رشته كوه البرز و اکتشاف زغال سنگ آن

زغالسنگ در رشته کوه البرز
مقدمه :
كانسارهای اصلی و شناخته شده زغالسنگ ایران بیشتر در امتداد رشته كوه البرز ، طبس و كرمان قرار گرفته اند . البرز شامل سه ناحیه البرز شرقی ، البرز مركزی و البرز غربی است . البرز مركزی یكی از مهمترین ناحیه های زغالدار در ایران می باشد كه اكثر لایه های زغال بر البرز نركزی در سازند شمشك به صورت تناوبی از لایه های ماسه سنگ ، لاسین ، شیل و زغالسنگ قرار گرفته است .
عمده نواحی زغالدار در البرز مركزی عبارتند از : آلاشت ، گلندرود ، كجور ، نورد (در سازند الیكا ) شمشك ، واسیاسر ، سرخ آباد ، سرتنگه ، خاردنده و مبارك آباد .
در رسوبات البرز مركزی نهشته های  زغالدار آلاشت گسترش و بیرون زدگی زیادی نسبت به سایر مناطق البرز دارند . در حال حاضر سه منطقه بزرگ زغالدار در البرز مركزی كشف شده است كه عبارتند از : آلاشت گلندرود  و نورد با انواع زغالهای تك شو و ذخایر قابل ملاحظه .
در میان نواحی زغالدار در البرز مركزی سنواحی آلاشت ، گلند رود ، نورد ، سرسنگه ، سرخ آباد و واسیاسر به دلیل شرایط مساعد جغرافیایی با وجود راه آهن مناسب ترین مناطق برای تأسیس معدن می باشند .  
1-1    استراتیگرافی البرز مركزی :
انواع سازند ها در ساختمان زمین شناسی البرز مركزی دیده می شوند قدیمی ترین نهشته ها كه در منطقه تحت مطالعه بررسی شده اند ( در امتداد جاده چالوس و نزدیك جاده اصلی فیروز كوه – تهران در مجاورت دهكده یا هاردنار ، شهمیرزاد 0 به طرف جنوب شرق ) و سایر دهكده ها است شیل های چند رنگی پركامبرین پسین ، سیلت استون ها و دولومیت های رنگ روشن سازند كهر ، سلطانیه و باروت می باشند كه ضخامت مجموع آنها به حدود 11500 متر می رسد . ( گلاوس 1965) .
طبقات پالئوزوئیك پیشین ضخامتی معادل 450 متر دارند و اساساً به صورت ماسه سنگ های سازند لالون در بخش زیرین ، اورژیبیت ها ، سلت استونها ، سنگ های آهكی و دولومیت های سازند لشكرك در بخش فوقانی می باشند ، آنها در غرب منطقه در امتداد جاده چالوس در مجاورت دهكده فیروز آباد و در غرب دهكده دشت نظیر دیده شده اند .
همچنین در جنوب منطقه دهكده های كوه نك ، اروخ و خاویر و به طرف شمال در جاده اصلی فیروزكوه – تهران در شهر نزدیك دهكده شه میرزاد و به طرف مغرب از ایستگاه خط آهن و رسك ، دیده شه اند .
سنگ آهك های خاكستری و سیاه و یه مقدار كم سنگهای تریژنوس ( سنگهای خاكی یا زمینی ) رنگین و سنگهای تری‌ژینوس كربناتی ( سنگ های كربناتی با منشأ خاكی ) پالئوزئیك فوقانی دارای ضخامتی معادل 940 متر می باشد كه متعلق به سازند های پاده ها ، سیبزار ، بهرام ، مبارك . دورود ، روته و نسن هستند . آنها به صورت رخ نمود های گسترده ای در امتداد سمت چپ رودخانه ماهرودو در سرچشمه های رودخانه هایی كه به طرف دریای خزر در بین شهرهای عامل و چالوس جریان دارند دیده می شوند .
همچنین در جنوب غرب منطقه این سنگها در سر چشمه رودخانه كبیر دیده می شوند و به طور كلی در شرق نصف النهار سمنان شهمیرزاد تا ایستگاه خط آهن فیروزكوه گسترده شده اند .
رسوبات تریاس با سازند الیكا شروع می شود كه با سنگهای آهكی مارنی سبز – مغز پسته ای در بخش زیرین با ضخامت 300 متر همراه با سنگ های آهكی سیاه ، خاكستری و زرد رنگ و گلومیتهای بالای آنها دیده می‌شود . این رسوبات گسترش وسیعی در بخشهای مركزی و جنوب شرقی منطقه دارند . برخی از محققین سری ضخیم سنگ آهكهای تشكیل دهنده دو رشته با امتداد عرض جغرافیایی را كه بوسیله جاده هلندرود – علمده قطع شده به تریاس نصبت می دهند . به هر حال بر اساس فسیل های حیوانی مربوط به كرتاسه كهدر رشته كوه شمالی مشخص شده اند ، سنگ آهك های رشته جنوبی را مشكل بتوان به تریاس مربوطدانست چون آنها خیلی مشابه با سنگ های آهكی كرتاسه در رشته شمالی بوده و در یك منطقه مجاور هم می باشند.  
ولی فسیل حیوانی كارنین كه در منطقه گلندرود شناخته شده احتمالاً مربوط به سایر سنگهای آهكی است . كه دارای رخنمون كوچك نزدیك این رشته كوه بوده و همچنین در جنوب در رودخانه كرج هم دیده می شوند .
نشهته های تریاس ژوراسیك زغالدار سازند شمشك اساساً شامل سیلتستونهاو ماسه سنگ ها و كنگولمرا و ارژیلیتها به مقادیر كم در روی سنگ های آهكی سازند الیكا قرار گرفته اند ضخامت آن 2300-2500 متر است پوسته فرسایش یافته و هوا زده اغلب در قائده این تشكیلات گسترش یافته است . رسوبات زغالدار با نوشته های ژوراستیك فوقانی شامل سازند های دلیچای ، آبنك ،لار پوشیده می شود كه به صورت سنگ های آهكی و مارنها ظاهر شده اند .  ضخامت مجموعه آنها 900-1100 متر است این سنگها با نهشته های زغالدار 0 در شمال ) بوسیله نشهته های كرتاسه حاوی سنگ های آهكی ، مارن های ، كنگولومرهای آهكی ، گچ و دیاباز پوشیده می شوند كه ضخامت مجموع آنها حدود 2000 متر است . طول سنگ گسترش یافته در غرب منطقه در امتداد جاده پول دو آب ، دشت ، از ماسه سنگ های متمایل به سبز و سیلت استوانهای با ماسه سنگهای صدف دار و به ندرت تداخل با سنگهای آهكی مربوط به توراسین – آلنین ، ستشكیل شده كه تعیین سن آن با توجه به دوكفه ای های پیدا شده در این نهشته می باشد . با این وصف این سری با مارن های كرتاسه فوقانی حاوی صدف ها و آثار لایه های منشوری ضخیم ( تا 5 میلی متر ) اینوسرومها پوشیده شده و بدین ترتیب این رسوبات بخش فوقانی به نام كرتاسه فوقانی پذیرفته شده است . نهشته های پالئوژن با بازالتها و توفهای ضخیم (1500 متر ) سازند كرج در غرب و جنوب منطقه ظهار شده است . سنگ های تری ژنوس (سنگهای كربناتی با منشأ خاكی ) كربناتیبا ضخامت كمتر از فجن در شمال و شرق می باشد . نهشته های سیستم نئوژن ( كنگلومرها و سیلت استونها  ، گریت استونها ، ماسه سنگ ) گسترش چندان زیادی ندارند در بخش شمال شرق و دارای ضخامتی معادل 300 متر می‌باشند تشكیلات كوارترنری تری ژنوس در امتداد ساحل دریای خزر . در جنوب منطقه و در سرچشمه‌های رودخانه های كجور و سفید رود ظاهر می شود . تشكیلات نفوذی اغلب گسترش محدودی دارند . سنگهای آذرین ( گابرو) در نزدیكی گسلش ناحیه ای بزگ جنوب غرب كجور دیده می شوند . سیل های نازك و قطعات كوچك داسی تی اساساً در نهشته های روتین محدود شده اند و همچنین اجسام متقاطع كه به صورا كنگلومراهای توفی و برشی شكل گرفته اند در دره رودخانه نو رود یافت شده اند  میدانهای بزرگ شنگهای خروجی ( مثل لامپروفیرها و ملافیرها ) در بخش های مركزی و شرقی منطقه در مجاورت دهكده های لرزنه و سرخ آباد كشف شده اند .  
1-2- استراتیگرافی سازند شمشك :
سازند شمشك در البرز مركزی بر اساس سنگواره های گیاهی وجانوری و لیتوژیكی به شش ممبر : اكراسر (A) ، لله بند (B) ،‌گلاریز (C) آلاشت (D) ، انن (E) ، دانستریت (F) تقسیم شده است .
A-    ممبر اكراسر
ضخامت این ممبر حدود 300 متر ، رسوبات آن درایی و از آژینیت ، سیلكستون ، ماسه سنگ و لایه های نازك آهك تشكیل گرددیه كه بیرون زدگی آن در جنوب كارمزد و در شمال بابلك به روی سازند الیكا قرار دارد .
B-    - ممبرلله بند
شاملطبقات ماسه سنگی دانه ریز و متوسط ، آرژلیت و لبایه های نازك غیر اقتصادی زغالسنگ به حدود 465 متر می باشد كه در جنوب رودخانه چرات و در جنوب شرغی رودخانه شش رودبار بیرون زدگی دارد .
C – ممبر كلاریز
اغلب از رسوبات ماسه سنگی ، ارژینیت و كنگلومرا همراه با دو تا سه لایه زغالی قابل كار در پاره ای از نقاط و تعدادی لایه های زغالی غیر قابل كار به ضخامت 600-400 متر تشكیل گردیده كه این رسوبات به طول مشخص در یال شمالی سنكلینان الاشت بیرون زدگی دارند . 
D- ممبر آلاشت :
تركیب لیتوژیكی رسوبات این ممبر از ماسه سنگ های دانه ریز تا دانه درشت سیلت استون ، ارژلیت ، گراولیت ، كنگلومرا همراه با لایه های زغالی قابل كار به ضخامت حدود 650 متر تشكیل یافته است این رسوبات زون زغالدار اصلی حوزه آلاشت را تشكیل می دهد .
دركنتاكت ممبر كلاریزوممبرالاشت كنگلومرهایی به ضخامت 20 تا 40 متر و یا بیشتر دیده می شود كه نشان دهنده خشكی زایی در حد این دو ممبر است . در این ممبر حدود 11 لایه زغالی به ضخامت 30 سانتی متر و حدود 7 لایه زغالی به ضخامت بیشتر از 40 سانتی متر مطالعه شده است .
در حد فوقانی رسوبات این ممبر یك افق از رسوبات درایی با فسیلهای حیوانی شامل oxytomasp , astrte opalina و غیره وجود دارد كه در حوزه آلاشت به عنوان زون نام گذاری گردیده است . این زون یك افق راهنما در تقسیم بندی استراتیگرافی و همچنین كرولاسیون لایه های زغالی مورد استفاده قرار میگیرد .
از نظر تركیبات لیتوژیكی مقطع ممبر آلاشت را می توان به سه بخش پائینی ، میانی و فوقانی تقسیم نمود .
D1 – بخش تحتانی :
از كنتاكت كلاریز تا اولین لایه زغالی حدود 220-250 متر فاصله داشته در این بخش طبقات اكثراً دانه ریز بوده و تناوب ریتمیكی از ماسه سنك و آلورولیت همراه با لایه های ارژیلیتی را تشكیل می دهند . این بخش از نظر زغال نیزضعف و فاقد لایه های زغالی قابل كار می باشد .
D2 – بخش میانی از نظر زغالخیزی حائز اهمیت است و اكثر لایه های زغالی در این بخش قرار گرفته است ضخامت این بخش در حدود 400- 420 متر می باشد رسوبات این بخش نسبت به بخش تحتانی دانه درشت تر بوده و چنین باند ماسه سنگس دانه درشت با گراولیت و كنگلومرا در این بخش وجود دارد .
D3 – بخش فوقانی :
رسوبات ممبر آلاشت در این بخش ضخامتی معادل 160 متر دارند . این بخش از ماسه سنگ شروع و شامل ماسه سنگ های دانه متوسط تا دانه درشت به همراه چندین لایه كنكلومرایی و گراولیتی به ضخامت بیش از 2 متر می باشد از نظر زغالخیزی این بخش ضعیف می باشد .
ممبر انن :
این ممبر از رسوبات ماسه سنگی ، سیلت استون ، آرژیلیت ،. ارژلیت زغالی همراه با لایه های زغالسنگ كه در پاربه ای از مناطق به طور موضعی دارای ضخامت قابل كار می باشد تا ضخامت 900-800 متر تشكیل گردیده است .
F – ممبر دانسریت
بالاترین رسوبات زغالدار ژوراسیك را شامل می شود كه ضخامت این ممبر سبین 500-150 سمتر در سطح مناطق ناحیه متغیر بوده ¸از نظر لیتوژیكی از ماسه سنگ با دانه بندی های مختلف ، سیلفستون و لایه های كنگلومرا و تعدادی لایه های زغالی قابل بهره برداری بوجود آمده است رسوبات این ممبر به صورت همشی زیر رسوبات سازند دلیچای دلار قرار گرفته است .
2-1 منشأ رسوبات زغالدار در البرز مركزی :
منشاأ زمین شناسی رسوبات زغالدار بروی زمین در 4 مرحله شناسائی شده است كه به شرح زیر جهت مشخص نمودن ذغال البرز مركزی به طور خلاصه توضیح داده می شود .
 الف) سازند زغال دارارتباط با ژئوسنكلینال :
در طولی از10 تا 500 كبلومترمی تواند تشكیل شود كه لایه هایزغالی زیاد با ثناب نیست زغالخیزی زیاد نیست و لایه های زغالی به شكل متقاطع قرار گرفته و به اندازه كافی متاموقیسم شدهكه بیشتر آنتواسیت و به مقدار كمتر كك شود می باشند لذا زغال صنعت مفید نمی باشد .
ب) سازنده زغال دارد در ارتباط با ساپ ژئوسنكلینال :
ستركتور زغال وضعیت با ثبات تری نسبت به مورد قبلیدارد و تا 600 كیلومتر ممكن است گسترش داشته باشد و دارای گسترش عرضی كمی می باشد و تعداد لایه های زغالی خیلی زیاد می باشد لایه ها دارای ضخامت باریك و ضخیم می توانید باشند ، 1% كل ضخامت منطقه می تواند زغال تشكیل شود، ثبات لایه ها زیاد است ، متامرفیسم منطقه ای می باشد . زغال ارآنتذاستیك در بخش مركزی تا زغال گازی شعله بلند تشكیل می شود .
ج) سازند زغال دارند در اتباط با ساپ پلاتفروم سنكلینال :
در این حالت گسترش زغال حدود 100 تا 150 كیلومتر و احتمالاً تا 300 یا 400 كیلومتر می رسد گسترش عرض زغال 40 تا 80  كیلومتر ، متامرفیسم تقریباً منطقه ای می باشد لایحه های زغال با ثبات نیستند چون مدت زمان تشكیل زغال طولانی نیست ، رلیف زمین وضعیت پیچیده ای دارد و تكتونیك و دایك مشاهده می شود پلاكفورم  متحرك می باشد و در حاتلت فرو رفتگی و بالا آمدگی لایه های زغال تشكیل گردیده است .
د) سازند زغال دارد در اتباط باپلاتفرم سنكلینال :
در این گروه طول و عرض یكسان است كه ممكن است 100 تا 150 كیلومتر باشد . لایه های زغالی با ثبات هستند و ضخامتآنها اقتصادی می باشد .در استرگتور زغال تغییراتی دیده نمی شود و تكنیك كم است .
در خاتمه مقدمه سفوق نتیجه می گیریم كه زغال سنگ البرز مركزی در گروه سوم منشأ تشكیل زغال از نظر زمین شناسی قرار دارد كه از نظر سنی زمان كمی را پشت سر گزرانده و تكتونیك پیچیده و لایه های زغالی ناپایدار هستند .
2-2- غالخیزی در البرز مركزی :
اختلاف شرایط پالئوژوگرانیك و ژئوتكینیك در مزوزوئیك زیرین سبب شرایط ناپاداری در تشكیل باطلاق توری زغالسنگ شده است . زغال در مقطع نهشته های مزوزوئیك زیرین خیلی ناپایدار می باشد . رگه های زغالی دین جهت نازك و اغلب به صورت یك ساختمان پیچیده و مركب ناپادار می باشد .
در منطقه البرز مركزی زغال در تریاس فوقانی (ممبر   ) ژوراسیك زیرین ( ) و میانی (مببر   و   ) كاملترین مقطع ( نسبت به مقاطع دیگر ) نهشته های ذغالدار مزوزوئیك زیرین كه پوشیده نیوده و بطور تفصیلی مطالعه شده است در منطقه ذغالدار آلاشت می باشد . مجموع ضخامت مقطع در اینجا به 1750 متر میرسد .
ممبر ذغالدار زیرین   هنوز به طور كامل مورد مطالعه قرار نگرفته است . در نقاط جداگانه زگه های ذغالی و رگچه های ذغالی بطور مجزا كشف شده اند كه در بخش فوقانی مقطع محدود شده اند .
در امتداد رودخانه سوا درود با در 2 كیلومتری شرق دهكده ای به همین نام ، رگه ذغال با ضخامت 72-5 سانتی متری یافت شده است (نهشته ذغالی آلاشت I ) كه ساختمان آن پیچیده می باشد . در آلاشت دو در امتداد دره های رودخانه‌های بابلك و كارسنگ رگه 40 و 45 سانتی متری و تعدادی رگچه های نازك زغال نیز در بخش فوقانی ممبر  كشف شده است . رگه زغالی به ضخامت 4/ 0 متر در نزدیكی دهكده آلاشت ظاهر شده است در غرب منطقه زغالدار آلاشت در نزدیكی دهكده آفته سر نهشته های ممبر   حاوی رگچه های زغالی به ضخامت 2/0 – 34/0 متر دیده می شود این حقایق ثابت می كند كه در نهشته های ممبر C منطقه آلاشت زغال وجود دارد ولی ارزیابی اقتصادی آن با اكتشافات تفضیلی بیشتر امكان پذیر است . بخشهای فوقانی و میان ممبر C با وجود زغال زیاد در منطقهسرخ آباد – آسیا سركه در مقطع گرفته شده است حاوی 10 تا 15 رگه ورقچه زغالی می باشد مشخص شده است كه3-5 رگه زغالی در بخشهای مختلف منطقه به ضخامت قابل كار از 40/0 تا 90/0 متر می رسند این رگه ها دارای ساختمان ساده و پیچیده می باشند . ضخامت باندهای زغالی و سنگ های بین لایه ای از هم جدا می باشد و همچنین قرار گیری سنگهای بین لایه ای در ساختمان رده زغالی در بانتهای مختلف در فاصله های كوتاه مورد توجه بوده و همچنین تغییرات نا منظم آنها نیز مورد توجه می باشد . در نهشته گلندرود بیش از 17 رگه زغالی مشف شده است كه 12 رده دارای ضخامت قابل كار می باشد ( میانگین ضخامت های از 40% تا 60% متر است ) . 
رخنمونهای زغالدار منطقه دهكده دیوا كه شرایط سختمانی ظاهری مشابه با نهشته گلندرود دارد نیز با گسترش رسوبات زغالدار ممبر   مشخص می گردد در این منطقه در محل تنور پشت دو رگه زغالی به ضخامت 40/ 0- 60/0 متر قبلاً استخراج شده است . این رگه ها دارای ساختمان مركب چند باندی بوده و فاصله آنها از یكدیگر 20-25 متر است رگه فوقانیاز رگه پائینی ضخیمتر است اطلاعات در مورد مقدار ضخامت رگه ها در محل دیوار تا به حال به طور كامل بدست نیامده است از مدارم فوق چنین نتیجه می گیریم كه بپذیریم ممبر c منطقه گلندرود در مناطق مختلف كمتر از 5-4 رگه زغال قابل كار نمی تواند داشته باشد مجموع ضخامت آنها حدود 4/4متر می باشد نهشته های ممبر c در منطقه های كجور عملاًدیده نمی شود و آثار زغالی در آنها یافت نشده است .
در منطقه زغالدار مورود در ممبر c وجود زغال ظاهراً ضعیف می باشد در اینجا 4 رخنمود زغالدار ردیابی و نمونه گیری شده است در یك حالت یك رگه قابل كار (65/0 متر ) نزدیك به ولده مشاهده شده است در مناطقی الیكا ، بلده رگه های بدون پوشیدگی و غیر قابل كار مشاهده می شود . ممبر    بیشتر از ممبر قبلی زغالدار بوده و شامل اكثریت لایه های زغال قابل كار می باشد . بالترین اشباه شدگی زغال در این ممبر در بخش شمال شرقی منطقه از مرز شرقی تا دره رودخانه سجاد رود می باشد . 6 لایه زغالی در نهشته كار مزد اهمیت اقتصادی دارند مجموع ضخامت قابل كار بین 33-4 متر است . ساختمان رگه های زغالی عموماً مركب می باشند ضخامت ها همیشه پایدار نمی باشند .
در نوشته آلاشت I حدود 4 رگه زغالی قابل كار در مقطع ممبر D مشاهده شده است . آنها به طور شماتیك با رگه های زغالی نهشته كارمزد انطباق داده شده اند . نسبت كاربرد اقتصادی نوشته آلاشت I برایر 4/1 –1 درصد می باشد ساختمان لایه ها عموماً مركب می باشد ضخامت مفید آنها از 4/0 تا 6/1 متر متغیر بوده ضخامت میانگین حدود 6/0 – 8/0 متر است از ساختمان لایه متغیر و ضخامت پایدار نیست .
دریال جنوبی سینكلاین نهشته آلاشت I حدود 3-1 لایه زغالی قابل كار در رسوبات ممبر D مشاهده شده اند در اینجا در مقطع استراتیگرافی وجود زغال گاهی اوقات در امتداد جهت از غرب به شرق كاهش می یابد . ساختمان لایه ها ساده و مركب می باشند حداقل ضخامت 4/1 متر و حداكثر 6/1 بوده و میانگین ضخامت مفید حدود40/0 – 70/0 متر است .
سریهای سودمند ممبر D در نهشته الاشت II حاوی 40 رگه و رگچه زغالی است. كه 4 لایه آن قابل كار می باشد (40/0 – 20/1 متر ) بخش های فوقانی و میانی مقاطع بیشترین ذغال خیزی را دارند . بخش زیرین عملاً بدون زغال می باشد . ولی مقدار لایه های زغال و رگچه ها و مجموع ضخامت آنها بین سریهای سودمند پایدار نمی باشد .
رگه های قابل كار با توجه به شرایط آنها با رگه رگه های فوقانی بخش میانی سریهای سودمند در نهشته زیر آب انطباق داده شده اند . لایه های زیرین تا حال مطالعه دقیق نشده اند . مجموع ضخامت رگه های قابل كار مطالعه شده 90/7 متر است ، ساختمان ساده و مركب دارد ضخامت حداكثر 20/1 متر و حداقل 40/0 متر است اكثر لایه ها نسبتاً پایدار بوده و در امتداد رخنمونها از 8-10 قابل ردیابی است .
نهشته های زغالدار منطقهكسیلیان حاوی 5 لایه و ركچه غالی در مقطع می باشد لایه های قابل كار (5/0 متری بیشتر ) بیش از 3 لایه در محل دیده می شود ضخیمترین لایه ها 10/1-25/1 می باشند  . كه در بخش فوقانی مقطع محدود شده و در واقع دارای ساختمانی مركب می باشند دولایهدیگر هر یك ( هر یك 5/0 متر) دارای ساختمان ساده می باشند . لایه ها ظاهراً می تواند در ارتباط با لایه های فوقانی نهشته زیر آب باشند اطلاعات در مورد تعداد لایه ها كامل نمی باشد لایه در امتداد جهت گسترش دارند اما وسعت پایداری آنها و تغییرات در ضخامت به طور دقیق معلوم نشده است .
بخش فوقانی ممبر D شامل دو لایه در منطقه دهكده گارنگلا در بخش غربی منطقه زغالدار آلاشت می باشد ضخامت آنها از 80/0 تا 20/1 متر تغییر می كند و فاصله آنها از همدیگر 25-30 متر می باشد و دارای ساختمانی ساده هستند رگه بالایی بوسیله تونلهای قدیمی استخراح شده اند (گولیامی Goliami ) در حال حاضر استخراج متوقف شده ولی تونلها موجود می باشند .
تول قدیمی چالی آباد در نزدیكی دهكده پاشاكلا قرار گرفته كه زغال استخراج شده آن 9/0 – 0/1 متضر ضخامت دارد . سن سنگهای دربر گیرنده ، لیاس فوقانی می باشد . س
بقیه رخنمودهای زغالدار در منطقه زغالدار آلاشت در دست مطالعه می باشد اطلاعات پی جویی تجسسی نشان دهنده وجود زغال در برخی رخنمونهای زغالیست مانند ( گلیران ، شیخ موسی ، تته ، آببندان و ... ) در منطقه بلند رود وجود زغال در ممبر D ضعیف می باشد رگه های زغال در نهشته ها در بخش شمال منطقه كجور كشف نشده اند در جنوب در نزدیكی دهكده های خاجك ، مالشان و ورازان ، سه لایه زغالی مشاهده شده است از آنها به صورت قابل كار می باشد .
در جنوب منطقه دهكده تا كوره چهار رد زغالی باقت شده است سه تا از آنها به ضخامت 45/0 تا 65/0 متر می باشند مجموعه ضخامت رگه های قابل كار در اینجا به 70/1 متر می رسد نهشته های ممبر D حاوی مقادیر قابل ملاحظه رگه های زغالی در منطقه زغال دار نورود می باشند و رخنمون زغالی از 27 رخنمون زغالدار رگه های زغالی به ضخامت 45/0 – 70/0  متر دیده می شوند نهشته اغلب در همه جا 2-3 رگه قابل كار دارند مجموع ضخامت 5/1 متر است لایه ها دارای ساختمان ساده و مركب می باشند .
نهشته های ممبر    (انن) :
حاوی حدود 10 رگه و رگچه زغالی در نقاط پراكنده البرز مركزی است برخی از آنها 34/0 – 42/0 متر ضخامت دارند ( منطقه پردمند و دهكده های مارت ساجرك و كوله پشت ) در برخی مواقع تا 70/0 متر ضخامت دارند ( دهكده اندوار) در مناطق نشل ،شیرو نهردشت ( در امتداد دره رودخانه نشل ) حدود 10 رگه و رگچه زغال تا حال در بخش فوقانی و میانی نهشته ها كشف شده اند .
سه لایه دارای ضخامت 45/0 – 65/0 – 75/0 – تا 10/1 متر می باشد لایه ها عمقاً دارای ساختمان ساده می باشند مطالعات تعیینكامل گسترش پایداری لایه های زغالی و ضخامت آنها انجام نشده . به هر حال لایه های قابل كار اكتشاف شده است وجود زغال اقتصادی را در نهشته های ممبر   انن در بخش غربی منطقه زغالدار آلاشت مشخص شده است .
ممبر F دانسریت :
منطقه تحت بررسی عملاً بدون زغال می باشد . تنها بجز 4 لایه قابل كار كه در نزدیكی دهكده كلیك ( 5 كیلومتری جنوب غرب آبادی بلده ) در بخش شرقی منطقه زغالدار نورود كشف شده است آنها دارای ساختمانی ساده بوده و در جهت امتداد به طول 2 كیلومتر گسترش دارند .
نهشته زیر آب ( نهشته زغل كارمزد ) 
در حوضه رودخانه تالار در 15 كیلومتری جنوب غرب ایستگاه راه آهن و شهر زیر آب قرار گرفته است از نظر ساختمانی رسوبات منطقه به بخش شرقی سینكلاین الاشت (سینكلاین كارمزد ) محدود میگردد طول ساختمان 9-10 كیلومتر است . محور سینكلاین تقریباً در امتداد آبریز رودخانه های آلاشت و كلارجان قرار گرفته است . شیب نسبتاً ارام تیپیك هر دو یال سینكلاین كارمزد می‌باشد (10-25 درجه )
یال جنوبی سینكلاین كامرزد در منطقه دهكده های پاری – كارمزد بخوبی مطالعه شده است . در اینجا نهشته های ذغالدار با شیب بطرف شمال و زاویه شیب 15-25 درجه می باشد كه بوسیله چین خوردگیهای حاشیه ای و گسلهای جدا كننده پیچیده تر شده است در زونهای گسیختگی ها گسل ها اجسام اذرین خروجی كوچكی جای گرفته اند كه بصورت دایكها وسیلهای لامپروفیر مشاهده می شوند .
عناصر ساختمانی اصلی نهشته عبارتند از سینكلاین كارمزد ، آنتی كلاسن زیر آب – انجیر تنگه و سینكلاین زیر آب ، با در نظر گرفتن ساختمانهای اصلی و گسیختگیهای گسلهای در بین نهشته ها مناطق فوق مورد نظر قرار می گیرند ، كارمزد I و II ، انجیر تنگه ، پل سفید و جنوب زیر آب ، كه كم و بیش تحت اكتشاف تفصیلی قرار گرفتهاند ...

منابع :
احمدی ? حسین ( 1367) ((‌اكتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه البرز )) سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدن ایارن .
غلامعلی زاده محمود (1368) (( اكتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه الاشت )) شركت زغالسنگ البرز مركزی .
شمس? امیر رضا (1370 ) (( اكتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه گلیران )) ? شركت زغالسنگ البرز مركزی .
صارمی ، محمد حسین (1369) (( اكتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه گردنه سر)) شركت زغالسنگ البرز مركزی .
هدایتی ، مجید ( 1370) (( اكتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه سفید رود )) شركت زغالسنگ البرز مركزی .
نیاكان ، ارشید( 1369) (( اكتشافات تفضیلی زغال سنگ در منطقه كارمزد )) شركت زغالسنگ البرز مركزی .