آشنايي با خدمات نمايه سازي و چکيده نويسي چاپي روش هاي مورد استفاده

nx

هدف از این فصل توضیح روش های ارائه خدمات نمایه سازی و چکیده نویسی در قالب چاپی است. همچنین، بر پایگاه های اطلاعاتی چاپی از نظر ویژگی های آنها به عنوان ابزارهای  بازیابی اطلاعات نظری ویژه خواهیم داشت.

اساساً برای ساماندهی چنین ابزارهایی دو روش اصلی وجود دارد. در روش اول، مدخلها زیر سرعنوان های موضوعی یا توصیفگرهای نسبتاً خاص ارائه شده و براساس حروف الفبا منظم می شوند. ممکن است مدخلها در زیر بیش از یک سرعنوان ارائه شوند و / یا از ارجاعات متقابل برای برقراری رابطه بین سرعنوان های مرتبط استفاده شود. در این روش، به نمایه موضوعی نیازی نیست اما سایر نمایه ها، به ویژه نمایه های نویسنده، مورد نیاز خواهند بود.

در روش دیگر، از نوعی رده بندی استفاده می شود: می توان مدخل ها را زیر شماره های ردهای بسیار خاص مرتب کرد یا آنها را زیر طبقات موضوعی نسبتاً عام (به همراه طبقات فرعی) دسته بندی نمود. در هر دو مورد، برای استفاده از روش های جایگزین یا دسترسی بسیار خاص به محتوای موضوعی، به نمایه های موضوعی نیاز خواهیم داشت.

 نمایه های الفبایی – اختصاصی

ایندکس مدیکوس و درهم کرد” آن یعنی درهم کرد ایندکس مدیکوس ” یکی از بهترین مثال ها از نمایه های الفبایی – موضوعی هستند (شکل 63). به ویژگی های مختلف این نمایه توجه کنید:

1. توجه کنید که چگونه از تقسیمات فرعی برای ارائه جزء نگری بیشتر استفاده شده است.

2. هیچ چکیده ای نیست که به سهولت نتوان ارجاع کتاب شناختی آن را زیر بیش از یک سرعنوان تکرار کرد. مثلاً اولین مدخل در زیر تقسیم فرعی administration & dosage (شکل 63) را احتمالاً می توان زیر سرعنوان osteoarthritis تکرا کرد.

3. معمولاً ترکیب سرعنوان، تقسیم فرعی و عنوان مقاله میتواند تصویر درستی از آنچه که مدرک درباره آن بحث می کند را ارائه دهد.

4. در نمایه های چاپی دو نوع ارجاع متقابل وجود دارد: ارجاع نگاه کنید به که برای برقراری ارتباط بین اصطلاحاتی مورد استفاده قرار میگیرد که مترادف یا تقریباً مترادف در نظر گرفته شدهاند، و ارجاع نگاه کنید به اصطلاح وابسته” که برای ارتباط دادن اصطلاحات دقیقاً وابسته به کار میرود. به هرحال، برای به دست آوردن تصویر کاملی از پیوندهای ارتباطی بین اصطلاحات مورد استفاده، ضروری است تا به دو ابزار دیگر نیز مراجعه کنیم: سرعنوان های موضوعی پزشکی (میش) و ساختواره درختی بیشت. شکل 64 یک صفحه نمونه از بیش را نشان میدهد.

توجه کنید که در بش چگونه از ارجاع نگاه کنید به (و ارجاع دوجانبه” آن یعنی x) و ارجاع نگاه کنید. به اصطلاح وابسته (ارجاع دوجانبه XR) برای برقراری ارتباط بین دو اصطلاح که از نظر معنایی به یکدیگر وابسته اند – معمولاً از سلسله مراتب های متفاوت – استفاده شده است. نکته مهم تر آنکه به هر سرعنوان در بیش، یک یا چند شماره رده اختصاص داده شده است تا جایگاه آن سرعنوان در ساختارهای سلسله مراتبی درختی مشخص شود (شکل 65). بنابراین، اگرچه پیوندهای واژگان مورد استفاده کتابخانه ملی بسیار بااهمیت هستند اما اینطور نیست که این پیوندها – در ایندکس مدیکوس – در جای دیگری نیز نشان داده نشده باشند. در نتیجه، برای کاوشهای نسبتاً خاص، ایندکس مدیکوس ابزاری سودمند به شمار میآید اما در کاوش های عام تر که باید از سرعنوان های مختلفی استفاده شود، بهرهگیری از آن دشوار است. شکل 66 مدخلهای نمونهای از یک نمایه نویسنده در درهم کرد ایندکس مادیکوس را نشان میدهد.

توجه کنید که این نمایه، از ان جهت که نمایه ای برای بخش موضوعی نیست، مستقل است. در واقع، برای هر مدرک خاصی که در نمایه نویسنده یافت می شود، دشوار است تعیین کنیم که زیر کدام سرعنوان های موضوعی باید قرار گیرد. همچنین توجه کنید که نمایه نویسنده – برخلاف بخش موضوع – همه نویسندگان یک مقاله را فهرست میکند و عنوان مقاله را به زبان اصلی آن – نه ترجمه عنوان – ارائه می دهد.