مقاله مطالعه تطبیقی هنر منبت معاصر در مراکز مهم منبت کاری ایران

توضیحات

  مقاله مطالعه تطبیقی هنر منبت معاصر در مراکز مهم منبت کاری ایران دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مطالعه تطبیقی هنر منبت معاصر در مراکز مهم منبت کاری ایران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مطالعه تطبیقی هنر منبت معاصر در مراکز مهم منبت کاری ایران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مطالعه تطبیقی هنر منبت معاصر در مراکز مهم منبت کاری ایران :

مقدمه
هنر منبت از هنرهای اصیل ایرانی است که هنوز هویت و ویژگی های محلی خود را حفظ کرده است . و در مکان های گوناگون به شیو های مختلفی اجرا می شود. عدم معرفی ویژگی های هنری و فنی در مناطق مختلف ایران ، آشنانبودن مردم با هنر و فرهنگ خود، محوشدن هنرهای سنتی که ریشه در فرهنگ و آداب این مرزوبوم دارد و نیز ورود منبت با نقش فرنگی بدون هیچ زیربنایی این هنر را به حاشیه راند و درنتیجه آن اشیا بسیار زیبایی علاوه بر تمدن عظیم هنری و فرهنگی که پشتوانه آن است ، از کارکرد عملی و حظ بصری برکنار ماند.
به همین دلیل ، هنر منبت کاری روی چوب باید بیشتر مورد تأمل قرار گیرد و به معرفی روش های منبت کاری در اعصار مختلف و توصیف آن در مناطق شاخص ایران پرداخته شود. در عصر حاضر، آشنایی با این هنر بستری برای مشاهده هویت منبت کاری و نقوش سنتی ایرانی فراهم می آورد که با تلاش و پیگیری می توانیم رسم امانت داری گذشتگان را به درستی بجا آوریم و این هنر را به آیندگان انتقال دهیم .
پیشینه تحقیق
درخصوص هنر منبت کاری معاصر در ایران منبع مدونی وجود ندارد. کیانمهر (1383) در رساله دکتری خود با عنوان «زیبایی شناسی منبت دوره صفوی » به منبت عصر صفوی و تأثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی در آن دوره پرداخته و ویژگی ها و عناصر زیبایی شناسی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است . شجاع نوری (1377) و پاکیاری (1382) در مقطع کارشناسی ارشد با عناوین «بررسی منبت ایران تا دوره صفویه » و «بررسی سیر تحول منبت در اصفهان از قرن چهارم تا دوازدهم ه .ق .» به بررسی تاریخی این هنر در دوران اسلامی پرداخته اند. در این مقاله درکنار بررسی تاریخی این هنر به تبیین عناصر هنری و فنی آثار در این حوزه از سال 1300 هجری خورشیدی تاکنون پرداخته می شود.
روش تحقیق
روش کلی تحقیق توصیفی -تحلیلی -تطبیقی بارویکردی کیفـی اسـت . شیـوه های دست یابـی به اطلاعـات براسـاس مطالعـات کتابخـانه ای و پژوهـش هـای میـدانی (مصاحبـه ، پرسش نامـه و تهیه عکـس ) استـوار است . لازم ه ذکـر اسـت عکس ها توسط نگارندگان جمع آوری شده است .
شیوه های منبت کاری
طبق اسناد و مدارک مکتوب و بررسی های به عمل آمده ،شیو های منبت کاری را درمجموع می توان در پنج گروه : تخت ، محدب ، مقعر، شبکه و حجم دسته بندی کرد. شیوه تخت 1 تا اوایل دوره سلجوقی بیشترین رواج را داشته و به دلیل بعضی مسائل اخلاقی از حجم سازی استفاده نشده است . روسازی و پرداخت آثار به صورت مسطح اجرا شده است . نقوش بیشتر از دوره ساسانی الهام گرفته و به صورت ساده استفاده شده است . در اوایل خط کوفی و سپس خط نسخ به کار رفته است .
در شیوه محدب نقوش و عناصر طراحی به صورت برآمده و محدب پرداخت شده که این روش از اواخر دوره سلجوقی شروع شده و اوج آن با توجه به دیگر هنرها به خصوص هنرفلزکاری و گچبری در عصر ایلخانی بوده ؛ اگر چه این شکل از کار در دوره های بعد هم استفاده شده است .
استفاده از شیوه مقعر در دوره های مختلف تاریخی (از دوره تیموری تا اواخر دوره قاجار) مرسوم بود و پرداخت متفاوت آن ها در سه زیرگروه نیش ، تیج و جست 2 مورد بررسی قرار گرفته است . بنابراین ، منبت با پرداخت مقعر بسیار کم و ملایم (برجستگی خفیف ) که عمق زمینه اثر تا 1.5 میلی متر و از دوره قاجار رواج یافته باشد، در قالب شیوه نیش معرفی می شود. واژه تیج (کم برجسته ) برای منبتی با روسازی مقعر و اندکی برجسته تر از شیوه قبلی به کار می رود. این شیوه در اواخر دوره تیموری و عهد صفوی بیشترین کاربرد را دارد، عمق زمینه منفی آن 7-2 میلی متر و از خصوصیات اواخر دوره صفوی است . در دوره تیموری کارهایی با پرداخت مقعر به عمق 7-2 میلی متر و عمق زمینه منفی 20-8 میلی متر رواج می یابد که برای این شیوه ، واژه جست (نیم برجسته ) انتخاب شده است . از دلایل برجستگی شیوه های جست و تیج در ادوار مختلف ، تعداد سطوحی است که در یک اثر منبت می شده است .
شیوه شبکه را عموماً می توان به نوعی منبت نسبت داد که عناصر طرح در آن درشت ، عمق در آثار زیاد و اغلب با شبکه بری همراه است . این روش اگرچه از قرن هشتم هجری در ایران مرسوم شد، کاربرد وسیع آن از دوران قاجار با ورود مبلمان به ایران آغاز و رفته رفته بر گسترش آن افزوده شد.
«در این عصر منبت کاران به دلیل تماس بیشتر با غرب و آشنایی با شیوه های استادان اروپایی از تأثیر آنها برکنار نماندند و این تأثیر ازطریق منبت کاران ایتالیایی و فرانسوی بر هنرمندان عهد قاجار مشهود است » (صنیعی ، 1351: 65).
هم چنین ، حسین صنایع پرور می گوید: «افرادی چون موسی آقایان که تحصیل کرده آلمان بود، در رواج منبت با نقش فرنگی نقشی بسزا داشته اند» (شیخی ، مرداد 1386 الف ).
شیوه حجم اگرچه در دوره های مختلف به صورت محدود دیده می شود، از دوره قاجار با توجه به توسعه روابط در قالب های طبیعی و ساده شده فراگیر شد. با ورود مبلمان ، حجم جایگاه ویژه ای پیدا کرد. این سیر در عهد پهلوی و بعد از آن به صورت تزئینی یا کاربردی در صنعت مبلمان به کار گرفته شد.
اصفهان
از اوایل عهد پهلوی ، مهاجرت برخی هنرمندان منبت کار آباده از یک سو و از سوی دیگر رابطه ای که اصفهان با هنر منبت پیش از این داشت و تاکنون نیز دارد، زمینه ساز شکوفایی و رونق بیشتر منبت کاری در اصفهان شد. در همین ایام هنرستان هنرهای زیبا شکل می گیرد و هنرمندان حرف مختلف برای آموزش و خلق آثار گرد هم می آیند و نقوش سنتی ایرانی راروی وسایل جدیدمنبت کاری می کنند.
استادان عیسی بهادری ، احمد امامی ، اصغر صنیعی و در طراحی سنتی و اجرای منبت مشغول و تعدادی به تهران دعوت می شوند و در کارگاه منبت وزارت فرهنگ و هنر سابق به خلق آثار یا مرمت در کاخ ها می پردازند. در بین استادان هنرستان نام کسانی چون حسن داوران پور هم دیده می شود که دست ساخته های ایشان بر استفاده درست از نقش چوب در کار یا توجه ویژه به بالابودن کیفیت چوب تکیه داشته است . در کنار این گروه ، استادان دیگری نیز با سبک و سیاق متفاوت مشغول به کار بودند. استادحسین صنایع پرور می گوید: «موسی آقایان که تحصیل کرده آلمان بود، پس از جنگ جهانی اول به اصفهان می آید و به کمک من و آقای چایچی به راه اندازی کارگاه مبل سازی با طرح و نقش جدید دست می زند. انواع فرم های پیچک، گل فرنگ و برگ چدنی با عمق زیاد یا ترکیب نقوش سنتی با فرنگی و عمق کم روی آثار منبت می شدند» (همان ). «یکی از مشکلاتی که هنرستان هنرهای زیبا برای منبت کاری ایرانی ایجاد کرد، اجرای طرح های فرنگی در منبت کاری و مبل سازی بود» (همان ، 1387). کم کم هنرمندان به این سمت وسو گرایش پیدا کردند و هنرهای ظریفی که در هنرستان تولید می شد، مورد بی مهری (به دلیل زمان و هزینه ) قرار گرفت و فعالیت اغلب کارگاه ها به ساخت وسایل بزرگ و منبت درشت روی آنها منعطف شد.
هم اکنـون نقوش مورد استفاده طـرح های خارجـی ، آثار طراحی و نگارگری استادان اصفهان یا تلفیق عناصر سنتی و فرنگی است . با افزایش بازار تقاضا و به تبع آن افزایش تولید و استفاده از دستگاه های صنعتی ، اکثر کارگاه ها به حومه یا خارج از شهر مثل هفتون ، جی و دولت آباد منتقل شد و تولیدات پس از آماده شدن به فروشگاه های سطح شهر، به خصوص دروازه شیراز، انتقال می یابد. درکنار این بحث جا دارد به قلمکارسازی اصفهان نیز ه عنوان یک شیوه تخت ساده اشاره شود که روی چوب گلابی ، چنار یا زالزالک انجام می شود.

طرح و نقش (جدول 1)
نقش هایی که در اصفهان روی چوب منبت می شوند، به پنج دسته قابل تقسیم است :
دسته اول طراحی های سنتی است .نوع طراحی این گونه به شیوه صفویه و قاجاریه نزدیک است . هم چنین ، از طرح های هخامنشی نیز استفاده می شود. دسته دوم نقش های فرنگی است مثل گل فرنگ ، برگ چدنی و ؛ طی پنجاه سال اخیر مقدار زیادی از نقوش سبک های هنری باروک و روکوکو اجرا شده است . دسته سوم ترکیب نقش ایرانی و فرنگی است .
دسته چهارم تصاویر حیوانات و پرندگان به صورت طبیعی یا ساده شده است و در دسته پنجم ، نقش و بافت چوب در ساخت اشیا مد نظر است .
گلپایگان
گلپایگان همان که در مآخذ اسلامی «جرباذقان » نامیده شده است (جعفری ، 1379: 1102)، به لحاظ ویژگی های طبیعی محل زندگی برخی حیوانات وحشی است که تأثیراین مطلب در منبت کاری این شهر واضح است . «در این منطقه جعبه های زردرنگ می سازند که دارای نقش برجسته است و جنگ حیوانات را نشان می دهد» (دالمانی ، 1335: 373).
شرکت تعاونی منبت کاران در آذر سال 1350 به منظور بهبود وضع صنعتگران ، تأمین مواد اولیه و فراهم آوردن امکانات لازم جهت فروش تأسیس می شود. منبت کاری در این منطقه هنوز تقریباً طبق همان روال سنتی انجام می شود. استادعلی مختاری به عنوان یکی از استادان این شهر پس از عزیمت به تهران در سال 1302 شمسی با نظر مساعد کمال الملک منبت را برای اولین بار به صورت رسمی در مدرسه صنایع مستظرفه تهران تدریس می کند. اشیا ارزنده ای که زمانی در جای جای زندگی مردم کاربری داشت ، کم کم رونق خود را از دست داد و این در حالی است که اکنون فقط سه کارگاه در این شهر مشغول فعالیت است .

اشتراک‌گذاری:

• Click to share on Facebook (در پنجر تازه باز می‌شود)

• برای به اشتراک گذاشتن روی لینکداین کلیک کنید (در پنجر تازه باز می‌شود)

• Click to share on Telegram (در پنجر تازه باز می‌شود)

• کلیک کنید تا روی گوگل+ به اشتراک گذاشته شود (در پنجر تازه باز می‌شود)

برای دریافت اینجا کلیک کنید