مقاله بررسی روشهای اقتصادی كاهش ضایعات گندم

توضیحات

  مقاله بررسی روشهای اقتصادی كاهش ضایعات گندم دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی روشهای اقتصادی كاهش ضایعات گندم  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی روشهای اقتصادی كاهش ضایعات گندم،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی روشهای اقتصادی كاهش ضایعات گندم :

بررسی روشهای اقتصادی كاهش ضایعات گندم

ادبیات تحقیق (بیشینه تحقیق)
بررسی سایر ضایعات محصولات ی زراعی
ضایعات مواد غذایی در كشوربه مراتب از میزان متعارف ان در كشورهای در حال توسعه بیشتر است با اینكه رقم دقیقی در سطح كشور در دسترس نیست برسیهای موردی و نمونه ای نشان میدهد ضایعات مواد غذایی در مراحل انبارداری-توزیع و نگهداری – اماده كردن و پخت در منزل و مصرف غذا در خانه حدود 30-25درصد است و در مورد بعضی محصولات مانند سبزی و صیفی به حدود 50 درصد نیز میرسد . به عبارتی غذای حدود 15-10 ملیون نفر در كشور از طریق ضایعات از چرخه مصرف خارج می شود .

و این به معنی اتلاف منابع اب و خاك و هدر رفتن نهادههای تولید و ارز مصرفی است مطالعات انجام شده نشان میدهد كه بر اساس ضرایب متعارف فائو و برسیهای نمونه ای در ایران به طور متوسط حدود 10 درصد از عرضه انرژی (حدود 300كالری ) بر اثر ضایعات خارج می شود و در نتیجه پروتئین – انواع ویتامینها و املاح به هدر می رود .
خلاء بین عرضه و تقاضای داخلی را ضمن نا متعادل بودن جریان توزیع به علت شا خصهای اقتصادی –باید ناشی از ضایعات زیاد مواد غذایی در فاصله تولید تا مصرف دانست اصلاح نظام توزیع و جلوگیری از ضایعات یكی از سیاستهای

افزایش ظرفیت جوابگوی ینیازهای مواد غذایی جامعه از مسیر تولید داخلی است .در مورد براورد میزان ضایعات محصولات كشاورزی در مراحل كاشت –داشت –برداشت و حمل و نقل –به رغم اهمیت مساله تاكنون بررسی دقیق و جامعی صورت نگرفته است اما بر اساس بررسی های موردی انجام شده و براورد های كارشناسی زیر بخشهای زراعت و باغبانی و نیز مفروضات سازمان خوار بار و كشاورزی در مورد ضایعات شیر و تخم مرغ –درصد ضایعات محصولات كشاورزی در ترازنامه ی غذایی به شرح جدول زیر در نظر گرفته شده است.

درصد ضایعات محصولات كشاورزی
__________________________________
محصول درصد ضایعات
_________________________________
گندم 10
شلتوك 5
سیب زمینی 25
حبوبات 5
مغزها 5
سبزی 25
سیب 20
مركبات 25
میوه های هسته دار 27-23
میوه های دانه ریز 30
خرما 18
شیر و تخم مرغ 5

ماخذ :ترازنامه غذایی ایران –موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد كشاورزی

تحقیقات نشان می دهدكه از مجموع 165ملیون هكتار اراضی كشور حدود 37ملیون هكتار (4/22درصد)مستعد هستند كه تنها از 6/18 میلیون هكتار –آنهم از 50 تا 60 درصد ظرفیت برداشتشان استفاده می شود .حمایت از كشاورزان جهت افزایش بهره وری محصول و نیز اصلاح نظام خرید تضمینی محصولات اساسی كشاورزی و بهبود بسته بندی محصولات كشاورزی از جمله راههای كاهش ضایعات مواد غذایی و محصولات كشاورزی به شمار میرود .

در زیر بخش زراعت –انچه كه بیش از هر چیز مورد توجه بوده وابستگی كشور در محصولات استراتژیك مانند گندم –برنج –ذرت و دانه های روغنی میباشد.بر این اساس و با توجه به اینكه طرحهای متعددی در راستای قطع وابستگی به محصولات یاد شده تهیه گردیده است . بر مبنای این طرحها پیش بینی شده است كه در طرح خود كفایی گندم یك افق زمانی ده ساله (پایان سال 1390)میزان تولید گندم به 5/16 ملیون تن افزایش یابد و نیز طرح خود كفایی برنج در افق ده ساله میزان تولید این محصول را از 6/1 ملیون تن فعلی به 4/2 ملیون تن در افق طرح خواهد رساند و طرح

افزایش تولید ذرت نیز در همان افق زمانی درصدد افزایش تولید ذرت مورد نیاز كشور از 2/1 ملیون تن به 8/2 ملیون تن در سال انتهایی طرح است .لزوم خود كفایی در تولید محصولات استراتژیك در عرصه جهان كنونی كه غذا بعنوان یك اسلحه و اهرم بشمار می رود و تامین امنیت غذایی در كشور از اهم ضروریات محسوب می شود كه در این راستا –كاهش ضایعات –یكی از عوامل مهم در افزایش تولید و كاهش واردات محسوب می گردد. از سوی دیگر با توجه به اینكه سهم مهم سرمایه گذاری انجام شده در بخش كشاورزی پنج درصد از سرمایه گذاریهای موجود در كشور

میباشد و این رقم برای بخش كشاورزی نسبت به سایر كشورهای جهان بسیار پایین میباشد و با توجه به كمبود سرمایه گذاری در این بخش میزان ضایعات محصولات كشاورزی معادل 25 درصد درآمد نفتی كشور تخمین زده میشود كه این میزان بیانگر میزان بالی ضایعات و نیز ارزش آن در تولید ناخالص داخلی می باشد .در حال حاضر بیش از 26 ذرصد ارزش تولید ناخالص كشور ارز اوری

چشمگیری معادل 25 تا 30 درصد ارزش صادرات غیر نفتی سالانه و 24 درصد اشتغال كشور مربوط به بخش كشاورزی است كه كاهش محصولات كشاورزی علاوه بر قابلیت افزایش عملكرد محصولات زراعی و باغی در ایجاد اشتغال –توسعه صادرات غیر نفتی و نیز ایجاد امنیت غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است.به طور خلاصه می توان برای رسیدن به خود كفایی نسبی ،جدای از افزایش تولید ،در برخوردبا مسئله ضایعات و چگونگی كاهش ان مورد تاكید است. كاهش ضایعات طبیعت

افزایش عرضه را دارد. كشور ما طی سالهای گذشته در زمینه بسیاری از مواد و محصولات به خود كفایی رسیده است. ولی عواملی چون افزایش جمعیت در كنار عدم كاهش ضایعات راه را برای رسیدن به نقطه استقلال طولانی تر می كن. ضایعات از جنبه های كاهش میزان تولید –افزایش نیاز به واردات و هدر دادن نهادههای لازم برای تولید بر اقتصاد ضربه وارد می كند. با توجه به مطالب پیش گفته چنین به نظر می رسد كه سیاستهای دولت بیشتر در راستای حمایت از مصرف كننده و تضعیف انگیزه تولید بوده كه این امر به افزایش ضایعات و كاهش دسترسی به غذای بیشتر و بهتر در درازمدت از سوی مصرف كننده منتهی شده است .این مشكلات ناشی از تدوین ناهماهنگ سیاستهای تولید و مصرف و سلامت تغذیه ای بوده است. از همین رو دسترسی به امنیت غذایی مطلوب در كشور به تغیرات عمده در تركیب تولید نیاز دارد .

وضعیت تولید – توزیع – مصرف گندم:

تولید داخلی گندم طی سالهای 1370 -1377 با نرخ رشد فزایندهای از 818 ملیون تن به حدود 12 ملیون تن بالغ گردید لیكن در سال 1378 تولید این محصول با كاهش قابل ملاحظه ای روبه رو شد كه این كاهش در سال 1380 تا حدی جبران گشت اما سطح تولید همچنان با مقدار تولیدسال 1377 فاصله زیادی داشت افزایش تولید طی سالهای اخیر مورد اشاره به طور عمده ناشی از

اجرای طرح محوری گندم با هدف حصول به خود كفایی بوده و كاهش تولید سال 1378 را می توان ناشی از بروز دور جدی از پدیده خشكسالی تلقی نمود . به هر حال نوسانات شدید تولید نشان میدهد كه نتایج حاصل از اجرای طرح محوری گندم از خصلت پایداری برخوردار نبوده و برنامه ریزان جهت مقابله با دوره های كم ابی(لاینفال)و پر آبی(النیفو)و اصلاح بازار آرد و نان تدابیر لازم را بكار

همین مدت میزان مصرف سرانه گندم با محاسباتی كه بر اساس امارهای گرفته شده نرخ رشد فزاینده ای از 234 كیلو گرم در سال 1371 به 249 كیلو گرم در سال 1377 افزایش یافته كه پس از ان به دلیل تعدیل قیمتهای ارد و گندم از روند كاهش برخوردار گردیده است.
به طور كلی در ساختار تولید جهت حصول به خود كفایی می باید نكات زیر را در نظر داشت:

شاخصهای سودآوری :

اجرای برنامه اصلاح تولید گندم مانند هر طرح دیگر می باید مورد ارزیابی فنی و اقتصادی قرار گرفته و براساس تجزیه و تحلیل (هزینه وفایده)برنامه ریزی و سیاستگذاری شود.در توجیه هر طرح اقتصادی از شاخصهای سود اوری فایده به هزینه (حاصل تقسیم ارزش كنونی تفاوت منافع و هزینه های تبدیل شده به كل هزینه ها )نرخ بازده داخلی (نرخی كه ارزش كنونی منافع و هزینه ها را با هم برابر می سازد)و ارزش خاالص كنونی برنامه مورد استفاده قرار می گیرد در واقع در حجمی از تولید گندم كه نرخ بازدهی سرمایه گذاری بزرگتر از حداقل نرخ قابل قبول رایج كشور بوده معیار ارزش كنونی بزرگتر از صفر و شاخص فایده به هزینه بزرگتر از واحد باشد استانه اقتصادی تولید گندم در كشور است .

كاهش هزینه های تولید:

یكی از موجه نمدن طرحهایی كه فاقد توجیه اقتصادی كاهش هزینه های تولید است. كشاورزی ایران به لحاظ دارا بودن موانع متعدد ساختاری در زمینه های آب- خاك نیروی انسانی ،اعتبارات و ;

بسیار هزینه بر است بنابراین حل مسئله مالكیت و یكپارچه سازی اراضی از اهم اقداماتی است كه قبل از اجرای هر طرح اصلاحی و از جمله طرح افزایش تولید گندم می باید در بخش كشاورزی ایران صورت پذیرد. زیرا متعاقب ان تغییر سیستم ابیاری به روش تحت فشا ر با هزینه كمتری انجام شده و افزایش راندمان ابیاری هزینه های تولید را در سطوح پایین تری قرار خواهد داد كه به بالا بودن استانه تولید اقتصادی گندم كمك خواهد كرد.

كاهش ضایعات:

با كاهش ضایعات در مراحل مختلف تولید –توزیع و مصرف میتوان با سطوح پایین تری از تولید نیاز غذایی جامعه را تامین نمود.
به طور كلی میزان ضایعات گندم در كشور را به چند دسته تقسیم نمود:
1 – ضایعات در مرحله كاشت :مقدار اضافه مصرف بذر است كه معمولا حدود 20 درصد از كل بذر مصرف شده می باشد كه عمدتا ناشی از استفاده از شیوه های منسوخ كاشت مانند دست افشان كه حدود 2درصد از كل ضایعات گندم تولیدی كشور را تشكیل میدهد.

2- ضایعات در مرحله قبل از برداشت:شامل ضایعات تاخیر برداشت است كه به صورت ریزش یا سبز شدن روی خوشه در نواحی باران خیز امكان وقوع دارد. همچنین به علت بادزدگی و خوابیدگی –محصول از دسترس شانه برش كمباین خارج می شود. در یك طرح تحقیقاتی تلفات قبل از برداشت در ایران معادل 9/54 كیلو گرم در هكتار اندازه گیری شده است.
3- ضایعات در مرحله برداشت با كمباین شامل تلفات سكوی برش، واحدهای كوبنده،جداكننده و تمیز كننده است.
4- ضایعات پس برداشت را می توان به چهار دسته تقسیم بندی كرد:
ضایعات حمل و نقل ، بوجاری ، انبار داری ، تبدیل

وضعیت توزیع گندم:

نظام كنونی بازار یابی گندم به دلیل كنترل های دولتی از انعطاف پذیری لازم جهت رویارویی با تحولات ملی و بین المللی برخوردار نمی باشد از سال 1340 به موجب صعود نیاز بسیج اقتصادی كشور انجام كلیه عملیات خرید و فروش ،حمل و نقل گندم و مشتقات ان(ارد وسبوس) به انحصار سازمان غله كشور در امد در حال حاضركلیه امور مربوط به تولید و توزیع گندم به عهده سازمان غله می باشد كه از نهادهای دولتی به شمارمی اید بنابراین مشكلات بخش توزیع نیز موجب گسترش شكاف بین عرضه و تقاضای گندم شده كه به دلیل نبود برنامه ریزی جامع و كامل توجه مسولین را بیش از همه بر افزایش تولید جهت كاهش واردات و جوابگویی به تقاضای روز افزون متمر كز گردیده است . بدین ترتیب جهت سیاستگزاریهای منحرف شده و به جای اصلاح ساختار توزیع و مصرف فقط بر تولید تاكید می ورزد

بنابراین به منظور خود كفایی در تولید گندم یكی از ضروری ترین اقداماتی كه می باید صورت گیرد رفع انحصارات فعلی و باز نمودن فضای كار برای بخش خصوصی است. با كارا نمودن عملكرد بخش توزیع به همراه اقدامات تكمیلی در جلوگیری از قاچاق و تامین خوراك منابع پرورش طیور می توان میزان عرضه و تقاضای واقعی را نزدیك تر نمود و از این طریق نیاز به گسترش تولید را تخفیف داد.

وضعیت مصرف گندم :

محصول عمده ای كه از گندم بدست می اید نان است كه تامین كننده اصلی نیازهای غذایی بویژه اقشار كم در امد است.در حالی كه برنامه خود كفایی تولید گندم بدون حمایت اصلاح الگوی تغذیه و بازار آرد و نان كامل نبوده و موجب بروز هزینه های جانبی سنگین در جهت تامین تفاوتهای كاذب می گردد. ضایعات نان در شهرهای كه جمعیت زیادی دارند بیشتر از شهرهای كوچك است.

بین ضایعات نان با درامد خانوار و میزان مصرف روزانه افراد و تعداد افراد خانوار رابطه مستقیم و بین ضایعات نان و میزان تحصیلات سرپرست خانوار ،دفعات مراجعه به نانوایی و ساعات مصرف شده برای خرید نان رابطه معكوس وجود داردك همچنین میان ضایعات نان در نانوایی ها و مقدار سهمیه آرد انها رابطه مستقیم ولی بین ضایعات نان و تجربه كارگران ومدت زمان تخمیر رابطه معكوس وجود داشته است. در كنار هدفمند كردن نظام پرداخت یارانه موضوع تغیر الگوی مصرف و جایگزین نمودن الگوی بهینه مصرف نان نیز بعنوان یكی از راهكارهای موثر در جهت كاهش معضلات بازار گندم و ارد

مطرح می باشد. بهینه كردن مصرف نان به مفهوم مصرف متعادل نان همراه با سایر مواد غذایی است. در واقع بهینه كردن مصرف نان معادل با اصلاح الگوی غذایی جامعه است كه با پرداخت هدفمند یارانه نان به همراه سایر مواد غذایی به دهكهای پایین درآمد قابل حصول است. البته در این زمینه برنامه تغییر الگوی مصرف نان می باشد با سیاستهای اصلاح روش پخت نان – قیمت گذاری ارد ونان و ; پشتیبانی شود ضایعات حاصل ازنان و ضایعات درون نانواییها نیز به حداقل كاهش می یابد.

روش تحقیق(مطالعه ادبیات و سوابق)
مطالعه حاضر متكی بر كار كتابخانه ای به استناد امارهای منتشر شده از وزارت جهاد كشاورزی ، مركز امار ایران ، سازمان بازرگانی ،پایگاه اینترنت ، نتایج و تحقیقات انجام شده از طریق داده های سری زمانی بوده است.

مطالعات انجام یافته در خصوص ضایعات محصولات كشاورزی
مهمترین مطالعات انجام شده در مورد ضایعات نان را می توان به صورت ذیل بیان نمود:
(قیمت تعادلی نان ) محسن محسنین (1373) سازمان تحقیقات اموزش و ترویج كشاورزی
در این تحقیق كه هدف از ان تعیین قیمت تعادلی نان بود 55 نانوایی(تافتونی ،بربری ، لواشی،

سنگكی و نواری)و 528 خانوار معمولی ساكن در تهران از لحاظ مصرف و ضایعات نان مورد بررسی قرار گرفته اند. بررسی های انجام شده نشان می دهد كه ارتباط ضعیفی بین مجموع مخارج و مقدار مصرف سرانه نان وجود دارد و میزان ضایعات برابر 5/12 درصد مقدار خرید نان است. بیشترین ضایعات در خانوارهای كم در آمد دیده شده و با افزایش تعداد افراد خانوار درصد ضایعات نیز افزایش می یابد. همبستگی ضایعات سرانه با تحصیلات و سن همسر منفی است.
(گزارش نتایج كیفی و ارزش نانوایی ارقام گندم كلیه نقاط ایران)پرویز ایرانی(1376) موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، واحد تكنولوژی شیمی غلات ، كرج.

برای دریافت اینجا کلیک کنید