بررسي دامنه پوشش به عنوان يکي از معيارهاي ارزيابي تحقيق

nx

دامنه پوشش

ارزیابی دامنه پوششی یک پایگاه اطلاعاتی به ارزیابی کامل بودن مجموعه یک کتابخانه در زمینه بعضی از موضوعات معین شباهت زیادی دارد. درحقیقت، مجموعه کتابهای یک کتابخانه و نیز فهرست برگه های کتابخانه، خود، یک پایگاه اطلاعاتی هستند: یکی از آنها (مجموعه کتابهای کتابخانه) پایگاهی از مصنوعات است و دومی (یعنی فهرست برگه ها) بازنمودهایی از این مصنوعات.

یکی از راه های ارزیابی دامنه پوششی مجموعه یک کتابخانه در حوزه بعضی از موضوعات، یافتن اطلاعات کتابشناختی موثق درباره ان موضوعات و مقایسه انها با مجموعه است. از این روش می توان برای ارزیابی دامنه پوششی خدمات نمایه سازی / چکیده نویسی نیز استفاده کرد. مارتین” (1967) و ماتین و اسلاتر” (1964) استفاده از اینروش را به تصویر کشیده اند. مثلاً فرض کنید که میخواهید دامنه پوششی ایندکس مدیکوس را در موضوع سرطان خون درگربهسانان “ارزیابی کنید. اگر خوششانس باشید، باید یک منبع کتاب شناسی را بیابید که به نظر میرسد یا ادعا دارد که در بعضی از دوره ها پوشش کاملی از این موضوع را در بر دارد.

در این نمونه، کار ساده است: مدخلهای کتاب شناختی را با نمایه نویسنده ایندکس مدیکوس مقایسه کنید تا مشخص شود که چه مدارکی وجود دارد و چه  مدارکی وجود ندارد. در نتیجه این بررسی، فرد ممکن است نتیجه گیری کند که ایندکس مدیکوس 84 یا درصد بیشتری از متون مربوط به این موضوع را زیر پوشش دارد. البته، فرد باید درباره سیاستگذاری های پایگاه اطلاعاتی مورد بررسی اطلاعاتی داشته باشد، مثلاً اینکه ایندکس مدیکوس بیشتر بر مقالات مجلات تکیه دارد و تک نگاشتها را شامل نمی شود. این روش نیز خالی از مشکلات خاص خود نیست.

اول آنکه اطلاعات کتاب شناختی جامع، چیزی نیست که ساده به دست آید. بعلاوه، فرد ممکن است از روش تدوین اطلاعات کتاب شناختی چیزی نداند. اگر کتابشناسی سرطان خون در گربه سانان اساساً برای استفاده در ایندکس مدیکوس (یا جایگزین الکترونیکی آن) تدوین شده بود، استفاده از آن برای ارزیابی این ابزار کتاب شناختی فایده چندانی نداشت.

البته برای برآور و دامنه پوششی یک پایگاه اطلاعاتی در بعضی از موضوعات، ما به کتاب شناسی جامعی نیاز نداریم؛ همه آنچه که مورد نیاز است یک نمونه انتخابی از مدارک است. یک روش برای دستیابی به یک نمونه، استفاده از یک پایگاه اطلاعاتی به عنوان منبعی از مدارک است که براساسی آن دامنه پوششی پایگاو دیگر ارزیابی می شود. مثلاً فرض کنید کسی میخواهد بداند که در موضوع ابررساناها، دامنه پوششی نمایه نامه مهندسی چقدر کامل است. فرد ممکن است به چکیده نامه فیزیک مراجعه کند و تقریباً 200 مدرک را بیابد که این ابزار چکیده ای زیر موضوعات ابررساناها یا “ابر رسانه ای نمایه کرده است.

او میتواند از این مجموعه برای ارزیابی دامنه پوششی نمایه نامه مهندسی استفاده کند. پس از مقایسه این مجموعه با نمایه های نویسنده نمایه نامه مهندسی، ممکن است دریابد که از 200 چکیده، تنها 142 چکیده در نمایه نامه مهندسی وجود دارد؛ بنابراین، دامنه پوششی آن در این موضوع برابر با 71 خواهد بود. این حقیقت که این 200 مدرک، همه مدارکی نیستند که درباره ابررساناها منتشر شده اند چندان اهمیتی ندارد؛ این 200 مدرک به نوعی نماینده مدارک ابررساناها هستند و ممکن است نمونه کاملاً موجهی باشند که می توانند در برآورد دامنه پوششی مورد استفاده قرار گیرد.