آشنايي با معني اصطلاح سوگيري موضوعي…!!

گاهی اصطلاح سوگیری موضوعی ” را در رابطه با چکیده ها به کار میبرند. معنی ضمنی این اصطلاح آن است که چکیده باید به سوی علایق بهره گیران مورد نظر گرایش داشته باشد. یعنی در چکیده نویسی، همانند نمایه سازی، یک پرسش راهنما باید همواره ان باشد که بهره گیران ما به چه دلایلی ممکن است به این مدرک علاقمند باشند؟” چکیده ای که یک سازمان برای استفاده درون سازمانی خود تهیه می کند همیشه باید نیازها و علایق محلی بهره گیران آن سازمان را مورد توجه قرار دهد. هنگامی که یک مرکز خدمات چکیده نویسی چکیده ها را تهیه می کند، وضعیت کمی پیچیده تر است.می توان بین خدمات رشته مدار و وظیفه مدار تمایز قایل شد. خدمات رشته مدار میکوشد.

تا نیازهای یک رشته خاص (مثل، شیمی، زیست شناسی، علوم انسانی) را برآورده نماید درحالی که خدمات وظیفه مدار در تلاش است تا به نیازهای یک صنعت خاص یا گروهی از افراد (مثل چکیده نویسی برای صنایع لاستیک سازی یا برای پرستاران) توجه داشته باشد. سوگیری موضوعی، بیشتر با خدمات وظیفه مدار مرتبط است تا با خدمات رشته مدار، زیرا علایق بهره گیران از خدمات وظیفه مدار تخصصی تر و متجانس تر از علایق بهره گیران از خدمات رشته مدار است. حداقل یک تحقیق نشان داده است که در خدمات چکیده نویسی چاپی سوگیری کمی وجود دارد (هرنر ، 1959).

نوع دیگر چکیده، چکیده انتقادی” است. چنین چکیده ای واقعاً یک بررسی انتقادی فشرده است که برای گزارشات، مقالات مجلات و سایر مدارکی نسبتاً کوتاه مورد استفاده قرار میگیرد. هدف یک چکیده انتقادی بیشتر به اهدافی بررسی انتقادی کتابها شباهت دارد. چکیده انتقادی، یک چکیده ارزیابی کننده است. چکیده نویس، دیدگاه های خود را درباره کیفیت اثر نویسنده بیان کرده و ممکن است آن را با آثار سایر نویسندگان مقایسه نماید. مثلاً در چکیده انتقادی مدرکی که در شکل 3 ارائه شد، باید به نقاط ضعفی روش تحقیق مورد استفاده – روش نمونه گیری، اندازه نمونه، جمله بندی سؤالات – اشاره شود یا نتایج آن با نتایج تحقیقات قبلی مقایسه گردد. از آنجا که نویسنده باید کاملاً کارآزموده باشد، تهیه چکیده های انتقادی چندان عمومیتی ندارد.

گزارشات ریاضی و گزارشات مکانیک کاربردی، دو نشریه ای هستند که ادعا دارند چکیده های آنها انتقادی است.  توجه کنید که چکیده، علامت گذاری شده و عناصر توصیفی و انتقادی را در هم ادغام نموده است. به هرحال، بررسی نشریه گزارشات مکانیک کاربردی مشخص میکند که وجود چکیده های انتقادی در آن بیشتر یک استثناء است تا یکقاعده.

امروزه در مجلات دانشگاهی، بیشتر مقالات چکیده به همراه دارند و اغلب، نویسندگان مقالات این چکیده ها را تهیه می کنند. در بسیاری از موارد، این چکیده ها از مقالات جمع آوری شده و در مراکز خدمات نمایه سازی و چکیده نویسی منتشر می شوند. بعضی از مجلات چکیده ها را به بیش از یک زبان منتشر میکنند. مثلاً، چندین مجله روسی و ژاپنی او همچنین بسیاری از مجلات فارسیا چکیده های انگلیسی را نیز ضمیمه می کنند.