مقاله مختصری در معرفی شیخ بهایی

توضیحات

  مقاله مختصری در معرفی شیخ بهایی دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مختصری در معرفی شیخ بهایی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مختصری در معرفی شیخ بهایی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مختصری در معرفی شیخ بهایی :

مولف كتاب یا رساله (تحفه حاتمی ) بهاءالدین محمد عاملی معروف به « شیخ بهائی » فرزند شیخ عزالدین حسینی بن عبد الصمد از علمای بزرگ جبل عامل لبنان است كه گاهی او را جبلی و گاه جبعی ( كه احتمالاً مخفف جبل عامل است ) عنوان داده اند .
نسب شیخ بهائی به حارث بن عبدالله اعور همدانی ( متوفی به سال 65 هـ . ق ) صحابی خاص و معروف حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام می رسد كه در قرن اول هجری در نتیجه سختگیریهای عمال بنی امیه خانواده او از یمن به لبنان ، كه پس از مدینه دومین مركز تجمع شیعیان محسوب می شد نقل مكان كردند . بهاء الدین محمد ( شیخ بهائی ) به سال 953 هجری قمری در شهر بعلبك متولد شد و در كودكی همراه خانواده اش به ایران مهاجرت كرد و در ایران نخست در محضر پدرش و سپس در محضر اساتید حوزه علمیه قزوین و اصفهان به تحصیل علم پرداخت و در علم حدیث و تفسیر و فقه و ادبیات عرب سرآمد اقران گشت .

علوم ریاضی را از بزرگترین دانشمند زمان خویش مولا علی مذهب و مولانا افضل قاینی كسب كرد و آنگاه به تألیف و تصنیف كتب و رسائل مفید و ارزشمند در رشته های مختلف علوم و قشون پرداخت و بیش از هشتاد اثر علمی و فقهی و ادبی از خود برجای گذاشت .
شیخ بهائی در اكثر علوم عصر خویش به درجه استادی نائل گشت و آثار برجای مانده از او همه حكایت از تبحر استادی و جامعیت او می كنند .

با آنكه گرفتار مشاغل دولتی بود و به قول اسكندر بیك منشی « وكالت حلالیات و تصدی شرعیات اصفهان با او بود » در عین حال هیچ گاه از تحقیق و تحریر و تدریس غافل نبود و شیفتگان دانش از اطراف و اكناف عالم برای كسب فیض و تحصیل علم به محضر او روی می آورند بطوری كه می توان گفت اكثر علما و فضلا و رجال علمی و دینی و سیاسی دوران بعد از شیخ بهائی مانند : ملا محمد تقی مجلسی ، نظام الدین قریشی ، ملامحسن فیض كاشانی ، میرزا رفیع الدین نائینی ، صدرالمتأهلین ، ملا محمد باقر سبزواری و دهها عالم دیگر كه ذكر اسامی آنان از حوصله این مقال بیرون است همه از شاگردان اویند .

شیخ بهائی بزودی خود را از مشاغل و مقامات دولتی كنار كشید و به سیرو سیاحت در آفاق و انفس پرداخت و قدم در وادی عرفان نهاد ؛ مدتی در عراق عرب ، شام ، مصر و حجاز و بیت المقدس و شهرهای مختلف ایران گردش كرد و مدت سی سال از عمر خود را بدین ترتیب و در مصاحبت و معاشرت علما ، عرفاء و صوفیان گذراند . پس از این مسافرات طولانی هنگامی كه شاه عباس صفوی از حضور او در ایران آگاه شد مقدم او را گرامی داشت و او را به شایستگی نزد خود خواند و پیوسته او را در سفر و حضر همراه خود داشت . علاقه شیخ بهائی بیشتر به شهر مقدس مشهد و بارگاه ملائك پاسبان ثامن الائمه حضرت رضا علیه السلام بود ، و به طوری كه نوشته اند چندین بار بتنهایی و یا همراه با شاه عباس صفوی به مشهد سفر كرده و به زیارت مرقد مطهر حضرت نائل گردیده است .

شیخ بهائی در اواخر عمر در شهر اصفهان رحل اقامت افكند و به سال 1030 هـ . ق در این شهر دارفانی را وداع گفت . در تشییع جنازه او تمام مردم اصفهان شركت داشتند و میدان نقش جهان مملو از جمعیت بود و مجلسی اول بر جنازه او نماز گزارد و بیش از پنجاه هزار نفر از مردم اصفهان بر او اقامه نماز كردند . جسد او را پس از انجام مراسم غسل و كفن به مشهد مقدس منتقل كرده و بر روان وصیتی كه خود شیخ كرده بود در پایین پای مبارك در منزلی كه در ایام اقامت در مشهد مقدس مدرس او بود به خاك سپردند كه اكنون یكی از رواقعهای حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام می باشد .

مختصری در معرفی تحفه حاتمی
كتاب تحفه حاتمی یكی از نوشته ها و آثار شیخ بهاءالدین عاملی است كه در سال 1013 به رشته تحریر آمده است . در مقدمه كوتاه مصنف بر كتاب مذكور چنین می خوانیم :
« چون حاتم بیگ قصد ادراك و فهم مربوط به اسطرلاب را كرد ، با من به مباحثه و مذاكره پرداخت و چون رساله ای نبود كه بر كل مباحث و مطالب ضروری آن فن محتوی و منطوی باشد ، لهذا به خاطر فاتر رسید كه با قصور بضاعت … رساله ای كه بر كافه مقاصد ضروری این فن شریف محتوی … باشد ترتیب نماید . »
حاتم بیگ كیست ؟

حاتم بیگ اردوبادی از رجال و شخصیت های روزگار شاه عباس اول است كه پس از میرزا لطف شیرازی در اول فروردین سال 1000 هجری به مرتبه وزارت رسید . وی خود را از اختلاف خواجه نصیر الدین طوسی می دانست و به همین جهت به علوم معقول و منقول عنایت داشت و با وجود مشاغل دیوانی ، به تتبع و فحص و بحث در آثار بزرگان علم و فرهنگ می پرداخت .
حاتم بیگ وزیری بود با كفایت ، صادق ، علم دوست و آگاه به علوم و هنر و شعر و شاعری كه با عده از شخصیتهای علمی عصر خود رابطه نزدیك داشت ، چنان كه جلال الدین محمد یزدی منجم ، شیخ بهائی و ملا مظفر گنابادی با وی آمد و شد و نشست و برخاست داشتند .

حاتم بیگ پس از 19 سال وزارت در سال 1019 هجری در ارومیه درگذشت و ظاهراً گنبد حاتم خانی در قسمت غربی حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام مربوط به اوست .
باب اول
دربیان حد اسطرلاب و القاب اجزاء و خطوط آن
اسطرلاب دو نوع بود : كروی و مسطح . و مسطح دو صنف بود : شمالی و جنوبی . و مقصود در این رساله بیان اعمال اسطرلاب مسطح شمالی است .
و بعضی از علمای این فن در حد اسطرلاب مسطح چنین فرموده اند كه : « هو جسم مشتمل علی صفائح مرسوم ، فیها خطوط مستقیمه و مستدیره تامه و ناقصه متوازیه و غیر متوازیه ، یعرف به كثیر من احوال الفلكیات و الارضیات و الزمانیات » . و مراد از احوال فلكیات ، احوال بعضی كواكب است و دوایر و اجزای آن كه بر فلك مفروض می گردد . مثل ارتفاع آفتاب و موضع آن از فلك البروج و دوایر و طالع وقت و امثال این امور و مراد از احوال ارضیات ، آنچه تعلق به بقای زمین و اجزای آن داشته باشد . مثل طول و عرض شهرها ، و مسافت مابین دو شهر ، و بلندی دیوارها و كوهها ، و تعیین قلبه و قنات جاری نمودن و امثال آن . و مراد از احوال زمانیات ، آنچه تعلق به ساعات و اوقات داشته باشد . مثل آن كه از رویا شب چند ساعت گذشته باشد و چند مانده است و وقت ظهر و عصر و وقت طلوع فجر و غروب شفق و امثال آن .

و اجزای اسطرلاب را اعضای آن گویند و این اعضا یا كلی بود یا جز وی . و عضو كلی آن بود كه جزو عضو دیگر نباشد . مثل ام و فرس . و عضو جزوی آن بود كه جزو عضو دیگر باشد مثل عروه .
و اعضای كلی اسطرلاب هفت بود :
اول : ام كه اعظم اعضای اسطرلاب است و آن مشتمل است . بر پنج عضو : علاقه ، حلقه ، عروه كرسی ، حجره و بعضی حجره وام را یكی دانند .
دویم : عضاده است كه بر پشت اسطرلاب می گردد و آن مشتمل است بر چهار جزو : دو شظیه و دو لبنه كه آنها را دفتان نیز گویند.
سیم : صفایح كه در داخل اسطرلاب اند و آنها را به منزله یك عضو گرفته اند و عدد معین ندارد ، اما در اغلب اسطرلابات ما بین دو و هفت باشند .
چهارم : عنكبوت و آن را شبكه نیز خوانند و آن مشتمل است بر مدیر ، و مری راس الجدی و منطقه البروج و شظایای كواكب . و این شظایا در اغلب اسطرلابات ما بین دوازده و بیست باشند .
پنجم : فرس .

ششم : فلس
هفتم : قطب
و اسطرلاب را عضو دیگر هست از اعضای جزئیه ، كه در اكثر رسایل مذكور نیست . و آن را ممسكه گویند و صناع اسطرلاب ، گاهی آن را جزو ام می سازند . و گاهی جزو صفیحه . پس اعضای كلی و جزئی اسطرلاب كه اسامی مخصوص دارد ، بیست عضو باشد . و بعضی شعرا اسامی آنها را درین رباعی مندرج ساخته اند :
و اما القاب خطوط كه بر اعضای اسطرلاب مرسوم است مختلف بود ، اما خطها كه بر ظهر اسطرلاب است دو خط كه بر اظهر ام با یكدیگر بر مركز حجره تقاطع كرده اند ، آن كه از جانب علاقه آید آن را خط علاقه و خط وسط السماء گویند و دیگر را خط افقی و خط مشرق و مغرب گویند . و به این دو خط دایره ظهر به چهار ربع منقسم شود . و یك ربع از دو ربع فوقانی به نود قسم منقسم شود و آن اقسام را اجزای ارتفاع نامند و ربع مقابل آن را كه به اقسام مختلف منقسم است اجزای ظل گویند و گاه باشد كه دو ربع متاقبل یكدیگر را نیز به این طریق منقسم سازند . و بر عرض عضاده گاهی خطها كشیده باشند آنها را خطوط ساعات معوج خوانند .

و اما خطوط صفایح دو خط كه بر مركز صفحه متقاطع اند یكی كه به استقامت خط علاقه است ، خط نصف النهار و خط وسط السماء خوانند و دیگر را خط مشرق و مغرب و خط استوا نامند و نصف آن را كه به جانب رقم مشرق است خط مشرق و نصف دیگری را خط مغرب گویند . و بر هریك از دو روی صفیحه رقم عرض شهر و ساعات اطول ایام آن عرض نویسند .
و سه دایره متوازی كه مركزشان مركز صفیحه است ، كوچك را مدار راس السرطان و بزرگ را مدار راس الجدی و میانه را مدار راس الحمل و المیزان گویند . و دوایر غیر متوازی را كه گرد یكدیگر است بعضی تام و بعضی ناقص ، مقنطرات خوانند . و كوچكتر را كه داخل همه واقع است و حرف «ص» در آن ثبت شده سمت الراس نامند ، و آن كه بیرون همه واقع است افق مشرق و مغرب و مقنطره نیز بر آن اطلاق كنند . و عدد مقنطرات در اسطرلاب تام نبود و در نصفی چهل و پنج و در ثلثی سی و در سدسی پانزده بود و ارقام اعداد كه در مابین مقنطرات ثبت شده متزاید می شود تا به نود كه رقم «ص» است . و تزاید مذكور در اسطرلاب تام واحد واحد است و در نصفی دو دو ، و در ثلثی سه سه و در سدسی شش شش .

و در زیر مقنطرات كه آن را قسم تحت الارض گویند ـ ده قوس رسم كنند كه آن قسم مابین قوسها و خط وسط السماء و دو جانب افق به دوازده قسم شود و بر هر قسمی رقم آن نویسند و آن قوسها را خطوط ساعات معوج خوانند و در بعضی صفایح قوسها كشند كه بر نقطه « ص» به هم رسند . آنها را دوایر سموت نامند و گاهی در قسم تحت الارض نیز كشند .

برای دریافت اینجا کلیک کنید