توضیحات

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مفهوم و تعریف تربیت دارای 35 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مفهوم و تعریف تربیت  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مفهوم و تعریف تربیت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن مقاله مفهوم و تعریف تربیت :

مفهوم و تعریف تربیت

در بحث تربیت انسان ، مفهوم واژه تربیت بر پرورش دادن استعدادهاى انسانى یعنى فراهم کردن زمینه رشد استعدادهاى آدمى دلالت مى کند. این واژه از ریشه ((ربو)) به معنى زیادت و فزونى و رشد و برآمدن گرفته شده است ؛ و کاربردهاى گوناگون از این ریشه همه همین معنا را در بردارد. ((ربو)) نفس عمیق و بلند را گویند که موجب برآمدن سینه است . ((ربوه )) یعنى سرزمین بلند و مرتفع . ((رابیه )) نیز به همین معناست . و ((ربا)) یعنى افزون شد و نمو کرد که در اصطلاح شرع مخصوص به افزون شدن سرمایه با غیر از سود شرعى است .

((اربیتان )) دو قسمت گوشت بن ران در قسمت کشاله ران را گویند که بالا مى آید و حالت برآمدگى دارد. ((اربى علیه )) یعنى بر او اشراف و احاطه یافت . ((ربیت الولد فربا)) یعنى فرزند را تربیت کردم و او رشد کرد. در قرآن کریم همین معنا یعنى بزرگ کردن در مفهوم رشد جسمى آمده است .

((و قل رب ارحمهما کما ربیانى صغیرا.))
و بگو: پروردگارا، آن دو (پدر و مادر) را رحمت کن چنانکه مرا در خردى پروردند.
((قال الم نربک فینا ولیدا و لبثت فینا من عمرک سنین .))
(فرعون به موسى ) گفت : آیا تو را از کودکى در میان خود نپروردیم و سالیانى چند از عمرت پیش ما نماندى ؟

((راغب اصفهانى )) لغت شناس بزرگ مى نویسد: ((ربیت )) (تربیت کردم ) از واژه ((ربو)) است و گفته اند اصلش از مضاعف یعنى ((رب )) (ربب ) بوده است که یک حرف آن براى تخفیف در لفظ به حرف (ى ) تبدیل شده است مانند ((تظننت )) که ((تظنیت )) شده است .
((رب )) به معناى مالک ، خالق ، صاحب ، مدبر، مربى ، قیم ، سرور و منعم است و نیز اصلاح کننده هر چیزى را ((رب )) گویند. بنابراین ((رب )) به معناى مالک و مدبر و تربیت کننده است .
((راغب اصفهانى )) مى نویسد: ((رب )) در اصل به معنى تربیت و پرورش است یعنى ایجاد کردن حالتى پس از حالت دیگر در چیزى تا به حد نهایى و تام و کمال خود برسد.
آنچه در تربیت روى مى دهد همین مفهوم است و البته نقش ایجادى در تربیت از آن ((رب العالمین )) است و جز او همه نقش اعدادى دارند. بنابراین ، تربیت رفع موانع و ایجاد مقتضیات یعنى اعداد است تا استعدادهاى انسان از قوه به فعل درآید و شکوفا شود؛ و چون در تربیت اسلامى مقصد و مقصود ((کمال مطلق )) است مى توانیم تربیت را چنین تعریف کنیم :
((تربیت عبارت است از رفع موانع و ایجاد مقتضیات براى آنکه استعدادهاى انسان در جهت کمال مطلق شکوفا شود)).

انسان موجودى است با استعدادهاى شگفت و گرانقدر، چنانکه از رسول خدا(ص ) روایت شده است که فرمود:
((الناس معادن کمعادن الذهب و الفضه .))
مردم چون معادن طلا و نقره اند.
با این تعبیر باید آنچه را که مانع شکوفایى استعدادهاى انسان است رفع کرد و زمینه هاى مساعد را فراهم ساخت تا استعدادهاى انسان به فعلیت رسد و انسان متصف به صفات و کمالات الهى شود؛ و این تحول با اهتمام و کوشش خود انسان میسر مى شود. بدین ترتیب تربیت با رفع موانع و ایجاد مقتضیات شکل مى گیرد.

استقلال
استقلال فردی یعنی آزادی فردی در چارچوب قواعدی که باید «توسط برخی نهادها که قدرت لازم را دارند» تعریف و اجرایی شود (هایک، 1960: 139). این سنگ بنا نهاده شده و در همان‌حال، توسط یک چارچوب قانونی اجرایی موثر (همان، 144) یا به‌ طور خاص، با قاعده قانون خصوصی یا مدنی ایجادکننده جامعه مدنی قانونی محدود شده است. استقلال فردی به معنای خودمختاری فرد با توجه به محدودیت‌های قواعد قانونی است، قواعدی که محتوای حقوق مالکیت را تعریف نموده و محدودیت‌های آزادی قرارداد را تنظیم می‌کنند. به دلیل این‌که نظام‌های قانون خصوصی درگذر زمان تغییر می‌کنند و به طور خاص، در تعریف روش‌هایی که محتوای حقوق مالکیت را تعریف و آزادی قراردادها را تنظیم می‌کنند، با هم متفاوت هستند،

«استقلال فردی» در گذر زمان و در نظام‌های قانونی مختلف معانی متفاوتی داشته است (هایک، 1960: 299، 1948: 19). این موضوع این پرسش را پیش می‌کشد که کدام معیار باید برای ارزیابی تناسب یا کفایت قواعد قانونی بالقوه جایگزین به‌کار گرفته شود. مشخصا، چنین معیاری نمی‌تواند صرفا از اصل استقلال فردی اتخاذ شود، به دلیل این‌که، همان‌طور که در بالا هم بیان شد، ایده‌ استقلال فردی در یک نظام قانونی خاص دارای معنای نسبی است. بنابراین، آزادی فردی نمی‌تواند به‌ مثابه یک معیار استاندارد در برابر یک نظام قانونی خاص به‌کار رود که خود باید مورد قضاوت و بازبینی قرار گیرد.

استقلال در دوران نوجوانی
استقلال در دوران نوجوانی، حالت خاص و تحولی استقلال در دوران حیات است. بدین معنی كه تا قبل از بلوغ ، فرد نسبت به اعمال خود اگر چه مسئول است، اما به لحاظ حقوقی و شرعی پاسخ گو نیست و پاسخ گویی به عهده ولی و قیم قهری و شرعی اوست و به محض وقوع بلوغ ، شخصاً باید در پیشگاه قانون جواب گو باشد و تبعات و پیامدهای اعمال خود را متحمل شود و به تناسب موارد، پاداش بیند و كیفر پذیرد و به انجام تكالیف متعهد و به رعایت حدود و مرزها ملزم باشد. در مقابل ضروری است اجتماع هم این تعهد و الزام را به عنوان حریم و مرز حقوقی، اعتقادی و ارزشی یك شخصیت حقوقی و اجتماعی حرمت گذاری كند.

بنابراین چنانچه به ندرت و رغم روال قابل تصور، پدر و مادر، نوجوان بالغ را به كار خلاف امر كردند، استقلال حقوقی و شرعی به او اجازه می دهد تا در برابر این دستور مقاومت كند، ولی این مقاومت باید به نحوی عملی شود كه با وظیفه مهم دیگری كه رعایت حریم و حرمت والدین است، متضاد و متقابل نباشد و چنان مدبرانه و با ظرافت عمل شود كه كرامت آنها مخدوش نگردد و به برخورد متقابل نینجامد، زیرا هیچ انسانی تا پایان عمرگسسته و رها از والدین نیست.
استقلال شرعی بیان شده همراه با رشد و بیداری غرایز، نوجوان را به سمت احساس وظیفه، افزایش درك و شناخت ارزش ها، تفكر مستقل، برنامه ریزی، عاقبت اندیشی، انتخاب مسیر، تلاش معنادار، ارائه پاسخ های معقول و هدفمند، سیاست گذاری حیاتی، شناخت امیال، حب و بغض ها و اشتیاق و تنفرها، هدایت می كند و در نتیجه به زندگی مستقل و تشكیل خانواده و زایش واحد اجتماعی جدید منجر می شود. این در حالی است كه ارتباط حقوقی و عاطفی فرد با خانواده اولیه اش پابرجاست و تعهدات او كما كان محكم است و به لحاظ تربیتی و ارزشی ، استحكام خانواده دوم و آتی یا سوم بستگی تنگاتنگ با استحكام واحد اول دارد.

علاوه برآن چه بیان شد، كه بیشتر به استقلال حقوقی و شرعی نوجوان مربوط می شود، شایسته است موارد دیگری از استقلال مانند استقلال اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، عاطفی و ; مورد بحث و نظر قرارگیرد.

الف) استقلال اقتصادی
برای این كه نوجوان درك صحیح و منطقی از استقلال اقتصادی داشته باشد لازم است از دوران كودكی ، پدر و مادر سیاست های خاصی را مد نظر داشته باشند؛ از آن جمله وجوهی را دراختیار نوجوان قرار دهند و با افزایش سن و توان او، مبالغ این وجوه را افزایش دهند و بعضی از مخارج ساده را نیز در قبال این وجوه به عهده خود او بگذارند و بر نحوه انجام این مخارج نظارت كنند تا فرزند یاد بگیرد چگونه هزینه های خود را تنظیم كند و آنها را الویت بندی نماید و صرفه جویی اعمال كند تا بتواند پس انداز داشته باشد و بیاموزد چگونه این پس انداز را به سوی سرمایه گذاری هدایت كند.

به عنوان مثال، برای او حساب پس انداز مسكن باز كنند یا گاهی او را به سمت داد و ستدهای ساده و سود آور رهنمون شوند یا به طرف سرمایه گذاری های علمی و فنی مانند خرید ابزار كارهدایتش كنند تا به تدریج با كسب در آمد و مهارت فنی آشنا شود. همچنین به لحاظ شرعی و در راستای تربیت دینی برای او سالِ مالی تعیین كنند تا بیاموزد حداقل سالی یك مرتبه سود و زیان و بهره وری اقتصادی خود را بسنجد و حقوق الهی و اجتماعی خود را بپردازد و در كنار این مسائل احساس كرامت، خود ارزشمندی و استقلال كند.

ب) استقلال اجتماعی:
در دوران كودكی، فرزند غالباً در معیت پدر و مادر ، در مجالس و محافل شركت می كند و در دوران دبستان با شركت در اردوهای دانش آموزی ، حیطه تعامل اجتماعی او افزایش می یابد و با پذیرش برخی مسئولیت های ساده در محیط آموزشی، فعالیت ها و مسئولیت های اجتماعی را تجربه می كند.

ولی در دوران نوجوانی با شركت درگروه هم سن و سال و آمد و شد به مجالس مذهبی و علمی، رجوع به كتابخانه ها و شركت در اردوها، استقلال اجتماعی او معنای تازه به خود می گیرد و در مقابل انتظار دارد با تبدیل دخالت های والدین به نظارت، این استقلال به رسمیت شناخته شود؛ كما این كه دیگر حاضر نیست شركت او در مجالس خانوادگی حالت طفیلی داشته باشد و انتظار دارد از او به صورت جداگانه دعوت به عمل آید. همچنین او برای مسئولیت هایش در مدرسه، مسجد و محله ارزش قائل است و تشویش و دغدغه دارد.

بنابراین ضروری است قبل از نوجوانی مبانی ارزشی فعالیت های اجتماعی به او آموزش داده شود تا در دوران نوجوانی دچار مشكل نشود. معاشرت های واجب مثل شركت در جلسه های آموزشی، علمی و دینی را باید به او تفهیم كرد و حشر و نشرهای حرام را به او شناساند و با تعیین مصادیق عینی به او بصیرت و آگاهی داد. البته در ارائه این آگاهی باید توجه داشته باشیم كه ذهن خفته نوجوان نسبت به مسائل مكتوم بیدار نشود و تذكرات، جنبه اشاعه زشتی پیدا نكند.
ج) استقلال سیاسی:

در بیان نظریات سیاسی، هر چند نوجوان ناپخته و تازه كار باشد، با این حال باید پدر و مادر ، شنونده ای پر حوصله و بردبار باشند و برای آگاهی و بیداری او به ذكر مصادیق عینی بسنده كنند و به او مجال دهند تا خود مسائل را تحلیل كند. منتها ضروری است از قبل خط و مرزهای ارزشی و فرهنگی برای او ترسیم شود و زمانی كه به سن قانونی رسید، ضمن تبیین مسئولیت های ناشی از رأی دادن و ارائه نظر ، مجال این امر را برای او فراهم كنند.

د) استقلال عاطفی:
نوجوان با گرایش به سمت گروه همسالان و طرح دوستی ها، استقلال عاطفی خود را ابراز می كند. دراین زمینه ضرورت دارد خانواده حد و مرزها و منع و تجویزها را از دوران كودكی به او تفهیم كند و سپس با سالم سازی محیط و انتخاب صحیح پهنه اجتماعی و فضای آموزشی، بسترآشنایی و دوستی ها را بسازد تا در دوران نوجوانی او، مجبور به دخالت های افراطی و غیر مؤثر نشود.

دید و برداشت كلی :
در این دوران در جهت شكوفایی روحی و روانی نوجوان به منظور دلجویی عاطفی، آزادی مطلق و استقلال بدون مرز آنان را توصیه می كنند، ولی حقیقت امر آن است كه اگر چه مسائل جزیی و به خصوص مادی در مقایسه با امكانات ارتقائشان و میزان اهمیت آن، قابل اغماض است، لیكن باید از اوان كودكی رفتار فرزندان در جهت كسب عادات مناسب نظام یابد و جهت پذیرد و در حد سن و سال و موقعیتشان یك روش نظارتی معقول جاری گردد، به نحوی كه این روش ها درحد توان و پذیرش آنان باشد و محققاً فایده مند بوده، با منزلت وهویت طینتی و طبیعی آتی شان تضاد نداشته باشد. نظارت مذكور به نحوی باید باشد كه چشم واقع بین آنان را باز كند و توان تحلیل و برداشت معقولشان را تقویت نماید تا بتوانند به طور منطقی حقایق را درك كنند.

ولی اگر تحكّم مآبانه مسائل برایشان تحلیل و به آنان تحمیل شود، خوشایندشان نخواهد بود. پس باید ضمن ایجاد بصیرت و بینش، زمینه تحلیل دلیل مند برایشان فراهم شود. آن گاه پذیرش مسائل، امری سهل و آسان خواهد شد و در برابر این گونه برداشت ها دفع و گریزی نخواهند داشت. و سرانجام این كه اگر پدر و مادر نسبت به فرزند ذی حق اند و فرزند نیز متقابلاً ملزم به رعایت حقوق و حفظ حرمت و كرامت آنان است، لیكن لازم است در تربیت فرزندان به شكلی برنامه ریزی شود تا مطلب مذكور با حق انتخاب و استقلال آنها تضاد و تعارضی پیدا نكند و آنان بتوانند به مدد فكر و عقل خود مسیر صحیح را بیابند.

رشد هویت
پدیده نوجوانی ،با این پرسش اساسی همراه است که نوجوان از خود می پرسد”من کیستم” این پرسش را که چند سال ادامه خواهد یافت “جستجوی هویت”می نامند. در واقع مساله این است که چه می‌شود که هیچ فردی نه مانند کسانی می‌شود که قبل از اودراین جهان زیسته اند ونه مانند کسانی خواهد شد که پس ازاوبه این جهان خواهند آمد.نوجوانی که با این پرسش اساسی روبروست می داند که بزودی باید مسوولیت زندگی خویش را شخصاً برعهده گیرد و از خود می پرسد: باید چگونه زندگی کنم؟چه حرفه ای راباید انتخاب کنم؟ در ارتباط باجنس مخالف وزندگی خانوادگی آتی چه خواهم کرد؟ با کدام باورهاوارزشها بایدزندگی کنم؟

پاسخ به این پرسشها آسان نیست و معمولاً با مقداری تشویش نیز همراه است. شاید بتوان گفت که تشویش والدین نیز کمتر از خود نوجوانان نیست.نوجوانانی که سعی می کنند که بالهای خود رابگشایند وبه دنیای خاص خویش پرواز کنند و والدینی که گاه به دلیل وابستگی به فرزند خود و استقلال جویی اونگرانند وگاهی نیز به دلیل مخاطراتی که پرواز غیرقابل پیش بینی ازآشیانه م‍‍ألوف درکمین نوجوان آنهاست، احساس ایمنی نمی کنند. دراین میان ممکن است نوجوان دچاراین احساس شود که والدین اوبه جای آنکه کمکش کنند، وی را آرام وبه حال خود نمی گذارند

.
اریکسون اولین کسی بود که هویت را به عنوان دستاورد مهم شخصیت نوجوانی وگامی مهم به سوی تبدیل شدن به فردی ثمربخش وخشنودتشخیص داد. تشکیل هویت عبارت است از مشخص کردن چه کسی هستید، وبرای چه چیزی ارزش قائلید،وچه مسیری را می خواهیددر زندگی دنبال کنید. یک کارشناس، هویت رابه صورت نظریه روشن درباره خود به عنوان عامل منطقی، عاملی که براساس عقل عمل می کند، مسوولیت این اعمال را می پذیرد ومی تواند آنها راتوضیح دهد،تعریف کرد. این جستجو برای آنچه درمورد خود درست وواقعی است، نیروی پیش برنده درپس خیلی ازتعهدات جدیداست،ازجمله احساس تعهد نسبت به جهت گیری جنسی، شغلی، روابط میان فردی ودرآمیختگی باجامعه،‌عضویت درگروه قومی، وآرمانهای اخلاقی، سیاسی، مذهبی، و فرهنگی.اریکسون مراحل رشد انسان را به هشت مرحله تقسیم کردو دوران نوجوانی وبلوغ راپنجمین مرحله از مراحل هشت گانه رشد قلمداد کرده است. بحران این مرحله بیدار شدن احساسهایی ازهویت درمقابل گم گشتگی نقش اتفاق می افتد. بیرون آمدن از دوره نوجوانی با احساس هویت مستلزم آن است که خود پنداره به دوطریق تکامل یابد،اول، شخص باید خودپنداره هایی را که در طول چهارمرحله روانی پیشین شکل گرفته است تحکیم بخشد،دوم، خود این خود پنداره منسجم بایستی با تصوری که دیگران ازاودارندیکی باشد. تنها بدین طریق احساسی کامل ازهویت می تواند پدیدآید.

بدین ترتیب ازدیدگاه اریکسون هویت ازامتزاج خودپنداره های خصوصی واجتماعی سرچشمه می گیرد. پیامد این انسجام ازتداوم فردی یا همخوانی درونی است. اریکسون تاکیدبسیارزیادی براهمیت رشد احساسی ازهویت قائل بود. اواز جهات فراوانی یافتن احساس هویت را تکلیف عمده زندگی فردی می دانست. به عقیده اریکسون هویت ممکن است ازدوراه منحرف شود. ممکن است پیش ازآن که رشدکند تثبیت شود(یعنی پیش ازموعدشکل بگیرد)،ویا اینکه بدون هیچ محدودیتی گسترش یابد.

تكوین هویت شخصی‌
رشد هویت معمولا یكی از جنبه‌های رشد خود در نظر گرفته می‌شود. رشد خود نیز یكی از مباحث مهم مطرح شده در قلمرو روان‌شناسی رشد است كه حاوی موضوعات مهمی همچون رشد مفهوم خود، عزت نفس (Self esteem) یا ارزش نهادن به شایستگی‌های خود، رشد شناخت دیگران و رشد هویت است.
از نگاه اریك اریكسون یكی از تكالیفی كه انسان در دوران نوجوانی با آن مواجه می‌شود تكوین هویت شخصی (personal identity) است. این بدان معناست كه نوجوان برای دستیابی به هویت شخصی خود با پرسش‌های مهمی چون من كیستم؟ مقصدم كجاست؟ هدف از حیات چیست؟و; مواجه می‌شود. روندی كه نوجوان طی چند سال برای پاسخگویی به این پرسش‌ها طی می‌كند به عنوان جستجوی هویت نامیده می‌شود.

برخی بر این اعتقادند كه چنین جستجویی در جهت شكل‌گیری هویت، دوره نوجوانی را به دوره‌ای مملو از دشواری‌ها و مخاطرات تبدیل می‌كند و به همین دلیل سخن از بحران هویت به میان می‌آورند؛ اما در این میان اریكسون موضعی متعادل‌تر اتخاذ كرده و از منظری دیگر به مقوله بحران هویت نگاه می‌كند.

مفهوم خود ;
از میان تمام خصایص و ویژگی های انسانی ، « خود » از پیچیده ترین و غیر قابل لمس ترین مفاهیم می باشد .
مفهوم خود ، نه دیده و نه لمس می شود . با وجود این از اواخر سال 1800 میلادی این موضوع ، مورد علاقه ی دانشمندان رفتارگرا بوده است .

مفهوم خود به طور واضح تعریف نشده و شامل معانی بسیاری بوده و در جاهای بسیاری استفاده می شود .
خود ، واقعی ترین جنبه ی تجربیات شخصی می باشد و به هر حال چهارچوب ارجاعی است که فرد از طریق آن دنیای اطراف خود را درک ، تصور و ارزیابی می کند .
مفهوم خود می تواند به صورت تمام تصورات ، باورها و عقاید محکمی تعریف شود که سازنده ی اطلاعات فرد از خویش بوده و روابط او با دیگران را تحت تأثیر قرار می دهد .

مفهوم خود ، شامل تصورات فرد از ویژگی های خاص و توانایی های او ، تعامل های او با مردم و محیط و ارزشهای او که در ارتباط با تجربیات و اعیان بوده ، اهداف و آرمانهای او می باشد .
به یاری متخصصان در تمام پس زمینه ها ، به طور فزاینده ای به دیدگاه مفهوم « خود » به عنوان عنصر محوری و حیاتی برای شناخت افراد و رفتارهای آنها رسیده است . این تحقیق باعث پر و بال دادن به یک مکتب نظری تحت عنوان « نظریه ی خود » گردیده و بر پایه ی این اصل بنا شده که رفتار انسان همواره معنادار بوده و رفتار هر شخص ناشی از طریقی است که جهان اطراف خود را درک می کند .

هیچ دو نفری دارای خود پنداره ی ( مفهوم خود ) مشابه و یکسانی نیستند . مفهوم خود در نتیجه ی تجربیات درونی فرد با افراد دیگر و واقعیت های جهان شکل گرفته و آموخته می شود . زیرا این مفهوم ، چهارچوب ارجاع و ملاکی است که شخص از طریق آن با جهان در تعامل است و دارای تأثیر قدرتمندی بر رفتار انسان می باشد .

نظریه پردازان « خود » بر این باورند که شناخت کامل یک فرد یا حتی پیش بینی دقیق رفتارهای او بدون درک چهارچوب ارجاعِ « خود » و ملاکهای درونی وی غیر ممکن می باشد . رسیدن به این مقصود ، مستلزم یکی شدن با دنیای مفهومیِ فرد و دیدگاه ها و نقطه نظرات او از خود می باشد ، بنا براین درک خود پنداره ی بیمار یکی از اجزاء ضروری تمام مراقبت های درمانی است .

عزت نفس
عزت نفس ، عبارت است از احساس ارزشمند بودن . این حس از مجموعه ی افكار، احساسات ، عواطف و تجربیات ما در طول زندگی ناشی می شود. می اندیشیم كه فردی با هوش یا كودن هستیم ، احساس می كنیم كه شخصی منفور یا دوست داشتنی هستیم ، مورد قبول و اطمینان هستیم یا خیر؟ خودرا دوست داریم یا نداریم؟
مجموعه این برداشت ها و ارزیابی ها و تجاربی كه از خویش داریم باعث می شود كه نسبت به خود احساس خوشایند ارزشمند بودن ، یا بر عكس احساس ناخوشایند بی كفایتی داشته باشیم . همه ی افراد ، صرف نظر از سن، جنسیت، زمینه ی فرهنگی و جهت و نوع كاری كه در زندگی دارند ، نیازمند عزت نفس هستند. عزت نفس ، برابر است با خودباوری واقعی . یعنی : خود را آن گونه كه هستیم باور كنیم و برای خشنودی خودمان و دیگران تلاش نماییم . عزت نفس واقعاً بر همه سطوح زندگی اثر می گذارد

. در حقیقت ، بررسی های گوناگون حاكی از آن است كه چنانچه نیاز به عزت نفس ارضاء نشود ، نیازهای گسترده تری نظیر نیاز به آفریدن ، پیشرفت ، و یا درك و شناسایی استعدادهای بالقوه محدود می ماند. به خاطر بیاورید هنگامی كه كاری را به بهترین نحو به پایان رسانده اید چه احساس خوشی به شما دست داده است. افرادی كه احساس خوبی نسبت به خود دارند ، معمولاً احساس خوبی نیز نسبت به زندگی خواهند داشت . آنها می توانند با اطمینان به خود و اطرافیان ، با مشكلات و مسئولیت های زندگی مواجه شوند و از عهده آنها برآیند.

– ویژگی های شخصی كه عزت نفس بالا دارد :
1- مستقل عمل می كند: در مورد مسائلی چون استفاده از : وقت، پول، حرفه، لباس و مانند این ها ، خود دست به تصمیم گیری و انتخاب می زند.

2- مسؤولیت پذیر است : سریع و با اطمینان عمل می كند. گاهی مسئولیت ِ كارهای روزانه ی خانه را بر عهده می گیرد و حتی دنبال موقعیت های كاری جدید می رود و بدون آنكه از او خواسته شود ، به كمك دیگران می شتابد .

3- به پیشرفت هایش افتخار می كند : هنگامی كه از پیشرفت هایش ، تعریفی به میان می آید ، با مسرّت تصدیق می كند و از این بابت احساس رضایتمندی می نماید.
4- به چالش های جدید مشتاقانه رو می آورد : مشاغل نا آشنا، آموزش ها و فعالیت های جدید ، توجهش را جلب می كند و با اطمینان و اتكاء به نیروهای درونی ، خود را درگیر آنها می كند.
5- دامنه وسیعی از هیجانات و احساسات را نشان می دهد : می تواند قهقهه بزند، بخندد ، فریاد بكشد و گریه كند . به گونه ای ناخود آگاه ، محبتش را بروز می دهد وبه طور كلی هیجانات طبیعی خود را ابراز می كند بی آنكه از بروز آنها خجالت بكشد .
6- ناكامی را به خوبی تحمل می كند : هنگام روبه رو شدن با ناكامی ها ، می تواند واكنش های گوناگونی نظیر: شكیبایی، خندیدن به خود، بلند حرف زدن و ; از خود نشان دهد و قادر است از آنچه كه موجب ناكامی اش شده ، سخن بگوید .

7- می تواند خود را محاكمه كند : با شجاعت تمام گاهی خود را به محكمه می كشاند و به نقایص و اشتباهات خود اقرار می نماید ، بی آنكه احساس ضعف نماید ؛ چرا كه می داند اقرار به خطا اولین گام در رفع خطاست و انكار خطا نتیجه ای ندارد جز تكرار دوباره ی آن .
8- احساس می كند می تواند دیگران را تحت تاثیر قرار دهد و از نفوذی كه بر افراد خانواده و دوستان دارد ، مطمئن است و می داند كه به خاطر شایستگی های باطنی می تواند دیگران را تحت تاثیر قرار دهد .
بر عكس ِ آنها ، اشخاصی كه دارای اعتماد و عزت نفس پایین هستند ویژگی های زیر را دارند :
1- قریحه های خود را دست كم می گیرند و مدام این جملات را درذهن خود تكرار می كنند : نمی توانم این یا آن كار را انجام بدهم . نمی دانم چرا هیچ وقت نمی توانم فلان كار را یاد بگیرم ؟ و ;
2- احساس می كند دیگران ارزشی برای او قائل نیستند: در محبت و پشتیبانی خانواده و دوستانش تردید دارد و احساس می كند دیگران ارزشی برای او قائل نیستند و یا احساس می كند كه آنها اصلاً به او علاقه ندارند و از او حمایت نمی كنند.

3- احساس ناتوانی می كند : عدم اطمینان یا حتی احساس درماندگی بر بیشتر نگرش ها و اعمالش سایه می افكند و با مسائل و مشكلات ، یا ناسازگاری های روزگار قدرتمندانه مقابله نمی كند .
4- به آسانی تحت تاثیر احساسات ، خشم و تلقینات قرار می گیرد : او اغلب تحت نفوذ شخصیت ها قرار دارد و رفتارش غالباً متأثر از كسانی است كه اوقات خود را با آنها می گذراند.
5- دامنه محدودی از عواطف و احساسات را نشان می دهد : معمولاً فرد ِ فاقد ِ عزت ِ نفس ، از اینكه احساسات واقعی خود را نشان دهد شرم دارد ، زیرا فكر می كند این احساسات ممكن است برای دیگران مسخره به نظر آید و به طور مكرر رفتارهایی چون بی قیدی و خشونت را از خود بروز می دهد.
6- از موقعیت های نگرانی زا می گریزد: در برابر فشارهای روانی به ویژه ترس، خشم یا شرایطی كه موجب آشفتگی اش می شود ، كم تحمل است . ترجیح می دهد از شرایط استرس زا بگریزد وبه جای آنكه محكم با آن رو به رو شود ، به قولی فرار را بر قرار ترجیح می دهد.

7- بهانه جویی می كند و ناامید می شود : نازك نارنجی است . نمی تواند انتقاد كند یا درخواست های غیر منتظره را بپذیرد و برای انجام ندادن آنها ، عذر و بهانه می آورد. اصلاً بهانه جویی و دلیل تراشی ، حرفه ی اوست.

استقلال فكری
همان طوری كه برای یك فرد لازم است اعتماد به نفس داشته باشد در عمل, و اراده و استقلال فكر داشته باشد در كارها, خودش مدیر و مدبر در كار خود باشد, برای جامعه نیز حس اعتماد به نفس و قیام به ذات و استقلال فكری لازم است. استقلال فكری یعنی اینكه از خود فلسفه ای و اصولی و مبادئی در زندگی داشته باشد و به آن ایمان و اعتماد داشته باشد و در روحش نوعی حماسه نسبت به او وجود داشته باشد. یك جامعه همان طور كه لازم است استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی داشته باشد, سیاستش دست نشانده و اقتصادش نیازمند به غیر نباشد, لازم است از لحاظ افكار و عقاید از خود عقیده و مبانی محكمی داشته باشد و عقیده خود را برتر بداند و نسبت به آن حماسه داشته باشد, غرور فكری داشته باشد و این جهت برای او مسلم باشد كه فلسفه ای كه او در زندگی پیروی می كند بهترین فلسفه هاست.

ما از شما سوال می كنیم: آیا ایران احتیاج دارد به استقلال فكری یا احتیاج ندارد, و اگر احتیاج ندارد آیا می تواند استقلال سیاسی و اقتصادی داشته باشد یا نه اگر احتیاج دارد آیا شما یك فلسفه زندگی دیگری غیر از اسلام سراغ دارید یا سراغ ندارید و آیا اسلام را به شكل یك فلسفه زندگی قبول دارید یا ندارید وقتی كه استقلال فكری نباشد یك روز پیشنهاد تغییر خط می شود, یك روز پیشنهاد تغییر لباس و یك روز یك تغییر دیگر. تبعیت از مد و لباس و غذاخوردن و گفتن بای بای و گودبای و اسم فرنگی روی بچه گذاشتن, غذای فرنگی خوردن و لباس فرنگی پوشیدن نشانه عدم استقلال فكری است. اهمیت ندادن به شعارهای ملی و دینی و پذیرفتن شعارهای دیگران دلیل بر عدم استقلال فكری است. لازمه استقلال فكری این نیست

كه حقایق علمی كه از ناحیه دیگران آمده نگیریم و یا تمدن خارجی را اقتباس نكنیم. علم و صنعت و دین, وطن ندارد. استقلال فكری این است كه كسی كه از خود فلسفه ای در زندگی دارد, چرا از دیگران كوركورانه پیروی كند چرا عید ژانویه را ملت ایران بیش از عید ملی و مذهبی خودشان اهمیت می دهند آیه « ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم » تنها این نیست كه تا تغییر اخلاقی و روحی در مردم پیدا نشود, تغییری پیدا نمی شود. مقصود این است: تا ابتكار تغییرات را خود (در جهت صلاح) در دست نگیرند, فضل الهی شامل حالشان نمی شود.

مثل فلسفه مستقل زندگی مثل یك پیكر سالم است كه از غذای دیگران استفاده می كند و هضم می برد, همان طوری كه اسلام فرهنگهایی را هضم برد. ما باید ایمان راسخ به استقلال فكری خودمان داشته باشیم, به قول اقبال پاكستانی گل كوزه خودمان را به دست خودمان تهیه كنیم نه به دست دیگران. موسولینی گفته: آدم تا آهن دارد نان دارد, اقبال گفته: آدم تا آهن هست نان دارد. موسولینی توجهش به زور است و اقبال به استحكام روحی و فلسفه نیرومند زندگی. ما ایمان راسخ داریم به استقلال فكری خودمان در فلسفه كلی و در فلسفه اجتماعی. عبدالرحمن بدوی در كنگره اسلامی هند كه در اواخر سال گذشته( 1342 ) تشكیل شد به آقای دكتر نصر گفته است: تا ایران هست ما خاطرمان از لحاظ فلسفه جمع است. ما فقه مستقل داریم,

تفسیر مستقل داریم, فلسفه مستقل داریم , عرفان مستقل داریم, فلسفه اجتماعی و سیاسی و اقتصادی مستقل داریم, همه مسلمانها را می توانیم با خود همراه كنیم. به طور كلی هر ملت از فلسفه زندگی خودش پیروی كند بهتر است كه از دیگران پیروی كند. شما می گویید این فلسفه كهنه است; اولا كهنه نیست, ثانیا: كهن جامه خویش پیراستن به از جامه عاریت خواستن استقلال فكر با اقتباس خوبیهای ملل دیگر منافات ندارد. تاریخ در قرآن برای اقتباس و احتراز است.

اقتباس صفات خلقی عالی از قبیل صبرها و مقاومتها و حریتها و ایمانها و.. . كه وضع سعادتمندانه برخی ملل را ذكر می كند. و اما احترازها عبارت است از احتراز از صفات بد, تبعیتهای كوركورانه تابعین از متبوعین و غرورها و فسادها و غیر ذلك. تاریخ در قرآن به منظور تحلیل بردن قومی در قوم دیگر نیست. جامعه نیروهایی دارد و قائم به آن نیروهاست: منابع ثروت , اسلحه و نیروی نظامی, افراد فداكار و مجاهد و سرباز, رجال علم و هنر و صنعت, اخلاق عمومی و شخصیت اخلاقی, از همه بالاتر معتقدات خاص خود و فلسفه زندگی از خود داشتن. همین قدر كه ما یك شعر حكمت اخلاقی از خودمان داریم و از سعدی و نظامی و مولوی و سنایی خود ما نقل می كنیم, به ما نیرو می دهد و عزت می دهد و در ما شخصیت ایجاد می كند

 

و به ما حماسه و غرور ملی می دهد, تا چه رسد كه ما از خودمان فلسفه خاص زندگی و مكتب خاص داشته باشیم. « ولاتجعل مصیبتنا فی دیننا » اهمیت باختن روح و فلسفه زندگی را نشان می دهد, زیرا از دست دادن مال و ثروت و اسلحه و سرباز و شهر و رودخانه به منزله خرابی بدن است و از دست دادن روح زندگی به منزله مردن است كه درعین سلامت ظاهری, بدن متلاشی می شود. مال و ثروت, اسلحه, سرباز, وسایل ساختمانی, اجزا كارخانه و بالاخره هر نیرویی, خریدنی و قرض كردنی و قابل استعانت و استمداد است الا مكتب فكری كه آن دیگر قابل عاریه كردن و یا خریدن نیست. نمی توان مغز مفكر از دیگران عاریه كرد و یا خرید, نمی توان رشد عقلی عاریه كرد. از قول مالك بن نبی الجزایری در كتاب پدیده های قرآنی (نقل شده) كه استعمار فكری از استعمار سیاسی و اقتصادی با همه رنج و تلخی كه دارند خطرناكتر است.

چون استعمار شده حس نمی كند كه استعمار زده است بیماری جهل است كه ام الامراض است دیگر نمی تواند با آن مبارزه كند. رسالت ما از همه مشكلتر است, زیرا با استعمار فكری و استسباع فكری اروپایی می خواهیم مبارزه كنیم و شخصیت ملت را به خودش باز دهیم. استسباع بالاتر است از استعمار فكری, زیرا حیوان مستسبع تمام مشاعر و ادراكاتش تابع بلااراده آن سبع می شود. مثلا خرگوش یا اسب كه مستسبع یك درنده می شود, نه تنها ابتكار را از دست می دهد و نمی تواند برای خود نقشه فرار یا دفاعی بكشد و نه تنها به جای خود میخكوب می شود و عملا فرار نمی كند,

بلكه بی اختیار به طرف آن سبع می رود, یعنی طعمه به طرف خورنده می رود. رمز اینكه الجزایریها بعد از 150 سال استعمار توانستند خود را با دادن یك میلیون و نیم قربانی خلاص كنند این بود كه به فلسفه زندگی مستقلی یعنی اسلام اعتماد و ایمان راسخ داشتند. در اواخر, فرانسه متمدن حاضر بود حقوق مساوی با فرانسویها به آنها بدهد و الجزایر جز فرانسه بماند, قبول نكردند, با آنكه از سرمایه علمی الجزایریها در این مدت كاسته شده بود, باسواد كمتر داشتند, مدرسه كمتر داشتند, سرمایه مالی شان هم كه بكلی به تاراج رفته بود. و همچنین ویت كنگهای ویتنام كه اكنون با آمریكا می جنگند, دارای حماسه و حیات اجتماعی هستند,

هر چند فاقد علوم و اسباب و
ابزارند. * یك جامعه همان طور كه لازم است استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی داشته باشد, سیاستش دست نشانده و اقتصادش نیازمند به غیر نباشد, لازم است از لحاظ افكار و عقاید از خود عقیده و مبانی محكمی داشته باشد.

برای دریافت اینجا کلیک کنید

سوالات و نظرات شما

برچسب ها

سایت پروژه word, دانلود پروژه word, سایت پروژه, پروژه دات کام,
Copyright © 2014 icbc.ir