مقاله 2597 تاثیرتغییر و تحولات دوره ی گذار از قاجار به پهلوی بر سازه نمونه موردی: کارخانه های صنعتی تبریز در دوره ی پهلوی اول

توضیحات

  مقاله 2597 تاثیرتغییر و تحولات دوره ی گذار از قاجار به پهلوی بر سازه نمونه موردی: کارخانه های صنعتی تبریز در دوره ی پهلوی اول دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله 2597 تاثیرتغییر و تحولات دوره ی گذار از قاجار به پهلوی بر سازه نمونه موردی: کارخانه های صنعتی تبریز در دوره ی پهلوی اول  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله 2597 تاثیرتغییر و تحولات دوره ی گذار از قاجار به پهلوی بر سازه نمونه موردی: کارخانه های صنعتی تبریز در دوره ی پهلوی اول،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله 2597 تاثیرتغییر و تحولات دوره ی گذار از قاجار به پهلوی بر سازه نمونه موردی: کارخانه های صنعتی تبریز در دوره ی پهلوی اول :

چکیده:

در پی تعاملات فرهنگی با غرب و ورود اندیشه های نوین به ایران، سنت گرایان وتجدد گرایان درتقابل با یکدیگر قرارگرفنتد ونهایتا به موجب آن،ساختار کلی معماری تغییر پیدا کرد.

دردوره ی پهلوی ورود تکنولوژی های ساخت وایجاد سازه های جدید و اندیشه های حاکم برآن، معماری ای بوجود آورد که سازه وساختارهای تاریخی پاسخگوی نیازهای جدید نبود ازاین نوع معماری می توان معماری صنعتی رانام بردکه نیاز سیستم ساخت معماری گذشته نبود. سوال تحقیق این است ، در ساختار معماری موجود درایران با ورود معماری جدید با سازه های نوین چه تغییراتی به وجود آمد؟ که به نظر می رسد با استفاده از مواد و مصالح جدید سازه ها متفاوت تر از قبل اجرا می شدند به گونه ای که با بهره گیری از مصالح جدیدی چون آهن ، با آمیزش تکنیک های ساخت جدید با شیوه های پیشین سازه ها اجرا می شدند.

این تحقیق از نوع تحقیق های بنیادی می باشد که با روش تحلیلی آتاریخی پژوهش شده است و روش جمع آوری اطلاعات مطالعه ی اسناد و کتب تاریخی و پژوهش میدانی می باشد. نتیجه نهایی اینکه استفاده از مصالح وتکنیک های ساخت جدید امکان ایجاد دهانه های بزرگتر ونیز فضاهای گسترده تر را فراهم آورده و با حفظ نماها، ساختارها و مدول های سنتی معماری جدیدی به وجود آورد که در ظاهر نشان و رنگ و بوی ایرانی داشت ولی در باطن و سازه متفاوت با آن بود.

واژگان کلیدی: سنت ومدرنیته،دوره قاجار، دوره پهلوی، کارخانه های صنعتی.

مقدمه

درطول تاریخ شاهد این مسئله بودیم که چگونه انسان های اولیه با دقت و تفکر در محیط پیرامون خود به پیشرفت های شایان توجهی دست یافته اند به طوری که اندیشه های بشر نسل به نسل رشد کرده و موجب ایجاد تحولاتی در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فلسفی وغیره شده است.

یکی از عظیم ترین رخدادهای زندگی بشری انقلاب صنعتی بود .ردپای تاثیرات آن را در ایران می توان در دوره ی قاجار مشاهده کرد،آشنایی شاه و اطرافیان وی با نوآوری های تکنولوژی و معماری و با مراودات هیئت حاکم با اروپا موثرشد که خود جرقه ای برای تحول در ایران بود. درپی آن در ایران اندیشه های نو نخست وارد حوزه ی نظامی، سیاسی، آموزشی و نهایتا وارد حوزه ی معماری نیز شد.

-1 استاد راهنما،عضو هیئت علمی دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریزEmail: mehdi_n74@yahoo.com -2 دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریزEmail: sabasoti@yahoo.com
-3 دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریزEmail: nazaninv10@yahoo.com

2009

اما در دوره ی پهلوی تکنولوژی ساخت جدید و در کنار آن اندیشه های جدیدی وارد ایران شده بود که به دنبال آن ها نیازهای جدیدی به وجود آمد که در راستای پاسخ گویی به این نیازها، معماری جدیدی به نام معماری صنعتی در ایران شکل گرفت. نمود این معماری شکل گیری گونه جدید معماری به نام معماری صنعتی بود که تفاوت های زیادی با کارگاه های سنتی داشت .

روش تحقیق

روشی که برای تحقیق در این مقاله دنبال می شود تحلیلی- تاریخی می

‰†د.

سوال تحقیق این است، سازه ی بناھا در این نوع معماری

چه تفاوتی با دوره ی قبل داشته است و چه عواملی در ایجاد این تفاوت ھا دخیل بوده است؟

به نظر می رسد به واسطه ی ورود مصالح جدید و

آشنایی با تکنیک ھای ساخت نوین، اجرای سازه ھا در این دوره متفاوت تر از دوره ی قبل و متناسب با نیازھای معماری صنعتی می باشد.

چهارچوب نظری بررسی شده در این پژوھش موارد یاد شده در ذیل می باشند:

‚ƒت و مدرنیته ویژِگی ھای معماری قبل از مدرنیزاسیون معماری دوره ی قاجار

ویژگی ھای معماری دوره قاجار ویژِگی ھای معماری …†د ا. مدرنیزاسیون

معماری دوره ی پهلوی اول مقایسه ی ساختاربناھای دوره قاجار و پهلوی اول کارگاه وکارخانه درمفهوم معماری

ویژگی ھای معماری صنعتی دردوره پهلوی معماری کارخانه ھای صنعتی تبریز

بررسی و تجزیه و تحلیل سیر تاریخی تغییر و تحولات

ارزش ھا در جامعه معین قاجار و پهلوی به روش کیفی

نتیجه نهایی اینکه استفاده از مصالح وتکنیک ھای ساخت

جدید امکان ایجاد دھانه ھای بزرگتر ونیز فضاھای گسترده تر را فراھم آورده و با حفظ نماھا، ساختارھا و مدول ھای سنتی معماری جدیدی به وجود آورد که در ظاھر نشان و رنگ و بوی ایرانی داشت ولی در باطن و
.ƒه ••وت † آن †ود.

جمع آوری اطلاعات ،به

روش میدانی و کتابخانه ای می باشد که با مطالعه کتب تاریخی و اسناد باقی مانده از دوره ھای قبل و فیش برداری از آن ھا به گردآوری داده ھا پرداخته

ایم.

2010

سنت ومدرنیته

سنت، مرکب از مجموعه عناصر مذهبی، فرهنگی، تاریخی،آداب و رسوم و نگرش هاى خاصی است که شیوه زندگی خاصی را تشکیل میدهند و پیرو قواعد یکسانی هستند. ;»به طورکلی جهان سنتی تا زمانی سنتی است و سنتی می ماند که جز خود و جهان خود والگوهای ازلی داده رفتار و اندیشه و شیوه زندگی خود، چیزی را نشناسد، اما همین که چشمش به چیز دیگر گشوده شد وآغاز به سنجش وارزیابی کرد،جهان اودیگرگون شده است.)«حجت،:1391صفحه (35 به دنبال این دگرگونی ها تجدد یا مدرنیسم متاثر ازانقلابات صنعتی وبا پیشرفت علم و فناوری های نوین به وجود آمد و خواهان رهایی از قید وبند سنت وخصوصا تاریخ بود.

ویژگی های جوامع سنتی و مدرن را می توان به اختصار در جدول زیر بیان کرد.

جوامع سنتی اصالت سنت

عدم درنگ و تحلیل در دانسته ها تکرار الگوهای ثابت پایبند به هویت وارزش ها شریعت مدار تحرك کم ومحدود عقل در کنار سنت

بی زمان، بامعنا، حقیقی
ماخذ مطالب جدول: (حجت،:1391صفحه (35

جوامع مدرن اصالت بدعت

باز اندیشی و تحلیل دانسته ها عصیان گر وعدم پذیرش الگوهای ثابت خلا هویت و اخلاق انسان مدار

متحرك ودارای آزادی بیشتر خود بسندگی عقل و نفی سنت مطابق زمان،بی معنا وهویت

ویژِگی های معماری قبل از مدرنیزاسیون

معماری یکی از نشانه های نگرش و بازتاب اندیشه ی هر جامعه ای می باشد بنابراین جامعه ای که دارای نگرش سنتی باشد، طبیعتا معماری سنتی برآن جامعه حاکم می شود. جوامع تجددخواه نیز ساختارسنتی خودرا پشت سرگذاشته اندو با نفی گذشته خود، خواهان تفکری نومی باشند و به تبع نگرشی نومعماری متجددگرایانه شکل می گیردح

معماری دوره ی قاجار

در دوره ی قاجار با برسرکارآمدن افراد متعدد، وضعیت جامعه در تمام شئون تغییر پیدا کرد.خصوصا از دوره عباس میرزا به بعد شاهد تغییراتی اساسی در امور کشور بودیم، به طوری که مورخان او را لبنیادگذار نوگرایی در ایرانل می دانند. بعد از تهران، تبریز با عنوان دارالسلطنه، دومین پایتخت کشور محسوب می شد. ل;دارالسلطنه کانونی برای رجال تجددخواه ایران بود به گو نه ای که اولین جدال میان سنت گرایان و متجددگرایان، نخست در دارالسلطنه تبریز صورت گرفت;ل (طباطبایی، : 1386 صفحه (137

2011

نهایتادرکنارتمام زمینه های سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و;درزمینه ی معماری نیز تغییراتی اساسی پدید آمد. ;»در زمان حکومت قاجار،آن نوع معماری که از طرف دولت و حکومت بنا گردید،از نظر کیفیت هنری و فنی دچار انحطاطی بی سابقه شد و با این که شاهان قاجار با ساختن بناهای متعدد نسبت به دوره های گذشته فعالیت خوبی داشتند،اما بیشتر آثار آن ها به خاطر بدی مصالح ساختمانی و عدم وقت کافی در استحکام بناها به سرعت به ویرانی کشیده شد;« (کیانی،:1386صفحه (44 در دوره ی قاجار تنها فرم و ظاهر بناها تحت تاثیر فرهنگ غرب دچار تغییراتی گشت به طوری که در فرایند ساخت بنا به

عوامل سازه ای و تکنولوژی های ساخت توجه آنچنانی نداشته اند;.»حتی ساختن بعضی از ساختمان ها باسازه جدید همچون تکیه دولت که سقف آن با تیرآهن خم شده نتوانست روند تکنولوژی ساخت معماری این دوره را بهبود بخشد. در واقع بیشتر زمان ساخت بناهای این دوره مصروف نقاشی ،گچبری تزئینی و یا آینه کاری می گردد بدون آنکه زیرساخت های آن مورد توجه قرارگیرد;« (کیانی،:1386صفحه (44 مقایسه کمی و کیفی بناهای دوره قاجار با ساختمان های حکومتی،حاکی از تفکر برتر، تحول بیشتر و استقلال نظام غیر دولتی و طبقات مردمی بوده است.

ل..در معماری این دوره با اینکه خلاقیت های فضایی افزایش می یابد والگوهای قدیمی معماری ایران درجهت گسترش فضا تکامل می یابند،ولی بنظر می رسد قوت خلق معماری نوین رانداشتند.ل(بانی مسعود،:1389صفحه (75

ویژگی های معماری دوره قاجار:

معماری دوره ی قاجار تحت تاثیر عوامل گوناگونی من جمله ورود فرهنگ غرب به ایران قرار گرفت و دچار تغییراتی نسبت به

دوره های قبل از خود گشت.بنابراین ویژگی های معماری این دوره را می توان در چند مورد به اختصار بیان کرد.
– معماری این دوره وضعیت نازل تری را نسبت به دوره های گذشته خود و به خصوص صفوی نشان می دهد.
– شکل ها استواری و صلابت لازم را ندارند و شکل هایی جدید وارد معماری می شوند که سطحی و تفننی اند.

– اندازه ها دقت لازم را ندارند.

– تناسبات در مرحله نازل تری نسبت به تناسبات موزون و اندیشیده شده ی دوره های قبلی قرار می گیرند.

– ل..تزئینات معماری گاه تاحد ابتذال سقوط می کنند و بی بندوباری و هرج و مرج جایگزین تزئینات محدود و با وسواس دوره های درخشان سلجوقی و صفوی می شوند;ل (بانی مسعود، 1389 :صفحه (75
– ل.. تحولاتی که دراین زمان جامعه ایرانی را به نحو چشمگیر و تکان دهنده دستخوش دگرگونی کرد، درواقع انعکاس کم رنگی از تحولات عمیق و بنیانی و پردامنه غرب بود که از فرارسیدن عصر جدیدی در اروپای قرن نوزدهم و بعد در سراسر جهان خبر می داد.ایران نیز به اندازه ی استعداد خود ،مدرنیته ای را که در غرب متولد شده بود، هرچند ابتر و مسخ شده تر تجربه کرد.ل (بانی مسعود، :1389صفحه (75

– استفاده از مصالح بوم آورد

– به کار گیری تکنیک های ساخت سنتی که به صورت سینه به سینه منتقل می شد.

– به کار گیری سیستم سازه ای دیوار باربر با پوشش چوبی

2012

ویژِگی های معماری بعد از مدرنیزاسیون

باتوجه به اینکه معماری هر جامعه ای تحت تاثیر اندیشه ونگرش آن جامعه می باشد طبیعتا با تغییر نگرش در ادوار وزمانهای گوناگون معماری نیز تحت تاثیر آن متحول می شود.
در دوره ی قاجار نگرش غالب در جامعه، سنتی بود. تحت تاثیر این نگرش، معماری سنتی برآن جامعه حاکم بود ولی با پررنگ شدن نقش اندیشه های نو در جامعه، معماری نیزتحت شعاع قرارگرفت وتغییراتی درآن رخ دادکه درنهایت موجب پیدایش معماری مدرن در دوره ی پهلوی شد.

ویژگی معماری ایران قبل از مدرنیزاسیون ویژگی معماری ایران بعد از مدرنیزاسیون
پدیده ای اصیل می باشد پدیده ای بدیل و وارداتی می باشد
استفاده از مصالح بوم آورد بهره گیری از مصالح پیشرفته وجدید و پیوسته در حال تغییر
و تحول
بهره گیری از الگوها و پیمون های ثابت و پایدار عدم به کارگیری الگوهای ثابت
شکل گیری بنا متناسب با بوم واقلیم نفی اندیشه های بومی وشرایط اقلیمی
تاکید روی موجود خواهان جایگزینی جدید به جای موجود
بهره گیری از منابع طبیعی اتکا به فناوری های نو
جدول تطبییقی ویژگی های معماری قبل و بعد از مدرنیزاسیون

معماری دوره ی پهلوی اول

اگر معماری بازتاب نگرش هر دوره قلمداد شود ،استحکام ،سرعت در ساخت، نظارت پیگیر، سلسله مراتب ،نظم و ریتم متاثر از نگرش نظامی هستند که در ساخت بناهای متعدد دوره پهلوی به اجرا درآمده اند.
;»دوره ی پهلوی اول با نگرشی نوین که در جهت توسعه ،نوسازی و تغییرات بنیادین بود، آغازگر دوره ی جدیدی در عرصه

معماری ایران گشت. این دوره بیش از آن که حاوی اندیشه ای از دوران های گذشته باشد دربرگیرنده ی تفکری جدید در معماری است;)«کیانی،:1386صفحه (45 تغییرات بنیادین پیش از آنکه در معماری وشهرسازی تاثیر گذارد، نخست درشیوه
سیستم اداری وسیاسی شهرهای بزرگ تاثیر خود را نشان داد.

با تقویت زیرساخت های اقتصادی و پیشرفت صنایع در این دوره برای تولید انبوه نیاز به تجهیزات پیشرفته تر و درنتیجه فضای گسترده تر به وجود آمد برای پاسخ گویی به نیازهای جدید معماری موجود کافی نبود. ورود مصالح نوین و تکنولوژی های ساخت جدید، امکان ایجاد فضاهای گسترده تر را فراهم آورد. به صورتی که برای پوشش دهانه ی وسیع تر دیگر نیازی به اجرای دیوار با ضخامت زیاد نبود و قادر بودند حتی با استفاده از دیوارهایی با ضخامت کمتر فضاهایی با ارتفاع بلندتر ایجاد کنند درنتیجه معماری جدیدی به نام معماری صنعتی شکل گرفت و به دنبال آن وظایف معمار تقسیم شد به گونه ای که معمار قسمت هنری کار را انجام می داد و بخش سازه ای برعهده ی فرد دیگری تحت عنوان مهندس سازه بود;.»وجود تحولات در دوره ی پهلوی اول را از یک نگاه باید متوجه پدیده های نوین علمی و کشف پی در پی دانش ها و فن آوری های

2013

نو دانست البته هیچ دوره ای پیش ازاین به اندازه ی دوره بیست ساله متاثر ومتکی برعوامل خارجی نبوده است;)«کیانی،:1386صفحه (259 با این حال بناهای دوره ی نخست کمترین بهره گیری را درمواد و مصالح، تکنولوژی ساخت و سیستمهای ساختمانی داشته است و تیرآهن اولین ماده مورد استفاده می باشد که فقط برای پوشش سقف ها کاربرد داشته است. بنابراین بناهای این دوره ازنظر سازه به صورت دیوارهای باربر آجری با پوششی فلزی یا چوبی می باشند.

مقایسه ی ساختار بناهای دوره ی قاجار و پهلوی اول:

در بخش های قبل ویژگی های معماری دوره های قاجار و پهلوی را بررسی کردیم و به تفاوت ها و شباهت های میان

این دوره ها پی بردیم و تزئینات ، مصالح و تکنیک های ساخت آن ها را در قالب جدولی مورد بررسی قرار دادیم.

عناصرسازه ای ونما دوره قاجار پهلوی

مصالح به کار رفته در دیوار خشت، کاه گل، آجر آجر

تکنیک های ساخت دیوار دیوار باربر دوره ی اول دیوار باربر،
دوره ی دوم تیرآهن و تیرو ستون
مصالح به کار رفته در سقف چوب، آجر چوب، فلز

تکنیک های ساخت سقف طاق ضربی، خرپای چوبی طاق ضربی، خرپا ی چوبی، خرپای فلزی

نما مصالح آجر، کاه گل، گچ، کاشی آجر، کاه گل، در برخی کاشی
تزئینات آجرچینی، گچ بری، کاشی کاری قاب بندی آجری، آجرچینی، دربرخی کاشی کاری
عناصرسازه ای ونما دوره قاجار پهلوی

مصالح به کار رفته در دیوار خشت، کاه گل، آجر آجر

تکنیک های ساخت دیوار دیوار باربر دوره ی اول دیوار باربر،
دوره ی دوم تیرآهن و تیرو ستون
مصالح به کار رفته در سقف چوب، آجر چوب، فلز

تکنیک های ساخت سقف طاق ضربی، خرپای چوبی طاق ضربی، خرپا ی چوبی، خرپای فلزی

نما مصالح آجر، کاه گل، گچ، کاشی آجر، کاه گل، در برخی کاشی
تزئینات آجرچینی، گچ بری، کاشی کاری قاب بندی آجری، آجرچینی، دربرخی کاشی کاری
جدول تطبییقی ویژگی های معماری قبل و بعد از مدرنیزاسیون

2014

ایرانیان از دیرباز پیشرفت های شایان توجهی در حوزه ی صنعت داشته اند ولی تولیدات صنعتی در دوره های مختلف متناسب با اوضاع جامعه ، به شیوه های گوناگونی صورت می گرفت. براین اساس معماری صنعتی ایران را می توان در دو دوره ی سنتی و مدرن بررسی کرد.

اندیشه ی توسعه ی صنعت در ایران نخست توسط عباس میرزا مطرح شد.دراین دوره برای تولید صنایع دستی مکان ویژه ای وجود نداشت استاد به همراه شاگردش به خانه های مردم رفته و یا دراتاقی که به عنوان کارگاه در خانه ی خود مهیا کرده بود کار می کرد.

برای دریافت اینجا کلیک کنید