گزارش کار اموزی در كارخانه رنگ پودی سمند آرا

توضیحات

 گزارش کار اموزی در كارخانه رنگ پودی سمند آرا دارای 70 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد گزارش کار اموزی در كارخانه رنگ پودی سمند آرا  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی گزارش کار اموزی در كارخانه رنگ پودی سمند آرا،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن گزارش کار اموزی در كارخانه رنگ پودی سمند آرا :

گزارش کار اموزی در كارخانه رنگ پودی سمند آرا

موضوع : رنگ و رزین
مقدمه
آخر نقش سمفونی تحریك آموزی را به نام رنگ تدارك دیده و چشم انسان را به گونه ای طراحی كرده است كه بالغ بر یك میلیون و نیم تك ـ نت آن را دریابد
در دنیای امروزی رنگ نقش بسیار مهمی را در تمامی اركان زندگی بشری ایفا میكند رنگ پدیده ای است كه از جهات متفاوتی مورد بحث میباشد به نحوی كه:
1- هنرمند ،‌به اثرات رنگ از نظر زیبا شناسی توجه نموده و نفوذ معنوی رنگ و خلاقیت آن را بررسی میكند .

2- و بالاخرع شیمیدان ها به ساختمان مولكولی رنگها و طریقه تهبه آنها از مواد اولیه ،‌توجه دارند .
بر اساس تولید منطقه ای ، اولین تولید كننده رنگ در جهان اروپا بوده كه از آن میان ، آلمان با حدود 22% سهم جهانی رتبه اول را دارد .

تشكر :
از تمام كسانی كه مرا همراهی و تشویق كرده اند تا بتوانم با موفقیت و سرافرازی كارشناسی را پشت سر گذارم از جمله پدر و مادر و تمام اساتیدی كه با تمام وجود مرا به به تشویفق به این امر كرده اند نهایت تشكر و قدردانی را دارم .

فهرست
فصل اول: آشنایی كلی با مكان كارآموزی

فصل دوم : ارزیابی بخش های مرتبط با رشته علمی كارآموز
رنگهای تولیدی مورد مصرف در صنایع نساجی
مواد اضافه شونده
مواد یكنواخت كننده :
مواد حمل كننده :
رزین ها :
روغن ها :
رنگدانه ها و خواص فیزیكی آنها :
فصل سوم:‌آزمون آموخته ها ،‌نتایج و پیشنهادات

فصل اول :
آشنایی كلی با مكان كارآموزی
كارخانه رنگ پودری سمند علاوه بر تولید رنگ ورزین به رنگ آمیزی قطعات خودرو به صورت الكترو استاتیك می پزدازد .
این كارخانه به مساحت 2 هكتار بوده و دارای 3 واحد مجزای كنترل كیفی بوده و با سرمایه بالغ بر000/000/000/10 تومان مشغول فعالیت میباشد این سمایه شامل دستگاههای مجهز كه تماماً از سوئیس وارد شده میباشد .
در بخش ورودی كارخانه و در اولین سوله دستگاهی وجود دارد كه پیگفت یا همان رنگدانه را هم می زند و تبدیل میكند .
به گفته مسئول آن بخش :
رنگهای مصنوعی یا شیمیایی یا سنتزی را میتوان از نقطه نظرهای كاربردی و یا ساختمانی طبقه بندی نوده دراین مبحث ، ما به بررسی تعدادی از مهمترین رنگهای سنتزی بر اساس ساختار شیمیایی آنها می پردازیم لازم به ذكر است كه هر یك از آنها میتوانند از لحاظ كاربردی به صورت یك رنگینه و با یك رنگدانه مورد مصرف قرار گیرند .
دراین بخش هدف تولید رنگهای آزوئی است .
به گفته وی :
كشف تركیبات و.یآرو توسط گریس در انگلستان اساس توسعه بزرگترین گروه مواد رنگزا ( رنگهای آزو )را فراهم آورد و اولین ماده رنگزای به نام قهوه ای بسیمارك در سال 1863 توسط مارتیوس تهیه شد .

این رنگها عمده ترین رنگهای سنتزی هستند كه تقریبا بیش از 50% تمام رنگینه ها و رنگدانه ها را تشكیل میدهند بطور كلی رنگهای آزو دارای یك یا چند كروموفور آزو ( -N=N-) در ساختار مولكولی خود میباشند و ساخت این گونه رنگه شامل دو مرحله دی آزوته كردن و كوپله كردن است .
در مرحله اول از یك آمین آروماتیك نوع اول ، یون دی آزونیوم حاصل میشود كه میتواند طی مرحله دوم با تركیبات غنی از الكترون مانند یك تركیب خنلی و یا آریل آمین جفت ( پوكل ) شود .
در مرحله اول این واكنش یون دی آزونیوم حاصله به دلیل اتصال به یك سیستم آروماتیك و رزنانس بار مثبت در حلقه ، پایدار است ولی با كمك پایین آوردن درجه حرارت واكنش ،‌به زیر موجبات پایداری بیشتر آنرا فراهم میكنیم .
در مرحله دوم ابتدا باید تركیبی كه دارای گروههای الكترون دهنده قوی مانند –OH و

–NH2 باشند بكار برد تا جهت انجام واكنش استخلاف الكتروفیلی فعالیت خوبی از خود نشان دهند زیرا كایتون دی آزونیوم الكترو فیل ضعیفی است و درنهایت عمل جفت شدن در منطقه غنی از الكترون انجام میشود .
به گفته مسئول در این قسمت از رنگدانه قرمز پارا نام می بریم كه هم به عنوان یك رنگینه و هم رنگدانه بكار برده میشود قرمز پارا با ساختار شیمیایی خاص از دسته رنگهای مونوآزواست

كه فاقد گروههای آینونیك مانند كربو كسیلیك و یا سولفونیك اسید بوده و در نتیجه در اب نامحلول میباشد و از جفت شدن پارانیترو و آینلین در از ته شده با 2- نفتل بدست می آید و دارای سایه های زرد تا آی ( قرمز متقابل به زرد تا قرمز متقابل به آبی ) است و در صنایع نساجی برای رنگرزی پشم ، ابریشم ، نایلون ، كاغذ و چرم بكار رفته و همچنین در صنایع رنگ بدلیل مقاومت اسیدی و بازی خوب ، قدرت پوشش و ارزان قیمت بودن انرژی در ساخت رنگهای هوا خشك بیرونی كاربرد دارد
این رنگدانه برای اولین با در سال 1885 ساخته شد و كاربرد آن در روغنها و حلال ها موجب پدیده رو افتادن میشود
از انواع دیگر رنگهای آزو كه در این كارخانه تولید میشود در دسته بیش آزو قرار میگیرد میتوان از قرمز كنگو نام برد كه از رنگهای قدیمی و معروف است و از جفت شدن بنزیدین تترا آزوته شده با دو مول 1- نفتیل آمین -4- سولفونیم اسید بدست می آید .
این رنگها برای رنگ كردن الیاف سلولوزی مانند پنبه مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین به عنوان معرف كاربرد دارد زیرا در محیط های بازی و اسیدی به ترتیب از قرمز به آبی تغییر می دهد كه فقط در نتیجه تغییر ساختار رزنانس آن میباشد . در قسمتهای دیگر نز به همین ترتیب دستگاههای مختلف مرتبط به رنگ وجود دارد كه در بخش ارزیابی به آنها نیز خواهیم پرداخت ولی از جمله مهمترین بخش های این كارخانه كه جزء بخش های كلیدی و قلب كارخان است بخش كنترل كیفی آن میباشد ولی به علت محدودیتهایی كه در قوانین كارخانه وجود دارد نمیتوان از آنجا اطلاعات دقیقی به دست آورد .

فصل دوم :
ارزیابی بخش های مرتبط با رشته علمی كارآموز
از جمله رنگهای معروف این كارخانه طبق گفته مسئول بخش نارجی II است .
كه به عنوان رنگینه و رنگدانه كاربد فراوانی دارد و از جفت شدن تركسب سولفا ینلیك اسید دی آزوته شده و 2- نفتیل بدست میآید . و چنانچه بصورت رنگینه مورد مصرف قرار گیرد دارای ساختاری خاص است این رنگینه كه در صنعت نساجی به بتانفتل اورانژ معروف است برای رنگرزی پشم ، ابریشم ، نایلون ، كاغذ و چرم بكار میرود
ولی اگر به عنوا رنگدانه مصرف شود تركیب حاصله را درون سوسپانسیونی از هیدروكسید آلومینیوم وارد كرده و با افزودن باریم رسوب میدهند كه ساختار شیمیایی نمك باریم حاصله را میتوان به

صورت خاص نشان داد .
این رنگدانه كه به نارنجی ایرانی معروف است یك رنگدانه بسیار شفاف درخشانی بوده كه در ساخت جوهر های چاپ و رنگهای كوره ای برای تزئین فلزات بكار میرود .
مقاومت حرارتی آن خوب ولی مقاومت نوری و شیمیایی ضعیفی دارد .
در بخش دیگر كارخانه رنگهای آنترا كینونی تولید میشود طبق گفته مسئول این بخش ماده اولیه اصلی این رنگها تركیب شیمیایی آنتراسن است كه در اثر اكسیداسیون است به ماده رنگی آنتراكینون تبدیل میشود.
مشتقات آنتراكینون ماده حد وسط ، برای تولید رنگهای آنتراكینونی میباشد ساده ترنی ومتداول ترین رنگهای آنتراكینونی دارای گروههای آمینی و یا آمین اسنتحلاف شده در موقعیت های 1 و 4 هسته آنتراكینون هستند .
این مواد به دلیل داشتن رنگهای آبی مایل به قرمز و شفافیت ، ثبات نوری و همچنین مقاومت حرارتی ، اهمیت بسزایی دارند دلیل گرانی قیمت ، صرفاً برای مقاصدی كه به كیفیت بسیار بالائی نیازمند بكار میروند .
تهیه رنگهای آنتراكینونی محلول شامل چندین مرحله است كه عمدتاً از حد واسط خاص بدست می آید و
اما برای تهیه رنگهای آنتراكینونی نامحلول ، از یك حد وسط دیگری كه همان 1و4- دی هیدروكسی آنتراكینون است استفاده میشود .
علاوه بر رنگهای ساده ، هسته آنتراكینون بعنوان یك واحد سازنده در ساختمان رنگهایی كه دارای چندین حلقه نسبتاً بزرگ هستند بكار میرود كه میتوان به عنوان نمونه از آبی ایندانترن نام برد كه دلیل ثبات آن در ر برابر نور ، شستشو و موارد سفید كننده ، جهت رنگرزی الیاف سلولزی بویژه پنبه

كاربرد داشته و همچنین بعنوان رنگدانه برای استفاده در رنگهای خارجی و نهایی اتومبیل مناسب است .
از دیگر مواردی كه میتوان در بخش رنگهای آنتراكینونی میتوان نام برد رنگ معروف آلیزارین است كه دارای ساختار شیمیایی فوق میباشد نوع طبیعی رنگ فوق همان قرمز روناس است كه از ریشه گیاه روناس بدست می آید ونوع مصنوعی آن آلیزارین نام دارد كه البته مهمترین موارد استعمال آن به عنوان یك حد واسط در ساختن رنگهایی كه به صورت كمپلكس با فلزات بكار میروند مانند قرز بوقلمون كه كمپلكس مضاعفی از آلومینیوم و كلسیم است این رنگ هم به عنوان رنگینه و هم رنگدانه كاربرد داشته و در مقابل نور بسیار مقاوم است .
از دیگر رنگهای تولیدی رنگهای ایندبگوئید یا همان نیل یك زنگ معروفی است كه دو روش تولید را داراست : در روش اول ابتدا با استفاده از آنیلین واكنش تركیب فنیل گلایسین را تهیه كرده

و سپس آن را با كمك هیدروكسید پتاسیم ذوب قلیایی نموده و ماده ای به نام ایندو كسیل بدست می آید كه بعد از اكسیداسیون آن در محلول قلیایی ایندیگو تولید میشود .
چنانچه در مرحله های ذوب از سوی آمید استفاده شود راندمان عمل افزایش خواهد یافت .
روش بعدی هیومان نام دارد كه روش خاص است .
رنگ نیل به عنوان یك رنگینه برای رنگرزی الیاف سلولوزی و ا لیاف پشمی كاربرد دارد و همچنین میتوان با جانشین كردن اتم گوگرد به جای گروه –NH- رنگهای تیوانیدیگو را بدست آورد كه قرمز خام بوده و دوام نوری خوبی دارد و میتوان از آنها بعنوان رنگدانه در رنگهای نهایی اتومبیل استفاده نمود . یكی از نمونه های آن بنفش ایندیگو است كه ساختار آن به صورت خاص میباشد .
طبق گفته مسئول گروه دیگر رنگها رنگهای تری آریل متان است .
این رنگها كه از قدیمی ترین رنگهای سنتزی هستند بود و دسته رنگهای كاتیونی یا باری ورنگهای آینونی یا اسیدی تقسیم میشوند كه د سته اول عموماً غیر قابل حل در آب بوده و بیشتر به صورت رنگدانه كاربرد دارند و برای اولین بار تحت نام رنگدانه خانال در كشور آلمان تهیه شدند همچنانكه از نام آنها مشخص است ، سیستم كروموفوری این رنگها از كربنی كه به سه حلقه آروماتیك متصل است تشكیل یافته و اكسو كرومهای آن ها بیشتر از گروههای آمینی ساده یا استحلاف شده میباشد .
همان طور كه اشاره شد این رنگها به صورت رنگینه در صنایع كاغذ سازی بكار میروند ، ثبات نوری آنها كم ، ولی مقاومت حرارتی یهتری دارند ویخه عنوان رنگدانه جهت تهیه جوهر های رنگی قابل استفاده هستند از انواع آینونیك این رنگها میتوان فنل فنالین را نام برد .
آنچه در این جا قابل توجه است استفاده از رزورسینول بجای فنل میباشد كه چنانچه در واكنش های فوق الذكر از رزورسینول بهره ببریم در ابتدا در هیدروكسی فلوران را خواهیم داشت كه سپس در محیط قلیایی بوده و به همین دلیل به رنگی به نام اورانین تبدیل میشود كه دارای خاصیت فلورسانس بوده وبه همین دلیل در عملیات نجات زیر دریایی و زیر زمینی بكار میرود همچنین به عنوان رنگدانه در مركبهای چاپ و بعضی پوششهای تزئینی فلزات كاربرد دارد .

از دیگر رنگهای تولیدی این واحد صنعتی رنگهای فتالوسیانین میباشد این رنگها كه از نظر كاربردی بیشتر به صورت رنگدانه تولید و مصرف میشوند یك طیف رنگی سبز مایل به زرد تا آبی تیره را در برگرفته و از مهمترین انواع آن میتوان آبی متالوسیانین را نام برد كه همان فتالوسیانین مس است و آن را به دو رش ذوبی و حلالی تهیه میكنند .
فتالوسیانین خام بدست آمده را در اسید سولفوریك سرد و غلیظ حل نموده و سپس در آب گرم رسوب گیری مینمایند زیرا این تركیب در آب و حلالهای آلی غیر قابل حل است .
فتالوسیانین مس حداقل در چهار فرم بلوری وجود دارد كه دو نوع عمده آن آنجا بازمینه قرمز و بتا با بلورهای سوزنی دراز است و فتالوسیانین خام ا زنوع بتا بوده و در فرآیند بعدی به آلفا تبدیل م

یشود.
جهت تهیه منالوسیانین مس ابتدا فتالایمید را تهیه نمود كه یكی از روش های خاص است سپس از حد واسط بدست آمده میتوان استفاده كرد چنانچه 14 الی 16 اتم هیدروژن ساختار با اتمهای كلر جایگزین شوند فتالوسیانین سبز بوجو می آید و اگر از اتمهای برم نیز بكار روند ، فتالوسیانیون سبز

با زمینه زرد ایجاد میشود و از این جهت رنگدانه فتالوسیانین سبز با دو سایه ابی زرد در دسترس است .
بطور كلی فتالوسیانین دارای قدرت رنگدهندگی بسیار بالایی هستند و با مقاومت نوری و شیمیایی بسیار خوب و همچنین قیمت مناسب نه تنها در صنایع مركب ،‌چاپ و رنگهای نقاشی بكار میروند بلكه در رنگهای نهایی متالیك اتومبیل نیز كاربرد داشته و حتی انواع سولفونه شده آنها را كه محلول در اب هستند میتوان به عنوان یك رنگینه در رنگرزی الیاف پنبه ای و كاغذ استفاده كرد .

از دیگر ر نگهای تولیدی نیترو و نیتروز هستند .
گروه نیترو در هر رنگی با هر ونه ساختار شیمیایی میتواند موجود باشد ولی در اغلب رنگهای نیترو این عامل به عنوان تنها سیستم رنگزا محسوب میشود كه به كمك گروههای اكسوكروم مانند هیدروكسیل یا آمینو ، و در نتیجه رزونانس حاصله بین دو یا چند فرم توتومری رنگ نهایی ایجاد میشود .
اولین رنگ نینرو تجاری اسید پیكریك بوده كه به عنوان یك رنگینه اسیدی با رنگ زرد مایل به سبز برای رنگرزی ابریشم بكار رفت ولی بتدریج به علت سمیت آن كنار گذاشته شد و همچنین از انواع دیگر این دسته می توانزرد مارتیوس را نام برد .
بطور كلی این رنگها در طی فرایند تیترو دار كردن تركیبات آروماتیك بدست می آیند مانند زردنفتول S كه تحت واكنش های خاص بدست می آید .

ولی میتوان ساختار نیتروفنیل آمین ها نیز نام برد كه شمای آن به صورتی خاصی است و بر حسب گروه X رنگهای متفاوتی بدست می آید و خود آن طی واكنش های خاص تولید میشود .
مهمترین كاربرد رنگها ینیترو در رنگرزی پلی استرها و رنگهای مواست ولی رنگهای نیتروز كه عمدتاً در صنایع كاغذ بكار می روند در واقع مشتقات كمپلكس فلزی هستند كه مهمترین آنها كمپلكس های آهن است كه به عنوان مثال میتوان از رنگ سبز نفتل Y نام برد كه در صنعت چاپ

كاربرد دارد .
از جمله دیگر رنگهای تولیدی این كارخانه رنگهای گوگردی است
این رنگها كه بیشتر به صورت رنگینه كاربرد دارند تركیبات بی شكل باوزن ؟ بالا هستند و به

همین دلیل مطالعه ساختار و مكانیسم تشكیل آن ها امری مشكل بوده و از لحاظ رنگی طیف وسیعی از زرد تا سیاه را در بر گرفته اند كه عمدتاً برای رنگرزی پنبه بكار میروند ولی آنچه بیش از همه مورد توجه است ، قیمت ارزان آن است رنگینه های گوگردی از نظر كاربردی مشابه رنگینه های حفی هستند زیرا قابل حل در آب نبوده و ابتدا باید احیا شوند تا به فرم محلول ، درآیند بطوریكه برخی از محصولات تجاری آنها شامل مخلوط رنگ و مقداری از عوامل كاهنده است كه آن را در آب قابل حل مینماید .

بخش دیگر تولیدات مورد مصرف در صنایع نساجی میباشد .
یكی ازصنایع مهم در دنیای امروزی صنعت نساجی است كه قدمت آن به هزاران سال قبل از میلاد مسیح باز میگردد و كشورهای چین ،‌هند ، مصر و ایران دراین صنعت پیشقدم هستند .
بطوریكه كشفیات غار كمربندی بهشهر مربوط به 6000 سال قبل از میلاد مسیح نشان میدهد كه ریسندگی پشم گوسفند و بوی بز آن زمان ها متداول بوده است .
صنعت نساجی از سه بخش عمده ریسندگی ، بافندگی ، و رنگرزی تشكیل شده كه در مرحله ریسندگی ، الیاف خام طی عملیاتی تبدیل به نخ میشوند در مرحله بافندگی ، نخها به پارچه تبدیل میشود و در بخش رنگرزی عملیات رنگ آمیزی صورت میگیرد.
بطور كلی رنگرزی منسوجان بر اساس نفوذ و جذب سطحی انجام میشود ، بنابراین باید به شیمی فیزیك ، جذب سطحی و نفوذ ، خواص شیمیایی و فیزیكی رنگها و همچنین منسوجات و الیاف آگاهی كامل داشت .
دراین بخش ابتدا به شرح مختصری از مهمترین انواع رنگهای تولیدی مورد استفاده در صنعت نساجی می پزدازیم و سپس به ساختار آن خواهیم پرداخت .

رنگینه های اسیدی :
معمولاً محیط رنگرزی این رنگینه ها اسیدی است و شامل اسیدهایی مانند اسید سولفوریك یا استیك و یا فرمیك میباشد از نظر شیمیایی رنگینه های اسیدی شامل مشتقات آزو ، تری آریل متان ، آنتراكینون ، نیترو و; هستند.

برای رنگ كردن ابریشم ، پلی آمید و ; به كار میروند
مقاومت رنگینه های اسیدی بسیار متغیر است و به ساختمان شمیایی آنها بستگی دارد و به طور كلی برای ایجاد رنگهای روشن بكار میرود .

رنگینه بازی :
این رنگینه ها كه از نظر شیمیایی به رنگهای كاتیونی معروف هستند بیشتر به عنوان رنگدانه به كار میروند ولی چنانچه به صورت ؟ در آیند ، در آب محلول بوده و برای رنگ كردن كاغذ ، چرم و ;. استفاده میشود .

رنگینه های مستقیم :

رنگینه های مستقیم عمدتاً از رنگینه های پلی آزو با وزن مولكولی بالا هستند كه بدون كار گیری دندانه برای رنگرزی الیاف سلولوزی ، كاغذ استفاده میشود زیرا آنها در واقع رنگهای آیفونی هستند كه در محیط آبكی شامل الكترولیت ، میتوانند با مواضع قطبی الیاف متصل شوند مانند فرض كنگو.

رنگینه های حلال :
این رنگینه شامل رنگهای مونو و بیس آزو و یا مشتقات آنتراكینونی و .. میباشند ولی با این تفاوت كه حاوی گروههای قابل حل در آب ، مانند گروههای سولفونیك نبوده و لذا باید آنها را با حلالهای آلی مانند الكلها بكار برند و عموماً برای رنگ كردن مواد طبیعی ، روغن ها و ; استفاده میشود.

رنگینه نارنجی سودان G و رنگینه خاص كاربرد دارد .

رنگینه دیسپرس :
رنگینه های دیسپرس مانند رنگینه های حلال ، اغلب از انواع شیمیایی آزو و آنتراكینون بوده كه مانند آنها دارای گروههای قابل حل نظیر سولوفونیك اسید نمیباشند ولی در عوض گروههای آمینو یا آمینوی استخلاف شده دارند . و چنانچه در محییط های آبكی مصرف شوند حتماً باید با مواد دیسپرس كننده بكار روند زیرا در آب نامحلول بوده ولی در حلال های آلی قابل حل هستند این رنگینه ها تمایل به جذب در هیچ الیافی بجز استات ها و الیاف مصنوعی از قبیل نایلون و ; را ندارند .

رنگینه های خمی :
این رنگینه ها بیشتر از ساختار شیمیایی ایندیگوئید و تیوانیدیگوئید بوده و رنگهای نامحلولی هستند كه در حضور یك ماده احیاء كننده نظیر بی سولفیت سدیم احیاء شده و به صورت لوكوی محلول در می آیند و بدین ترتیب موقتاً در محیط آبی حل شده و جذب الیاف میشوند ، كه این عمل در حضور یك ماده قلیایی مانند سود سوز آور تكمیل گشته وبه اصطلاح میگویند خم رنگرزی آماده شده است .

رنگینه های دندانه ای یا كمپلكس فلزی :
رنگینه های فوق بیشتر از انواع شیمیایی آزو و آنتراكینونی بوده كه عموماً دارای گروههای هیدروكسیل در موقعیتهای هستند كه میتوانند با فلزاتی نظیر كروم ، كبالت ، مس ، قلع بنمایند تا سرعت رنگرزی بالا رفته و مهمتر از آن ، ثیبات رنگرزی را سبب شوند .
در این ارتباط در رنگرزی به اصطلاحی بر می خوریم به نام دندانه زدن ، مقصود از دندانه

زدن یعنی هلال استفاده از املاح فلزات قابل تركیب با آب ، كه میتواند جهت تشكیل كمپلكس فلزی بكار رود .

رنگینه های راكتیو :
رنگهای راكتیو برای اولین بار در اواسط دهه 1950 توسط كمپانی ICI ابداع شدند . این رنگها با سهم كاربردی 25% بالاترین سهم كاربردی رنگها را به خود اختصاص داده اند . رنگینه های راكتیو دارای عوامل فعالی هستند بكمه میتوانند تحت شرایط قلیایی و با گروههای هیدروكسیل و یا آمینی الیافی مانند پشم ، سلولز . پلی آمیدها پیوند شیمیایی تشكیل دهند و به هم

ین دلیل این رنگینه ها را راكتیو مینامند .رنگینه های راكتیو عمدتاً از ساختار های پشمهای آزو یا آنتراكینونی هستند كه 50% آنها دارای گروه راكتیو مونو ویادی كلرو تری آزینیل هستند لازم به ذكر است كه ساختارهای شیمیایی متفاوت دیگری نیز در این دسته از رنگینه ها موجود هستند كه بنام به كمپانی سازنده آنها با نام های تجاری مختلفی معروف شده اند مانند رنگینه راكتیوی كه دارای ساختار پریمیدین در مولكول خود هستند .

رنگینه های اینگرین :
این رنگینه ها كه به آنها رنگینه های توسعه یافته نیز میگویند در داخل الیاف ساخته میشوند بدین ترتیب كه اجزای سازنده رنگینه ها بقدر كافی كوچك هستند كه به درون فضاهای خالی الیاف نفوذ میكنند و سپس در آن جا وارد واكنش میشوند .
زمانیكه رنگ در داخل الیاف ایجاد شد ، در همان جا حبس شده و بدلیل اینكه اندازه مولكول حاصله بزرگتر است ، دیگر قادر به بیرون آمدن نیستند یك مثال در این مورد میتواند قرمز ـ پارا باشد كه یك رنگینه اینگرین برای الیاف كتان محسوب میشود و الیاف را در محلولی از بتا ـ نفتل و سپس در محلولی از پارانیتر و آینلین دی آزوته شده قرار میدهند تا واكنش تشكیل رنگ كامل گردد .

مواد اضافه شده :
در صنایع رنگ سازی یكی از مهمترین عوامل مواداضافه شونده میباشد .
آب معدنی كه دارای اصلاح كلسیم و منیزیم است ، به آب سخت معروف بوده و این املاح می توانند با مولكولهای رنگینه تولید رسوبهای نامحلول كرده و رنگرزی رابا اشكال مواجه میكنند بنابراین میتوان از مواد سختی گیر آب كه شامل تركیبات معدنی و یا آلی هستند استفاده نمود تا با املاح كلسیم و منیزیم تولدی كمپلكس محلول نمایند و معیاری آنها را غیر فعال كنند .

مواد تر كننده و یا نفوذ كننده :
این مواد كشش سطحی آب را روی لیف پایین آورده و بدین ترتیب آب ، بهتر به درون آن نفوذ كرده و رنگ را به همراه خود بداخل الیاف میبرند و موجب رنگرزی یكنواخت تری میشوند تركننده ها ، دیسپرس كننده ها شوینده ها ساختمان شیمیایی مشابهی دارند كه میتوانند این عمل را انجام دهند .

مواد ضد مهاجرت :

حركت رنگینه را هنگام خشك كردن پارچه از قسمتهای خیس به نواحی خشك شده ، جابجایی گویند .
مواد یكنواخت كننده : مواد یكنواخت كننده را جهت جلوگیری از پخش نایكنواخت رنگینه در الیاف بكار میبرند كه به دلیل میل جذبی شدید بعضی از رنگینه به طرف الیاف ایجاد میشود و به دو دسته تقسیم میشوند یكنواخت كننده های الیاف دوست و رنگینه دوست .

دسته اول :

دسته اول كه میل جذبی بیشتری در مقایسه با رنگینه نسبت به الیاف دارند به سرعت ، مكان های رنگینه پذیر را اشغال میكنند و در طی عملیات رنگرزی تدریجاً جای خود را به مولكول رنگینه میدهند و بدین ترتیب از تجمع مولكولهای رنگینه در یك نقطه جلوگیری میكنند .

دسته دوم :
ولی مواد یكنواخت كننده رنگینه دوست در حمام رنگرزی جذب مولكولهای رنگینه شده و میل جذبی آنها را كاهش میدهند و در طی رنگرزی به آرامی از مولكولهای رنگینه جداشده و باعث یكنواختی عمل میشوند .
یكنواخت كننده هایی كه برای رنگرزی الیاف آكریلیك با رنگینه های كاتیونی به كار میروند ، كند كننده نام دارند .
این ها مولكولهای بی رنگی هستند كه خواص آنها با رنگینه كاتیونی تشابه زیادی دارند .

مواد حمل كننده :
این مواد جهت رنگرزی الیاف پلی استر با رنگینه های دیسپرس بكار میبرند بدین ترتیب كه الیاف پلی استر ، حتی در دمای جوش نیز به رنگینه های دیسپرس اجازه ورود نمیدهند و مواد حمل كننده باعث متورم شدن الیاف پلی استر و باز شدن ساختار آن شده و رنگینه موقعیت نفوذ به داخل آن را می یابد و بعد از اتمام رنگرزی وسرد شدن حمام ، الیاف ساختار خود را بسته و مولكولهای رنگینه در آن محبوس میشوند .

صنعت رنگ:
اصولاً رنگ در صنایع رنگ سازی وسیله ای برای پوشش اجسام است كه جهت حفاظت و تزئین آنها بكار میرود و عموماً از اختلاط اجزای ذیل حاصل میشود .

رزین ـ رنگدانه ـ حلال و مواد اضافه شونده
كار اصلی این صنعت پخش كردن یكنواخت رنگدانه در رزین میباشد كه پایداری آن به نیروهای چسبندگی بین سطح تماس ذرات رنگدانه و رزین بستگی دارد.

رزین ها :
رزین ها از نظر منشاء تهیه به دو دسته طبیعی و سنتزی تقسیم میشوند
رزین های طبیعی در واقع همان صمغ درختان یا گیاهان هستند و یا به نوعی مانند قیر و آسفالت از طبیعت بدست می آیند به عنوان مثال گام روزین ، نوعی صمغ است كه از درخت كتاج استخراج میشود و مخلوطی از اسیدهای آبتیك و پیماریك است .
بطور كلی گام روزین باعث افزایش چسبندگی ، سختی ، مقاومت در مقابل محلولهای صابونی وبازی و از طرفی باعث كاهش رنگ نهایی ، انعطاف پذیری میشود .
رزین ها را از جهات مختلفی تقسیم بندی میكنند كه یكی از آنها نحوه خشك شدن رزین ها میباشد و بر این اساس به دو دسته قابل تبدیل و غیر قابل تبدیل طبقه بندی میكنند .
مهمترین رزین های قابل تبدیل شامل رزین های آلكیدی ـ اپوكسی ـ آمینو ـ فنلی ـ پلی اورتان و سیلیكونی هستند و رزین های غیر قابل تبدیل شامل رزینهای سلولزی ـ لاستیك كلردار شده ـ و ینلیلی و آكریلیك میباشند .

رزین های غیر قابل تبدیل ، ابتدا در یك محلول ، حل یا پخش میشوند و بعد از كاربرد با تبخیر حلال ایجاد یك فیلم چسبناك میكنند .

رزین های آلكیدی :
اصولاً كلمه آكلید مخفف دو كلمه الكل و اسید است و این رزینها كه از مهمترین و پر مصرف ترین رزینهای موجود هستند در واقع پلی استر ها حاصل از یك پلی اسید و یك پلی الكل می باشند كه در حضور یك روغن و یا اسید چرب یك ظرفیتی تشكیل شده اند و به همین دلیل به انها رزین آلكیدی اصلاح شده گویند قابل ذكر است كه رزین آلكیدها در مقایسه با رزین های دیگر از میانگین ورن مولكولی كمتری برخوردار است( 10000-1000) رزین آلكید در واقع نوعی پلیمر تراكمی است كه با خروج آب به عنوان محصول جانبی همراه است .
چنانچه برای تهیه آن از اسید چرب استفاده شود یك واكنش یك مرحله ای خواهد بود و هر سه ماده اولیه آنقدر حرارت داده میشوند تا واكنش استری شدن كامل شود و رزین حاصله ، ا زرنگ و كیفیت بهتری برخوردار شود ولی عموماًٌ در تهیه زرین آلكیدها از روغن استفاده میشود و بنابراین واكنش دو مرحله ای خواهد بود زیرا استر حاصل از واكنش الكل پلی هیدروكسی با اسید چند ظرفیتی در داخل روغن كه خود یك تری گلیسرید است محلول نبوده و رسوب خواهد نمود و بدین ترتیب اثرات منفی روی خواص نهایی رزین خواهد شد بنابراین باید ابتدا روغم را تحت واكنش الكلاین به مونو گلیسرید تبدیل كرد و بعد عمل استری شدن انجام داد .

روغن ها :
روغن ها با توجه به تعداد پیوندهای غیر اشباع اسیدهای چرب آنها ، عمدتاً به دو دسته خشك شونده و خشك نشونده تقسیم میشوند و ما بین اینها روغن های نیمه خشك شونده نیز هستند .
بطور كلی روغن های خشك نشونده مانند كرچك از نظر پیوند دو گانه فقیر بوده و در نتیجه توانایی بسپارش نداشته و براحتی خشك نیمی شود و علت مصرف آنها بیشتر به دلیل انعطاف پذیری لا

یه فیلم رنگ است ولی روغن های خشك شونده مانند بزرك بر طبق مكانیسم خاص خود خشك میشوند البته یاد آوری این نكته ضروری است كه مكانیسم خشك شدن برای روغن های فردوج وغیر فردوج متفاوت است .
ابتدا روغن های فردوج را در نظر میگیریم .
در اولین مرحله ، اكسیژن هوا به پیوندهای دو گانه افزوده میشود و سپس رادیكال حاصله بر روی زنجیره كربنی میتواند به موقعیت های 4 و 6 نیز رزنانس كند و مجدداً در هر یك از این مكان ها میتواند ملكول اكسیژن بعدی اضافه شود و سپس دی رادیكال های حاصله میتوانند بر روی پیوندهای دوگانه مولكول روغن بعدی پیوند عرضی ایجاد نموده وبدین ترتیب پلی پر اكسید تولی

د میشود پلی پر اكسیدها در مجاورت نور و حرارت به رادیكال های آلكوكسی تبدیل شده و در واكنش با پیوند دو گانه منجر به تولید اتصال اتری میگردند و بدین ترتیب بسپارش پایان یافته و عمل خشك شدن صورت میگیرد .

رزین های اپوكسی :
رزین های اپوكسی بدلیل خصائص فراوان و متنوعی كه میتوانند داشته باشند ، مورد توجه هستند و عمدتاً از واكنش تراكمی دی فنل پروپان و اپی كلروهیدرین در حضور یك قلیا بدست می آیند .
یك رزین اپوكسی میتواند ماكزیمم دو عامل اپوكسی در دو انتهای زنجیر خود داشته باشد و تعداد n عامل هیدروكسیل ، كه باعث قطبی شدن این رزین و چسبندگی خوب آن بر روی سطوح فلزات میشود . همچنین اتصالات اتری ، بسیار پایدارتر از اتصالات استری هستند و بنابراین رزینهای اپوكسی دارای مقاومت شیمیایی خوبی میباشند.
وجود حلقه های بنزنی در رزینهای اپوكسی باعث سختی بیشتر و در نتیجه شكستگی پلیمر حاصله شده و بنابراین باید آنرا با تركیبات دیگر اصلاح نمود و در واقع موجبات سه بعدی شدن آن را فراهم آورد در این عمل ، گروههای اپوكسی و یا هیدروكسیل وارد واكنش میشوند واز آنجائیكه این گروه ها با فواصل زیادی نسبت به هم قرار دارند ، لذا رزین اپوكسی نهایی انعطاف پذیری بهتری خواهد داشت .
چنانچه در فرمول تهیه رزینهای اپوكسی مقدار بیسفنل A از مقدار اپی كلروهیدرین كمتر باشد رزینهای اپوكسی با سخت كننده هایی آمینی اشاره كرد .

رزین های آمینو :
این رزین ها عمدتاً كوپلیمری از فرم آلدئید با اوره یا ملامین میباشند و از آنجائیكه فیلم حاصله ا زآن ها بسیار شكننده و دارای چسبندگی كمی بر روی سطوح فلزی است لذا با رزین هایی كه محتوی گروه های فعال كربوكسیل و هیدرو كسیل هستند مانند رزین های آلكیدی و یا اپوكسی قابل امتزاج بوده و خواص مطلوبی به فیلم های حاصله میدهند .
واكنش افزایش آن به صورتی است كه باید در یك محیط قلیایی صورت گیرد چون در صنایع رنگ ، بیشتر سیستمهای حلالی مورد مصرف میباشد لذا میتوان از قطبیت آن كاسته و گروههای هیدوركسیل آزاد در رزین فوق را توسط یك واكنش تركیبی با یك الكل مناسب مانند بوتانل به

گروههای اتری تبدیل كرد تا خواص حلالیتی كاملا ً متفاوتی تز خود بروز دهند .
به همیم ترتیب رزین ملامین ـ فرم آلدئید نیز از نوع مونو متیلول تا هگزا متیلول میتواند تولید شود كه به عنوان مثال واكنش تشكیل هگزا متیولول ملامین ـ فرم آلدئید را در كارخانه جزء مهمترین واكنش ها میدانند این رزین ها میتوانند عمل اتری كردن را انجام دهند تا خاصیت حلالیت آنها متفاوت گردد .
رزین های اوره ای ، انحلال پذیری بیشتری نسبت به رزین های ملامینی دارند ولی رزین های ملامین اثر سخت كنندگی بارزتری از خود نشان میدهند .

رزین های فنلی :
این دسته از رزین ها از زمره رزین های سخت بوده و بر اثر بسپارش تراكمی فنل با یك آلدئید بدست می آید و بسته به PH محیط انواع متفاوتی دارند چنانچه تركیب فنل با آلدئیدی مانند فرم آلدئید در حضور كاتالیزور قلیایی مانند آمونیاك باشد تولید موتو ، دی یا تری متیلول فنل را خواهد كرد و سپس دراثر حرارت این مولكول ها متراكم شده و پیوند های اتری را سبب میشوند كه رزین حاصله رزول گویند .
همچنین مشخص است وزن ملكولی و قابلیت سخت شدن در اثر حرارت با افزایش نسبت آلدئید ، افزایش می یابد . این رزین ها در هر دو انتهای شاخه زنجیری خود منتهی به گروههای متیلولی میباشند كه فعال بوده و به همین دلیل این رزین های فنلی در دراز مدت تمایل به زردگرایی یا كدر شدن بویژه در مقابل نور دارند .
ولی چنانچه واكنش فنل با فرم آلدئید در حضور یك كاتالیزور اسیدی باشد ، دی فنل متان بدست می آید كه در اثر حرارت به رزینی تبدیل میشود به نام نووالاك میشود .
ا زآنجاییكه كه این رزین ها به گروه های فعالی مانند متیلول ختم نمی شوند سپس فعالیت قابل ملاحظه ای نیز ندارند .
بطور كلی رزین های فنلی برای ساخت قطعات مصرفی در صنایع الكتریكی ، مانند كلید و ; استفاده میشود .

زرین های پلی اورتان :
زرین های فوق از پلیمریزاسیون یا بسپارش تراكمی ایزو سیاناتهابادی ال ها یا پلی ال ها بدست می آیند كه به دو گروه یك بسته ای یا یك جزئی و دوبسته ای یا دو جزئی تفكیك میشوند .

الف ) رزین ه ای پلی اورتان یك دسته ای :
این رزیها خود به سه بخش
1) روغن های اورتانی
2) رزین های پلی اورتانی رطوبت خشك

3) رزین های بلوكه شده كوره ای

1) روغن های اورتاتی :
این سیستم از واكنش دی ایزوسیانات با روغن های خشك شونده بدست می آید بدین ترتیب كه ابتدا روغن خشك شونده با كمك یك پلی هیدروكسیل تبدیل به مونو گلسیرید میشود تا عوامل هیدروكسیل بوجود آید كه قادر به واكنش با گروههای ایزوسیانات باشد .
نسبت ایزوسیانات به گروه های هیدروكسیل حاصل بایستی طوری تنظیم شود كه محصول نهایی فاقد هرگونه گروه فعال و آزاد ایزوسیانات باشد .

2) رزین های پلی اورتان رطوبت خشك :
خشك شدن وسخت شدن نهایی این زرین ها به كمك رطوبت موجود در هوای اطراف از طریق واكنش های ایزوسیانات موجود در انتهای زنجیر پلیمری است كه با ایجاد پیوندهای رعضی فیلم حاصله را خشك و سخت میكنند ، كاربرد و استفاده از این سیستم بسیار حساس است و به محض تماس رنگ با رطوبت هوا خراب شده وبه صورت ژل در می آید وبدین ترتیب جهت افزایش پایداری سیستم از مواد جاذب رطوبت مانند اتیل اورتوفرمات استفاده میكنند .

برای دریافت اینجا کلیک کنید