا در حدود 2000 كیلوگرم است.

ناخوشی و حشرات موذی آن
زنگ و میلدیو و گرده سفید و شته و پیچك و گل جالیز یا علف شیطان و سوسك بقولات بیش و كم به محصول باقلا خسارت وارد می‌كنند.
برای مبارزه با آفات قارچی مزرعه را باید با محلول بوردوله سمپاشی كرده و حشرات را با محلولهای ساخته شده از گرد (د.د.ت) از بین برد.
پیاز
Oignon ف
Allium cepa ل

Likiacees ت
Onion ا
بصل ع
اسامی دیگر: بصل، سوخ
انواع: پیاز اسپانیولی، پیاز كوهی (بلبوس)، پیاز بهاره، پیاز تابستانی، پیاز تازه، پیاز سگ، پیاز پاریس (تره‌فرنگی، بوآرو)، پیاز تر (تر پیاز)، پیاز دشتی، پیاز وحشی
مبدأ و مشخصات
تاریخ مصر حاكی از آن است كه پیاز از زمان اسارت عبری‌ها در آنجا زراعت می‌شده و ورود بذر آن نیز متعلق به ازمنه خیلی پیش می‌باشد، مبدأ اصلی این نبات، به خوبی معلوم نیست و مشكوك است ولی عده زیادی معتقدند كه زادگاه آن نواحی آسیای مركزی یا غربی است.
پیاز گیاه دوساله یا دائمی است كه از ته ساقه آن ریشه‌های زیاد ساده در زمین فرو رفته و در قسمت علیای ریشه‌ها پیاز تشكیل می‌شود كه متشكل از ورقه‌های گوشت‌آلود است و فقط قشر روی آن نازك و نسبت بجور آن سفید یا رنگین است، كه در اصطلاح عموم آن را پوست پیاز می‌نامند.
از وسط پیاز در سال دوم ساقه گل آن بیرون می‌آید كه یك تا یك متر و نیم بلند می‌شود در نوك ساقه گل آن در جلد غشائی سبزرنگ ظاهر می‌شود. گل پیاز چتری و به رنگهای سفید مایل به سبز ـ مایل به ارغوانی یا بنفش است، در جوری از پیاز به جای گل پیازهای ریزه‌ای نمودار می‌شود كه می‌توان آنها را به جای بذر استعمال كرد، تخم پیاز دانه‌های سیاه و زاویه‌دار است.
مصرف آن
پیاز در تهیه غذا و آشپزی نقش مهمی دارد خاك آن یا نگاهداری شده آن در سركه (ترشی پیاز) به عنوان چاشنی و ادویه با غذاها خورده می‌شود. طعم پیاز نسبت به

د است، برگ پیاز را نیز مانند پیازچه در سبزیهای خام مصرف می‌كنند و یا در غذاهای تهیه شده از سبزیجات داخل می‌كنند.
اقسام آن
پیاز بسته به اندازه و شكل و رنگ و همچنین پیشرس بودن و یا دیر رسیدن آن اقسام زیاد و متفاوتی دارد و آنچه بیشتر مورد استفاده زراعت است و كاشته می‌شود به شرح زیر است:
پیاز سفید: پیاز سفید دارای جورهای متعددی به شرح زیر است.
پیاز سفید خیلی پیش‌رس، پیاز سفید چرخی هلندی، پیاز سفید بزرگ پیش‌رس.
پیازهای زرد: در این قسم پوست آن به رنگ زرد كاه و پنج جور آن در سبزیكاری كشت می‌شود.
پیازهای قرمز: پیازهای قرمز دارای 8 جور است و جوری از آن كه معروف به پیاز مصری است در سرشاخه گل آن‌چنان كه قبلاً ذكر شد پیازچه‌های ریز كوچكی تولید می‌شود كه به جای بذر به كار می‌رود، این پیاز خیلی شیرین ولی بسیار زود پوسیده و خراب می‌شود.
احتیاجات آن
زراعت پیاز در زمینهای سبك شنی كه به اندازه كافی در آن مواد پوسیده كهنه باشد یا در زمینهای بستان كه سنوات قبل آن را با كود تقویت كرده باشد نتیجه خیلی خوبی می‌دهد، برعكس در زمینهای رسی و چسبنده و مرطوب غالباً پیاز پوسیده و از بین می‌رود.
در مزارعی كه كود تازه با آن مخلوط كرده باشند زراعت پیاز مستعد به ابتلای امراض زیادی می‌شود و محصول آن خیلی ناچیز و پست می‌شود، بهتر است مزرعه‌ای را برای كاشتن پیاز تخصیص داد كه پائیز سال قبل آن را تقویت كرده باشند و كود داده باشند تا در بهار بعد بتوان در آنجا به كاشتن پیاز اقدام كرد.
پیاز به طور مسلم احتیاج زیاد به اسید فسفریك و پتاس دارد و باید از زیاد دادن كودهای ازته به آن خوداری كرد. به عقیده یكی از آماتورها از یك زمین كه با كود كهنه تقویت شده باشد و در هر هكتار آن 300 تا 400 كیلوگرم فسفات دوپتاس اضافه كرده باشند بهترین نتیجه را نمی‌توان به دست آورد و برای زمینی كه قوت آن متوسط باشد مخلوط زیر توصیه شده است:
برای هر صد متر مربع 3 تا 4 كیلو نیترات دوسود و 4 كیلو فسفات دوپتاس، برای این كه كمتر نیترات دوسود كه كود ازته است استعمال شود، می‌توان آن را به دو كیلو تقلیل داد و به جای آن 3 تا 7 كیلو فسفات دوشو و دو تا سه كیلو فسفات دوپتاس اضافه كرد در زمین‌هایی كه خاك آن به خوبی نرم و بدون وجود كلوخه‌های سخت و سنگهای درشت باشد محصول پیاز خوب می‌شود و پیازهای آن چرخی و به شكل منظم درمی‌آید.

زراعت پیاز در پائیز
غیر از پیازهای مصری كه به وسیله پیازهای ریزه آن زراعت می‌شود بقیه اقسام پیاز را می‌توان در دو فصل زراعت كرد. در مناطق معتدل و خنك اقسام پیازی را كه در مزارع بزرگ می‌كارند بسته به نوع خاك (سبك یا چسبنده و مرطوب) می‌توان از اواسط اسفندماه تا اوایل خرداد زراعت كرد. بذر پیاز ممكن است به طور دست‌پاش یا در ردیف منظم كه فواصل آن 20 تا 25 سانتیمتر (بسته به اندازه پیاز) باشد كاشت. برای طریقه اول در هر صد متر مربع زمین 300 گرم و در طریقه دوم 150 تا 200 گرم بذر كافی است. در صورتی كه بذر پیاز را با وسال توجهی مواظبت از زراعت و مخصوصاً عمل وجین كردن را آسان می‌سازد و محصول آن هم به مراتب بهتر از كشت دست‌پاش است.
پس از آنكه بذر را كاشتند روی آن را دندانه و سپس غلطك می‌زنند. ولی در بستانهای كوچك روی بذر را با قشر نازكی از مواد پوسیده می‌پوشانند كه در مدت كوتاهی سبز می‌شود. معمولاً بذر پیاز تقریباً پس از سه هفته سبز می‌شود، در زراعت دست‌پاش پس از اینكه بوته آن قدری قوی شد زیادی آن را وجین می‌كنند تا فاصله بوته‌ها 10 تا 15 سانتیمتر (به نسبت جور آن) بشود.
بذر پیاز را می‌توان در خزانه كاشت و بعد در مزرعه نشا كرد. برای هر صد متر مربع خزانه 800 تا 900 گرم بذر لازم است، و پس از آنكه سبزی بوته‌ها به اندازه 15 تا 20 سانتیمتر شد خزانه را آبیاری می‌كنند و به كمك بیل پیازچه ها را از خزانه بیرون می‌آورند و در مزرعه به فواصل معین به سوراخهایی كه با انگشت یا با میله مخصوص نشا كردن احداث كرده‌اند یكی یكی می‌گذارند و اطراف آن را با خاك نرم پر می‌كنند و پس از اتمام عمل مزرعه را آبیاری می‌كنند.
در تمام مدتی كه زراعت سبز است و هنوز موقع برداشتن محصول نرسیده است باید دقت كرد كه مزرعه خالی از علفهای هرز و موذی باشد و مرتباً زمین را سیخك بزنند، در نواحی خنك و مرطوب مزرعه را نباید زیاد آبیاری كرد و برعكس در مناطق گرمسیر كه محتاج به آبیاری بیشتری می‌باشند

معمولاً 15 روز تا سه هفته قبل از برداشت محصول باید آبیاری را قطع كرد و دیگر به مزرعه آب نداد، برای تسریع در رسیدن محصول سبزیكاران سبزی‌های پیاز را با ماله زدن مزرعه روی زمین می‌خوابانند. موقعی كه برگهای پیاز زرد شد اعلام رسیدن پیاز است و باید برای بیرون آوردن آن از زمین اقدام كرد، معمولاً اواخر تیر و مرداد در مناطق گرم و شهریور و مهر در مناطق خنك محصول پیاز قابل برداشتن است. بیرون آوردن پیاز مزارع كوچك با بیلچه و بیل در مزارع بزرگ با گاو‌آهن و دندانه انجام می‌شود.
میزان محصول بسته به موقعیت سال و قسم پیاز از 20000 تا 25000 كیلوگرم در هكتار ا

ست.
كشت پیاز در بهار

برای دریافت اینجا کلیک کنید