مقاله در مورد بهداشت دام

توضیحات

 مقاله در مورد بهداشت دام دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد بهداشت دام  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد بهداشت دام،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد بهداشت دام :

والانعام خلقها لكم فیها دف ومنافع ومنها تاكلون
وچهارپایان رابرای راحتی شما نوع بشر خلق كرده تابااستفاده ازپشم وموی آندفع سردی وگرمی ازخود بكنید وفواید بسیار دیگر بریدواز شیر وگوشت آنها غذای خوردنی تهیه كنید.

مقدمه:

توجه به بهداشت گله،یكی ازجنبه های بسیار مهم مدیریتی درپرورش دام میباشد.برنامه های بهداشتی كه برپیشگیری از بروز بیماریها پایه گذاری شده اند،نقش اساسی درافزایش بازدهی حیوان خواهند داشت.درمان،برای جلوگیری از مرگ حیوان انجام می شود اما برخی ازبیماریها درمان شدنی نیستند وموجب مرگ حیوانی باارزش خواهند شد. ازاین رو طراحی برنامه های بهداشتی ،باید راهبردی تهاجمی (پیشگیری ازبیماری ) باشد نه تدافعی (درمان بیماری) .

هدف اساسی هربرنامه بهداشتی آن است كه باپیشگیری ازبروز بیماریها سود دهی راافزایش دهد.برنامه های بهداشتی كه ازنظر اقتصادی پرهزینه تراز بیماری باشند،سفارش نمی شوند.برنامه های بهداشتی ازواكسیناسیون ساده تااستفاده ازكامپیوتر برای زیر نظر داشتن دامها متفاوت است.موفقیت هربرنامه بهداشتی به همكاری بی دریغ وعلاقه مندی تمام افرادی وابسته است كه به شیوه ای بادام درارتباط هستند.دامدار خوب بافراهم كردن شرایط مناسب،ازآسیب پذیری حیوانات وبروز بیماریها جلوگیری كرده وبامشاهده حالتهای نابهنجار درحیوانات مشكل رابرطرف می سازد.

برخی ازرفتارهای نابهنجار ونشانه های بیرونی كه توجه به آنها اهمیت دارد،عبارتند از:بی اشتهایی،كند رشدی،لرزش،سرفه كردن،موهای خشن وناشفاف،آبریزش ازبینی،تورم یازخم شدن هرجای بدن،اسهال،واكنشهای نابهنجاری مانند كناره گیری ازدیگر دامها ومانند آن .

كلیه اقدامات بهداشتی كه جهت كنترل،پیشگیری وریشه كنی بیماریها بخصوص بیماریهای واگیردار باید اعمال شود 1-قرنطینه 2- سالم وبهداشتی بودن آب،غذا،هوا وخاك 3- بهداشت كل مجموعه دامداری 4- بهداشت جایگاه 5- بهداشت انفرادی دام 6- بهداشت دوشش ومبارزه با ورم پستان 7- بهداشت زایمان 8- بهداشت گوساله دانی 9- بهداشت علوفه وانبارهای خوراك دام 10- بهداشت درمانگاه وبیمارستان دامپزشكی 11-معدوم سازی لاشه ها.

بهداشت جایگاه دام :

محل نگهداری،مراقبت وپرورش دام راجایگاه دام می نامند.به طور كلی سه نوع جایگاه باز،نیمه بازوبسته وجود دارد. جایگاههای باز مخصوص مناطق گرمسیر می باشد.جایگاه نیمه بازسه طرف آن محصوربوده ویك طرف آن بازبوده ودام درقسمت بیرونی میتواند گردش كند.كه به این قسمت بهاربند گفته میشود.
درجایگاه بسته هرچهار طرف توسط دیوار محصوربوده ونوروهو به ترتیب ازطریق پنجره وهواكش ها تامین می شوند.ازجمله اصولی كه درساخت جایگاه باید درنظر گرفت جهت وسمت دامداری میباشد. ساختمان دامداری باید پشت به بادهای محلی باشد واززمینهای اطراف 10تا20 سانتی متر بلند ترباشد .دراماكن سنتی بهتراست كه دیوارها تا5/1 –2 متر سیمان كاری شوند وكف جایگاه نیز بتونی باشدوشیار یاكانالهایی كم عمق باشیب كمیوان راتهدید میكند.ازطرفی دامدار درتماس دائم بادامها است وموجبات آلودگی وابتلاء دامدار به امراض مشترك بین انسان ودام ازقبیل تب مالت،سل وغیره می شود.ارتفاع پنجره ها ازكف اصطبل باید بین 50/1-20/1 متر باشد وتعداد پنجره ها بسته به آب وهوا ومساحت متغیر میباشد .بهتر است پنجره ها به شكل مربع وروبروی همدیگر باشند تا جریان هوا به آسانی صورت گیرد.همچنین مطلوب میباشد كه ازبالا به پایین باز وبسته شوند تا هوای بیرون مستقیما به بدن دام اثرنكند.كف جایگاه باید به طور مرتب خشك نگه داشته شود.بخصوص درفصل زمستان كه بارندگی ورطوبت زیاد است ،كودها باید روزانه جمع آوری شوند.درگاوداری های بزرگ این عمل توسط تراكتور انجام میشود. ( شكل 1 )

پس ازجمع آوری كود به نحوی باید عوامل بیماری زا را ازبین برد كه برای این كار ازمواد ضد عفونی مثل آهك خشك استفاده می شود.یا اینكه می توان آهك رادرآب حل كرد وبااستفاده از پمپ عمل ضدعفونی راانجام داد.برای تهیه آب آهك 50 تا 60 كیلوگرم آهك رادر یك بشكه 200لیتری آب حل میكنند ودیوارها وكف رابااستفاده ازسمپاش ضدعفونی میكنند.درجلوی درب دامداری باید یك حوضچه ضدعفونی كه عرض آن حدود 3متر باشد ایجاد كردتا وسائل نقلیه ای كه وارد می شوند ازاین حوضچه عبور كنند ،همچنین یك حوضچه ضدعفونی برای ورود افراد درجلوی درب دامداری باید ایجاد كرد.عمل شعله افكنی كلیه قسمتهای اصطبل دام به صورت هفتگی صورت میگیرد كه دردامداریهای صنعتی توسط شعله افكنهای بزرگ كه توسط تراكتور حمل می شوند این عمل انجام می شود.( شكل 2 )

معمولا قسمتهایی مثل آخور وآبشخور درقسمت بهاربند بوده ودرقسمت بالای آخورها وآبشخورها سایه بانی برای جلوگیری ازبارش باران برروی بدن وغذای دام وهمینطور برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب برروی بدن دام ایجاد میكنند.آخورها باید هرروز صبح تمیز وازغذای مانده روز قبل پاك شوند،آب آبشخورها نیز باید حداقل هفته ای یكبار خالی وتوسط برس تمیز گردد.جهت سرازیر نشدن آب آبشخورها وجلوگیری ازخیس شدن بستر ازشناوركولر آبی استفاده میكنند.

بهداشت زایمان :

قسمت زایشگاه باید تمیز،بهداشتی،آرام ،راحت ودارای تهویه مناسب باشد.قسمت كف باید بتونی باشد . درزمان زایش برای فراهم نمودن بستر مناسب باید ازكلش كاه استفاده نماییم .درفصل زمستان ازكوران وجریان شدید هوا به داخل زایشگاه باید جلوگیری شود .دراین قسمت باید آب آشامیدنی كافی وتازه دردسترس دام باشد.همچنین وسایل ولوازم مامایی مثل ساولن،طناب،دستكش وداروهای ضروری باید وجود داشته باشد.نصب توری های فلزی برروی پنجره ها وتهویه ها جهت جلوگیری ازورود حشرات مزاحم ضروری است .درجلوی درب زایشگاه حوضچه ضدعفونی باید احداث شود.وقتی می خواهیم گاو رابرای زایمان به این محل بیاوریم باید پشت دام راازدم تاپایین پستان بشوییم ،اگر این كار را باآب وماده ضد عفونی انجام دهیم بهتر است.سعی كنید پشت دام ازپهن كاملا پاك شود.ماده ضدعفونی ساولن برای شستن دام خیلی مناسب است.سم های گاورا قبل ازآوردن به محل زایمان بهتر است تمیز كنید.وقتی علایم زایمان وزور زدنهای گاو شروع شد گاورا به محل زایمان بیاورید.
وقتی دام را به این محل آوردید بگذارید درآرامش كامل باشدتا زورهای زایمان شدید شود.( شكل 3) اجازه دهید تا حد امكان گاو خودش زایمان كند.اگر دام نمیتواند به راحتی بزاید ولازم بود به آن كمك شود باید ازطناب برای كشیدن گوساله استفاده شود.این ط

ناب باید حتما درآب وماده ضدعفونی كننده مثل ساولن نگهداری شود.( شكل 4 )وقتی گوساله متولد شد باید آن راروی پوشال تمیز وخشك قرار داد وخیلی سریع نفس كشیدن آن رامورد توجه قرار داد.چون دردهان وبینی گوساله مقداری ازمایعات كیسه آب قف نوك پوزه می كشیم.همینطوردست راباكمی فشارروی پوزه می كشیم تامایعات داخل بینی هم خارج شوند.

بسیاری ازگوساله ها پس ازتولدشروع به تنفس میكنند اما بعضی ازآنها ممكن است نتوانند شروع به تنفس كنند برای كمك به آنها میتوان كارهای مختلفی انجام داد.مثل ریختن آب سردبرروی سر ویااینكه یك كاه راوارد بینی گوساله كرده وآن راقلقلك می دهیم،كاردیگری كه میتوانیم انجام دهیم این است كه دو طرف بدن رادرقسمت دنده ها چند بار فشارمی دهیم.همه این كارها باعث می شوندتا گوساله شروع به نفس كشیدن كند.

وقتی خیالمان ازتنفس گوساله راحت شد باید بند ناف راضدعفونی كنیم .بند ناف بهترین راه ورود میكروبهایی است كه باعث اسهال،ورم ناف،سینه پهلو،تورم زانوها وبیماریهای دیگر گوساله می شود.اگربند ناف راضدعفونی نكنیم خطربیمار شدن حیوان خیلی خیلی بیشتر میشود.برای ضدعفونی بند ناف با دستانی كاملا تمیز وشسته شده خون ومایعات موجود دربند ناف راخارج می كنیم ،بعد ظرف كوچكی كه درآن ماده ضدعفونی كننده ریخته ایم رازیر شكم گوساله برده وناف رابرای یك تا دو دقیقه درظرف قرار می دهیم.میتوانیم با یك ریسمان كه آن رابا مایع ضدعفونی آغشته كرده ایم بند ناف رادرست درزیر شكم ببندیم.

برای ضدعفونی كردن بند ناف بهترین ماده ای كه تابه حال به كاررفته تنتور ید است.بهتراست روز دوم وسوم بعد از تولدهرروز یك باربند ناف رادرظرف دارای ماده ضدعفونی فروبریم.كاربعدی خشك كردن گوساله است كه خود گاو بازبانش این كارراانجام می دهد.

البته تلیسه ها ممكن است این كاررانكنند كه باید گوساله راكاملا جلوی اوقرار داد ومقداری سبوس یاجو روی بدن نوزاد ریخت تا تلیسه راوادار به خشك كردن گوساله نماییم.البته خود شماهم میتوانید بامقداری پوشال این كارراانجام دهید.

باید مراقب باشید گوساله درهنگام زایش دربرابر هوای سرد ومرطوب وكوران هوا قرار نگیرد.دراین موارد بهتراست محل زایمان رادرمحیط بسته ای مثل طویله قرار داد، وگوساله رازیر مقدارزیادی پوشال خشك قرار داد تا گرم شود.یا طویله رابابخاری گرم كرد.درجه حرارت خوب برای محل زایمان حدود15 درجه است.كاربسیارمهم دیگركه باید برای نوزاد انجام داد خوراندن آغوز است.(شكل7 )آیا می دانید آغوز تا چه اندازه برای گوساله اهمیت دارد؟ متاسفانه بعضی ازدامداران روستایی قدر این ماده حیاتی رانمی دانند.

آغوز مقدارزیادی مواد غذایی داردكه به گوساله قدرت می دهد.هنگام

ی كه گوساله به دنیا می آیدبسیار ناتوان بوده ودربرابر سرما خیلی حساس است، اما باخوردن این ماده نیرومی گیردودربرابر سرما مقاوم میشود.ازهمه مهم تر اینكه آغوز دارای موادی است كه میتواند گوساله را دربرابرانواع بیماریها حفظ كند.

با اینكه آغوز این همه برای گوساله اهمیت دارد اما فقط تا24 ساعت

میتواند به خوبی ازآن استفاده كندوهر چه كه اززمان تولد بگذرد میزان استفاده ازآغوزكمتر میشود. بخصوص از12 ساعت بعد ازتولد این مقدار خیلی كمتر میشود، بنابراین باید هرچه زودتر پس ازتولد به گوساله آغوز داد.بسته به اندازه ووزن نوزاد حدود 1 تا 2 كیلو آغوز میدهیم .این كار بسیار مهم است .باهمین كار ساده گوساله ازبسیاری ازبیماریها نجات پیدا خواهد كرد.
باید پستان گاو راكاملا تمیز كرد وشست تا گوساله ازآن آغوز بخورد،البته میتوان آغوز رادوشید وبا بطری وپستانك مخصوص آن رابه گوساله خورانید.درپایان باید گوساله را به قسمت گوساله دانی منتقل كرد.بستر پوشال،جفت ومواد آلوده به خون وترشحات رادور ریخت وقسمت زایشگاه راشستشو،ضدعفونی وشعله افكنی كرد.

بهداشت گوساله وگوساله دانی :

امروزه توصیه می شود كه گوساله رادر3تا4 هفته اول زندگی درمحلی به طور انفرادی وجدا ازبقیه گاوها وگوساله های دیگر نگهداری كنند.به همین منظور قفسهای فلزی مخصوصی ساخته شده كه دردامداریهای بزرگ به فراوانی ازآنها استفاده می شود.درشرایط روستایی نیز هركس میتواند برای گوساله های خودش جای مخصوصی فراهم آورد. برای این كارمیتوان قفسهایی ازفلز،چوب یا نواد دیگر ساخت،اگر این قفسها طوری ساخته شوند كه كف آنها حدود15 تا 20 سانتی متر بالاتر اززمین باشد خیلی بهتر است،چون كمتر آلوده شده وبهتر تمیز میشوند.شما میتوانید گوساله رادرگوشه ای ببندید تاازبقیه دامها جداباشد.مهم این است كه درجایی به طور انفرادی قرارداشته باشد.تاهم خطر بیمار شدن آن كمتر شود وهم بهتر بتوان از آن مراقبت كرد.

گوساله هرجایی كه باشد باید زیر آن كاملا خشك وتمیز باشد.بهتر است مقدار زیادی پوشال خشك وتمیز زیر گوساله بریزیم وهر وقت این پوشال ها باادرار ومدفوع،خیس وآلوده شونددوباره روی آنها پوشال خشك بریزیم وبعد از3 تا4 هفته كه دام راازاین محل بردیم تمام این پوشالها رابرداریم ودور بریزیم.قسمت گوساله دانی باید دركنار زایشگاه باشد وجهت جلوگیری ازانتقال بیماریها باید ازجایگاه گاوهای بالغ كمی دور باشد.درجلوی درب این قسمت دو پاشویه نصب میشود كه پاشویه اول درخارج درب گوساله دانی نصب میشود وحاوی آب به تنهایی بوده و پاشویه دوم در داخل گوساله دانی وحاوی مواد ضدعفونی می باشد. مزیت

نصب پاشویه اول این است كه اولا كثافات چكمه گرفته شود ومانع از كثیف شدن مواد ضدعفونی كننده ودرنتیجه خنثی شدن اثر آنها می شود وثانیا اثر مواد ضدعفونی بر كف چكمه نیز بیشتر می شود.( شكل 8 ).محل نگهداری گوساله بهتر است جای سربسته ای باشدچون گوساله باید ازسرما ویاتابش مستقیم آفتاب وهوای گرم حفظ شود.درفصول سرد گوساله ها بیشتر ازهرزمان دیگر باخطر تلف شدن روبرو هستند .باید درزمستان به خ

صوص درمناطق سردسیر محل زندگی گوساله راباوسیله ای مانند یك بخاری كوچك گرم كرد
وزیر آن نیز پوشال خیلی بیشتری ریخت.در تابستان نیز گرمای شدید حدود 45 درجه وتابش مستقیم آفتاب گوساله راازبین می برد.بنابراین باید گوساله درزیرسایه قرار گیرد.محل خیس ومرطوب ،قرار گرفتن دربرابر باد وكوران ،هوای خیلی گرم وخشك همه خطرناك هستند.درجه حرارت مناسب برای گوساله دانی بین 10 تا 21 درجه است. محل زندگی گوساله باید آفتابگیر باشد،چون محل تاریك ودور از آفتاب موجب بیماری میشود. همچنین محل زندگی گوساله باید طوری باشد كه هوا بتواند در آن جریان پیدا كند. زیرا هوای دم كرده باعث بروز بیماری های تنفسی می شود. قبل ازآوردن گوساله به محل مخصوص باید این محل راكاملا تمیز وضدعفونی كنید.برای ضدعفونی ازهمه بهتر شعله دادن است.اگر وسیله شعله دادن ندارید ازمواد ضدعفونی كننده استفاده كنید.اگر آن هم نشد،لااقل آب آهك رابه كار بگیرید.ظرف آب وغذای گوساله باید روزانه ضدعفونی شوند.سطلهای سرپستانك دارمخصوص خوراندن آغوزرا باید پس ازهرنوبت آغوز دهی با آب گرم وتركیبات ضدعفونی كننده تمیز كنید.بهداشت اصطبلهای گروهی مشابه جایگاه گاوهای بالغ است.ازجمله فعالیتهایی كه درقسمت گوساله دانی انجام می شود ازبین بردن شاخ می باشد كه بهترین زمان 3-1 هفتگی است. فعالیت دیگر قطع سر پستانك های اضافی است كه درسن 6-4 هفتگی انجام میشود.دلیل قطع سرپستانك های اضافی این است كه این سرپستانك ها درزمان شیر دوشی مزاحم هستند وازطرفی مستعد به ایجاد ورم پستان نیز میباشند.پس ازقطع محل آنرا بااستفاده از مواد ضدعفونی كننده ویااسپری های آنتی بیوتیكی جهت جلوگیری ازایجاد عفونت ضدعفونی می كنند.

حذف شاخ درگوساله:

شاخ برای گاو به عنوان یك عضو دفاعی است وچون گاو توسط انسان محافظت میشود وجود شاخ نه تنها مضراست بلكه خطرهایی رانیز به دنبال خواهد داشت.گاوهای بدون شاخ آرامتر هستند ومقید كردن آنها نیز آسانتر میباشد وگاوها كمتر باهمدیگر درگیر میشوند وجراحات كمتری به همدیگر وارد میكنند.ازطرفی شاخ چون عضوی زنده است مقداری ازمواد مغذی رانیز مصرف میكند. . دوران گوسالگی بهترین زمان برای حذف شاخ می باشد،چون دراین زمان ریشه شاخ هنوز كاملا محكم نشده وبهتر می توان آنرا ازبین برد وبه علت كوچكی دام كار كردن با آن راحت تراست وحیوان رنج كمتری می بردوخطر خونریزی وعفونت نیز كمتر میباشد.حذف شاخ بوسیله شاخ سوز برقی ویا خمیر شاخ سوز انجام میشود.حذف شاخ بوسیله شاخ سوز برقی به این صورت است كه ابتدا دام رامقید می كنند وموهای اطراف جوانه شاخ راكوتاه كرده واز بی حسی موضعی استفاده می كنند وحذف شاخ توسط شاخ سوز برقی صورت می گیرد.درپایان باید محل رابوسیله اسپری ضدعفونی كرد. یكی ازمؤثرترین ودرعین حال بهداشتی ترین روشهای حذف شاخ درسنین پایین استفاده ازخمیر شاخ سوز میباشد.به منظور اخذ بهترین نتیجه درنظر گرفتن نكات زیر الزامی است.گوساله بایستی درموقع مصرف خمیر كاملا سالم وشاداب باشد.بهترین سن گوساله بین 5 تا 7روزگی است.یعنی درست زمانیكه برآمدگی شاخ ها قابل لمس باشند.ابتدا موهای روی قسمت برآمده رابا قیچی كوتاه نموده وسپس آنرا بالایه ای ازخمیر به اندازه یك 2 ریالی وبه ضخامت 1 تا 2میلی متر محكم بپوشانید.این عمل را،حتی الامكان درمكانی خ

نك ودورازباد وباران انجام داده وگوساله رابه طور انفرادی ببندید كه امكان مالیده شدن خمیر به اطراف ویا دیگر گوساله ها كم شود.مدت نیم الی یك ساعت گوساله راتحت مراقبت قرار داده وسپس وی رارها كنید،توجه داشته باشید كه خمیر به دستها مالیده نشود وداخل چشم گوساله نشود،دراین صورت میتوانید باسركه محل مورد نظر را شستشو دهید.

اسهال گوساله ها:

هركس دركار گاوداری تجربه داشته باشد،به خوبی می

داند كه مهمترین بیماری گوساله ها دردوران شیرخواری چیست.بله،اسهال.درماه اول زندگی گوساله وبخصوص دردوهفته اول آن اسهال بسیار شایع بوده وتلفات زیادی راایجاد می كند.تقریبا ازهر ده گوساله ای كه درسه هفته اول زندگی تلف میشوند،هفت راس آنها به خاطراسهال می میرند.اسهال،گوساله رادر عرض چند روز تلف میكند وحتی بعضی اوقات درعرض 12ساعت گوساله ازبین می رود.باید توجه داشته باشیم كه هرچه تعداد گوساله ها بیشتر وجای آنها كوچكتر باشد،اسهال بیشتررخ می دهد.

بنابراین یك گاودار باید بداند چگونه گوساله رابخصوص درماه اول زندگی ازخطر اسهال حفظ كند واگر اسهال ایجاد شد،چطوربه گوساله كمك كند.اسهال بااینكه خیلی خطرناك است،اما اگر زود برای درمان دست بكار شویم،می توان با كارهای خیلی ساده گوساله رانجات داد.

اسهال به علل مختلفی رخ می دهد.مهمترین این علل،میكروبها هستند.می دانید كه میكروبها موجودات خیلی خیلی كوچكی هستند كه حتی باچشم هم نمی شود آنها رادید.این موجودات درهرجا كه فكرش رابكنید،وجود دارند.درخاك،آب،داخل بدن ماوخیلی جاهای دیگر.بسیاری ازاین میكروبها وقتی وارد بدن گوساله بشوند،موجب اسهال میشوند.می دانید میكروبهااز چه راهی وارد بدن گوساله می شوند؟بیشتر اوقات از راه بند ناف گوساله از راه بستر وجایگاه آلوده-به مدفوع گوساله ها وگاوهای بیمار-پستان كثیف گاو درزمان شیر خوردن،محل زایمان كثیف گاو درموقع تولد،ولوازم كثیف مانند سطل،چكمه ولباس دامدار،ممكن است آلوده شود دستكاری گاو وگوساله درموقع زایمان بادستان ضدعفونی نشده وخوب ضدعفونی نكردن بند ناف نیز ممكن است گوساله ها رامبتلا به اسهال كند.برای جلوگیری ازورود میكروبها به بدن دام باید به تمیزی وبهداشت محل زندگی گوساله توجه كنیم.

برای دریافت اینجا کلیک کنید