مقاله تغذیه كودك

توضیحات

  مقاله تغذیه كودك دارای 91 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تغذیه كودك  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تغذیه كودك،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تغذیه كودك :

استقلال كودك با غذا خوردن آزاد رشد می كند والدین باید از تغذیه اجباری كودك خودداری كنند و كودك را هنگام غذا خوردن آزاد بگذارند تا احساس استقلال كودك رشد كند و با احساس رضایت از امر تغذیه، از غذا خوردن لذت ببرند.به مادران توصیه می شود، غذاهای متنوعی برای كودك تهیه كنند و به او اجازه امتحان تمام غذاها را بدهند تا كودك از بین آنها غذای مورد علاقه خود را انتخاب كند و از تحمیل سلیقه خود در انتخاب غذا به كودك بپرهیزند. یك برنامه غذایی متعادل، شامل غذاهایی است كه علاوه بر رفع گرسنگی، مقدار لازم و كافی از هر یك از عناصر غذایی و مواد مغذی برای وصول به تندرستی كامل را در برداشته باشد.

یكی از مهمترین راه ها برای اطمینان از تأمین نیازمندی های تغذیه ای كودك، استفاده از چهار گروه اصلی غذایی، شامل گروه شیر و لبنیات، گروه نان و غلات، گروه گوشت و تخم مرغ، حبوبات و مغزها و گروه میوه و سبزی است.غذای دلخواه كودك را تهیه كنید و اگر به دلایلی كودك میل به خوردن غذا ندارد، از یك اسباب بازی مورد علاقه كودك برای تشویق او به غذا خوردن اسنفاده كنید. مواد غذایی مقوی و مورد نیاز كودك را به غذای او اضافه كنید. مثل : اضافه كردن گوشت گوساله به ماكارانی، البته این كار باید به احتیاط صورت گیرد. به طوری كه كودك به تدریج به غذای جدید علاقه مند شود.

برای كم كردن حساسیت كودك نسبت به غذا، او را در تهیه غذا دخالت دهید، مانند پختن و مخلوط كردن مواد غذایی با یكدیگر و یا دادن غذا به عروسك. فاصله بین وعده های غذایی كودك را كنترل كنید، چون كودك گرسنه برای خوردن غذای جدید نسبت به كودكی كه در فواصل غذا با خوردن تنقلات سیر شده است، تمایل بیشتری نشان می دهد. ضمناً فاصله زمانی دادن تنقلات تا وعده های اصلی غذا (ناهار و شام) را نیز كنترل كنید. برای تشویق كودك به غذا خوردن، از ظرف غذای مخصوص كودكان استفاده كنید. اگر كودك شما در مرحله ای از رشد (سال اول زندگی) است كه از بازیهای دهانی لذت می برد. مثل: (فوت كردن، قلقل كردن، صدا درآوردن و گازگرفتن) 5 دقیقه قبل از خوردن غذا به او اجازه انجام این بازی ها را بدهید. این كار موجب حساس و فعال شدن ناحیه دهان كودك می شود.

از تغذیه اجباری كودك خودداری كنید. گاهی اوقات به نظر می رسد مادران به هنگام بی اشتهایی كودك نسبت به مسأله رشد و نمو كودك حساس می شوند. آنان در مورد نقش مادری خود احساس ناتوانی می كنند و در نتیجه سطح اضطراب آنان بالا می رود و قادر به تغییر درست علایم بی اشتهایی در كودكشان نیستند و هنگام غذا دادن به كودك وقتی با امتناع كودك از غذا خوردن مواجه می شوند، احساس ناكامی می كنند.

نكات علمی در مورد تغذیه كودكان :
«تغذیه مطلوب» سرآغاز سلامتی است. تغذیه مطلوب می تواند فرد را در برابر بیماری های آینده محافظت نماید. یك رژیم غذایی سالم باید كلیه گروههای اصلی غذاها را دربرگیرد. این گروههای اصلی غذایی عبارتند از: غلات (نان، برنج، ماكارانی و …) ، سبزیجات، میوه ها، محصولات لبنی، گوشت و پروتئین ها (انواع گوشت ها، تخم مرغ، حبوبات) . چربی ها در بالای هرم غذایی قرار گرفته اند و به مقدار كمتری مورد استفاده قرار می گیرند. تحقیقات اخیر، حاكی از آن است كه تنها عده اندكی از كودكان آمریكایی همه توصیه های غذایی هرم تغذیه را به كار می برند. یكی از كمبودهای اصلی در برنامه غذایی بسیاری از كودكان، كلسیم است. كه در فرآورده های لبنی و سبزیجات دارای برگ های تیره یافت می شود. كلسیم نقش مؤثری در كاربرد بهینه قلب، ماهیچه ها و سیستم عصبی داراست و فشار خون را در حد مطلوب نگه می دارد. اما بیشترین كاربرد كلسیم در ساختمان استخوان هاست تا فعالیت جسمی را در طول عمر فراهم نموده و خطر شكستگی استخوان ها را در آینده كاهش دهد.

(ساخت استخوان های محكم):
دانشمندان تأكید می كنند كه كمبود كلسیم در رژیم غذایی در دوران كودكی احتمال ابتلاء به پوكی استخوان را افزایش می دهد كه تا سنین پیری، پنهان باقی می ماند. یك تعادل مثبت در میزان كلسیم كه عبارتست از: جذب بیشتر و دفع كمتر آن در خلال كودكی، نوجوانی و جوانی باعث می شود كه رشد استخوان ها با حداكثر تراكمشان صورت گیرد. اما در طی نوجوانی است كه به حداكثر رساندن میزان جذب كلسیم بسیار مهم است. چرا كه سرعت رشد و دریافت كلسیم استخوان ها در سنین صورت می گیرد. تحقیقاتی كه توسط «انستیتوی بین المللی رشد كودكان و سلامت انسان ها» انجام شده است، نشان می دهند كه در سنین نوجوانی «دریچه ای به سمت فرصت ها» وجود دارد كه می توان در خلال آن سالها بانك كلسیم استخوانها را افزایش بخشید.

ـ كودكان به چه میزان كلسیم نیاز دارند؟
رهنمودهای كسب كلسیم در منابع تغذیه مصرفی، توصیه می كنند كودكان 4 تا 8 ساله بایستی هر روز 800 میلی گرم كلسیم به دست آورند. این میزان با مصرف روزانه 2 تا 3 لیوان شیر كم چرب تأمین می گردد.
ـ كودكان و كلسیم : چه كسی به اندازه مصرف می كند؟
متأسفانه بسیاری از كودكان به میزان توصیه شده، كلسیم به دست نمی آورند. پیمایش های
بین المللی تغذیه ای حاكی از آنند كه بیش از نیمی از كودكان زیر 5 سال میزان توصیه شده مصرف كلسیم را به دست نمی آورند. در واقع كودكان تنها حدود 800 میلی گرم در روز، كلسیم جذب می نمایند كه بسیار كمتر از میزان نیاز آنها جهت رشد به هنجار است. چنین مصرف ناكافی كلسیم، خطر ابتلاء به پوكی استخوان و شكستگی ها را در سنین بالاتر افزایش خواهد داد.
چه كسی به اندازه كلسیم مصرف می كند؟
گروه سنی درصد دریافت كلسیم در مقایسه با تصویه های تغذیه ای كافی
زیر 5 سال 4/45
پسران (11ـ3) 2/53
دختران (11ـ6) 1/43

گروه سنی درصد دریافت كلسیم در مقایسه با تصویه های تغذیه ای كافی
تولد تا 6 سالگی 210 میلی گرم
1 تا 3 سالگی 500 میلی گرم
4 تا 8 سالگی 800 میلی گرم

كلسیم در كجا موجود است؟
«انستیتوی بین المللی رشد كودكان و سلامت انسان ها» بر این باورند كه شیر كم چرب یا فرآورده های لبنی كم چربی بهترین منابع كلسیم هستند. چرا كه علاوه بر این كه سرشار از كلسیم هستند، دارای مواد غذایی دیگری نیز می باشند كه به جذب بیشتر كلسیم كمك می كند. شیره علاوه بر كلسیم، مواد غذایی ضروری دیگری را نیز نظیر ویتامین D ، پتاسیم، منیزیم و … فراهم می آورد كه در رشد سالم انسان و سلامت استخوان ها مؤثر هستند.سبزیجاتی كه دارای برگ های سبز و تیره هستند نیز، منابع سالمی جهت كسب كلسیم محسوب می گردند. اما حداقل مصرف 5 وعده انواع كلم در روز نیاز است تا به اندازه 4ـ3 لیوان شیر، كلسیم رسانی كند.

نكاتی چند :
ـ در زمینه كاهش اشتها در كودكان
(عامل اصلی كاهش اشتها در كودكان)
1ـ ابتلا به بیماریهای عفونی و انگلی (خصوصاً دستگاه گوارش و تنفس)
2ـ رژیم غذایی یكنواخت و فقدان مواد مغذی كه بر اشتها اثر دارند (مثل روی، آهن)
3ـ سوء تغذیه
4ـ غصه، حسادت و اضطراب در كودكان

5ـ زخمهای دهانی (مثلاً به علت دندان درآوردن)
علل امتناع كودك از خوردن غذاهای جامد در دوران تغذیه تكمیلی و نحوه مقابله والدین با آن ها:
كودك ممكن است بیمار باشد یا كودك در اثر مبتلا به بیماریهای عفونی، انگلی، زخم در دهان یا سوزش گلو، اشتهای خود را به غذا از دست می دهد. در این صورت كودك را باید برای معالجه نزد پزشك بُرد.كودك ممكن است غمگین باشد اغلب كودكان به واسطه ورود نوزاد جدید، بیماری یا غیبت مادر غمگین می شوند و اشتهای خود را از دست می دهند. در این صورت كودك غمگین نیازمند عشق و محبت بیشتر خصوصاً در هنگام غذا خوردن است.دندان های كودك ممكن است در حال نیش زدن باشند، به كودك وسیله تمیز و سفت مثل: قاشق بدهید تا بجود. ممكن است نحوه معرفی غذای جامد توسط مادر صحیح نبوده است.

به عنوان مثال: تأخیر در شروع تغذیه تكمیلی (اغلب شیرخوران در صورت تأخیر در شروع غذای كمكی از 9 ماهگی به بعد تمایل خود را به خوردن غذاهای دیگر و پذیرش مزه و طعم های جدید از دست می دهند.) پافشاری زیاد مادر به خوراندن غذاهایی كه كودك نسبت به خوردن آن ها علاقه ای ندارد. این امر باعث می شود كه كودك از زمان غذاخوری خاطره خوشی نداشته باشد.خوراندن مقادیر زیادی مایعات شیرین و شیرینی در فواصل وعده های غذایی، استفاده از شیشه و سرپستانك در تغذیه تكیلی كودك.

والدین چه كمكی می توانند به مشكل غذا خوردن كودكان و كاهش اشتهای آن ها بكنند؟
1ـ كودكان باید در هنگام غذا خوردن احساس گرسنگی كنند. برای این منظور كمی فعالیت پیش از غذا و عدم مصرف شیرینی یا مایعات شیرین در بین وعده های غذایی كمك می كند. لازم به ذكر است كه كودك نباید در هنگام غذا خوردن خیلی خسته و خواب آلود باشد.

2ـ در تغذیه كودكان از غذاهای مورد علاقه آن ها استفاده كنید. اكثر كودكان غذاهایی با طعم كمی شیرین را دوست دارند و غذاهای شور و ادویه دار را نمی پسندند.

3ـ در غذا دادن به كودك صبور باشید. كودكان را به غذا خوردن تشویق كنید و به واسطه حرف زدن و محبت كردن به آن ها این زمان را برای كودكان لذت بخش كنید. كودكان همچنین تمایل به استقلال دارند و اگر به آن ها اجازه به كارگیری مهارت های جدید مثل: استفاده از انگشتان برای غذا داده می شود ممكن است مقدار بیشتری غذا بخورند.از پافشاری و اصرار زیاد در مواقعی كه كودك تمایلی به خوردن ندارد، اجتناب شود. هرگز به زور به كودك غذا ندهید. ولی در عین حال نسبت به غذاغ خوردن او بی تفاوت نباشید. در صورت امتناع كودك از خوردن غذا، می توان 1 یا 2 ساعت بعد مجدداً امتحان كرد و یا تا وعده بعدی غذا منتظر ماند.

4ـ در این فاصله از دادن هرگونه ماده غذایی دیگر یا مایعات شیرین خودداری كنید.

5ـ كودك را برای خوردن تمجید كنید و در این زمان به او توجه بیشتری در مقایسه با زمانی كه از خوردن غذا امتناع می كند، نشان دهید.

6ـ در صورت عدم تمایل كودك به خوردن انواع غذاها، با استفاده از روش هایی چون تغییر در تركیب، مزه، بافت و نحوه طبخ غذاها او را به خوردن تشویق كنید. با تزیین غذاها به شكل های جالب نظیر شكل حیوانات، گل، عروسك و غیره. بشقاب غذای كودك را برایش جالب كنید تا او به خوردن آن ها تشویق شود.

7ـ اگر كودك از خوردن ماده غذایی كه برایش مفید است، امتناع می كند می توان آن ماده غذایی را با غذای مورد علاقه اش مخلوط كرد و یا به طعم و یا شكلی درآورد كه مورد پذیرش كودك است.

8ـ كودكان معمولاً در كنار دیگر كودكان به غذا خوردن تشویق می شوند. به طور كلی حضور افراد مورد علاقه كودكان، آن ها را به غذا خوردن راغب می سازد.

9ـ در سال دوم عمر از دادن شیر مادر بلافاصله قبل از غذا خوردن و یا فواصل آن اجتناب شود. ولی در سال اول كاملاً عكس این مطلب، یعنی اول شیر مادر و سپس غذای كمكی توصیه می شود.

10ـ به تغذیه كودكان در هنگام بیماری و دوران نقاهت باید توجه بیشتری كرد.در دوران بیماری باید به غذای كودك بیشتر توجه كرد. چون:

1ـ نیاز كودك به مواد غذایی افزایش می یابد.
در دوران بیماری برای این كه بدن بتواند با عوامل بیماری زا مقابله كند نیاز به انرژی و مواد معدنی دارد كه باید از طریق غذا تأمین شود. اگر به شخص بیمار غذا داده نشود، بدن او ضعیف شده و نمی تواند در مقابل عوامل بیماری زا مقاومت كند. در این صورت بیماری او شدیدتر می شود و دیرتر بهبود پیدا می كند. در طول دوران بیماری اگر غذای كافی مصرف نشود، چربی ذخیره در بدن برای تولید انرژی مصرف می شود و عضلات تحلیل می رود و در نتیجه وزن كمتر می شود.

2ـ اتلاف مواد غذایی از بدن كودك بیشتر می شود. زیرا:
اگر بیماری با علائمی مثل اسهال، استفراغ و یا تب همراه باشد. در هر سه حالت، مواد غذایی بدن از دست می رود. در تب نیز با افزایش حرارت بدن، انرژی بیش از حد عادی

3ـ دریافت مواد غذایی كمتر می شود.:
معمولاً در دوران بیماری به ویژه كودك به شدت بی اشتها می شود. اگر زخم در دهان و یا گلودرد داشته باشد، اگر اثر سرماخوردگی و گرفتگی بینی برای نفس كشیدن مشكل داشته باشد، غذا خوردن برای كودك سخت می شود. پس می بینید كه در دوران بیماری از یك طرف نیاز كودك به مواد غذایی افزایش می یابد چون می خواهد با عامل خارجی مقابله كند و هم زمان دریافت غذا به دلیل بی اشتها كم می شود. و از طرف دیگر از طریق تب، اسهال، استفراغ، اتلاف غذا و انرژی هم پیش می آید. همه این عوامل دست به دست هم می دهند و وزن كودك كم می شود و این آغازی است برای توقف و یا تأخیر رشد كودك كه با مراقبت رشد و عتوجه به روند منحنی رشد كودك می توان آن را دید.در این حالت به مادر توصیه كنیم تا حد امكان به كودك غذا بدهد. چون باعث می شود وزن كودك كم نشود و یا وزن كمتری را از دست بدهد و روند بهبودی كودك سریعتر شود.

تغذیه كودك در زمان بیماری1 :
روش غذا دادن به كودك :
ـ قبل از غذا دادن به كودك دست و صورتش را بشوید تا احساس آرامش كند.
ـ غذا دادن به كودك بیمار مشكل و خسته كننده است و باید سعی كنید با صبر و حوصله زیادی به كودك غذا بدهید.
ـ در طول بیماری، كودك را به خوردن غذا تشویق كنید. حتی اگر مقدار كمی غذا بخورد بهتر از آن است كه چیزی نخورَد.
ـ در حالتی كه كودك خواب آلود است به او غذا ندهید.
ـ از غذاهایی كه در حالت سلامت، كودك به آن ها علاقه بیشتری دارد به او بدهید.

ـ غذاهای نرم مثل: سوپ، فرنی و پوره به او بدهید.
ـ برای نرم كردن غذا از شیر یا روغن مایع استفاده كنید.
ـ اگر كودك تب دارد وقتی تب او پایین آمد به او غذا بدهید.
ـ كودك را مجبور به خوردن غذا نكنید. چون باعث تهوع در او می شود.
ـ در صورت گرفتگی بینی قبل از دادن غذا به او ، بینی اش را تمیز كنید.
ـ به كودك بیشتر از قبل غذا بدهید و دفعات وعده غذایی را زیاد كنید.

روش تغذیه كودك اسهالی :
ـ در صورتی كه شیرخوار دچار اسهال شده، دفعات شیردهی را زیاد كنید.
ـ غذاهای آبكی و سوپ به كودك بدهید.
ـ برای جبران آبی از دست رفته، مایعاتی مثل: دوغ، اُ. آر. اس. و لعاب برنج و … بدهید.
ـ علاوه بر غذاهای آبكی، كته، گوشت ماهیچه و مرغ به او بدهید.
ـ موز، اسفناج و … را كه دارای پتاسیم هستند به كودك بدهید.
ـ از دادن نوشابه و آب میوه سنتی بره كودك اسهال خودداری كنید.

باید توجه داشت كه كودكان مبتلا به اسهال به علت دفعات اجابت مزاج، آب بدنشان را به همراه سدیم و پتاسیم از دست می دهند. برای جلوگیری از خطر كم آبی و مرگ در آنان باید غذایشان بیشتر شود تا سریعتر بهبود یابند.تغذیه كودكی كه استفراغ می كند :

ـ در صورتی كه كودك تهوع دارد، دادن غذا را تا چند ساعت قطع كنید. ولی هر 10 دقیقه 2ـ3 قاشق به او مایعات سرد بدهید.
ـ بعد از این چند ساعت از قطع شدن استفراغ در او گذشت، 6ـ8 قاشق غذا شیر یا پوره رقیق به او بدهید.
ـ اگر بعد از شیر یا پوره استفراغ نكرد، بعد از دو ساعت به همان میزان به او شیر یا پوره بدهید.

تغذیه دوران نقاهت :
برخلاف دوران بیماری كه كودك بسیار بی اشتها است. در دوران نقاهت، به طور واضح اشتها كودك بیشتر می شود. این زمان بهترین فرصت برای جبران وزن از دست رفته كودك در دوران بیماری است. باید حتماً به مادر آموزش داده شود كه از این فرصت استفاده كند و همواره پیامهای زیر را به خاطر داشته باشد:
ـ تعداد وعده های غذای كودك را بیشتر كند. (به جای 5 وعده 6 وعده غذا به كودك بدهد.)
ـ در هر وعده غذا، نسبت به قبل مقدار غذای بیشتری به كودك بدهد.
ـ غذای كودك را نسبت به قبل مقوی تر تهیه كنید.
ـ پیش از شروع تغذیه كودكان بیمار، می توان دست و صورت آن ها را شست تا احساس راحتی كنند. به علاوه تمیز كردن بینی گرفته كودكان بیمار پیش از تغذیه، عمل غذا خوردن را برایشان آسانتر می كند.
ـ در تغذیه كودكان بیمار، از غذاهایی كه خوردن آن ها برای این نوع كودكان آسانتر است. مثل: شیر، فرنی، سوپ و انواع پوره جات و … استفاده كرد.

گرمازدگی1 :
گرمازدگی، اكثراً شرایطی كه فرد در محیطی گرم بوده و گرمای بدن نتواند دفع شود، به خصوص در مواردی كه فرد فعالیت بدنی زیادی دارد روی می دهد.

علائم :
فرد گرمازده اغلب خسته و گیج می شود و ممكن است دچار برخی علائم از قبیل: سرددر، گرفتگی عضلات، پوست خشك داغ، آهسته و در موارد پیشرفته عدم هوشیاری شود كه در صورت عدم رسیدگی به بیمار می تواند كشنده باشد.
اقدامات اولیه :برای كمك به فردی كه دچار گرمازدگی شده است باید وی را به مكانی خنك مثل: زیر سایه بان یا اتاق برده لباس های وی را از بدن خارج نمود. یك ملحفه نازك مرطوب روی بدن وی كشیده شود و هرچند دقیقه یك بار ملحفه را مرطوب كرد تا به تدریج بدنش خنك شود. به او مایعات خنك خورانده شود تا رسیدن دمای بدن به حدود دمای طبیعی، مرطوب كردن ملحفه و بدن را باید ادامه داد. پس از انجام كمك های اولیه باید فرد مصدوم را به مركز فوریت پزشكی رساند.
برای جلوگیری از گرمازدگی، باید موارد زیر را رعایت كرد:

1ـ پوشیدن لباس ضخیم و غیرقابل نفوذ در فصول گرما، كه مانع تبخیر عرق و دفع گرما
می شود، خودداری كرد.
2ـ هنگام فعالیت شدید بدنی به قدر كافی مایعات نوشیدنی مصرف شود.
3ـ فعالیت بدنی را در مناطق دارای آب و هوای گرم به تدریج طی 3 تا 4 هفته برای عادت كردن بدن به گرما باید افزایش داد.
4ـ در فعالیت ورزشی گروهی، گرمازده شدن یكی از افراد به معنای در خطر بودن دیگران است و باید اقدامات احتیاطی را برای بقیه افراد در نظر داشت.

خوردن و مصونیت غذایی :
آلرژی هایی از قبیل خارش گلو، خارش پوست و مشكلات تنفسی از جمله موارد رایج در كودكان هستند كه با تغذیه صحیحی قابل پیشگیری می باشند. متأسفانه پدر و مادرانی كه به آلرژی مبتلا هستند این عارضه را تا حدود 20 الی 30 درصد به فرزندانشان منتقل می كنند. اما آنها می توانند با كنترل تغذیه كودكانشان از همان روزهای نخستین مانع از انتقال آلرژی به آن ها شوند. به اعتقاد یكی از متخصصین تغذیه كودكان در آلمان شیرمادر، كودك را در مقابل آلرژی مصون می كند. مواد تشكیل دهنده شیرمادر دارای خاصیت حفاظتی ضدآلرژی هستند.

پروتئین های موجود در تخم مرغ، شیرگاو و یا دانه های سویا به علت متفاوت بودن با هم نوعان خود در شیرمادر قادر به ایجاد عكس العمل در ارگانیسم كودك می باشند كه این عكس العمل همراه با خارش پوست، گلو و یا حتی مشكلات تنفسی است. سیستم مصون نگهدار بدن قادر به تشخیص مواد خطرساز و بی خطر نیست. شیرمادر به گونه ای است كه تركیبات پروتئین های آن برای سیستم ایمنی بدن كودك شما پروتئین های هم نوع تلقی می شود و بدن در مقابل آن مقاومتی نمی كند. به همین لحاظ شیرمادر در 6 ماه اول زندگی كودك توصیه می شود و یكی دیگر از مزایای شیرمادر این است كه دارای عناصر بنیادی است و باعث می شود سیستم دفاعی بدن كودك را بسازد تا در مقابل آلرژی قوی شوند.

اخـلاق
روش تكامل اخلاق:
1ـ اخلاق یعنی احترام :
نخستین نكته مهم این است كه جوهر اخلاق احترام است. احترام به خود، احترام به دیگران، احترام به همه اشكال حیات و محیطی كه آنها را دربرگرفته است.لازمه احتران به خویشتن این است كه برای زندگی و شخص خود ارزشی قایل باشیم. «با دیگران چنان رفتار كن كه می خواهی با تو رفتار كنند و به عبارتی آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران مپسند» یك اصل اخلاقی است كه در تمامی مذاهب و فرهنگهای دنیا توصیه شده است. برای ترتبیت فرزندان شایسته به چیزی بیش از اخلاق احترام نیاز دارید. ایجاد اخلاق احترام گام مؤثری برای رسانیدن فرزندانمان به بلوغ اخلاقی است.

2ـ تكامل اخلاقی فرآیندی تدریجی است :
نكته بسیار مهمی است كه اخلاق احترام ناگهان و تمام و كمال در هیچ سن به خصوصی دیده نمی شود. تكامل اخلاق فرآیند تدریجی است كه مرحله به مرحله به دست می آید. زیرا پایه های تكامل اخلاق از بدو تولد تا پایان سه سالگی استوار می باشد. بخش دوم به مراحل استدلالی اخلاقی مربوط است و این مرحله ای است كه با دخالت پدر و مادر و سایرین از زمان پیش از مدرسه تا بلوغ صورت خارجی می گیرد. آنها می توانند در كنار خواسته های خود توجه به خواسته های دیگران را هم یاد بگیرند و در جاده دور و دراز منتهی به بلوغ اخلاقی قدم بردارند. تجربه نشان می دهد كه مراحل استدلالی شبیه نردبانی است كه كودك برای صعود از آن باید از پله ها به ترتیب و تدریج بالا رود. به تدریج و به دنبال هر صعود، احترام كودك به دیگران بیشتر می شود. توجه داشته باشید كه بچه ها هم مثل بالغها گاه به پایین سر می خورند و موقتاً در مرحله پایین تری قرار می گیرند. بعضی از بچه ها سریعتر از دیگران پله های تكامل را می پیمایند. اما تكامل اخلاقی مسابقه نیست، یك جریان و فرآیند است. مهم این است كه به ادامه حركت او در مسیر تكامل كمك كنیم.

3ـ به كودكان احترام بگذارید و از آنها احترام بخواهید :
یكی از اصولی ترین راههای ایجاد احترام در كودكان تا به خود و دیگران احترام بگذارند، احترام گذاشتن به آنها و تقاضای احترام متقابل از آنهاست.دكتر كابرگ می گوید: «قدم نخست برای تربیت اخلاقی كودك برخورد اخلاقی با اوست.» برخورد محترمانه با كودكان مستلزم رفتار انسانی با آنهاست. به گفته یك مادر: «آویزه گوشم كرده ام كه بچه های من انسانهایی هستند كه حق و حقوقی دارند، عروسك خیمه شب بازی نیستند كه با آنها هر طور كه بخواهم رفتار كنم.»
رفتار انسانی با كودكان و رعایت انسان بودن آنها مستلزم برخورد منصفانه است، و به حكم همین انصاف باید با كودك به اقتضای سن و سال او رفتار كرد و بالغ نبودن او را در نظر گرفت. باید با كودك چنان رفتار كرد كه احساس كند آراء و نظراتش را به حساب می آورید.

با این وجود، تصور باطلی است اگر خیال كنیم چون به بچه ها احترام می گذاریم، آنها هم به ما احترام خواهند گذاشت. مطمئناً شما هم بسیاری از بالغها را می شناسید كه احترام با احترام پاسخ نمی دهند. با این حساب چه جای تعجب كه بچه ها، كه در مرحله تكامل نیافته اخلاقی خود هستند، احترام را با احترام متقابل پاسخ ندهند. بنابراین، برای ایجاد حس احترام باید ضمن آنكه به فرزندانمان احترام می گذاریم، از آنها احترام متقابل بخواهیم.احترام خیابان دوطرفه است. تا احترام نگذارید، احترام نمی بینید.در ارتباط با فرزندان، احترام متقابل را فراموش نكنید.

4ـ سرمشق شوید و درس بدهید :
یكی از مطمئن ترین راههای تربیت فرزند برای رسیدن به استدلال اخلاقی مثبت، سرمشق شدن پدر و مادر است.با احترام گذاشتن به فرزندان خود الگو و سرمشق می شویم. وقتی به فرزندانمان احترام می گذاریم، در اصل عقیده خود را درباره برخورد درست با اشخاص منتقل می كنیم و به توصیه های خویش عمل می نماییم.با رفتار خود می توانیم سرمشق دیگران و از همه مهمتر سرمشق فرزندانمان باشیم.

5ـ آموزش كلامی :
سرمشق شدن و آموزش دادن با آنكه بسیار مهم است، كافی نیست.فرزندان ما را سرمشق های بد احاطه كرده اند. آموزشهای كلامی به قدر آموزش های رفتاری حائز اهمیت است. كودك هم باید رفتارهای خوب را ببیند و هم دلایل را از زبان ما بشنود. برای اینكه سرمشق شدن تأثیر لازم را داشته باشد، بچه ها باید از ارزشها و باورهایی كه در پس منطق پیشنهادی ما نهفته است مطلع شوند.این پنجمین نكته مهم روش تكامل اخلاقی است. با كلام به طور مستقیم درس می دهیم. هم باید به موعظه ها عمل كنیم و هم درباره اعمال خود حرف بزینم. برای آموزش كلامی نیازی به كامل بودن پدر و مادر نیست. می توانند به فرزندانشان بگویند: «بیشترین تلاشم را می كنم، اما من انسان همه چیزدان نیستم. من هم اشتباه می كنم، شما هم اشتباه می كنید، اما می خواهم تجربه هایم را با شما در میان بگذارم.»پدر و مادر می توانند بی آنكه در نقش خداوند همه چیزدان ظاهر شوند، نظرات خود را با فرزندانشان در میان گذارند، می توانند راهنمایی كنند، گوش كنند و اندرز بدهند.با آموزشهای مستقیم ارزشهای مثبت اخلاقی، نظیر ادب، نزاكت، صداقت، محبت و دوستی صادقانه و قبول مسئولیت و غیره ، به فرزندانمان كمك می كنیم به كمك استدلال اخلاقی، اعمال خوب را انتخاب كنند.

6ـ به فرزندان خود فكر كردن را بیاموزید :
به فرزندان باید یاد داد كه:

الف) وقت خودشان را صرف فكر كردن كنند.
ب) خودشان را جای دیگران بگذارند. كودك به خودی خود به این طرز تلقی نمی رسد. به كمك ما احتیاج دارد تا با تشویق دائم او به فكر كردن و از دریچه چشم دیگران قضاوت كردن او را در راه تكامل كمك كنیم. دسترسی به استدلال اخلاقی مستلزم تمرین است.

7ـ فرزندان خود را به قبول مسئولیت تشویق كنید :
آموزش قبول مسئولیت به فرزندان، اقدامی است كه آنها را به جانب دستیابی به استدلال اخلاقی سوق دهد. خواسته هر پدر و مادری است كه فرزندان خود را انسانهایی مسئول و شایسته تربیت كنند. اما لازمه تربیت فرزندان مسئول و متعهد واگذاری مسئولیت به آنهاست و از جمله این مسئولیت ها، مسئول شناختن آنها در قبال خودشان است.مواظبت از خود و اموالشان، كسب درآمد برای مصارف شخصی با توجه به اقتضای سن و سال، افزایش احساس مسئولیت در قبال دیگران و كمك به رفاه سایر انسانها و بسیاری از مقولات مشابه دیگر را می توان به بچه ها واگذار كرد.آموزش قبول مسئولیت باید خیلی زود شروع شود. حتی كودك دو ساله هم می تواند در چیدن میز و سفره غذا و یا پهن و جمع كردن دستمال سفره و غیره، كمك كردن را یاد بگیرد. هر چه بچه ها بیشتر كمك كنند به كمك كردن بیشتر عادت می كنند. وقتی استدلال اخلاقی شان ابعاد وسیع تری می گیرد، وقتی دلیل كافی برای كمك به دیگران پیدا می كنند، عادت كمك و توجه به سایرین در آنها تقویت می شود.

8ـ تعادل استقلال و كنترل :
دادن آزادی كلیدی است كه درهای زندگی مسالمت آمیز میان پدر و مادر و نوجوان را می گشاید. در تمام مدت رشد از آغاز تولد تا پایان نوجوانی بچه ها هم به استقلال نیاز دارند و هم به كنترل و این یكی از آموزنده ترین توصیه های تربیتی برای بچه ها است.بچه ها هم در كودكی و هم در نوجوانی به راهنمایی شما احتیاج دارند.هدف نهایی تعلیم و تربیت فرزند كنترل او نیست. هدف این است كه به فرزندان خود كمك كنیم تا بالغهای عاقلی بشوند و گلیم خود را از آب بیرون بكشند.می دانیم كه بچه ها خواهان استقلال هستند. بچه های دو ساله هم استقلال می خواهند. فراموش نكنید كه فرزند شما به كنترل هم احتیاج دارد. ایمنی و سلامت كودك كم سن و سال مستلزم كنترل اوست. بسیاری از بچه ها به قدر كافی مورد مراقبت و كنترل قرار نمی گیرند. استقلال و كنترل در موضوع مهم هستند كه برای پرورش و تربیت فرزندان سالم ضرورت دارند.

9ـ به كودكان محبت كنید تا تصویر ذهنی مثبت به دست آورند :
محبتی كه كودك را در كسب یك تصویر ذهنی مناسب كمك می كند با ایجاد احساس ارزش و ارزشمند بودن به او اتكای به نفس و قدرت می بخشد.عشق و محبت، سوای بسیاری از محسنات دیگر، انسانها را به هم پیوند داده. آنها را در مجموعه خانواده انسانی قرار می دهد. محبت به فرزندان، ابتدایی ترین راهی است كه می تواند فرزندانمان را در رسیدن به تصویر ذهنی مثبت كمك كند. اما راههای دیگری هم وجود دارد. می توانیم به آنها كمك كنیم تا مهارتها و استعدادهایشان را افزایش داده، از كارشان احساس غرور و افتخار كنند كه این منبع مهمی از عزت نفس است. می توانیم آنها را تشویق به یافتن دوستانی كنیم كه آنها را به خاطر آنچه هستند قبول كنند.می توانیم كیفیات خوب و نقاط قوتشان را كه خود توانایی دیدنش را ندارند، به آنها نشان دهیم. می توانیم بیش از آنچه گله و شكایت و انتقاد می كنیم تحسین و قدرشناسی نماییم.به فرزندانتان محبت و توجه كنید، از آنها حمایت و برایشان وقت صرف كنید تا خود را انسانهای مستقل و شایسته ای ببینند كه می توانند روی پای خود بایستند و محتاج تصدیق و تأیید این و آن نباشند. به آنها كمك كنیم تا احساس عشق و محبت كنند.

10ـ با تربیت اخلاقی خوشبختی خانواده را بیشتر كنید :
برای تربیت اخلاقی كودكان و رفاه و خوشبختی خانواده، دو اقدام متفاوت لازم نیست. توجه به تربیت اخلاقی و داشتن خانواده خوب و خوشبخت دو رویِ یك سكه اند. اقدام در هر مورد به هر دو منظور كمك می كند.با ایجاد توانایی درك نقطه نظرهای دیگران و با كمك به حصول توافقی كه نظرات همه را به حساب آورده، به رشد اخلاقی كودك كمك كند.محیط گرم و صمیمانه خانواده، به بچه ها امكان می دهد تا در زندگی سرمشق های مناسبی پیدا كنند. از ارزشها و سنت ها مطلع شوند و در وقت نیاز از تدابیر حساب شده استفاده نمایند. وقتی كودك خود را متكی و متصل به خانواده احساس كرد، ناخودآگاه در موقعیتی قرار می گیرد كه در برابر فشار هم سن و سالانش مقاومت كند.
تربیت خوب و خانواده صمیمی دست در دست هم حركت می كند.

پیش به سوی تكامل اخلاقی :
سالهای نخست زندگی و به خصوص سال اول برای رشد اخلاقی اسنان حائز بیشترین اهمیت است. به دلایل زیر:
1ـ دوران نوزادی زمانی است كه پیوند میان پدر و مادر و فرزند جوش می خورد. هرچه نوزاد ر ا بیشتر لمس كنید و هرچه بیشتر به او برسید و با او بازی كنید، پیوند عاطفی شما با او بیشتر می شود.
2ـ با تَر و خشك كردن نوزاد، با ایجاد تماس جسمی، یكی از نیازهای اصولی او را برآورده سازید.
3ـ اگر نوزاد در نخستین سال زندگی مورد مهر و محبت قرار نگیرد و پیوند عاطفی با مادرش ایجاد نشود، احتمالاً در سالهای بعد، توانایی مردم دوستی را از دست می دهد.
4ـ با رفتع نیازهای سال نخست زندگی نوزاد به او اطاعت از دستورات پدر و مادر را می آموزد.
5ـ با توجه به نوازد، پیوندی عاطفی ایجاد می كنید كه در اثر آن اعتماد به نفس و استقلال فرزندانتان افزایش یافته، توانایی او را در ارتباط با سایرین و حساسیت به نیازهای آنها بیشتر می شود.
6ـ با فراهم آوردن محیطی صمیمی خانوادگی و اجتماعی به یادگیری كودك و كنجكاوی او كمك می كنید تا در مراحل بعد بهتر بتواند مراحل رشد اخلاقی را بپیماید.
عشق و محبت چراغ رشد انسان را روشن می كند. اگر فرزندان خوب و شایسته می خواهید باید با مهر و محبت شروع كنید. در ضمن یادتان نرود محبت به كودك درس اطاعت است.

برای دریافت اینجا کلیک کنید