مقاله رفتار شناسی كاربردی گوسفند

توضیحات

  مقاله رفتار شناسی كاربردی گوسفند دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله رفتار شناسی كاربردی گوسفند  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله رفتار شناسی كاربردی گوسفند،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله رفتار شناسی كاربردی گوسفند :

رفتار شناسی كاربردی گوسفند

مقدمه
مشخصه های رفتاری منحصر به فرد و جالب توجهی در گوسفند مشاهده شده است كه با بقا و تكثیر آن در شرایط محیطی خاص و مناسب در ارتباط است. گوسفند داران موفق به خوبی با مفهوم رفتار شناسی گوسفند آشنا هستند و از علم و دانش موجود برای ارتقاء مدیریت خود بهره می برند. به مطالعه علمی رفتار شناسی حیوانات و اتولوژی(شناخت الگوهای رفتاری جانوران) می گویند. در این مقاله به بررسی جنبه های مختلف اتولوژی گوسفند نظر جفت گیری، عادات تغذیه ای و دوران بعد از تولد می پردازیم. البته این مقاله جامع نیست زیرا حوزه بررسی بسیار گسترده است. در اینجا بیشتر بر مشخصه های خاص رفتاری تمركز می كنیم.

اصول رفتار شناسی گوسفند
در سالهای اخیر رفتارشناسان اطلاعات ارزشمندی در رابطه با رفتار شناسی گوسفند ارائه كرده اند. در ادامه به شرح و بیان پیشنهادهای مدیریتی در این رابطه می پردازیم. مطالعه این مطالب نمونه تازه ای در مقابل پرورش دهندگان می گشاید. قبل از پرداختن به مسائل مربوط به تحقیق رفتارشناسی كاربردی گوسفند به چند اصل ضروری است. از جمله آنها چند تعریف و بیان شرح مختصری از حالات و خصیصه هایی از گوسفند است كه با كمك آنها با محیط تعامل و ارتباط دارد. همچنین توجه به این مشخصه ها از آنجا حائز اهمیت است كه منجر می شود به علت تفاوت رفتاری گوسفند با سایر جانوران پی ببریم.

رفتار در واقع واكنش حیوان به محیط است. گوسفند اهلی در محیط نسبتا كنترل شده زیست می كند و پاسخ و عكس العمل ذاتی یا اكتسابی اش در محیط تقریبا قابل پیش بینی است. بخش مهمی از ماهیت گوسفند رفتار اوست. بنابراین باید به این سوال مهم پاسخ بدهیم: گوسفند چیست؟ یكی از معروف ترین رفتار شناسان دنیا، دكار آركیلگور، چنین تعریفی ارائه می دهد: گوسفند حیوانی بی دفاع، محتاط، پوشیده از پشم، بصری و نشخوار كننده كه خاستگاهش صحرا یا كوهستان است كه آب كمی نیاز دارد. زاد و ولد فصلی داشته و در

مواقع خاصی از سال ساختار زیرگروه نو مجزایی تشكیل می دهد. بقیه به این نكته اشاره می كنند كه گوسفند حیوانی بسیار اجتماعی ست و نیاز دارد تا به صورت گروهی حداقل با 4 یا 5 گوسفند دیگر زیست كند كه حتی در حین چرای گروهی با یكدیگر ارتباط بصری برقرار می كنند.

آنچه بیش از همه رفتار گوسفند را متمایز می كند به گیاه خواری یا همان نشخواركنندگی آن برمی گردد. به عنوان مثال رفتار غذایی گوسفند علفخوار را با دیگر الگوهای خوراك نظیر گوشت خواری مقایسه كنید. حیوانات گوشتخوار وقت كمتری صرف تغذیه می كنند. گوسفند به طور معمول وقت بیشتری صرف تغذیه و نشخوار می كند ولی در مقابل زمان كمتری برای

پیدا كردن غذا صرف می كند. حیوانات گوشتخوار باید به طعمه حمله كنند و قبل از مصرف آنرا از پای درآورند. گوسفند صرفا چرا می كند. بنابراین خصیصه ها و بسیاری ویژگی های دیگر گوسفند از جانوران گوشتخوار متمایز است حیوان گوشتخوار تهاجمی است اما گوسفند موجودی منفعل است. آناتومی حیوانات گوشتخوار به شیوه ای است كه آنها را برای كشتن دیگر حیوانات آماده كرده است اما گوسفند تنها برای چرا قابلیت دارد. گوسفند هیچ گاه حیوانات گوشتخوار را نمی كشد.

رفتار شناسان مدت زمان نشخوار كردن گوسفند را مشخصه خاص گوسفند قلمداد
می كنند. ممكن است چندین ساعت در روز صرف نشخوار كردن شود كه نیازمند این است كه گوسفند در شرایط آرام و راحت باشد. فشار و استرس ناگهانی منجر به توقف ناگهانی نشخوار كردن می شود. در حین نشخوار گوسفند و حتی لگد در حالت خواب آلودگی و آرام قرار دارند. معمولا چرا و نشخوار به صورت گروهی انجام می گیرد و با فعالیت ها و حركات چون تمیز كردن بدن همراه است. در گروه بودن و حضور در گله میزان استرس و احتمال بروز خطر را كاهش می دهد. حتی می توان گفت نشخوار كردن نوعی فعالیت ضد خستگی است.

حواس گوسفند
گوسفند و دیگر حیوانات از حواس پنجگانه بینایی، بویایی، شنوایی، چشایی و لامسه برخوردارند حیوانات با كمك این حواس با محیط در تعامل و ارتباط هستند. می توان گفت این حواس آغازگر یا تعدیل كننده واكنش رفتاری است. ارزیابی حواس گوسفند كار دشواری است. ارزیابی ساده آناتومی نشان می دهد كه گوسفند و انسان تفاوت های شاخصی در چگونگی دیدن، احساس كردن، چشیدن، شنیدن و بوئیدن دارند. هر چند نباید ادراكات حیوان را صرفا به ارزیابی های آناتومی محدود كرد. با این حال درك ما از رابطه میان آناتومی و درك حقیقی بسیار ابتدائی و محدود بوده و بنابراین ارزیابی جامع غیرممكن است. پس نمی توان با حواس گوسفند به طور تمام و كمال آشنا شد. اما در این رابطه اطلاعات مفیدی در دست است كه می تواند برای ارتقاء مدیریت كارآمد باشد.

حس بینائی
آیا تا به حال رو در رو به گوسفند خیره شده اید؟ مردمك بسیار بزرگی دارد و شكل آن با مردمك چشم انسان متفاوت است و تقریبا مستطیل شكل است. كره چشم گوسفند به سمت كناره صورت(سر) كشیده شده است بنابراین می تواند محدوده گسترده تری را زیر نظر داشته باشد. دانشمندان رفتارشناس معتقدند كه مكان قرار گرفتن و ساختار چشم های گوسفند منحصر به فرد است و او را به شكل طعمه درآورده است. در حیوانات شكارگری نظیر سگ و كایوت چشم در قسمت جلوی سر قرار دارد كه باعث می شود حوزه دید كلی

محدودی داشته باشند اما حوزه دید هر دو چشم در آن واحد بیشتر است. بنابراین حیوان شكارگر قدرت دریافت و تمركز بالاتری دارد. حیواناتی چون گوسفند تنها با كمی چرخاندن سر می توانند كل منطقه را زیر نظر بگیرند. اگر خطری آنرا تهدید كند گوسفند متوجه شده و واكنش نشان می دهد كه اغلب فرار است. شكل مردمك و محل گیرنده های بصری در شبكیه حوزه دید جانبی را افزایش می دهند كه البته می تواند مشكلاتی را هم در پی داشته باشد به عنوان مثال گوسفند نمی تواند شكارگری را كه در بالای سر او مثلا لابه لای درختی

است ببیند. این مشكل در مورد آهو هم صادق است. آیا این محدودیت دید برای دیدن بالای شر مشكل جدی ایجاد می كند؟ پاسخ دقیق این سوال مشخص نیست با این حال می توان گفت گوسفند نسبتا تیزبین است. او به راحتی می تواند چراگاه مناسب را بیابد و از آن استفاده كند. همچنین باید به تعداد یاخته های مخروطی وسیله مانند چشم گوسفند توجه كرد كه تفاوت چندانی با یافت های چشم انسان ندارد. تا مدت ها تصور می شد گوسفند و دیگر دام ها كور رنگی دارند اما امروزه شواهد این عقیده را رد می كند. در واقع در چشم تمامی چهارپایان یاخته های مخروطی وجود دارد كه می توانند با آن رنگ ها را ببینند. آزمایشاتی در مورد قدرت تشخیص رنگ چشم گوسفند انجام شده و به این نتیجه رسیده اند كه گوسفند كور رنگی ندارد. البته تفاوتی میان این مشخصه در گوسفند و انسان وجود دارد.

در این حوزه تحقیقات كمی انجام شده است. البته شواهد نشان می دهد كه گوش گوسفند به صداهایی با تن بالا حساس است همچنین با شنیدن صداهای ناگهانی و بلندی چون صدای ترقه یا پارس سگ هورمونهای مربوط به استرس در بدن گوسفند آزاد می شود. با افزایش سطح این هورمونها گوسفند عصبی شده و از كنترل خارج می شود. بنابراین زمانی كه گوسفندان را به چرا برده اید مراقب باشید صداهای بلند آنها را از كنترل خارج نكند. گوش گوسفند می تواند صداها را تشدید و تقویت كند. صدا با شدت و فاصله زمانی نسبتا متفاوت به هر گوش می رسد و سیستم شنیداری آنرا به سیگنال را ستایی(جهت دار) تبدیل می كند. حتی در این حین از حركت گوشها، سر و بدن هم كمك می گیرند. این توانایی هم همچون حس بویایی و بینایی به بقای گوسفند كمك می كند.

حس بویایی
شاید حس بویایی گوسفند دشوارترین حوزه بررسی باشد. سیستم بویایی گوسفند از انسان بسیار پیشرفته تر است. گوسفند در تعامل با محیط از حس بویایی خود بسیار استفاده
می كند. با وجود آنكه نمی دانیم درك كاملی از حس بویایی گوسفند داشته باشیم

می توانیم زمانی كه بوی خاصی خاطره های فراموش شده را زنده می كند به مرتع هایی دست یابیم. گوسفند به چندین شیوه از حس بویایی خود استفاده می كند. یك نمونه زمانی ست كه از حس خود برای تشخیص دیگر گوسفندان استفاده می كند. میش(گوسفند ماده) هم با كمك حس بویایی بره خود را می یابد. یك مورد دیگر استفاده از حس بویایی در

هنگام جفت گیری است. گوسفند نر مدام در میان گوسفندان می گردد و با بو كشیدن گوسفند ماده آماده فعالیت جنسی(ورتاك) را پیدا می كند. به بالا نگه داشتن سر و حالت لبهای گوسفند نر در حین بوئیدن گوسفند ماده پاسخ(واكنش) فلمن می گویند. این مشخصه كه گاهی در گوسفند ماده هم مشاهده می شود به ارگان(عضو) خاصی در بالای سقف دهان او مربوط می شود، كه به آن عضو خیشومی- تیغه ای می گویند. زمانی كه گوسفندهای نری كه قبلا در گله حضور نداشته اند وارد گله می شوند گوسفندان ماده متوجه حضور آنها م

ی شوند و واكنش نشان می دهند. فرومون گرفته شده از استروئید در گوسفند نر عضو خیشومی- تیغه ای گوسفند ماده را تحریك می كند. گوسفند برای یافتن آب و تشخیص مرتع از علوفه از حس بویایی خود استفاده می كند. به عنوان مثال گوسفند در نزدیكی مكانی كه توسط دیگر گوسفندان آلوده شده چرا نمی كند. بنابراین حس بویایی او الگوی چرای خاصی را طلب می كند. گوسفند علوفه تازه را به علوفه آلوده و مانده ترجیح می دهد. علوفه سالم و مانده را بو كنید اگر بوی نامطبوعی داشت مطمئن باشید كه بوی به مرامت نامطبوع تری برای گوسفند خواهد داشت. البته گاهی انسان نمی تواند برخی بوهای نامطبوع چون آفلاتوكسین را تشخیص دهد. گاهی هم برخی علوفه ها نظیر علوفه سیلو شده به نظر ما ناخوشایند است ولی گوسفند به راحتی از آن استفاده می كند.
حس چشایی

حس چشایی گوسفند برخلاف حس بویایی او اهمیت چندانی ندارد و پاسخ های رفتاری مربوط به حس چشایی را نمی توان به راحتی از پاسخ های مربوط به حس بویایی تفكیك كرد. گوسفند علوفه خراب را تشخیص می دهد و مسكن است این رفتار او به حس چشایی برگردد. زمانی كه چندین نوع علوفه در اختیار داشته باشد تنها چند نوع خاص را انتخاب می كند. زمانی كه در چراگاه چندین گونه خوراكی موجود باشد نمونه هایی كه گوسفند انتخاب می كند با نمونه های انتخابی دیگر چارپایان و بز متفاوت است. آزمایشات متعددی انجام شده تا مشخص شود كه آیا گوسفند خرد(تدبیر) تغذیه ای دارد؟

فرض بر این است كه گوسفند از علوفه ای تغذیه می كند كه بدنش به مواد مغذی آن نیاز داشته باشد. گاهی بیشتر از حد لازم از علوفه استفاده می كنند تا مواد مورد نیاز بدنشان تامین شود. نمك نمونه خوبی است. برای تامین سدیم از نمك استفاده می شود اما گاهی گوسفند بیش از حد نیاز مصرف میكند. خوشبختانه شواهدی وجود ندارد كه نشان دهد مصرف بیش از حد نمك مشكل آخرین است. البته در این موارد نوشیدن آب نامی اهمیت دارد.

حس لامسه
بیشتر قسمت های بدن گوسفند از پشم با موی زبر پوشیده شده است. سم ها مطمئنا برای كاربردهای لامسه ای نیستد. تنها بینی، لب ها، دهان و گوشها در حس ها دخیل هستند. البته آن معنا نیست كه پوست زیر پشم حساس نیست(حس ندارد). در حقیقت پوست بسیار حساس است اما به گونه ای حفاظت شده هم هست. به همین ترتیب بخش نرم پنجه هم حساس است. این حس در روابط میان حیوانات اهمیت دارد. بره ها تماس با گوسفند ماده دارند و گوسفندان ترهم نسبت به رفتار لمسی واكنش نشان می دهند مثلا

زمانی كه بره قصد مكیدن شیر دارد مادر به او شیر می دهد. یك نمونه تست لامسه استفاده از حفاظ(نرده) الكتریكی است. كسانی كه از این نوع حفاظ ها استفاده كرده اند می دانند كه حساسیت گوسفند نسبت به دیگر حیوانات به این حفاظ كمتر است كه می تواند به خاصیت نارسایی پشم مرتبط باشد. اگر می خواهید از این نرده ها برای گوسفند استفاده كنید(چند سیم) حامل برق را در ارتفاعی به بلندی بینی گوسفند قرار دهید. از شارژهایی با كیفیت عالی استفاده كنید تا گوسفند نسبت به آنها حساسیت نشان دهد. با استفاده از راهنمایی ها و طرح های شركت های سازنده این حفاظ ها نه تنها می توانید از گوسفندان مراقبت كنید بلكه می توانید مانع شكار كننده ها هم شوید.
اهلی كردن گوسفند

انسان با گوسفند از مدتها پیش سروكار و رشته است. تحقیقات نشان می دهد كه گوسفند دومین یا سومین گونه جانوری بوده كه اهلی شده است. لازم به ذكر است كه سگ اولین گونه ای است كه اهلی شده است. گوسفند و بز هم دومین و سومین گروه هستند. نمی توان دقیق گفت اهلی كردن چه زمانی آغاز شده اما اهلی كردن گوسفند به 9000 سال پیش در عراق بر می گردد. حتی برخی معتقدند این تاریخ به 12 یا 15 هزار سال پیش برمیگردد. ارزیابی تغییرات رفتاری ناشی از اهلی كردن كار ساده ای نیست زیرا اطلاعات و شواهد كسی در دست داریم.

اصول اهلی كردن
تعریف اهلی كردن در دیكشنری و بستر(چاپ دوم، 1976) اینگونه بیان شده ست:” باعث شویم حیوان یا گیاه دیگر وحشی نباشد;” البته دانشمندان معتقدند اهلی كردن با رام كردن متفاوت است. یكی از كارشناسان، ای دید، معتقد است كه: هر چند رام كردن راهی ست به سوی اهلی كردن اما حیوان رام شده با اهلی متفاوت است. گوسفند گونه اهلی شده است. گوسفند نمی تواند برای مدت طولانی در محیط وحشی زنده بماند و به راحتی توسط شكار كننده نابود می شود. گوسفند نمونه خوبی برای همزیستی به حساب می آید كه

برای اهلی شدن نیاز است. گوسفند در قبال علوفه، حفاظت و مراقبت پشم گوشت و شیر در اختیار انسان قرار می دهد. جالب است بدانید كه گوسفند رابطه همزیستی عمیقی با میكرو ارگانیسم های روده ای دارد كه مواد فیبری نظیر علف را هضم می كنند. بنابراین این ویژگی به لحاظ اقتصادی سود آور مفید است. حتی گوسفند می تواند موادی را كه برای ما قابل استفاده نیستند تغییر داده و قابل استفاده كند در این مورد میكروبهای روده ای نقش مهمی ایفا می كنند. با توجه به عوامل بی شماری نظیر آب و هوا، تركیبات علوفه ای، غلات و حاصل خیزی خاك فزایند اهلی كردن بسیار پیچیده است. در فرایند اهلی كردن چندین مرحله طی می شود كه عبارتند از: كنترل نه چندان شدید، اما عدم كنترل بر تولید مثل. تولید مثل در اسارت و بعد جدا سازی از گوسفندان وجشی-

تولید مثل گزینشی با جفت گیری كم با گونه های وحشی
توسعه تدریجی زاد و ولدهای متفاوت با مشخصه های اقتصادی مورد نظر. این شیوه مدتهاست كه دنبال می شود. بررسی دقیق تر جنبه های خاص فرایند اهلی كردن به گوسفندان داران در شناخت بهتر گوسفند كمك می كند.

اهلی كردن برای نخستین بار
بیشتر اطلاعات موجود در رابطه با تاریخچه اهلی كردن ریشه در مطالعات مربوط به بررسی انسان اولیه در نقش شكارچی و گوسفند در نقش قربانی دارد. گوسفند طعمه جذابی برای انسان اولیه به شمار می آمده است. گوسفند وحشی مرز و چابك بوده و شكارچیان به راحتی نمی توانستند آنها را به دام بیاندازند. با این حال شكار گوسفند منافعی از جمله تامین خوراك چندین نفر را به همراه داشته است. بعد از گوشت افرد از پوست(چرم) برای تهیه لباس و سرپناه، از استخوانها برای ساختار ابزار و وسایل مورد نیاز استفاده كرده و در مثانه م آب ذخیره می كردند.

رایج ترین حكایت مربوط به اهلی كردن گوسفند به زمانی اشاره دارد كه بره ها در محیط انسانی رشد می كردند. بدین ترتیب ارتباطی میان بره و انسان شكل می گیرد كه روز به روز هم تقویت می شود. رفتار شناسان معتقدند اگر شروع این ارتباط و فرایند درست مدت كمی بعد از زاده شدن بره باشد این پیوند قوی تر خواهد بود و درست ارتباطی بیشه ارتباط بره و مادر ایجاد می شود. در این حالت بره مدام در پی افراد یا خود خاصی كه از او مراقبت می كند می رود. حتی هنگام خواب كنار او می خوابد و در هنگام خطر به او پناه می برد. گاهی شكارچی مادر را می كشد و بره را به همراه خود به خانه می برد.

بره های بسیار كوچك تنها با خوردن شیر مادر(گوسفند ماده) زنده می مانند. می توان گفت گوسفند بسیار خوب فرایند اهلی شدن زا پشت سرگذاشته است. البته غریزه جمعی زندگی كردن گوسفند هم عامل موثری در این فرایند بوده است. در واقع می توان گفت گوسفند همانند انسان موجودی اجتماعی است. به طوری كه حتی می توانند گروه اجتماعی خود را با پذیرش دیگر گونه ها وسعت بخشند. به عنوان مثال در بسیاری مناطق مشاهده می كنیم انسان، سگ و گوسفند به عنوان واحدی اقتصادی به اجتماعی فعالیت دارند. در این بین انسان نقش كاتالیزوری را بازی می كند كه با سگ و گوسفند رابطه دارد.

برای دریافت اینجا کلیک کنید