مفهوم و اهداف فولکسونومي

مفهوم فولکسونومی

ریشه شناسی کلمه فولکسونومی نشان میدهد که این واژه ترکیبی از دو واژه “Folk” به معنی مردم و “Taxonomy” به معنی رده بندی است. باید گفت که این اصطلاح نخستین بار توسط توماس واندر وال ” به کار گرفته شد (شن” و وو” 2004). استارتز ” فولکسونومی را مجموعه پیچیده ای از تگ ها – یک یا دو کلید واژه – میداند که کاربران نظام های مدیریت محتوای مشترک برای بخش های جداگانه محتوا به منظور گروه بندی و ردهبندی آن بخشی ها با هدف بازیابی به کار میبرند (استارتز، 2004). شن و وو فولکسونومی را فناوری نوظهور برای ردهبندی اطلاعات درون اینترنت با استفاده از برچسب گذاری علائم، عکس ها یا دیگر منابع وب تعریف می کنند (شن و وو، 2004).

این رده بندی تابع قوانین علمی خاصی نیست؛ اما مبنای فلسفی خاص خود را دارا است. در نقطه مقابل فولکسونومی، تاکسونومی یا ردهبندی حرفهای و تخصصی دانش قرار دارد. کاربردهای عمده تاکسونومی در طبقه بندی و سازماندهی اطلاعات و اسناد چاپی است. و همان گونه که اشاره شد در سالیان اخیر کوششهایی برای به کارگیری آن در جهت ساماندهی اطلاعات وب و منابع الکترونیکی صورت گرفته است. اما این شیوه جوابگوی نیازهای اطلاعاتی کاربران عمومی و هماهنگ با رشد انتشار منابع اطلاعاتی گسترده و متنوع در وب نیست. مشکلات استفاده از روشهای علمی رده بندی و نیز تنوع موضوعی و ساختاری منابع و اطلاعات توزیع شده در وب، منجر شده است تا فولکسونومی به عنوان رویکردی جدید برای کنترل و نظم دهی به محتوای اینترنت مطرح گردد. مبنای فلسفی فولکسونومی، استفاده از خرد جمعی کاربران وركب در امر گردآوری، سازماندهی، مدیریت و اشاعه اطلاعات وب است. در طی این روند – کاربر، اطلاعاتی را که در اشکال مختلف در وب به دست می آورد، با استفاده از طبقه بندی کرده، اطلاعات آنها را در راهنماهای ویژه ای که با استفاده از نرم افزارهای اجتماعی، مدیریت می شوند وارد می نماید و با دیگر کاربران به اشتراک می گذارد. نرم افزارهای اجتماعی، که با فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی تحت وب نظیر RDF ،RSS، و AJAX اداره می شوند، امکان دسته بندی تگ ها را برای کاربران فراهم می کنند و به نوعی نقش واسطه گری را بین کاربران و دادهها ایفا می نمایند. به این ترتیب هر کاربری می تواند برچسبهای مورد علاقه خود را گردآوری کند، آنها را با دیگران به اشتراک بگذارد، از علایق کاربران دیگر آگاه شود و در گروه های موضوعی موردعلاقه خود عضو گردد. «برچسب» در فولکسونومی، عنصر اصلی و مهم به شمار می رود که توسط خود کاربر خلق شده a و زمینه ارتباط فکری وی را با منابع وب و کاربران دیگر فراهم می کند (شکل8)1385 حسینی)

شکل8-برچسب عنصر اصلی فولکسونومی و واسط بین منابع و کاربران وب بایکدیگر است (حسینی 1385)

اهداف فولکسومی:

به طور کلی رده بندی مردمی به دلایل زیرانجام  میشود:

• ایجاد ارتباط منطقی بین منابع همموضوع موجود در وب بر اساس موضوع  دلخواه مردم (کاربران)
• دستیابی آسان مردم (کاربران) به منابع دلخواه خورد
• تنظیم منابع وب براساس برچسب های دریافتی توسط کاربران
• کمک به کاربران وب در شناسایی و جایابی منابع مورد نیاز از طریق .برچسبها و گروه بندی منابع هم موضوع با هم

  ابداع روش ردهبندی مردمی در واقع پاسخی است به یکی از نیازهای اساسی کاربران وب یعنی نیاز به نظم منابع و اینکه نظام مایه تسهیل دستیابی به منابع دلخواه آنها است. هدف ردهبندی مردمی به طور کلی عبارت است از گروه بندی منابع وب بر مبنای شباهتها و تمایزهای بین آنها. به دیگر سخن، هدف آن دسته بندی منابع بر مبنای برچسب های دریافتی و تسهیل دسترس پذیری به هر نوع اطلاعارت و دانشی است که در وب نهفته است. در واقع، منظور از رده بندی مردمی تنها نشان دادن رابطه موضوعی منابع نیست، بلکه منظور اصلی، نشان دادن رابطه ها و ارتباطاتی است که بتواند به تسهیل در امر بازیابی منابع وب. کمک کند. هر یک از برچسب ها دارای بار معنایی خاصی است و وقتی به یک منبع وب داده می شوند، ضمن برقراری ارتباط موضوعی بین منابع و کنار هم قرار گرفتن آنها، آدرس جاینمای جهانی منبع را نیز مشخص می نماید و بدین ترتیب دسترسی مجدد منابع را میسر میسازند (نوروزی، منصوری و حسینی، 1386).