مقاله در مورد اصول سرپرستی كارگاه

توضیحات

 مقاله در مورد اصول سرپرستی كارگاه دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد اصول سرپرستی كارگاه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد اصول سرپرستی كارگاه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد اصول سرپرستی كارگاه :

اصول سرپرستی كارگاه

مقدمه
همانگونه كه از نام درس برمی‌آید، در مورد سرپرستی كارگاه صحبت می‌نماید. سوال كه پیش می‌آید، در وهله اول، این است كه كارگاه كجاست؟
بر اساس شرایط عمومی پیمان كه متداول‌ترین سند كاری می‌باشد، كارگاه محل یا محل‌هایی است كه عملیات موضوع در آن اجرا می‌شود. به منظور اجرای پیمان با اجازه كارفرما از آن استفاده می‌شود.

كارگاه‌ها یا كارخانه‌های تولیدی خارج از محل‌ها و زمین‌های تحویلی كارفرما كه به منظور ساخت قطعاتی كه در كار نصب خواهد شد، مورد استفاده قرار می‌گیرد، جزو كارگاه قرار نخواهد گرفت. توجه به این موضوع ضروری است كه شرایط ضروری پیمان، سندی است حقوقی. بنابراین با خارج از مشمول نبودن كارگاه از محل‌هایی كه زمین كارگاه نمی‌باشد، قصد از رفع مسئولیت كارفرما دارد، وگرنه سایر زمین‌های تحویلی نیز از نظر فنی كارگاه به حساب نمی‌آید.
در تعریف فوق به عملیات موضوع نیز اشاره شده است.

منظور از عملیات، همان كار می‌باشد كه مطابق شرایط عمومی پیمان، عبارت است از مجموعه‌ای شامل: خدمات یا اقدامات مورد نیاز برای آغاز كردن و انجام و پایان عملیات موضوع پیمان و شامل كارهای دائمی است كه باقی خواهد ماند و به عنوان موضوع پیمان تحویل كارفرما می‌شود. همچنین كارهایی موقتی كه به منظور اجرا و نگهداری موضوع پیمان قرار می‌گیرد و اعمال می‌شود.
در تعریف فوق توجه به این نكته ضروری است كه نه تنها كارهای اصلی مثل ساخت و ساز اصلی كه كارهای مقدماتی یا كارهایی كه منجر به رسیدن به هدف اصلی كه ساخت موضوع پیمان می‌باشد، نیز جزو عملیات كارگاهی به حساب می‌آیند.

موضوع تخصص و تجربه رئیس كارگاه با توجه به شرایط مختلف می‌تواند تعاریف مختلفی داشته باشد:
الف) محل جغرافیایی: این موضوع شامل شرایط اقلیمی و دوری و نزدیكی نسبت به امكانات زندگی معمولی می‌باشد.
ب) تخصص و تجربه: منظور از تخصص تجربه، تجربه‌ای است كه در تعریف سرپرست كارگاه آمده است كه وابسته به سنوات كاری مهندس می‌باشد.
ج) حقوق و دستمزد: افزایش حقوق و دستمزد وابستگی كامل به تخصص و تجربه و همچنین شرایط جغرافیایی دارد. برای درك بهتر موضوع به نمودار زیر توجه شود:

وظایف سرپرست كارگاه در محل كارگاه
طی سالیان دراز، تغییرات اندكی در وظایف مدیر كارگاه رخ داده است. وظیفه اصلی و شاخص مدیر كارگاه، افزایش بهر‌ه‌وری كیفی و كمی در كارگاه است. بنابراین این گزینه به صورت زیر تعیین می‌شود:

یعنی رئیس كارگاه باید قادر باشد:
1 پیشرفت و مشكلات را پیش‌بینی نماید و پروژه را در دوره برنامه تكمیل نماید.
2 مصالح را برای بهره‌برداری تعادل بهینه كنترل كند.
3 سرپرستی و كنترل اتلاف نیروی كار را م

دیریت كند.
4 كار را برابر مشخصات خواسته شده انجام دهد.
5 در حفظ ایمنی كارگاه كوشا باشد.
همانگونه كه گفته شد، این وظایف در طی زمان تغییر چندانی نكرده، جز اینكه برخی از دیدگاه‌ها تغییر نموده است:
انجام كار برابر مشخصات:
شرایط خصوصی: نقشه اجرایی فاز 2
دستور كار اجرایی در حین كار
قوانین و آیین‌نامه مبحث 12
همانگونه كه می‌دانید، پیش از اتمام كار طراحی توسط مشاور نقشه‌های اجرایی در قالب فاز 2 تحویل پیمانكار می‌شود. بسته به اهمیت كار، حجم این نقشه‌ها متفاوت خواهد بود، به طور مشخص نقشه‌های فاز 2 یك ساختمان دو طبقه از نظر جزئیات و تفصیل بسیار كمتر از نقشه‌های فاز 2 یك برج 15 طبقه خواهد بود. مضاف بر آنكه این موضوع از نظر اهمیت كاربری ساختمان نیز دیده می‌شود. مثلاً نقشه‌های فاز 2 همان ساختمان دو طبقه مسكونی كمتر از نقشه‌های فاز 2 یك بیمارستان دو طبقه می‌باشد، حتی اگر هر دو دارای یك مساحت باشند.

بنابراین بر اساس نقشه فوق،‌ عملیات ساخت آغاز خواهد شد. كلیه مدارك اعم از نقشه‌های ابلاغی، صورت مجلس‌ها، دستور كارها و فایل نقشه‌ها به صورت منظم و مرتب بر اساس تاریخ باید در كارگاه نگهداری شود. بر این اساس صورت وضعیت‌ها تهیه شده و برای مشاور ارسال می‌گردد. بخش دیگری از كار، ارسال نقشه‌هایی است كه از طرف مشاور برای پیمانكار ارسال می‌گردد.
نخست اینكه نقشه‌ها از نظر فنی ایرادی نداشته باشد.
مقادیر محاسبه شده صحیح باشد و در استحكام یا كاربری سازه تاثیری نداشته باشد.
ممكن است از نظر فنی و تئوری آنچه كه محاسبه شده صحیح باشد، ولی از نظر اجرایی امكان ساخت آن وجود نداشته باشد.

در هر دو صورت فوق پیمانكار موظف است مراتب را به مشاور به صورت مستند اطلاع دهد. باید توجه داشته باشد در صورتی كه مشاور در طرح خود پافشاری نماید، در این صورت نظر مشاور به عنوان نظر اجرایی درنظر گرفته خواهد شد.
در حین عملیات ساخت، با استفاده از گزارشاتی كه رئیس كارگاه از دستگاه نظارتی كارفرما و ناظر دریافت می‌كند و یا دستگاه نظارتی خود شامل: مهندسین، تكنسین‌ها یا استاد كارگاه‌ها، بر حسن اجرای كار مطابق مشخصات نظارت دقیق داشته باشد. این نظارت به دو بخش كلی تقسیم می‌شود:
نظارت بر نحوه تهیه مصالح كه مطابق با مشخصات خواسته شده از طرف مشاور باشد.
نظارت بر نحوه ساخت كه مشخصات با نقشه‌های فاز 2 یكسان باشد.
بدیهی است كه یك فرد نمی‌تواند تمامی كنترل‌های فوق را در یك كارگاه به خصوص وقتی كه بزرگ باشد، داشته باشد. از این رو دریافت بخشی از اطلاعات از طریق افراد زیردست انجام خواهد گرفت. این باز نیز بحث اهمیت كار موضوعیت پیدا می‌كند. طبیعی است كه كارهای كه اهمیت بیشتری دارند، دقت بیشتری نیز می‌طلبد. مبلغ كار و همچنین نقش آن در پیشبرد پروژه می‌تواند گزینه‌هایی برای مشخص شدن اهمیت كار باشد.
سرپرستی نیروی كار

همانگونه كه گفته شد، بیش از 25درصد زمان كاری در كارگاه‌ها، معطوف به حل مسائل كارگری می‌باشد. روابط بین كارگر و كارفرما تقریباً اصلی‌ترین موضوعی است كه باید به آن پرداخته شود. افزون بر آن، طی سال‌ها وظایف رئیس كارگاه به جز روابط كاری تغییرات چندانی نكرده است. از این رو تغییر روابط كارگری، باعث تحقیقاتی در این مورد گردید. در سال 1924، مطالعاتی در این باره در شیكاگو (امریكا) انجام شد. ماحصل این پژوهش نشان داد كه بر خلاف نگرش سنتی، فاكتورهای تنها فاكتور برای انگیزش نمی‌باشد و فاكتورهایی مانند انگیزش‌های اجتماعی نیز دارای اهمیت می‌باشد. آنچه در زیر می‌آید، مواردی است كه می‌تواند افزایش بهره‌وری را در سرپرستی نیروی كار ایجاد نماید.

الف) سرپرستی دموكراتیك (مشاركتی)
موثرترین نظام، زمانی ایجاد می‌شود كه مدیران با گروه‌های كاری و كارگری و رهبران آنها تعامل داشته باشند (به صورت سنتی و غیرسنتی) تا بتوانند در پیشبرد اهداف سازمان تاثیرگذار باشند. در حقیقت مشاركت تبدیل به یك ركن اصلی در تصمیم‌گیری شود.
ب) گروه
اغلب در جوامع افراد متعلق به گروه‌های رسمی و غیررسمی هستند و خط مش این گروه‌اه بر افراد عضو آنها بسیار موثر است. بنابراین چنانچه بتوان سرگروه را متقاعد نمود، به منزله حل مشكل با كل گروه می‌باشد.
ج) ریز مدیریت دموكراتیك
منظور از این موضوع، ارائه خط مشی اصلی كار به كاركنان و درخواست نتیجه از آنها می‌باشد. تجربه نشان داده است این رفتار موثرتر خواهد بود.

د) تشویقات و تنبیهات اجتماعی:
گفته شد كه این مطالعات نشان داده كه انگیزه‌های اجتماعی بالاتر از انگیزه‌های اقتصادی می‌باشد. بنابراین این تشویقات و تنبیهات كه با توجه به نظر گروه‌ها انجام می‌شود، بسیار موثرتر از جنبه‌های اقتصادی خواهد بود كه با توجه به تفاوت فرهنگی بین كشورهای غربی و شرقی طبیعتاً انتظار داریم كه كلیه نتایج این مطالعات قابلیت تامین داشته باشد، ولی در هر صورت دارای وزن خالص خود می‌باشد.
آنچه تاكنون گفته شد، استراتژی رئیس كارگاه برای پیشبرد مقاصد خود می‌باشد، ولی بخشی از نكات ریز بدین شرح است:
1 اولاً تقسیم‌بندی كارها و تقسیم‌بندی مسئولیت‌ها، برای كلیه عوامل برای كلیه رده‌ها

، باید به صورتی باشد كه شرح خدمات موردنظر از آنها كاملاً مشخص شده باشد و ثانیاً هیچ‌گاه نیروی انسانی بیكار نگردد و انرژی تلف نشود. البته جهت‌گیری استفاده از این انرژی در جهت بهبود كارگاه باشد.
2 میزان حقوق كارگران و استادكاران، كارمندان جزء و ارشد باید ابتدا تامین شود. این میزان با خط مشی شركت در استفاده از نیروها و قیمت آنها باید هماهنگ شده باشد.
3 عوامل بسته به مورد، هر روز، هر هفته و یا در موارد نادری هر ماه باید كنترل شوند. این كنترل با ثبت موارد تشویق و تنبیهی در یك دفتر جداگانه انجام می‌شود. برای برنامه‌ریزی بهتر حداقل از یك ماه قبل استعفای استادكاران و كارمندان و 10 روز قبل استعفای كارگران پذیرفته می‌شود. به طور معمول برای هر 250 تا 300 نفر كارگر از یك استادكار استفاده نمایید.

4 چون تصمیمات مدیر و سرپرست كارگاه بر اساس اطلاعات بدست آمده از كارگاه می‌باشد، هر شب می‌بایست گزارش كار قسمت‌ها، مباشرین، ماشین‌آلات، مصالح و مشكلات موجود توسط وی بررسی شود. طبیعتاً مشكلات عمده به صورت یك گزارش جداگانه برای دفتر مركزی شركت ارسال می‌شود.
5 پیمانكاران جزء (دست‌مزدی یا با مصالح) بایسی وضعیت دقیق و روشنی داشته باشند. قیمت قرادادهای آنها با جزئیات مشخص شود. افزون بر آن شرح خدمات هر یك از طرفین مشخص شود. كلیه پرداخت‌ها، مطابق ‌آنچه كه در قرارداد آمده باشد و نیروهای نظارتی رئیس كارگاه كاركرد آنها را از نظر راندمان درنظر داشته باشد. در صورتی كه قسمت هریك از عوامل اعم از مصالح و نیروی كار تغییر نمود، دفتر مركزی در جریان گزارشات باشد.
6 به دلیل اینكه پیمانكاران جزء بخشی از برنامه‌های كارگاه می‌باشند، باید در صورت لزوم با استفاده از كمك‌ها و مساعدت‌های پیمانكار دست اول كار انجام شود. بنابراین رئیس كارگاه باید به كلیه تعهدات خود عمل نماید.
7 یكی از وظایف رئیس كارگاه، تهیه صورت وضعیت‌‌های ماهانه برای ارسال به مهندسین مشاور جهت بررسی و پرداخت توسط كارفرما می‌باشد. نكته مهم این است كه این صورت وضعیت‌ها به صورت یك سند صرفاً مالی دیده نشود و توسط آنها بازده كارگاه و جزئیات آن بررسی شود.
8 در كارگاه‌هایی كه به خصوص ممكن است مراحل اجرا طولانی یا تخصصی شود،‌ پیشنهاد می‌گردد بخش آموزش فعال شود. وظیفه این بخش، اجرای دوره‌های آموزش به صورت كوتاه مدت است كه رشته‌های مختلف مانند روابط كار یا استفاده از یك وسیله خاص می‌تواند انجام شود.

9 یكی از وظایف اصلی رئیس كارگاه،‌ تقسیم دقیق كارها برای جلوگیری از دوباره‌كاری و اختلاف نظر بین كارگران می‌باشد. در این حالت در زمان عدم حضور رئیس كارگاه مطابق روال پیش می‌آید. در صورت ابهام بایستی با استفاده از دلایل منطقی و قابل درك این وظایف را مشتق نمود.
بهره‌وری استفاده از مصالح
مصالح ساختمانی معمولاً از نظر اقتصادی 60 تا 70 درصد ارزش فعالیت‌های اقتصادی كارگاه ساختمانی می‌باشد. بنابراین توجه به بهره‌وری بهتر از مصالح به صرفه‌جویی هزینه كارگاه می‌انجامد. می‌توانید برای درك بهتر به مثال زیر دقت كنید:
تومان 10000000 قیمت كل كار
1500000 15% نیرو سهم كدام از عوامل
10000000 سود با فرض 10 درصد سود پیمان
در بالا می‌بینید كه صرفه‌جویی 10 درصد می‌تواند از سودی نزدیك به سود كل پیمان را دربرداشته باشد. اصولاً مسائل مربوط به مصالح را در كارگاه به دسته‌های، تقسیم می‌كنند:
الف) تامین مصالح: مصالح توسط مهندسین مشاور انتخاب می‌گردد و در برآورد اولیه لحاظ می‌گردد، ولی این پیمان كار است كه مسئولیت تهیه اجناس و دریافت آنها را بر عهده می‌گیرد. توجه به نكات زیر می‌تواند به پیمانكار كمك كند:
1 تمامی اجناسی كه پیمان كار تهیه می‌كند، باید مطابق مشخصاتی ارائه شده توسط مشاور و شرایط پیمان عمومی مقررات ملی ساختمان باشد. در صورت مشخصات ارائه شده توسط مشاور به هر عنوان كافی نیست، باید تایید مصالح از وی خواسته شود. توجه كنید در صورتی كه تعداد مصالح زیاد می‌باشد، یك روند را برای تایید مصالح با موافقت مشاور اتخاذ نماید.
2 توجه شود اجناس قید شده در صورت مجلس و مصالح خارجی از كارگاه نگهداری می‌ش

وند، ولی بهای آنها در صورت وضعیت محاسبه شده و پیمانكار نیز دریافت نموده است، تحت عنوان مصالح پای كار شناسایی شده و به عنوان مایملك كارفرما به شمار می‌آید. بدین لحاظ پیمانكار در برابر هرگونه صدمه و خدشه‌دار شدن آنها مسئول می‌باشد.
3 كیفیت و مشخصات جزئیات مصال ساختمان كه در مدارك پیمان تامین شده، اولاً باید مداركی دال بر این كیفیت داشته باشد، ثانیاً مصالح حتی بعد از مصرف نیز می‌تواند مورد آزمایش قرار گیرد.
4 معمولاً مشكلات زیادی در هنگام تهیه مصالح برای برآورد به عهده پیمانكار نیست. موضوع اصلی را در برآورد و دورریز‌ها (پرت‌ها) می‌باشد كه اغلب با استفاده از تجربیات مشخص می‌گردد. اگر كم برآورد شود، به معنای كاهش بود،‌ پیش‌بینی شده می‌باشد و در صورتی كه بیش از حد بر

آورده شده باشد، به علت وزن بالای قیمت مصالح می‌تواند موثر در از دست دادن یك قرارداد باشد. اغلب پیمانكاران ضریبی برابر 50 درصد را برای دورریز درنظر می‌گیرند، ولی نتایج یك پژوهش آن را بین 10 تا 20 درصد درنظر گرفته است.
5 الف) فروشندگان مصالحی كه فقط قیمت ارزانتری ارائه می‌كند، در اولویت نیستند. ب) به خدمات ارائه شده توسط آنها شامل روش‌های پرداخت‌ها تعویض نیز توجه كنید، مضاف بر اینكه سابقه كار با فروشنده مصالح نیز موثر است.
ب)‌جابجایی مصالح: جابجایی مصالح تنها یك مشكل كارگاهی نیست، بلكه عملكرد طراح تولید كننده و پیمانكار نیز روی آنها تاثیر می‌گذارد. بدین شكل كه طراح شك و وزن استحكام مصالح را تامین می‌كند. نوع بسته‌بندی و روش و سیاست پیمانكار در جابجایی مصالح كار موثرتر است.
پس توجه شود كه عوامل زیر در جابجایی مصالح موثرند:
بسته بندی‌:

تولید كننده‌ها اغلب بسته‌بندی‌های خود را با علم به اینكه مهم نیست یا اینكه بسته‌بندی تاثیری ندارد، از موادی نامرغوب استفاده می‌كنند. در مواردی كه بسته‌بندی پاسخگوی مشكلات باشد، در صورتی كه بسته‌بندی باز شود، چاره‌ای نیست جز آنكه به شیوه سنتی حمل و نقل روی آوریم. در جدول زیر، روش بسته‌بندی و حمل و نقل تا كارگاه برخی از مصالح نمایش داده شده است.
كامیون تریلی با كفی دارای بسته‌بندی فله‌ای فاقد بسته‌بندی نام مصالح
سیمان
بتن
آجر
بلوك
تیرچه
لوازم بهداشتی
كابینت آشپزخانه
سنگفرش
لوله‌ها

در اثر جابجایی مصالح در كارگاه باید دقت داشت كه مصالح دچار صدمه‌ای درون كارگاه نشود. برای چند نوع مصالح با روش حمل كارگاه مطابق جدول زیر توجه شود.
بالابر چرثقیل فرقون تسمه نقاله پمپ نام مصالح
لوله
سیمان
بتن
آجر
بلوك
تیرچه
لوازم بهداشتی
از آنچه كه در جدول دیده می‌شود، می‌توان دریافت كه پیشنهاد می‌شود برخی از مصالح پس از انتقال به كارگاه تا محل كار حمل شود، در مورد استحكام مصالح به صورت واضحی می‌توان به نوع برخورد كارگران در ایران با مصالح مشاهده نمود كه با پرت كردن یا كشیدن مصالح استفاده می‌شود. در این حالت بخشی از مصالح مانند بلوك‌ها تحمل كمتری دارد و این نوع روش كار باعث صدمه به آنها و در نتیجه پرت شدن مصالح می‌گردد.
برخی از مصالح نیز در مورد سایر مصالح دوام كمتری دارند و آسیب می‌بینند. مثل كشیدن میلگرد روی یك محوطه سنگ‌فرش شده، بخصوص كار گذاشتن برخی از مصالح بزرگ. در مواردی كه كار به مرحله نازك‌كاری نزدیك شده است. برای مثال پیشنهاد می‌شود قبل از اتمام عملیات گچكاری از نارك‌كاری كف خودداری كنید.
ج) انبار كردن مصالح: مواد و مصالح انبار شده به ندرت به اندازه‌هایی كه لازم است، موردنظر حفاظت و مراقبت قرار می‌گیرد. این سهل‌انگاری به این دلیل اتفاق می‌افتد كه كارگران از خسارت و مشكلات پیش آمده بی‌اطلاع هستند. باید توجه داشت كه اغلب این نزولبایت مجاورت‌های مواد و مصالح ساختمانی با شرایط جوی نامناسب به آنها وارد می‌شود و تا زمانی كه در ساختمان به كار نروند، پدیدار نمی‌شوند.
گزینه اصلی در رابطه با حفاظت مصالح ساختمانی، توجه به انبار كردن آنهاست:
1 مدت زمان انبار و نگهداری مصالح در كارگاه (تاریخ مصرف)؛
2 آسیب‌های وارد آمده ناشی از نقل و انتقال در انبار؛
برای جلوگیری از وارد آمدن خسارت بهتر است با روش‌هایی از انبارداری آشنا شوند.
الف) انبار كردن به ترتیب شماره و حروف با درنظر گرفتن حداكثر موجودی
مزایا: نحوه رجوع انباردار به مصالح مختلف بسیار ساده است (مراجعه به فهرست). معایب: در این سیستم نیاز به فضای زیادی است كه بتوان برای هر قلم جنس، فضای موردنظر را تهیه نمود، ولی اغلب از تمامی فضا استفاده نمی‌شود.
در صورت ورود جنس جدید به دلیل محدودیت فضا نمی‌توان آن را به راحتی در بین سایر اجناس قرار دارد و نیاز به حمل و نقل بیشتری باشد.
ب) انبار كردن به روش ورود كالا
مزایا: نیاز كمتر به فضای انبار و استفاده بهینه از فضای قبلی. معایب: دسترسی مشكل به اقلام و وابستگی به فرد انباردار (قائم به فرد بودن).

برای اصلاح آن می‌توان از سیستم‌های كودینگ كامپیوتری برای شناسایی مصالح استفاده نمود. با استفاده از یك سیستم رایانه‌ای همواره می‌‌توان عمر مصالح (قدمت، تاریخ مصرف و لیست كمبودها) را سریعاً گزارش داد. قیمت زیاد این روش‌ها نسبت به روش‌های سنتی در مقیاس‌های كوچكتر، سبب می‌شود كه اسقبال چندانی به آنها نشود. بهتر است در زمان استفاده یك برآورد از آنها داشته باشیم.
در صورتی كه از روش‌های سنتی در اداره انبارها استفاده می‌شود، پیشنهاد می‌شود نكات زیر درنظر گرفته شود:
1 محبوبیت و میزان تقاضای كالا:
هرچه مصالح دارای تقاضای بیشتری باشد، باید در دسترس بیشتری به امكان‌پذیر باشد.
2 وجه تشابه:
هرچه اقلام دارای نزدیكی و تشابه بیشتری باشد، در نزدیكی یكدیگر قرار می‌گیرند.
3 اندازه و حجم كالا (وزن كالا):
هرچه اجناس كوچكتر باشند، می‌تواند دورتر از دسترس قرار گیرند. توجه شود برای اجناس كوچك قفسه‌های كشویی بهترین راه‌حل است.
4 مشاخصات اقتصادی:
هرچه قدر این اجناس گرانتر باشند، ترجیحاً نزدیكتر به انباردار برای محافظت بیشتر می‌باشند.
5 مشخصات خاص مصالح:
این مشخصات می‌تواند عواملی از قبیل نور، دما یا مجاورت با سایر كالاها باشد.
تكمیل و كنترل پیشرفت پروژه در طی دوره برنامه
روش‌های مختلفی برای كنترل پروژه‌ها موجود است كه اغلب آنها در برنامه‌های كامپیوتری مختلف مانند Microsoft project و یا برنامه‌های primer و مانند آنها لحاظ شده است. برای استفاده درست از نرم‌افزارهای فوق، لازم است با اصول استفاده از آنها آشنا شویم. یكی از این روش‌ها، روش pert می‌باشد كه در زیر به آن می‌پردازیم. این روش هم‌ارز روش شناخته شده‌ دیگری به نام cpm می‌باشد.
به طور كلی، cpm بر اساس فعالیت می‌باشد كه در ابتدا برای برنامه‌ریزی ساختمان‌ها ساخته شده است، ولی در برابر روش pert بر اساس رویدادهای قبل و بعد از فعالیت استوار شده است. امتیاز این روش این است كه برای هر رویدار سه برآورد زمانی حداكثر، محتمل و حداقل درنظر گرفته می‌شود.
كاربرد:
Pert را می‌توان در هر فعالیت و عملی كه نیاز به برنامه‌ریزی، كنترل و كار مستقیم برای نیل به اهداف و انجام كار در زمان خاص داشته باشد، بكار برد. جهت انجام به موقع هر كاری بر اساس برنامه پیش‌بینی شده فعالیت‌های گوناگونی دخیل هستند. این روش بر اساس اطلاعات آماری زمانبندی و فعالیت‌های پركاربرد ارائه می‌شود.
توجه پرت به تصمیم‌گیرنده كمك می‌كند، ولی به جای او تصم

یم نمی‌گیرد. Pert فقط اطلاعات لازم را در اختیار تصمیم‌گیر می‌گذارد تا وی به این اطلاعات تصمیم لازمرا اتخاذ نماید.
تعاریف:
رویداد: رویداد در روش pert شروع و ادامه یك كار می‌باشد. توجه شود كه رویداد خودكار نمی‌باشد.
برای بهتر توجه شدن این موضوع به سه معیار زیر برای درك یك رویداد توجه شود:
1 رویدار نشانگر یك مطلب مهم یا یك نقطه شاخص در پروژه است.
2 شروع و یا خاتمه یك عمل است.
3 منابعی را مصرف نمی‌نماید (توجه شود زمان در روش pert خود یك منبع می‌باشد).
برای مثال در پروژه ساخت یك ساختمان تكمیل بتن‌ریزی سقف طبقه اول یك رویداد pert است. به طوری كه ملاحظه می‌شود، این معیار با سه معیار گفته شده منطبق است. سه معیار اصلی این موضوع:
1) شاخص 2) شروع یا اتمام 3) عدم استفاده از منابع
ممكن است سوال شود كه دانستن یك رویداد چه كمكی را می‌تواند به تصمیم‌ گیرنده نماید. توجه كنید كه یك پروژه از تعدادی رویداد تشكیل شده كه به صورت موازی با یكدیگر در حال انجام است.
برای مثال، جهت ساخت یك برج 12 طبقه ساخت 10 طبقه امكان‌پذیر نیست، مگر اینكه تعدادی رویداد قبلاً به ترتیب صحیح به اتمام رسیده باشد.
توجه شود كه رویدادهای هر پروژهمی‌تواند متغیر باشد و بستگی به جزئیات دارد كه مدیر یا تصمیم‌گیرنده، اطلاعات مربوطه را داراست و یا قابلیت كنترل را در خود می‌بینید. بنابراین بسته به توانایی‌ها می‌توان برای یك پروژه ثابت رویدادهای متفاوتی را درنظر گرفت. طبعاً با افزایش رویدادها، جزئیات افزایش می‌یابد و با افزایش جزئیات انتظار كنترل بهتری را خواهید داشت. پس بر اساس آنچه كه گفته شد، ترتیب رویدادها باید معقولانه باشد و ترتیب مشخص بسته به شرایط و توانایی‌های مدیر پروژه قرار خواهد گرفت.
در سیستم، پرت رویدادها با علامت دایره نمایش داده می‌شوند.
مثال: رویدادهای زیر را به ترتیب منظم كنیم.
1 اتمام سقف كاری طبقه 41
2 شروع پی كنی
3 شروع نصب شیشه پنجره‌های طبقه 41
4 تكمیل پی كنی
5 شروع نقشه‌برداری زمین

همانگونه كه در مثال فوق می‌بینید، پیكان‌ها در شبكه پرت، نشانگر جریان و شماره‌ها مشخص كننده رویدادها هستند. همانگونه كه دیده می‌شود، ترتیب شماره‌ها، ترتیب رویدادعا را نشان نمی‌دهد، بلكه ترتیب رویدادها با پیكان نمایش داده می‌شود.
فعالیت

گفتیم كه رویداد شروع و پایان كار (حافظه كار) است، ولی انجام كار نمی‌باشد. انجام كار یا فعالیت نامیده می‌شود و در شبكه پرت با پیكان نمایش می‌دهیم. پس فعالیت بخش زمان‌بر عملیات می‌باشد و به نیروی انسانی مصالح وسایل (در كل منابع) نیازمند است. برای تشكیل شبكه پرت رویدادها بوسیله فعالیت‌ها به هم متصل می‌شوند و بر اساس آنچه كه در بالا گفته شد، تعریف زیر در آینده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
«رویداد یا رویدادهایی كه بلافاصله (بدون رویداد واسط) بعد از رویداد دیگری قرار می‌گیرند، رویداد بعدی و رویداد و رویدادهایی كه بلافاصله قبل از رویداد قرار می‌گیر‌ند را رویداد قبلی می‌نامند».
رویدادها با اعداد نامگذاری می‌شوند. از این پس فعالیت‌ها با حروف بزرگ.

«بنابر آنچه گفته شد، واضح است كه هر فعالیت بین رویداد قرار می‌گیرند و همچنین طبیعی است كه فعالیت‌ها نمی‌توانند تشكیل حلقه دهند».
این خود می‌تواند به عنوان یك كنترل كننده برای درسی شبكه pert فرض شود. یعنی زمانی كه به یك حلقه برخورد نماییم، اطمینان دادیم كه شبكه اشتباه ترسیم شده است. پس از ترسیم شبكه پرت لازم است برآورد زمان هر یك از فعالیت‌ها تعیین شود. هر مدیر پروژه می‌داند با نزدیكتر شدن زمان تعیین شده برای پایان كار معمولاً وقت بیشتری برای اتمام پروژه لازم است. در چنین شرایطی معمولاً عبارت اگر یك هفته دیگر وقت داشتیم، شنیده می‌شود. برای جلوگیری از این وضع ناگوار pert به شما كمك می‌كند كه كمبودهای احتمالی را مدت‌ها قبل از رسیدن به زمان مشخص شده پیش‌بینی نمایید. این امر توسط فردی كه با آن فعالیت آشنایی كافی دارد، بدین صورت انجام می‌شود كه زمانی را برای انجام هر پروژه ارائه دهد.
برآوردهای زیر جهت محاسبه كلی زمان در تكمیل پروژه بكار می‌رود:
الف) كمترین زمان: حداقل زمان ممكن برای اتمام فعالیت كه به عبارت دیگر زمان در شرایطی كه وضع بسیار مناسب است و همه چیز مطابق برنامه پیش‌بینی شده پیش می‌رود.
ب) زمان محتمل: بهترین برآورد مدت زمان انجام فعالیت، یعنی با توجه به مشكلاتی كه حدس زده می‌شود، زمانی برآورد می‌شود كه چندان هم بدبینامه نیست.
ج) بیشترین زمان: حداكثر مدت زمان ممكن جهت انجام فعالیت است.
برآوردهای سه گانه فوق بر اساس یك واحد زمانی انجام شود (ساعت، روز، ماه و هفته). این برآوردها، روزهای تقویتی را نمایش می‌دهد. بنابراین روزهای تعطیل را نیز شامل می‌شود. نكته نهایی این است كه این برآوردها به هیچ وجه نباید تغییر نماید، مگر اینكه موارد مورد استفاده عوض شود و یا تغییراتی در پروژه ایجاد شود.
این بدان معناست كه در ابتدا برای تخمین زمان باید تمام پارامترهای موثر بر زمان دیده شود. با ارائه سه برآورد فوق یك منحنی توضیح نرمال تشكیل می‌شود كه در آن:
a برآورد كمترین زمان، b برآورد بیشترین زمان و m زمان متحتمل می‌باشد.

همانگونه كه در شكل دیده می‌شود، مقدار جدیدی به نام te كه به میانگین سه ز

مان اعلام شده می‌باشد و با استفاده از این رابطه قابل محاسبه است.

مثال:
برای انجام بتن‌ریزی سقف طبقه 10 یك برج كمترین زمان 2 روز، زمانی محتمل 5 روز و بیشترین زمان 10 روز برآورد شده، برآورد شما برای زمان ممكن چیست؟

دقت برآورد:
برای دو فعالیت b, a از یك كارشناس خواسته شده سه زمان m, b, a را ارائه دهد. این منحتن‌ها، برآوردهای وی می‌باشد. برای هر دو فعالیت زمان پیش‌بینی بین te یكسان می‌باشد، ولی در منحنی‌ها در شكل یكسان می‌باشد. دامنه گسترده منحنی A نشان می‌دهد، مهندس نمی‌توانسته خاتمه كار را به دقت منحنی B پیش‌بینی نماید.

برای دریافت اینجا کلیک کنید