مختصري از انواع نمايه ها

سایر انواع نمایه ها

اغلب خدمات نمایه ای و چکیده ای چاپی دیگر، با انواعی که نشان داده شد تفاوت هایی دارند. چکیده نامه جامعه شناسی و آموزش و پروشا، برخلاف چکیده نامه علوم کتابداری و اطلاع رسانی و چکیده نامه شیمی، چکیده ها را به ترتیب شماره فهرست میکند، بدون انکه انها را زیر رده های موضوعی عام دسته بندی نماید. نمایه موضوعی – که از ان به عنوان یک نمایه کلیدواژهای اصلاح شده یاد شد- چکیده ها را زیر کلیدواژه ها یا عباراتی نمایه میکند که در عنوان یا خود چکیده وجود دارند. نام های مناسب نیز نمایه شده اند. شکل 78 دو چکیده نمونه را نشان میدهد

و شکل 79 مدخل های نمایه ای نمونه، شامل مدخل هایی که به علوم کتاب داری واطلاع رسانی چکیده های شکل78مربوط هستند.مثلblack dropouts, class cutting, compulsory education را به نمایش می گذارد. بسیاری از خبرنامه های چکیده ای که در مجموعه اکسرپتا مدیکا منتشر می شوند نیز مدارک را زیر رده های کلی موضوعی دسته بندی میکنند. نمایه های موضوعی بسیار تخصصی هستند. همه اصطلاحاتی که نمایه سازان (از یک اصطلاح نامه) اختصاص داده اند در یک مدخل نمایه ای ظاهر می شوند. در نمایه، اغلب اصطلاحات به نقاط دسترسی ” تبدیل می شوند و باقی اصطلاحات به عنوان بیانگر عمل میکنند. بیانگرها به صورت الفبایی و در دو توالی مرتب می شوند: اصطلاحاتی که خود به مدخل های بازیابی تبدیل می شوند و قبل از اصطلاحاتی قرار میگیرند که بیانگر هستند و در جایگاه مدخل بازیابی قرار داده نشده است. شکل 80 یک نمونه از این نوع نمایه را نشان میدهد.

توجه کنید که چگونه زنجیرهای از اصطلاحات به اغلب خدمات نمایه ای و چکیده ای چاپی دیگر، با انواعی که نشان داده شد تفاوت هایی دارند. چکیده نامه جامعه شناسی و آموزش و پروشا، برخلاف چکیده نامه علوم کتابداری و اطلاع رسانی و چکیده نامه شیمی، چکیده ها را به ترتیب شماره فهرست میکند، بدون انکه انها را زیر رده های موضوعی عام دسته بندی نماید. نمایه موضوعی – که از ان به عنوان یک نمایه کلیدواژهای اصلاح شده یاد شد- چکیده ها را زیر کلیدواژه ها یا عباراتی نمایه میکند که در عنوان یا خود چکیده وجود دارند. نام های مناسب نیز نمایه شده اند. شکل 78 دو چکیده نمونه را نشان میدهد و شکل 79 مدخل های نمایه ای نمونه، شامل مدخل هایی که به چکیده های شکل78مربوط هستند.مثلblack dropouts, class cutting, compulsory education را به نمایش می گذارد. بسیاری از خبرنامه های چکیده ای که در مجموعه اکسرپتا مدیکا منتشر می شوند نیز مدارک را زیر رده های کلی موضوعی دسته بندی میکنند. نمایه های موضوعی بسیار تخصصی هستند. همه اصطلاحاتی که نمایه سازان (از یک اصطلاح نامه) اختصاص داده اند در یک مدخل نمایه ای ظاهر می شوند.

در نمایه، اغلب اصطلاحات به نقاط دسترسی ” تبدیل می شوند و باقی اصطلاحات به عنوان بیانگر عمل میکنند. بیانگرها به صورت الفبایی و در دو توالی مرتب می شوند: اصطلاحاتی که خود به مدخل های بازیابی تبدیل می شوند و قبل از اصطلاحاتی قرار میگیرند که بیانگر هستند و در جایگاه مدخل بازیابی قرار داده نشده است. شکل 80 یک نمونه از این نوع نمایه را نشان میدهد. توجه کنید که چگونه زنجیرهای از اصطلاحات به عنوان نوعی از چکیده کوتاه عمل می کنند و (در بیشتر موارد) به خوبی محتوای موضوعی مدرک را ارائه می دهند. در فصل 4، نمایه های موضوعی اکسترپتا مدیکا کاملتر مورد بررسی قرار گرفته است.

بیشتر نمایه های الفبایی – اختصاصی، ارجاعات کتاب شناختی را زیر سرعنوان های موضوعی – شاید با تقسیمات فرعی – مرتب می کنند و مدخلها را زیر دو یا چند سرعنوان تکرار میکنند (مثل ایندکس مدیکوس)، یا چکیده ها را زیر سرعنوان های موضوعی سازمان میدهند و با استفاده از نوعی نمایه، روشیں دستیابی موضوعی جایگزینی را به مدارک فرآهم میآورند (مثل نمایه نامه مهندسی). روش الفبایی – اختصاصی انواع دیگری نیز دارد. مثلاً نمایه پیشین فن آوری بریتانیا – که در فصل 4 توضیح داده شد – از مدخلهایی نمایه ای استفاده میکند که از زنجیره هایی از اصطلاحات کنترل شده – در یک ترتیب نظام مند – تشکیل شده اند. شکل 22 (فصل 4) مثالی از این نوع نمایه را فرآهم آورده است. یک ارجاع کتاب شناختی فقط در یک جا در نمایه ظاهر شده است؛ این مسئله از طریق توالی ترکیب اصطلاحات مشخص می شود. سایر روش های نمایه سازی الفبایی – اختصاصی از طریق ارجاعات متقابل نظام مندی ایجاد می شوند که بر اصول نمایه سازی زنجیره ای استوارند.

مثلا از ارجاعات نگاه کنید به (از اصطلاحاتی چون ” laminating” ، “dyeing” ، “finishing و غیره) برای ایجاد نقاط بازیابی جایگزین برای اصطلاحات “fabrics” که در شکل 22 نشان دادهشده، استفاده شده است. همچنین توجه کنید که این نمایه چگونه اصطلاحات مرتبط معنایی (سرعنوان های مرتبط) را به یکدیگر ربط میدهد. در نگارش قبلی این نمایه که نمایه جاری فن آوری نامیده می شد، از روشی برای ارائه مراجع استفاده می شد که گرچه اصول زیربنایی نمایه سازی آن یکی بود، اما با روش کنونی تاحدودی تفاوت داشت. این تغییر از آن جهت انجام شد تا در فضا صرفهجویی شود و از صفحه نسبتاً فشرده ای که ویژگی نمایه فن آوری بریتانیا بود پرهیز شود. در شکل 81، تفاوت بین ساختار نمایه فن آوری بریتانیا و نمایه جاری فن آوری نشان داده شده است.

عنوان نوعی از چکیده کوتاه عمل می کنند و (در بیشتر موارد) به خوبی محتوای موضوعی مدرک را ارائه می دهند. در فصل 4، نمایه های موضوعی اکسترپتا مدیکا کاملتر مورد بررسی قرار گرفته است. بیشتر نمایه های الفبایی – اختصاصی، ارجاعات کتاب شناختی را زیر سرعنوان های موضوعی – شاید با تقسیمات فرعی – مرتب می کنند و مدخلها را زیر دو یا چند سرعنوان تکرار میکنند (مثل ایندکس مدیکوس)، یا چکیده ها را زیر سرعنوان های موضوعی سازمان میدهند و با استفاده از نوعی نمایه، روش دستیابی موضوعی جایگزینی را به مدارک فرآهم میآورند (مثل نمایه نامه مهندسی). روش الفبایی – اختصاصی انواع دیگری نیز دارد. مثلاً نمایه پیشین فن آوری بریتانیا – که در فصل 4 توضیح داده شد – از مدخلهایی نمایه ای استفاده میکند که از زنجیره هایی از اصطلاحات کنترل شده – در یک ترتیب نظام مند – تشکیل شده اند. شکل 22 (فصل 4) مثالی از این نوع نمایه را فرآهم آورده است.

یک ارجاع کتاب شناختی فقط در یک جا در نمایه ظاهر شده است؛ این مسئله از طریق توالی ترکیب اصطلاحات مشخص می شود. سایر روش های نمایه سازی الفبایی – اختصاصی از طریق ارجاعات متقابل نظام مندی ایجاد می شوند که بر اصول نمایه سازی زنجیره ای استوارند. مثلا از ارجاعات نگاه کنید به (از اصطلاحاتی چون ” laminating” ، “dyeing” ، “finishing و غیره) برای ایجاد نقاط بازیابی جایگزین برای اصطلاحات “fabrics” که در شکل 22 نشان دادهشده، استفاده شده است. همچنین توجه کنید که این نمایه چگونه اصطلاحات مرتبط معنایی (سرعنوان های مرتبط) را به یکدیگر ربط میدهد. در نگارش قبلی این نمایه که نمایه جاری فن آوری نامیده می شد، از روشی برای ارائه مراجع استفاده می شد که گرچه اصول زیربنایی نمایه سازی آن یکی بود، اما با روش کنونی تاحدودی تفاوت داشت. این تغییر از آن جهت انجام شد تا در فضا صرفهجویی شود و از صفحه نسبتاً فشرده ای که ویژگی نمایه فن آوری بریتانیا بود پرهیز شود. در شکل 81، تفاوت بین ساختار نمایه فن آوری بریتانیا و نمایه جاری فن آوری نشان داده شده است.