مقاله در مورد خط و خوشنویسی

توضیحات

 مقاله در مورد خط و خوشنویسی دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد خط و خوشنویسی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد خط و خوشنویسی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد خط و خوشنویسی :

خط و خوشنویسی

نقش سازنده و مؤثر هنر خط در پیشبرد علوم و پایه گذاری تمدن و فرهنگ اصیل چنان مؤثر عمیق و بنیادین و آن چنان گسترده و نامحدود بوده است كه در وصف نمی گنجد .
ارتقاء سطح دانش بشری در همه موضوعات مرهون هنر خط و نگارش و كتابت است اعجاز این هنر ، توانست اندوخته های بشری را طی تاریخ در اختیار سراسر این جهان و همه مردمان قرار دهد .
خط توانست فراتر از زمان و مكان و مرزها و فرهنگ ها ، حاضران را با گذشتگان پیوند و اتصال دهد و انتقال علم و اندیشه انسانها را میسر نموده و تداوم بخشد نگارش و كتابت در طول حیات خود

توانسته است افكار ، احساسات ، معلومات و تجربیات گذشتگان را در تاریخ ثبت كند و از دستبرد ، تباهی ، تاراج و زوال محفوظ دارد . تا نسل حاضر از اندوخته های نیاكان خود برخوردار و بهره مند شود .
هنوز از زمان پیدایش و یا اختراع خط ، اطلاع دقیقی در دست نیست . اما آنچه بدون تردید مشخص است این است كه خط و یا اختراع علائم نگارش و ترسیمهای قراردادی در بین نوع بشر از مفیدترین و مهم ترین اختراعات و باعث شكوفائی تمدن بشری شده است .
هنر خط ، همانند دیگر دستاوردهای اندیشه بشری ، دورانهای مختلفی را طی نموده است و پس از سپری نمودن اعصار و قرون طولانی به مرحله كنونی خود رسیده است . پیدایش خط در آغاز به صورت تصویری و ترسیمی بوده و هر تصویر نماینده یك اندیشه و یا یك واقعه محسوب می شده است . سپس مرحله رمزی آن پیش آمده كه هر حرف نشانگر كلمه و تصویری بوده است .

در آن روزگار 24 الفبای قراردادی بوجود آمد كه همگام با بكاربردن آنها ، از علامتهای پیچ در پیچ هیروگلیف نیز استفاده می شده است . از آثار آن دوره ؛ اهرام مصر ، كتیبه ها و نوشته های فراوان در كشور مصر است . پس از مصریان ، فنیقیان آن حروف اولیه را به درجه عالی تری رسانده و سپس یونانیان به آن كمال مطلوب را بخشیدند . آنگاه خط آسانتری بنام خط هیراتیكی در حدود 1900 سال قبل از میلاد مسیح بوجود آمد . پس از آن یك نوع خط مو

گرچه نوشتن و حك كردن بر روی اینگونه اجسام سفت ، امری بسیار مشكل بود ، لكن این دشواری مانع از تحریر نمی شد . كتیبه ها و سنگ نوشته های زیادی از كتابخانه های بابل و ایلام بدست آمده است .
بطور خلاصه در ایران در عهد هخامنشی خط میخی در عهد ساسانی خط پهلوی و از عهد ورود اسلام به ایران خطهای كوفی و نسخ و سپس نستعلیق رایج بوده است .
در مورد زمان پیدایش خط تاریخ ، مشخصی نمی توان قائل شد ، چون امری تدریجی بوده و طی سالها یا قرنها به صورت مشخص تجلی و ظهور پیدا كرده است ، لكن تشخیص اصل و بنیاد و ریشه هر خط ، با استناد به آنچه در دست است ، تا حدودی میسر است .

1ـ كوفی
2ـ نسخ
و خطوط دیگر ، از تأثیر گذاری نوعی بر نوع دیگر پدیدار شده اند .
پیدایش خط كوفی را چنین آورده اند :
لذا می توان دریافت كه خط كوفی ، نتیجه ای از نظم و ترتیب خط حجازی می باشد . ( لازم به ذكر است كه در آغاز ، خط كوفی در كنار خطوط عِبری و سریانی ، جزو خطوط در امپراطوری بزرگ ایران و روم ، حائز اهمیت نبود و وقتی نامدار شد كه خط رسمی دین اسلام گردید و مورد توجه رسول اكرم ( ص ) و مسلمانان صدر اسلام قرار گرفت .
خط عربی قبل از اسلام ، منحصر به شبه جزیره عربستان بود و توسعه آن با انتشار دین اسلام انجام پذیرفت و در سرزمینهای فتح شده همپای دین اسلام منتشر شد و مشرق و مغرب را پر نمود و بر زبانهای اصلی ممالك غیر عرب ، غلبه كرد .
بعد از آن پیوسته سلیقه ها و ذوق های اقوام مختلف كه در شهر كوفه گرد آمده بودند ، دست به كار شدند تا آنكه شیوه كوفی از حجازی فاصله پیدا كرد و صورت خط حجازی تقریباً به حال ابتدائی خود باقی ماند . ولی خط كوفی ، جلوه بهتری پیدا كرد و در نیمه اول قرن اول هجری ، به آخرین صورت مستقل خود ، رسید و حروف آن از حروف نسخی آن زمان هم از حیث جلوه ، و هم از جهت ، حروف بهتر شد .

همان طور كه عبریان ، خط مربع ، و سریانیان خط سریانی و نسطوریان خط ستر نجیلی را مخصوص كتابهای دینی و علمی خود قرار داده بودند ، مسلمانان نیز ، خط كوفی را كه صورت و هیأتی بهتر یافته ، و مشابه خط ستر نجیلی شده بود ، خاص نوشتن قرآن قرار دادند و بعدها آن را در تزیین مساجد و سكه ها و كتب ، مورد استفاده قرار دادند و به دلیل احساس نیاز هویت برای معماریهای اسلامی ، مساجد و بناهای اسلامی ، كاربردی در كتیبه ها پیدا كرد كه پس از مصرف و كاربرد در كتابت به روی دیوارها و ستونها و مناره ها خود را بالا كشید و هم زمان تزئینی تر شد و به دلیل اجتناب طراحان از ایجاد نقوش تحریم شده ، نقش و نگاره هایی به آن اضافه شد و فضاهای خالی ، با گردش های قلم ، فرهنگی جدید را در مقاطع مختلف به وجود آورد . خط عربی به تبعیت از دین اسلام ، در ممالك دور و نزدیك نفوذ كرد تا جایی كه ناحیه وسیعی از جهان ، یعنی آن قسمت از میان شط فرات ، از مشرق و سواحل اقیانوس اطلس از مغرب ، و سواحل شمالی مدیترانه از شمال و خط استوا از جنوب واقع است ، به این زبان تكلم كرده و به آن خط كتابت كردند . و بعضی با خط و زبان خود صحبت و به خط عربی كتابت كردند ، مانند ایران .

سلسله فتوحات اسلامی ، از راه آسیای صغیر به مصر و به طرف شمال آفریقا و ممالك مغرب ( تونس ، الجزایر ، مراكش ) كشیده شد و تمدن اسلامی و خطوط اسلامی به دنبال آن در این سرزمینها جایگزین گردید .
خط در این نواحی كه احتمالاً از اوایل قرن دوم باید متداول شده باشد ، نوعی كوفی و مشتق از آن است و به خط مغربی معروف ، و از قدیمی ترین خطوط اسلامی است كه در تمام آفریقای شمالی ، به جز مصر و قسمتی از سایر نقاط آفریقای شرقی و مركزی و با جزئی تغییر ، معمول گردیده است .
خط كوفی :
چون اسلام در ایران انتشار یافت ، خط كوفی جایگزین خط پهلوی ساسانی و دین دبیره اوستایی شد و ایرانیان تقریباً از اواخر قرن اول و اوایل سده دوم هجری كم كم در نوشته های خود خط كوفی را معمول داشته و آنرا جایگزین خط پهلوی نمودند .
خط كوفی ابتدا ، بی نقطه و بدون حركات ( ضمه و كسره و فتحه ) و اِعراب بود . این نقیصه خواندن این خط را مشكل می ساخت .
ابوالاسود الدؤلی كه از فضلا و ادبای معروف كوفی بود ، و در خدمت حضرت علی ( ع ) به اكتساب علوم پرداخته و در جنگ صفین ملتزم ركاب بود ، و از آن بزرگوار اخذ نحو كرده بود ، از برای تسهیل امر خوانندگان قرآن ، نقطه را وضع نمود و گمان می رود وی این طریقه را از خطوط كلدانیان و سریانیان اخذ كرده باشد ، زیرا این طوایف از همسایگان بین النهرین و بابِل بودند ، و در كتابت آنها نقطه استعمال می شد . به خلاف خطوط میخی و پهلوی ایرانیان . و هیروگلیف مصریان و فنیقیان كه در كتابت آنان نقطه مستعمل نبود .

صاحب الفهرست می نویسد : (( ابوالاسود به كاتب چنین می گفت : نویسنده ، در موقع نوشتن به هوش باش و مرا ببین ، چون به خواندن در آمدم ، نظر به لبان من نما ، اگر به فتحه و گشوده خواندم ، نقطه را بالای حرف بگذار ، و اگر به پیش خواندم ، نقطه را بگذار بین حرف ، و اگر به زیر خواندم نقطه را در زیر بگذار . ))
صاحب اللمعه الشهیمه می آورد : (( در صدر اسلام نقطه برای حركات استعمال می شد و واضع او یعقوب رهاوی بود و این نقاط به جای حركات به كار می رفت . )) خط كوفی در عـصر دولـت عبـاسی ( 132 ـ 656 هـ . ق ) به مرتبه رفیعی از زیبائی در رسم و شكل رسید ، و انواع خط كوفی از پنجاه نوع متجاوز شد . مشهورترین آنها ، كوفی محرر ، مشجر ، مربع ، مدور و متداخل بود . نكته مهم در استفاده از خط كوفی در كتیبه نویسی این است كه تابع قواعد اكیدی نبود ، بلكه عملاً دست هنرمند را در ابداع و اجرای شكلهای تزئینی آن باز می گذاشت . در ابتدا ، حروف به آذین های ساده برگ و گل منتهی می شد . این خط بنا بر سلیقه و توانایی طراح ، به روی اصل آن فرعیاتی اضافه می شد ، به این معنا كه قواعد مفروض به عنوان محور قرار گرفته می شد و دست هنرمند ، نقوش و گل و برگهای منشعب از آن فضاهای خالی را پوشش می داد . شكلهای عمده این تزیینات عبارت بودند از : ادامه حروف به صورت برگ ، گل ، بافته ، گره خورده ، به هم تابیده ، در هم پیچیده شده ، شكـل سر انسان ، یا حیوان .
با همه این تفضیلات خط كوفی از نظر تاریخ نگاران ، به دو دسته بزرگ تقسیم می شود :
1ـ كوفی مغربی 2ـ كوفی مشرقی

كوفی مغربی خود به انواع : قیروانی ، تونسی ، جزایری ، سودانی تقسیم می شد .كوفی مشرقی عبارت است از شیوه عربی و شیوه ایرانی و شیوه مختلط . ( كه شیوه عربی به اقسام مكی ، مدنی ، كوفی ، بصری ، شامی ، مصری ، منقسم می گردد . )
خط كوفی ویژگیهای مهمی در هنر ایران دارد . یكی از آن ویژگیها این است كه هیچ هنری تاكنون به این حد نه فقط در تزئین معماری آثار مقدس و مهم ، بلكه در اشیاء كاربردی زندگی روزمره از خط و تزئینات خطی استفاده نكرده و اصلاً هیچ خطی به اندازه رسم الخط كوفی برای مقاصد تزئینی به این حد ، مناسب نیست .

در سال 1319 پس از وفات سعید گلستانه استاد خط شكسته نستعلیق ، ركود طولانی و عظیمی در پیشرفت این خط رخ داد و این ركود تا سال 1350 ادامه یافت و تا آن سال ( 1350 ) اغلب خوشنویسان با یك دیدگاه سلیقه ای و غیر اصولی به این خط می پرداختند . در سال 1350 دوباره حركت عظیمی در این امر انجام گرفت و خوشنویسان با تهیه عكسها و فتوكپی هایی كه در دسترس بود این خط زیبا را به جریان انداختند . استاد « یدا. . . كابلی خوانساری » در این میان نقش مهمی را ایفا كرد . استاد از جمله افرادی بود كه از سال 1350 تاكنون به دلیل احساس وظیفه و تعهد نسبت به این امر مهم مشغول فعالیت و آموزش خط شكسته نستعلیق می باشد .
ایشان بیش از یك دهه از سال 1350 ، به تنهایی به آموزش خط نستعلیق در انجمن خوشنویسان ایران پرداخته و بنوعی دیگر بار این خط زیبا و تبحر انگیز را در ایران پایه ریزی كردند با ایشان گفتگویی داشتیم .

— چه عواملی در ترویج و توسعه این هنر در دوران معاصر مؤثر هستند ؟
تعلیم و آموزش ، برگزاری نمایشگاههای متعدد ، جزوه های آموزشی ، كتابهای راهنمای شكسته خوانی و مجموعه آثار نمایشگاهی نقش مؤثری در ترویج و توسعه این هنر ایفا می كنند .

— بهترین شیوه شكسته نویسی را كدام شیوه می دانید ؟
شیوه شكسته نویسی از زمانی كه در نیمه دوم قرن 12 درویش عبدالمجید طالقانی ستاره تابناك خط شكسته این خط را به نهایت كمال و زیبایی رساند و آن را قانونمند نمود ، بقدری زیبایی و تحول و تكامل درآن پایدار گشت كه حتی پس از دو ونیم قرن همه مشتاقان به آن روی آوردند و بی چون و چرا تا به امروز همان مكتب و شیوه قابلیت خود را حفظ كرده است . بنده نیز تا حدود دو دهه پیش همان سبك و سیاق را ادامه می دادم لیكن معتقدم با توجه به اینكه عصر كنونی دوران توسعه ارتباطات است و كامپیوتر و اینترنت جهانی یكپارچه ر

ا در خود جای داده است باید خوشنویسی نیز با زمان پیش رود .
در چنین شرایطی انتظار می رود آثار هنرمند برخوردار از یك ابعاد امروزی و جهانی باشد ، تا در همایشهای بین المللی هنر خوشنویسی امروزی از بالندگی و از تنوع و ابعادی متفاوت با آنچه در گذشته تكرار شده ارائه شود . قطعاً این میسر نمی شود مگر اینكه شخصی با سیر و سلوك مكاتب گذشته پیش رفته باشد و با بهره مندی از نمونه های سنتی و الگوهای ناب دوره های پیشین و نیز بهره مندی از ذوق و خلاقیت خودكاری تازه خلق كند .

— تركیب بندی در خط شكسته به چه نحوی است ؟
تركیب بندی و طراحی صفحه در خط شكسته از اهمیت بسیاری برخوردار است ، چرا كه خط شكسته به دلیل پیچش های بسیار در كلمه وسط ، كلیات تركیب آن نیز از فرم خاصی تبعیت می كند .
تركیب بندی در اقلام ریز و شكل سنتی منطبق بر شیوه قدماست كه غالباً از یك قلم استفاده شده است و بكلی با آنچه ، امروز مورد نظر بنده می باشد كه تركیبی از اقلام مختلف از غبار تاجلی و شش دانگ صفحه می باشد ، كاری متفاوت است .
در این شیوه هر قطعه ای فرم و فضاو تركیبی خاص خود را پیدا می كند و شاید عمده ترین تحولی كه در خط امروز و در صفحه آرایی خط شكسته پدید آمده ، همین تنوع و تازگی است .
— آیا شیوه درویش عبدالمجید طالقانی قابل ارائه در این زمان هست ؟
شیوه درویش عبدالمجید كه یك ساختار با ویژگیهای عصر خودش را دارد و بیشتر در جهت ارسال و مراسلات بكار رفته است . چنانچه با این كاربرد مورد استفاده قرار گیرد ، می باید در شكل ساده تر و اتصالات كمتر بكار رود .

— چرا اقلام دانگ جلی و كتیبه در شكسته نویسی استفاده نمی شود ؟
خط شكسته بدلیل اینكه اصولاً خطی بود ، كه كاربرد اقلام ریز داشته است ، مردم و صاحبان سلیقه ، كمتر به سراغ این خط رفته اند دیگر اینكه بدلیل دشواری خواندن مورد استفاده واقع نشده است اما آنگونه نیست كه قابلیت كتیبه نگاری را نداشته باشد .
— آیا نمونه كتیبه شكسته وجود دارد ؟
بلی ، بطور نمونه ، گنبد و بارگاه حكیم عمر خیام كه از خط شكسته تعلیق به شیوه مطلوبی كتیبه نگاری شده است ، یا بنای سفارت ایران در عشق آباد كه كتیبه بلندی به خط شكسته جلی و قابل توجهی در آن به اجرا در آمده است .

بطور یقین چنانچه از این خط در ابنیه های تاریخی یا فرهنگی استفاده شود معلوم خواهد شد كه چه ابعاد قابل توجهی را در بر خواهد داشت .
— سرعت خوشنویسی در خط شكسته چگونه است ؟

خط شكسته در بدو پیدایش عمدتاً به دلیل سرعت در نوشتن پدیدار گشت و با رها شدن قوسها و سایش دندانه ها و اتصالات حروف و كلمات در خط نستعلیق بوجود آمد .این رهایی و روان شدن تا جایی رسید كه پیوستگی های بی شماری را به دنبال داشت كه همین امر موجب دشوار شدن خواندن آن شد .
— چرا روی سیاه مشق شكسته كاری انجام نشده و به صورت تخصصی همانند نستعلیق كار نمی کنید ؟

برای دریافت اینجا کلیک کنید