بررسی تاثیر شیوه حاکمیت شرکتی بر روی تصمیمات حسابرسان

چکیده
هدف از این مقاله بررسی بررسی تاثیر شیوه حاکمیت شرکتی بر روی تصمیمات حسابرسان برای پذیرش مشتری است که در آن حاکمیت شرکتی نه اجباری است و نه از نظر قانونی الزام آور است. طرح / روش / رویکرد: مطالعه از طریق یک روش مقایسه ای 2 £ 2 طراحی تجربی با سطحی قوی ازحاکمیت شرکتی (هیئت مدیره و کمیته حسابرسی)، در مقابل یک سطح ضعیف حاکمیت شرکتی (هیئت مدیره و کمیته حسابرسی) انجام شده است . یافته‌ها : یافته های این مطالعه نشان داد که حاکمیت قوی شرکت های بزرگ با پذیرش قضاوت مطلوب تر از حاکمیت ضعیف شرکت در ارتباط است. این نتایج نشان می دهد که اتخاذ داوطلبانه شیوه های حاکمیت شرکتی در شرکت های ایرانی برافزایش کیفیت فرآیند گزارشگری مالی و در نتیجه ، بر تصمیم گیری حسابرسان تاثیر می گذارد. محدودیتهای تحقیق / مفاهیم: نتایج حاصل از مطالعه باید توسط تنظیم کننده در ایران در نظر گرفته شودو به منظور شروع اقدامات لازم از نظر قانونی در شرکت های بزرگ در ایران  است. با این حال، به علت حجم نسبتا کوچک نمونه ، این یافته ها باید با احتیاط تفسیرشوند. اصالت / ارزش : این مقاله کمکی است به تحقیقات انجام شده درمورد تاثیر شیوه حاکمیت شرکتی بر تصمیمات  حسابرسان در پذیرش مشتری با بررسی شواهدتجربی ازآن در ایران، که در آن حاکمیت شرکتی اجباری والزامی نیست.
واژه‌های کلیدی:
حاکمیت شرکت، تصمیمات حسابرسان ،هیئت مدیره، ایران

 
فهرست مطالب

چکیده
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه    2
1-2- بیان مسئله    4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق     5
1-4- متغیرهای تحقیق     6
1-5- پرسش های تحقیق     7
1-6- اهداف تحقیق     8
1-7- فرضیه های تحقیق     9
1-8- قلمرو تحقیق     10
1-9- مدل تحقیق     10
1-10- ساختار تحقیق     11
1-11- تعاریف واژه ها و اصطلاحات     11
1-12- تعریف عملیاتی     14
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-1 بخش اول: مبانی نظری     17
2-2 بخش اول: مبانی نظری حاکمیت شرکتی    17
2-2-2 پیشینه حاکمیت شرکتی     19
2-2-3 تعریف حاکمیت شرکتی     24
2-2-4 حاکمیت شرکتی چه مزایایی دارد؟     28
2-2-5 حاکمیت شركت در چرخه عمر شركت ها     30
2-2-6 تاثیر حاکمیت شرکتی بر سازمان     31
2-2-7 نقش هیئت مدیره و اصول حاكم بر آن در حاكمیت شركتی     32
2-2-8 برخی اصول مطرح شده در حاكمیت شركتی برای هیئت مدیره     33
2-2-9 روند تغییرات نقش هیئت مدیره     35
2-2-10 نقش کمیته (بازرس) در آئین نامه حاکمیت شرکتها    37
2-2-11 وظایف کمیته حسابرسی مطابق با آیین نامه حاکمیت شرکتها    38
2-2-12 انواع سیستم های حاکمیت شرکتی     40
2-2-13 تئوریهای حاکمیت شرکتی     42
2-2-13-1 تئوری نمایندگی     42
2-2-13-2 تئوری هزینه معاملات     43
2-2-13-3 تئوری ذینفعان     44
2-2-14 وضعیت یا سابقه¬ی سازمانی در کشور مصر     45
2-3 بخش دوم: مبانی نظری تصمیمات حسابرسی     47
2-3-1 مقدمه     47
2-3-2 تاریخچه حسابرسی در دنیا     48
2-3-3 تاریخچه حسابرسی در ایران     51
2-3-4 ماهیت حسابرسی     56
2-3-5 تعریف حسابرسی     57
2-3-6 انواع حسابرسی     59
2-3-7 استانداردها پذیرفته شده حسابرسی     60
2-3-8 بیانیه استانداردهای حسابرسی    61
2-3-9 نقش حسابرس در جامعه     62
2-3-10 تصمیمات حسابرسان برای پذیرش مشتری     64
2-3-11 نگاهی به سازمان مورد مطالعه     67
2-3-12-1 پیشینه بورس     70
2-3-12-2 بورس اوراق بهادار     73
2-3-12-3 نقش بورس اوراق بهادار در اقتصاد     73
2-3-12-4 بورس اوراق بهادار در ایران     75
2-3-12-5 شرایط پذیرفته شدن در بورس اوراق بهادار تهران     76
2-4 بخش سوم: پیشینه تحقیق     78
2-4-1 سابقه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته     78
2-4-1-1 مروری بر پژوهش های انجام شده در ایران     78
2-4-1-2  مروری بر پژوهش های انجام شده در خارج از ایران     83
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 مقدمه     87
3-2 روش تحقیق     88
3-2-1 از نظر زمانی     89
3-2-2 از نظر هدف     89
3-2-3 از نظر روش گردآوری اطلاعات     90
3-4 مقیاس پرسش نامه ها     92
3-5 جامعه آماری     92
3-6 حجم نمونه     92
3-7 روش نمونه گیری     94
3-8 روایی و پایایی ابزار تحقیق     94
3-9 روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها     96
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 مقدمه     101
4-2 توصیف داده های جمعیت شناختی و عمومی به کمک آمار توصیفی     101
4-2-1 خصوصیات جامعه آماری     102
4-3 تجزیه و تحلیل داده ها و فرضیات به کمک آمار استنباطی      105
4-3-1 آزمون همبستگی پیرسون     105
4-3-1-1 فرضیه اصلی: رابطه بین حاکمیت شرکتی و تصمیمات حسابرسی برای پذیرش مشتری وجود دارد.    105
4-3-2 آزمون t دو نمونه ای     106
4-3-2-1 فرضیه فرعی1    106
4-3-2-2 فرضیه فرعی2    107
4-4  یافته های فرعی از تجزیه و تحلیل داده ها      108
4-4-1 آزمون همبستگی پیرسون     108
4-4-1-1 آیا بین وجود هیئت مدیره و تصمیمات حسابرسان رابطه ایی وجود دارد؟    108
4-4-1-2 آیا بین وجود کمیته بازرسی و تصمیمات حسابرسان رابطه ایی وجود دارد؟    109
4-4-2 آزمون خی دو – دو بعدی     110
4-4-2-1 آزمون استقلال بین "جنسیت" و "وجود هیئت مدیره قوی"     110
4-4-2-2 آزمون استقلال بین "سطح تحصیلات" و "وجود هیئت مدیره قوی"     110
4-4-2-3 آزمون استقلال بین "جنسیت" و "وجود کمیته بازرسی"     111
4-4-2-4 آزمون استقلال بین "سطح تحصیلات" و "وجود کمیته بازرسی"     111
4-4-2-5 آزمون استقلال بین "جنسیت" و " تصمیمات (قضاوت) حسابرسان"     112
4-4-2-6 آزمون استقلال بین "سطح تحصیلات" و "تصمیمات (قضاوت) حسابرسان"     112
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه    114
5-2 بحث و نتیجه گیری     115
5-3 پیشنهادها    122
5-3-1 پیشنهادهای حاصل از نتایج تحقیق     122
5-3-2 پیشنهادهایی برای تحقیقات بعدی     123
5-4 محدودیتهای تحقیق    124
منابع و مأخذ     126
پیوست ها
چکیده لاتین

 
فهرست جدول ها

جدول 2-1 همگرایی نظریات مختلف حاکمیتی با مراحل متنوع عمر شرکت     30
جدول 2-2 استفاده کنندگان از گزارشهای حسابرسی     63
جدول 3-1 ارتباط سئوالات با ابعاد، متغیرهای موضوع     91
جدول 3-2 مقیاس پرسش نامه ها     92
جدول 5-3 بررسی پایایی پرسشنامه     96
جدول4-1 توزیع فراوانی جنسیت پرسنل     102
جدول 4-2 توزیع فراوانی تحصیلات     103
جدول 4-3 توزیع فراوانی پست سازمانی     104
جدول 4-4 ضریب همبستگی فرضیه اصلی     105
جدول 4-5 آزمون تی دو نمونه ایی- فرضیه فرعی 1     106
جدول 4-6 آزمون تی دو نمونه ایی- فرضیه فرعی 2     107
جدول 4-7 ضریب همبستگی      108
جدول 4-8 ضریب همبستگی      109
جدول 4-9  آزمون خی دو- دو بعدی     110
جدول 4-10  آزمون خی دو- دو بعدی     110
جدول 4-11  آزمون خی دو- دو بعدی     111
جدول 4-12  آزمون خی دو- دو بعدی     111
جدول 4-13  آزمون خی دو- دو بعدی     112
جدول 4-14 آزمون خی دو- دو بعدی     112

 
فهرست نمودارها

نمودار 2-1 ارتباط میان طول عمر شركت با نظریات مختلف حاكمیتی     31
نمودار 4-1 توزیع فراوانی جنسیت     102
نمودار 4-2 توزیع فراوانی تحصیلات     103
نمودار 4-3 توزیع فراوانی پست سازمانی     104

 
فهرست شکل ها

شکل 1-1 رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته     6
شکل 3-1 رابطه سه گانه هدف، روش، ابزار     88


فصل اول
کلیات تحقیق


1-1 مقدمه
هدف حاکمیت شرکتی در حال حاضر در بسیاری از جوامع از یکطرف به عنوان پیشرفت و توسعه ملی و از طرف دیگر به عنوان بخشی از معماری مالی بین المللی به رسمیت شناخته شده است .پدر حاکمیت شرکتی (کدبری) حاکمیت شرکتی را به عنوان سیستمی معرفی می کند که در آن شرکتها کنترل و هدایت شده اند .
حاکمیت شرکتی به عنوان مبحثی که بر موضوع راهبرد شرکتها و حقوق سهامداران تأکید داشت، مطرح گردید و نقش آن در کاهش تضاد بین منافع سهامداران و مدیران است. این تضاد منافع اغلب با مسائل نمایندگی در ارتباط است که ناشی از دو علت اصلی است: اولی متفاوت بودن اهداف و ترجیحات مشارکت کنندگان در شرکت و دیگری ناقص بودن اطلاعات مشارکت کنندگان نسبت به عملکرد، دانش و ترجیحات یکدیگر. از دیدگاه تئوری نمایندگی، حضور مدیران غیرموظف و مستقل در هیئت مدیره شرکتها که تخصص، استقلال و قدرت قانونی لازم را برای نظارت بر عملکرد شرکت دارند، می تواند یک سازوکار بالقوه توانمند حاکمیت شرکتی به حساب آید. (بیرد و همکاران، 1992: 195-221) از طرفی وجود سهامداران نهادی به عنوان یکی دیگر از سازوکارهای حاکمیت شرکتی، می تواند موجب همسو شدن منافع سهامداران شود و این همسویی باعث افزایش نفوذ سهامداران بر مدیریت گردد (شلیفرد، 1997: 737-783) ، همچنین داشتن تمرکز در مالکیت شرکت نیز که از کنترل مطلق سهامداران عمده بر اداره امور شرکت ناشی می شود، می تواند کاهنده مسائل نمایندگی شود زیرا  سهامداران عمده به واسطه داشتن اطلاعات کافی، می توانند بر عملکرد مدیریت کنترل بهتری داشته باشند (آزفرا و همکاران، 2007: 215-255).
به موازات رشد و توسعه سریع واحدهای تجاری در قرن حاضر به ویژه در دهه های اخیر انجام رسیدگی جامع به کلیه معاملات، سوابق حسابداری به تدریج غیرعملی شده و روش رسیدگی کلی در  حسابرسی ها تدریجاً به بخشی از سوابق و مدارک مالی یا به عبارتی استفاده از آزمونهای حسابرسی تغییر شکل داده است تاکید روزافزونی نیز در حسابرسی ها به مباحث تصمیم گیری آنها شده است.

Abstract
The purpose of this paper is to examine the impact of corporate governance practices on auditors’ decisions (judgments), especially, the client acceptance decision in Iran, where corporate governance is neither mandatory nor legally binding. Design/methodology/approach – The study was carried out through a 2 £ 2 experimental design with a strong level of corporate governance (the board of directors and audit committee) versus a weak level of corporate governance (the board of directors and audit committee). Findings – The findings of the study revealed that strong corporate governance is associated with more favorable acceptance judgments than weak corporate governance. These results suggest that the voluntary adoption of corporate governance practices by Iranian companies enhances the quality of financial reporting process and, therefore, affects auditors’ decisions (judgments). Research limitations/implications – The results of the study should be considered by regulators in Iran in order to begin the necessary actions for legally pending the Iran Code of Corporate Governance, issued on October 2005. However, owing to the relatively small sample size, these findings should be interpreted with caution. Originality/value – The paper contributes to the limited body of research on the impact of corporate governance on auditor’s client acceptance decision by examining this impact in Iran, where corporate governance is still not mandatory.
Keywords:
Corporate governance, Boards of Directors, Iran Paper type Research paper

منابع و مأخذ
الف) منابع فارسی
آذر، عادل، مومنی، منصور، (1377)، آمار و کاربرد آن در مدیریت، تهران: انتشارات سمت
ثقفی، علی، (1372)، فرضیه بازار موثر (کارا) اوراق بهادار و تأثیر آن در حسابداری، مجموعه مقالات حسابرس، شماره یک ص 129-124
جامعه حسابداران رسمی ایران، (1380)، مجموعه قانون و مقرارت، سازمان حسابرسی، نشریه 147.
جهانخانی، علی. پارسائیان، علی (1374)، بورس اوراق بهادار، چاپ اول، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
حساس یگانه، یحیی، (1384)، مقاله: چالش های قضاوت حرفه ای در حسابرسی، آبان ماه.
سازمان بورس اوراق بهادار تهران، (1371)، قانون تاسیس بورس اوراق بهادار تهران و مقررات و آئین نامه های مربوط.
سایت سازمان بین المللی کمیسیون اوراق بهادار، 86
سرمد، بازرگان،حجازی، (1381)، برگرفته از کتاب روش های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: موسسه نشر آگاه.
نیکخواه آزاد، علی، (1377)، تبیین جایگاه حسابرسی عملیاتی در مدیریت استراتژیک، مجموعه مقالات حسابرسی شماره 6، تهران: انتشارات سازمان حسابرسی
الوانی، سید مهدی، (1385)، مدیریت عمومی، چاپ بیست و ششم، تهران: انتشارات نشر نی.
هیات تدوین استانداردهای حسابداری، (1380)، استانداردهای حسابداری، تهران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی
 
ب) منابع لاتین:
Abbott, L.J., Parker, S., Peters, G.F. and Raghunandan, K. (2003), ‘‘the association between audit committee characteristics and audit fees’’, auditing: A Journal of Practice & Theory, Vol. 22 No. 2, pp. 17-32.
AICPA professional standards, Statement on Quality Control Standards, American Institute of Certified Public Accountants, New York’’, Journal of Accounting and Economics, Vol. 37 No. 2, pp. 315-42.
Bedard, Jean and Michelene T.H. Chi, (1993), "Expertise in Auditing”,     Auditing: A Journal of Practice &Theory, Vol.12, Supplement, and PP. 21-45.
Bigg, W.W., Practice Auditing, London: H.F.L Publishers, (1951).
Elliott, R. K. And P.D. Jacobson, 1998, “Audit Independence Concept” The CPA Journal, 68(May) pp: 30-37.
http://www.iranbourse.com/Default.aspx
http://www.workforliving.com
Shleifer, Andrei and Vishny, Robert, W (1997) « A Survey of Corporate Governance » Journal of Finance, Vol. 52(2), pp. 737-783
Statements audit’’, Statement on Auditing Standards No. 84, American Institute of Certified Public Accountants, New York, NY.